Migne Patrologia Latina Tomus 121
Epistolae tres
Epistolae tres (Lotharius I Germaniae), J. P. Migne 121.0377B
EPISTOLA PRIMA. AD NICOLAUM PAPAM. 121.0371B|
Conqueritur quod pontifex nimium de ipso ejus aemulis credat. Dolere se significat de Theutgaudi et Guntharii excommunicatione. Caeterum purgans se de omnibus, paratum se ostendit coram pontifice adversariorum calumnias refellere.
Domino vere beatissimo et sanctissimo totius sanctae Dei Ecclesiae summo pontifici et universali papae NICOLAO, LOTHARIUS, divina praeveniente clementia, rex, summae felicitatis ac praesentis prosperitatis pacem et gloriam.
Postquam nobis divina dignatio sua gratuita clementia regni gubernacula commisit, more praedecessorum 121.0371C| nostrorum Christianissimorum regum, semper et in omnibus sublimandam beati Petri apostolorum principis sedem, ut dignum est, reverenter dileximus, atque instanter, quantum in nobis est, illam exaltare parati sumus, deque vestro tanquam summo spiritalis Patris regimine semper salubria haurire cupientes, veritatis voce vobis dictum recolimus: Petre, amas me? pasce oves meas (Joan. XI); et per prophetam: Ego pascam oves meas, dicit Dominus Deus: quod perierat requiram, et quod abjectum fuerat reducam, et quod confractum erat alligabo, et quod infirmum consolidabo (Ezech. XXXIV). Admodum 121.0371D| quippe desideramus citius vobis nostram exhibere praesentiam, ut illud veriori experientia implere possitis, quod idem propheta post pauca subintulit: Et 121.0372B| judicabo illas in judicio et justitia (Ibid.). Revera serenissimum ac devotissimum circa piam paternitatem vestram nostrae mentis affectum acriter obnubilat, quod aemulorum nostrorum falsidicis vocibus nimium creduli, ultra quam nobis necesse esset, in nostra derogatione sanctissimi apostolatus vestri aurem accommodatis. Praesertim cum nostra mansuetudo promptissima sit omni deroganti vera, et justa ratione resistere: quod et legati vestri, nuper in his partibus directi, vobis intimare poterant si vellent, quia nos data nostris accusatoribus firmitate aditum veniendi concessimus et rationabilem satisfactionem, tanquam in vestra patientia, ex vestro latere directis explere parati fuimus, nihil nostrae regiae dignitati faventes, sed quasi unus ex vilioribus personis, 121.0372C| sacerdotalibus monitis parentes. Hoc totum nostri aemuli sinistra interpretatione intelligentes, exarserunt in concupiscentia regni nobis divina dignatione jure haereditario concessi: non attendentes Scripturam dicentem: Domini est regnum, et cuicunque voluerit dabit illud (Dan. IV): neque Apostolum dicentem: Non est potestas nisi a Deo (Rom. XIII). Illius ergo victrici dextera pro nobis, uti credimus, pugnante, qui novit et diripientem, et eum qui diripitur, parvipendimus eorum fucatas simultates: solummodo ut vestri pontificatus anchora, in solidissimo sanctae matris Ecclesiae fundamento fixa, 121.0372D| nobis similiter petentibus concedere dignetur quod in mandatis digito Dei scriptis legitur: Juste judica proximo tuo (Lev. XIX). Porro nos in ultimis pene 121.0373A| regni nostri finibus commorantes, et erga infestationem paganorum laboriosas excubias servantes, discurrentium relatione comperimus, Theutgaudum Trevirensem, et Guntharium Agrippinensem, a vestra auctoritate excommunicatos, atque oris proprii testimonio canonice damnatos: quod nos non sine gravi moerore haurientes, decrevimus longanimiter ac patienter ferre nuntiata, et ut olim in pluribus actum est, restitutionis spem habere, et pie refricatis ac retractatis omnibus, locum rationabilis misericordiae a vestra largitate praestolari. Interea accidit nobis nosse, quod Guntharius missarum solemnia antequam ad nos perveniret celebrare non metuit, et juxta praecedentem consuetudinem episcopale chrisma conficere, et Spiritum paracletum tradere 121.0373B| praesumpsit: quod nos satis aegre tulimus, et ut hoc non fieret, tanquam mortiferum venenum, modis omnibus abominamur. Illo autem ad nos veniente, ejus missam audire noluimus, nec in aliquo illi communicare ratum duximus, et juxta Veritatis vocem, quasi scandalizantem oculum, a nobis eruere maculam disponimus, quousque sanctissimi apostolatus vestri finitivam sententiam de illo rescire valeamus. Epistolam quoque a vestra sanctitate episcopis dioeceseos directam illi transmisimus, ut ibidem canonicas atque apostolicas sanctiones liquido cognoscens, videat quid in posterum illi agendum sit. De caetero veraciter ac sinceriter vestra paternitas noverit, quod Theutgaudus simplicissimus atque innocentissimus vir, vestram humiliter ferens censuram, 121.0373C| in nullo de sacro ministerio contingere praesumpsit, magis eligens dehonorationem praesentialiter in oculis hominum pati, quam per inobedientiam ab illius membris secerni, qui caput est humilium, suisque discipulis ait: Discite a me quia mitis sum et humilis corde, et invenietis requiem animabus vestris (Matth. XI). Ipse enim, qui superbis resistit, et gratiam praestat humilibus, poterit illum, si innocens est, de supernis misericorditer respicere. Enimvero legatis nostris Theutgaudo et Gunthario, nihil tale aliquid in sua legatione fari praecipimus, unde damnationis notam incurrerent. Sed nec de Ingeltrude uxore Bosonis aliquod praejudicium ferre debemus aut volumus: quam nos, comperto quod anathematis vinculo esset innodata, Gunthario, quia tunc in sua 121.0373D| parochia erat, commendavimus, monentes, ut de illa suum ministerium faceret, imo illam ex omnibus regni nostri finibus eliminandam censuimus. Legati enim vestri illam postmodum requirentes, atque in medio statuentes, nos ignoramus quem finem causae ipsius imposuerint. Episcopi vero dioeceseos Trevirensis metropolis, et Agrippinae Coloniae, nec complices damnatorum, nec fautores vitiorum, nec in aliquo apostolicorum decretorum contemptores, vel canonicorum dogmatum violatores esse probabuntur, sed sanae atque catholicae fidei ac veri Dei cultores. Igitur propter Deum, sanctam et individuam 121.0374A| Trinitatem, humiliter petimus, ut facile criminosos ad causationem nostram nullatenus admittatis: neque ut Apostolus docet, omni spiritui credatis, sed probate si ex Deo sit (I Joan. IV): quia parati sumus, si ratio dictaverit, per nosmetipsos polire, quod aemulorum invidia fingit aliena. Omnipotens Deus sanctissimum praesulatus vestri apicem aequitatis lance moderatum diu incolumem custodiat. Amen.
EPISTOLA II. AD EUMDEM. Ut excommunicationem ob consortium cum Waldrada comminatam effugiat, suum ad Nicolaum Romam adventum nuntiat, et ut eum spe bona ludificet episcoporum ad eumdem legationem decernit, et auxilium contra Saracenos, si opus sit, ei pollicetur.
121.0374B| Domino vere sanctissimo ac beatissimo, totiusque Dei Ecclesiae roseo pii Regis Christi sanguine acquisitae summo pontifici et universali papae NICOLAO, LOTHARIUS, divina propitiante clementia rex ac devotissimus filius vester, sempiternam cum gaudio, prosperitatis, et felicitatis gloriam, fideleque servitium.
Rex regum et princeps pastorum Christus, qui sacerdotalem, et regiam dignitatem in ministerio nostro redemptionis in seipso univit, quique sui ovilis curam beato Petro apostolorum principi tuendam commisit, ille nos salubribus edictis instituit, ut apostolatus vestri sacratissimum apicem divinitus in fundamento Ecclesiae sublimatum fideliter diligamus, 121.0374C| et humiliter veneremur. Hinc est, quod nostrae mansuetudinis affectus, circa vestram celsitudinem verae charitatis igne inflammatur, et a multis jam retro diebus, nos ad vestram praesentiam desiderabiliter invitare non cessat. Quapropter hos vestrae eminentissimae paternitati direximus apices, ut de vestra optabili sospitate celerius rescire possimus, quae omnium gemmarum nitore pretiosior, omnique thesauro charior nostro amplexatur in corpore. Et quia nos hoc idem de vestra sanitate incunctanter credimus, satius vobis intimandum decrevimus, quod divina opitulante clementia, nostra mansuetudo optime viget, fideliumque nostrorum generalitas in necessariis reipublicae negotiis, opitulante Christo, salubribus proficit incrementis, imo prosperitatis 121.0374D| successum ab ipso bonorum omnium largitore profuturum humiliter ac fideliter praestolamur. Regnum quoque nobis divina pietate commissum ab omni paganorum infestatione, aliorumque inimicorum depraedatione, dextera omnipotentis Dei pro nobis pugnante, et auxiliantibus meritis beati Petri apostoli, vestrisque precibus almifluis suffragantibus, hactenus cum omni integritate tutum manere cognoscite.
Porro vestrae sanctitatis noverit pia paternitas, quod isto tempore ferventissimum desiderium habemus causa orationis apostolorum limina visitare, 121.0375A| vestramque diu desideratam faciem cernere, et sacra dulciter amplexari vestigia; et jam secundo, ac tertio nostri itineris apparatum sub certa deliberatione repetitum habemus, quod in voto manet implere desiderantes. Verum si aliqua, quod absit, periculosorum temporum varietas votum nostrum interceperit, legatos nostros Gutfridum [Luitfridum] dilectissimum avunculum nostrum, et Waltarium fidelem nostrum, necnon et Theutgaudum venerabilem archiepiscopum, atque Attonem [Hattonem, puta Viridunensis Ecclesiae ] coepiscopum ad vestram praesentiam destinare procurabimus, ut per illos liquido cognoscat vestra celsitudo, quam fideles vobis per omnia existimus, nos et fideles nostri, et quam fideliter vestris salubribus consiliis, et spiritualibus 121.0375B| monitis parere desideramus. Revera sicut spiritalis ac devotissimus filius reverentissimo patri, atque universali papae, debet, quippe nos et venerabiles episcopi atque fideles nostri, si non corpore, corde tamen ad vestra sacra vestigia provoluti, humiliter petimus, ut si aliquis inimicorum nostrorum ex nostra parte, quiddam sinistrum mendoso falsitatis elogio vestris sanctissimis auribus significare praesumpserit, quasi serpentinum virus, apostolica abominetur auctoritas. Et quidem nostri episcopi veritatis discipuli, magistri erroris esse non possunt, qui orthodoxi patris catholicae et apostolicae fidei veri probabuntur esse cultores.
Inter ista vero ratum esse duximus inserendum, quod si aliqua incursio paganorum fines beati Petri 121.0375C| vobis coelitus commissos adire tentaverit, aut forte terminos augustissimi imperatoris atque amantissimi germani nostri Ludovici, prout nuperrima atque infausta relatione comperimus, irrumpere praesumpserit, illud nobis absque ulla dilatione ocius significari deposcimus; quia quolibet postposito rerum temporalium damno, atque parvipenso perituri discrimine regni pro amore, et timore Dei, et beatorum apostolorum, sanctorumque omnium reverentia, simulque vestra sanctissima paternitate, quam prae omnibus mortalibus diligere, ac venerari decrevimus, nos ac fideles nostros morti, ac periculo tradere parati sumus, scientes esse scriptum: Timere non debemus mortem, quae sine dubio perducit ad vitam.
Igitur quibus valemus votis, Domini misericordiam 121.0375D| imploramus, ut nostram mansuetudinem vestrae excellentissimae almitati tandem repraesentet incolumen; quatenus verior experientia apostolatus vestri puriter cognoscat, utrum prolata a veritatis fonte emanaverint. Omnipotens Deus nostri memorem summum vestri sanctissimi pontificatus apicem prosperis successibus feliciter insignitum ad custodiam gregis conservare, et exaltare di etur, gloriosissime, ac praestantissime pater.
EPISTOLA III. AD ADRIANUM II PAPAM 121.0376A| De Nicolai obitu certior factus Lotharius, has litteras ad ejus successorem Adrianum scribit, rogans ut quod a Nicolao obtinere non potuit, ab eo impetraret, suum Romae adventum.
Sanctissimo et perbeatissimo HADRIANO summo pontifici et universali papae, LOTHARIUS, divina praeveniente clementia, rex, aeternae beatitudinis et praesentis prosperitatis pacem et gloriam.
Infausta relatio, et in ambiguo hactenus manens, ut ita dicamus, acriter nostrae serenitatis transverberavit aures intimando, quod beatae memoriae domnus Nicolaus universalis papa ab hac lacrymarum valle, vocante Christo, decesserit, cum sanctis, ut 121.0376B| credimus, inaestimabiliter coronandus. Unde nostrae mansuetudinis affectio admodum ingemiscens, gemino dolore concutitur, videlicet quod mater omnium Ecclesiarum Dei, sancta, et apostolica Ecclesia, tali ac tanto caruit patre, atque in coelesti Jerusalem lucerna ardens et lucens nostris periculosis temporibus a tenebrosis malefidis Dei [diei] finibus sit remota. Nec differt, ut omnis Christiana religio de tanto pontifice doleat, et omnis ordo ecclesiasticus de prudentissimo ac sanctissimo papa ingemiscat. Revera nos potius deflemus, qui causas nostrae calumniae insolentes, et fraudulentas aemulorum nostrorum querimonias, tam benigno patri aequitatis, et justitiae lance ponderandas ac determinandas ad tempus et in parte commisimus. Sed quod lugubriter 121.0376C| replicamus, plus apud sanctitatem illius valuere nostrorum inimicorum insidiae et simulatae deceptiones, quam nostra simplex et pura defensio; quippe patienter atque aequanimiter ultra sufferentiam omnium praedecessorum nostrorum nostram regiam dignitatem, ac divinitus attributam potestatem reverentiae illius, imo potius apostolorum principis, humiliter submisimus, et ultra quam credi posset, suis paternis monitis fidenter paruimus, ac missorum suorum varia et multiplicia hortamenta sectando propter amorem Dei, et reverentiam sanctorum, in aliquibus a nostro regio themate, secus quam oporteret in parte exorbitavimus. Igitur sperantes, et modis omnibus credentes, in sanctissimo pontifice 121.0376D| fidum nostrae tuitionis auxilium ponimus. Sed nescimus quibus suggestionibus, aut certe superfluis promissionibus actum est, quod insperata dilatio multiplices peperit simultates; atque ob hoc nostra respublica non modicam usquequaque pertulit laesionem. Nos autem litteris et verbis indesinenter proclamantes, et diversis legationibus eadem repetentes, humiliter postulavimus, ut nos et accusatores nostri juxta divinas et humanas leges, sui pontificii audientiam mereremur, ut ratio docet, nostram praesentiam exhibendo. Sed toties repulsi etiam tandem multipliciter coacti, judicium ac refugium nostrum, in illa collocavimus petra, de qua Psalmista confidens 121.0377A| aiebat: Montes excelsi cervis, petra petra refugium erinacei (Psal. CIII).
Porro illud potissimum nostrae mentis aciem obnubilavit, quod nos ab ipsa sancta sede repellimur, quorum progenitores et atavi illam sanctam matrem Ecclesiam, divino auxilio pie ac fideliter patrocinantes protexere. Et quidem ultra quam fari possit, congratulamur, quod Bulgaros, et alia paganorum feritas ad limina sanctorum apostolorum invitatur, imo quod sancta Ecclesia, juxta vaticinium prophetae, dilatat locum tentorii sui, et longos facit funiculos suos, ac pelles tabernaculorum suorum extendit (Isa. LIV). Sed non modice contristamur, quod tam crebro illuc anhelando audientia praedecessoris vestri potiri non valuimus. Sed his omissis, ad nostrae 121.0377B| mentis propositum, et vestri Deo digni apostolatus excellentiam redeamus, et uti dignum est, gloriam in excelsis Deo resonemus, qui roseo proprii sanguinis pretio acquisito gregi misericordissima dignatione prospiciens, vestri pontificii jubar, sua electione in sede sanctae matris Ecclesiae collocavit, ad nostram et totius Christianae plebis salutem.
Et quia omnipotens Deus princeps pastorum, in illa sancta sede, vestri pontificatus apicem sublimavit, nostrae serenitatis salubre auxilium, ad defensionem, statum, atque honorem pontificatus vestri, more praedecessorum nostrorum, in omnibus exhibere parati sumus. Et teste rerum omnium conditore, nullus catholicorum regum, nullus Christianorum principum devotior vestrae sanctitati, et promptior 121.0377C| vestrae utilitati esse desiderat, quam nostra exiguitas 121.0378A| [ al. quantitas]. Nam si tempus arriserit, et auxiliante divina clementia scandala sopita conquieverint, quae simultate et suggestione aemulorum nostrorum, membrorum videlicet Satanae, enormiter emersere, vestrum multipliciter desideramus conspectum, et vestris Deo dignis animari colloquiis, atque melliflua benedictione potiri. Denique almifluam paternitatem vestram humiliter precamur, ut nullum regiae dignitatis, et nominis nobis consimilem praeferre quoquo modo, aut praeponere nostrae mansuetudini decernatis, neque etiam apices beatitudinis vestrae nobis porrigendos, per aliquem dirigere placeat, nisi, aut per nostrum legatum, aut certe per vestrum a vestro sancto latere destinatum, vel per nuntium augustissimi germani nostri Ludovici imperatoris: 121.0378B| quia, ut vere fateamur, non modica simultas hactenus istis in partibus per hujusmodi factum orta noscitur, et nisi in posterum caute praevisum fuerit, quoddam poterit generare discrimen.
Interea modis omnibus obsecramus, ut de vestra optabili prosperitate litteris vestris celsitudinem nostram certam reddentes, charae filiationis munus nobis impertiri dignemini, et vestris almifluis precibus nostram apud Dominum commendabilem atque veniabilem exhibeatis serenitatem, quatenus tanti patris piis precibus suffulti, creditum nobis regimen. Christo opitulante, gubernare valeamus. Omnipotens Deus vestri pontificii splendifluum jubar, atque angelicam sanctimoniam diu nobis incolumem conservare dignetur. Amen.