Epistolae et privilegia (Paschalis II)/7

CCCI-CCCL

saeculo XII

editio: Migne 1854
fons: Corpus Corporum

6	8

7

CCCI. Ad Petrum Pictaviensem episcopum.--Plures ei causas monasterii S. Maxentii judicio suo dirimendas committit, ac terras Romanae Ecclesiae censuales eidem commendat. (Anno 1110.)[Dom BOUQUET, Recueil, XV, 46.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri P[ETRO] Pictavorum episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Lator praesentium G[offridus] abbas Sancti Maxentii multa per Hugonem de Liciniaco auferri suo monasterio queritur. Causam etiam cum abbate Casae Dei se dicunt habere pro ecclesiis Gozenogili (Gazeneuil); cum abbate etiam S. Severini pro ecclesiis Lesaii vel Berlaum. Etiam de Mostarolo monasterium suum gravari conqueritur, et per Simonem de Werruca, et per Thebaudum Meschinum, et alios plures. Tuae igitur fraternitati praecipimus ut tam de his quam de aliis monasterii querelis ei efficacem justitiam facias. Terram de Pampro et de Rigaudam, et S. Germerii, de qua Romanae Ecclesiae census annuus solvitur, tutelae tuae specialius commendamus.

CCCII. Bulla S. Raymundo Barbastrensi episcopo directa. (Anno 1110, Maii 2.)[FLOREZ, España sagrada, XLVI, 329.] PASCHALIS episcopus, servus, etc., RAYMUNDO Barbastrensi episcopo ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Spiritu Domini docente, didicimus quia Dominus transfert regna et mutat tempora. Ipse quondam in Hispanis, juxta beneplacitum suum, Christianorum regna diffudit et rursum per Sarracenorum vel Moabitarum tyrannidem Christianorum peccata, juxta sua judicia, visitavit. Unde factum est ut episcopalis cathedra quae Ilerdae fuerat in montana transiret, in oppidum videlicet quod Rota dicitur. Inde rursum imminutis Moabitarum viribus proprius Ilerdam in Barbastre oppidum transfertur. Spes et Christianis certior per Dei gratiam nostro tempore facta est ut Ilerden urbem, Domino operante, recipiant. Et nos igitur Domini Dei nostri judicia prosequentes, praesenti decreto constituimus episcopalem cathedram, quae hactenus Rotae vel Barbastre habita est, ad Ilerdae urbem in posterum referendam, cum eam omnipotens Dominus Christianorum restituerit potestati, conservatis nimirum montanis terminis, sicut a te vel a tuis praedecessoribus apud Rotam et Barbastrum habiti et possessi sunt, cum vallibus Belse et Gistau, cum abbatia Alaonis ac monasterio S. Martini de Cavallera, sicut in allodium Rotensi Ecclesiae a regibus impetrata sunt. De aliis vero monasteriis intra eamdem parochiam sitis, debita tibi tuisque successoribus reverentia persolvatur, sicut tuis hactenus praedecessoribus soluta est. Confirmamus itaque vobis ecclesias de Balaguer et Tamarid et terras, quae jam in Christianorum redactae sunt ditione vel ecclesias, cum restitutae fuerint, in Fraga et Zeidin et Ontimana. Omnes quoque decimas seu caeteras res ecclesiastici juris ad Ilerdae circumstantiam pertinentes. Omnes ejusdem dioecesis fines qui in Christianorum redacti sunt vel fuerint potestate tuae tuorumque successorum dispositioni, sicut superioribus temporibus, per apostolicae memoriae [Urbani] secundi praedecessoris nostri, per nostrum quoque privilegium constitutum est subjacere praecipimus, salva in omnibus apostolicae sedis auctoritate. Decernimus ergo ut nulli hominum liceat vestram Ecclesiam temere perturbare aut ejus possessiones auferre vel abbatias retinere, minuere vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur, tam tuis quam successorum tuorum clericorum et pauperum usibus profutura. Si qua ergo ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae sanctionis paginam sciens contra eam temere venire praesumpserit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sanctissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Caeteris autem eidem Ecclesiae jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Scriptum per manum Joannis scriniarii regionarii ac notarii sacri palatii.

Ego Paschalis episcopus catholicae Ecclesiae SS. BE. V.

Datum Romae in porticu B. Petri per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diac. cardinalis ac bibliothecarii, VI Nonas Maii, indic. II, Incarnat. an. 1110, pontificatus autem domini Paschalis II, an. XI.

CCCIII. Monasterium S. Vincentii Cupersanum tuendum suscipit ejusque possessiones ac privilegia confirmat. (Anno 1110, Jul. 15.)[UGHELLI, Italia sacra, VII, 703.] PASCHALIS, servus servorum Dei, dilecto filio VINCENTIO abbati vener. monasterii S. Benedicti, quod in civitate Cupersani situm est, ejusque successoribus regulariter successuris in perpetuum.

Piae postulatio voluntatis affectu debet prosequenti adimpleri, quatenus et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata indubitanter vires assumat, quia dilectio tua ad sedis apostolicae portum confugiens, ejus tuitionem devotione debita requisivit, nos supplicationi tuae clementer annuimus, et B. Benedicti Cupersanense monasterium, cui Deo auctore praesides, sub tutela apostolicae sedis excipimus. Praesentis igitur privilegii pagina apostolica auctoritate statuimus ut universa, quae idem monasterium in praesenti tertia indictione legitime possidet, sive in futurum juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat eamdem Ecclesiam temere perturbare, aut possessionem auferre, vel ablatam retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione vel gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Obeunte te nunc ejus loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus tibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris, vel de suo, vel de alieno si oportuerit collegio, secundum Dei timorem et B. Benedicti Regulam elegerint. Chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium, sive basilicarum, ordinationes monachorum, qui ad sacros fuerint ordines promovendi, ab ipso, in cujus dioecesi estis, accipiatis, si quidem gratiam et communionem apostolicae sedis habuerit, et si ea gratis et sine pravitate voluerit exhibere; alioquin liceat vobis catholicum quem malueritis adire antistitem, et ab eo consecrationem et sacramenta suscipere, qui apostolicae sedis fultus auctoritate, quae postulantur indulgeat. Porro nec episcopo, nec episcopi ministris facultas sit novas quaslibet exactiones ipsi loco indicere, aut gravamen inferre, aut in abbatem loci sine apostolicae sedis censura manum depositionis extendere. Indicium autem perceptae a Romana Ecclesia protectionis, dimidiam auri unciam quotannis Lateranensi palatio persolvetis. Si quis igitur in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, stratigo aut judex, ecclesiastica quaelibet saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant. et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Beneventi per manum Joannis, S. R. E. cardinalis et bibliothecarii, Idibus Julii, indict. II, Incarnationis Dominicae anno 1110, pontificatus autem D. Paschalis II anno XI.

CCCIV. Ecclesiae Sonnebecaniae possessiones et privilegia confirmat. (Anno 1110, Oct. 16.)[MIRAEUS, Opp. diplom. II, 1152.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio LAMBERTO Sonnebeccensis ecclesiae praeposito, salutem et apostolicam benedictionem.

Ex Drogonis venerabilis quondam Morinorum episcopi scripto comperimus, quod bonae memoriae Fulpodus una cum uxore sua Ramburga, avia tua, et post eos pater tuus Teobaldus Ecclesiae sanctae in Villa Sonnebeccensi varia sui juris praedia contulerunt, unde septem canonicis stipendium providerentur. Ea igitur quae a praedictis parentibus tuis eidem Ecclesiae tradita sunt, altaria etiam quae bonae memoriae Radbodus quondam Noviomensis episcopi ad eumdem locum contulit, scilicet de Ruslaer, de Nieuw-Kercka, et de Bevenslaer, et quaecunque a quibuscunque fidelibus de suo jure in eamdem ecclesiam oblata sunt vel in posterum offerri contigerint, in eorumdem canonicorum usus, firma semper et quieta permanere, servareque censemus.

Quidquid praeterea munitionis seu libertatis praedictus frater noster Drogo eidem loco largitus est, nos praesentis decreti auctoritate sancimus; prohibentes ne quis minuere, subtrahere, vel modis quibuslibet alienare praesumat, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura.

Si quis autem, quod absit! huic nostro decreto, ausu temerario contraire tentaverit, honoris et officii sui periculum patiatur, aut excommunicationis ultione plectatur, nisi praesumptionem suam digna satisfactione correxerit.

Ita est subsignatum.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, XVII Kal. Nov., indictione IV, Incarnationis Dominicae 1110, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno duodecimo.

CCCV. Ecclesiae S. Donatiani Brugensis possessiones confirmat. (Anno 1110, Oct. 16.)[MIRAEUS, ubi supra, p. 26.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio BERTULFO, Sancti Donatiani Brugensis praeposito, ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Officii nostri nos hortatur auctoritas pro ecclesiarum statu sollicitos esse, et quae recte statuta sunt stabilire. Quamobrem nos petitionibus tuis clementer annuimus, et quae temporibus nostris ad vestrae congregationis stipendium tradita sunt, vel quae etiam ante nostra tempora a confratribus nostris episcopis concessa noscuntur, vobis vestrisque successoribus quieta manere sancimus, altare scilicet de sancta Cruce, altare de sancto Michaele et altaria de Orscamp, de Rhidervorde, de Wara, de Ema, de Dicasnuda, de Clare, de Widescate, de Kemla, de Dudezela, de Utkerka, de Clemskerka, de Artrika, et de Lophem. Decernimus itaque ut nemini liceat, vel haec vel alia, quae ad vestrae congregationis usus per Dei gratiam data vel danda sunt, minuere, vel subtrahere, vel modis quibuslibet alienare; sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnibus profutura. Si quis autem, quod absit! huic nostro decreto temerarie contraire tentaverit, honoris et officii sui periculum patiatur, nisi praesumptionem suam digna satisfactione correxerit.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae cardinalis ac bibliothecarii, XVII Kalendas Novembris, indictione IV, Incarnationis Dominicae anno 1110, pontificatus autem domni Paschalis II, PP. anno XII.

CCCVI. Ad Leodegarium Vivariensem episcopum.--Arguit eum quod ecclesiam S. Andeoli, canonicis S. Rufi ab eo traditam, eisdem a clericis suis auferri permittat. (Anno 1110, Octobris 18.)[BOUQUET, Rec. XV, 47.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Vivariensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Non est episcopalis constantiae justa vota frangere, et constitutiones rectas in nihilum revocare. Ecclesiam B. Andeoli fratribus S. Rufi pro eleemosyna et religione concesseras, et clericorum tuorum consensu firmaveras, sicut a fratribus ipsis accepimus, et litterarum tuarum lectione cognovimus. Nunc autem clericis tuis conniventiam parare conspiceris, cum per eos praedictis fratribus ecclesiam ipsam permittis auferri. Nos quidem concessionem factam canonice firmamus; te autem vehementer arguimus quia te in hoc praevaricatorem ostendisti. Tuae igitur experientiae per haec scripta praecipimus constitutionem tuam integram ratamque custodias; si vero clerici tui, ut justi voti transgressores, pertinaciter contraire praesumpserint, tu eos magistri jure corrigere, et austeritate congrua studeas emendare; alioquin super vos apostolicae sedis justitia dirigetur.

Datum Laterani, XV Kal. Novembris.

CCCVII. Ad Didacum Compostellanum episcopum.--Monet ut Uraca regina, filia regis Castellae, sub poena privationis regni ab incestu, quem contraxit ineundo matrimonium cum Alphonso Aragoniae rege, sibi in tertio gradu consanguinitatis conjuncto, desistat. (Circa annum 1110.)[MANSI, Concil., XX, 1006.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri DIDACO Compostellano episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Ad hoc te omnipotens Deus populo suo praeesse constituit, ut eorum peccata corrigas, et Domini annunties voluntates. Et infra: Stude igitur secundum datam tibi divinitus facultatem tantum incesti facinus, quod a regis filia perpetratum est, debita ultione corrigere: ut vel a tanta praesumptione desistat, vel Ecclesiae consortio et saeculari potestate privetur, etc..

CCCVIII. Ad Pontium abbatem et Cluniacenses monachos.-- Reprehendit quod chrisma in monasterio suo consecrari fecerint. (Circa annum 1110.)[MANSI, Concil. XX, 1043, ex Severtii Chronolog. ]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis PONTIO abbati, seu monachis Cluniacensis monasterii, salutem et apostolicam benedictionem.

Confrater noster Berardus Matisconensis episcopus, partim rogatu nostro, partim probitate sua, erga praedecessorem tuum venerabilem Hugonem abbatem benigne se habuit: et cum Hierusalem iturus discessit, omnia inter vos et ipsum quiete ac pacifice habebantur. Caeterum post discessum ejus non parum jus Matisconensis Ecclesiae perturbastis, quia, quod hactenus factum non est, in monasterio vestro chrisma consecrari fecistis. Hoc enim per episcopi personam exhibetur Ecclesiae. Rogamus ergo dilectionem vestram ita hoc plena charitate corrigere, ita etiam in caeteris circa eum vos habere, ut inter vos praeteritae pacis vinculum arctius restringatur. Ipse enim plenius vos diligit, et a vobis plenius diligendus. Quamobrem praecipimus ne talia ulterius fiant. Non enim immemores sumus quanto studio quantaque instantia sategerimus ut firma inter vos et stabilis concordia permaneret. Quod idcirco firmum servari volumus et praecipimus, ne detrimentum ulterius Ecclesia patiatur. Orantes vos pro nobis misericordia divina custodiat.

CCCIX. Ad canonicos Ecclesiae Lucensis. (Intra an. 1103-1111, Nov. 4.)[BALUZ., Miscell. ed. Luc. IV, 586.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiis canonicis Lucanae Ecclesiae, salutem et apostolicam benedictionem.

Gaudere multum debetis in Domino quod temporibus vestris in parochia vestra, videlicet Beati Fridiani ecclesia, illa conversationis apostolicae primordia refloruere; quapropter congregationem ipsam propensius diligere, et pro facultatis vestrae modo fovere atque honorare debetis. Vestram ergo dilectionem litteris praesentibus excitamus, monentes ac praecipientes ut Beati Fridiani canonicos in dilectione Domini charius amplectamini, nec eis aut ipsi aliquam molestiam inferatis aut inferri ab aliis patiamini. Quod enim probationis et molestiae, quod honoris et reverentiae illis impenditis nobis ascribimus: illud sane quod adversus eos confrater vester archipresbyter fecisse dicitur admiramur. Quemdam enim conversum et post obedientiae promissionem ad saeculi vanitates reversum, cum pro causa hac a supradicto priore excommunicatus fuisset, simulata absolutione illectus in apostasia siquidem permanens dum absolvi credidit, amplius obligatus est. Ne quid ergo ulterius simile praesumatur interdicimus, nec eorum parochianos aut excommunicetis, aut praeter eorum voluntatem ad poenitentiam admittatis; sic eis in omnibus vos servate, ut quies eis opportuna permaneat, et plena inter vos charitas per Dei gratiam perseveret.

Datum Laterani, II Nonas Novembris.

CCCX. Ad parochianos ecclesiae Frigdiani Lucensis. (Intra an. 1103-1111, Nov. 4.)[BALUZ., ibid. ]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis parochianis Ecclesiae Sancti Fridiani, salutem et apostolicam benedictionem.

Devotionem vestram, quam erga Beati Fridiani ecclesiam geritis, jamdudum ex multorum relatione comperimus. Unde affectione debita congaudentes, gratias Deo referimus, et rogamus ut amorem suum in cordibus vestris sua dignetur gratia conservare. Vos autem sicut dilectum in Christo filium litteris praesentibus visitantes monemus, ut et deinceps in devotione ipsa et bono proposito, auxiliante Deo, firmiter maneatis, et loco illi consilii et auxilii vestri opem sic per Dei gratiam conferatis, quatenus et ibidem Domino servientes sustentationem habeant, et vos indulgentiam vestrorum obtinere me reamini peccatorum.

Datum Laterani, II Nonas Novembris.

CCCXI. Ad clerum et plebem Arelatensem.--Ut in locum Gibelini episcopi sui, Hierosolymam translati, alium eligant . (Anno 1111, Jan. 2.)[MANSI, Concil., XX, 1003.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, clero et populo Arelatensi, salutem et apostolicam benedictionem.

Pro negotiis et scandalis quae in Hierosolymitana ecclesia fuerant, venerabilem fratrem nostrum Gibelinum, quondam ecclesiae vestrae antistitem, ad partes illas cum nostra legatione direximus: cujus nimirum persona ita in omnibus placuit, quod eum clerus et populus ejusdem ecclesiae unanimi voto, communi desiderio, in patrem sibi et pastorem elegerunt. Nos enim, quoniam diu episcopali regimine fuerant destituti, electionem ipsam assertione nostra firmavimus, vestram itaque dilectionem litteris praesentibus praemonemus et hortamur in Domino, ut et vos canonicum pastorem vobis eligere properetis, nec vobis grave et durum vehementius videatur. Illum enim tanto ardore Hierosolymitana suscepit ecclesia, quod eum, etsi nos omnino velimus, vobis reddere nullo modo possimus.

Data Laterani, quarto Nonas Januarii.

CCCXII. * Henrico regi gratulatur quod « patris nequitiam abhorreat. » Affirmat, si « plena mentis devotione sibi suisque legitimis successoribus obedientiam exhibeat quam sive reges sive imperatores catholicis suis praedecessoribus exhibuerint, se profecto eum ut catholicum imperatorem habiturum esse. » Nuntios ad se mitti vult. (Anno 1111.--Vide PETRI Chronicon monasterii Casinensis, p. 779.)

CCCXIII. * Northmannos et Langobardos ad Romanae Ecclesiae servitium invitat. (Anno 1111, Febr.--Vide ibid. )

CCCXIV-CCCXV. Henrico regi ab episcopis et abbatibus reddi regalia jubet. (Anno 1111, Febr.)[MANSI, Concil., XXI, 42.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio HENRICO regi, ejusque successoribus.

Et divinae legis institutione sancitum et sacris canonibus interdictum est, ne sacerdotes curis saecularibus occupentur, neve ad comitatum, nisi aut pro damnatis eruendis, aut pro aliis, qui injuriam patiuntur, accedant. Nunc et apostolus Paulus: Saecularia, inquit, judicia si habueris, contemptibiles, qui sunt inter vos, illos constituite ad judicandum. In regni autem vestri partibus episcopi vel abbates adeo divitiis saecularibus occupantur, ut comitatum assidue frequentare, et militiam exercere cogantur. Quae nimirum aut raro, aut nunquam sine rapinis, sacrilegiis, incendiis aut homicidiis exhibentur. Ministri altaris ministri curiae facti sunt, quoniam civitates, ducatus, marchias, monetas, curtes et caetera a regibus acceperunt; nunc et mos Ecclesiae intolerabilis inolevit, ut electi episcopi nullo modo consecrationem acciperent, nisi prius per manum regiam investirentur. Qua ex causa et Simoniacae haeresis pravitas, et ambitio nonnunquam praevaluit tanta, ut nulla electione praemissa, episcopales cathedrae invaderentur, aliquando et vivis episcopis investiti sunt. His et aliis plurimis malis, quae per investituram plerumque contigerant, praedecessores nostri Gregorius VII et Urbanus II felicis memoriae pontifices, excitati, collectis frequenter episcopalibus consiliis, investituras illas manus laicae damnaverunt, et si qui clericorum per eam obtinuissent ecclesias, deponendos, datores quoque communione privandos esse censuerunt, juxta illud apostolicorum canonum capitulum, quod ita se habet: Si quis episcopus saecularibus potestatibus usus, per ipsos ecclesiam habeat vel obtineat, deponatur et segregetur, omnisque qui illi communicatur. Porro ecclesias cum oblationibus et haereditariis possessionibus, quae ad regnum manifeste non pertinebant, liberas manifeste decernimus, sicut in die coronationis tuae omnipotenti Domino in conspectu totius Ecclesiae promisisti. Oportet episcopos curis saecularibus expeditos, curam suorum agere populorum, nec ecclesiis suis abesse diutius. Ipsi, juxta Paulum apostolum, provigilant, tanquam rationem reddituri pro animabus eorum. Quorum vestigia subsequentes, et nos eorum sententiam episcopali concilio confirmamus. Tibi itaque, fili charissime Henrice rex, et nunc per officium nostrum Dei gratia Romanorum imperator, et regno regalia illa dimittenda praecipimus, quae ad regnum tempore Caroli, Ludovici, Henrici et caeterorum praedecessorum tuorum manifeste pertinebant. Interdicimus enim, et sub districtione anathematis prohibemus, ne qui episcoporum, seu abbatum, vel praesentium, vel futurorum eadem regalia invadant, et civitates, ducatus, marchias, comitatus, monetas, teloneum, mercatum, advocatias regni, jura centurionum et curtes, quae manifeste regni erant, cum pertinentiis suis, militiam et castra regni, nec se deinceps nisi per gratiam regis de ipsis regalibus intromittant. Sed nec posteris nostris liceat, qui post nos in apostolica sede successerint, aut te, aut regnum super hoc inquietare negotio.

CCCXVI. Privilegium de investituris vi extortum. (Anno 1111, April. 12.)[PERTZ, Mon. Germ. hist. Legg. II, 72.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, charissimo in Christo filio, H. glorioso Teutonicorum regi, et per Dei omnipotentis gratiam Romanorum imperatori Augusto, salutem et apostolicam benedictionem.

Regnum vestrum sanctae Romanae Ecclesiae singulariter cohaerere, dispositio divina constituit. Praedecessores vestri probitatis et prudentiae amplioris gratia Romanae urbis coronam et imperium consecuti sunt. Ad cujus videlicet coronae et imperii dignitatem, tuam quoque personam, fili charissime, H., per nostri sacerdotii ministerium majestas divina provexit. Illam igitur dignitatis praerogativam, quam praedecessores nostri praedecessoribus tuis catholicis imperatoribus concesserunt, et privilegiorum paginis confirmaverunt, nos quoque dilectioni tuae concedimus, et praesentis privilegii pagina confirmamus, ut regni tui episcopis vel abbatibus libere praeter Simoniam et violentiam electis, investituram virgae et annuli conferas. Post investitionem vero canonicam consecrationem accipiant ab episcopo ad quem pertinuerint. Si quis autem a clero et populo praeter tuum assensum electus fuerit, nisi a te investiatur, a nemine consecretur. Sane episcopi et archiepiscopi libertatem habeant, a te investitos episcopos vel abbates canonice consecrandi. Praedecessores enim vestri ecclesias regni sui tantis regalium suorum beneficiis ampliarunt, ut regnum ipsum maxime episcoporum praesidiis vel abbatum oporteat communiri, populares dissensiones, quae in electionibus saepe contingunt, regali oporteat majestate compesci. Quam ob rem prudentiae et potestatis tuae cura debet sollicitus imminere, ut Romanae Ecclesiae magnitudo, et caeterarum salus, praestante Domino, beneficiis potioribus conservetur. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae concessionis paginam sciens, contra eam temerario ausu venire tentaverit, anathematis vinculo, nisi resipuerit, innodetur, honorisque ac dignitatis periculum patiatur. Observantes autem misericordia divina custodiat, et personam potestatemque tuam ad honorem et gloriam suam feliciter imperare concedat. Amen.

CCCXVII. Ottoni Bambergensi episcopo ejusque successoribus pallio utendi crucisque praeferendae copiam facit. (Anno 1111, April. 15.)[LUDEWIG, Script. rer. Germ. I, 413.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri OTTONI, Bambergensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Charitatis proprium est bonum, congaudere profectibus aliorum; « charitas enim non quaerit quae sua sunt (I Cor. XIII); » unde et Apostolus: « Tunc, ait, vivimus, si vos statis in Domino (I Thess. III). » Et iterum: « Quae est enim nostra spes, aut gaudium, aut corona gloriae? Nonne vos ante Dominum nostrum Jesum Christum? » (I Thess. II.) Hoc igitur charitatis debito provocamur et apostolicae sedis auctoritate compellimur, hoc nomine debitum fratribus exhibere, et S. Romanae Ecclesiae dignitatem pro suo cuique modo caeteris ecclesiis impertiri. Idcirco, venerabilis frater, Otto Bambergensis episcope, dilectioni tuae pallium ad sacrae missarum solemnia celebranda concedimus; quo nimirum fraternitas tua intra ecclesiam tantum uti noverit, illis solum diebus quos praesens descriptio continet, videlicet die sancto Resurrectionis Dominicae et Pentecostes, item Nativitas Domini nostri Jesu Christi, et in natalitio SS. apostolorum Petri et Pauli, in solemnitate S. Dionysii martyris, anniversario etiam tuae consecrationis die, et dedicationibus ecclesiarum; cujus nimirum pallii volumus te gratiam per omnia vindicare. Hujus siquidem indumenti honor, humilitas atque justitia est.

Tota ergo mente fraternitas tua te exhibere festinet in prosperis humilem, et in adversis, si quando veniunt, cum justitia erectam, amicam bonis, perversis contrariam, nullius unquam faciem contra veritatem suscipiens, nullius unquam faciem pro veritate loquentem premens, misericordiae operibus juxta veritatem substantiae insistens, et tamen insistere etiam super veritatem cupiens, infirmis compatiens, bene valentibus congaudens, aliena propria deputans, de alienis gaudiis, tanquam de propriis exsultans, in corrigendis vitiis pie saeviens, in fovendis virtutibus auditorum animum demulcens, in ira judicium sine ira tenens, in tranquillitate autem severitatis justae censuram non deserens.

Haec est ergo, frater charissime, pallii accepti dignitas, quam si sollicite servaris, quod foris accepisse ostenderis, intus habebis. Ad haec etiam crucis vexillum, intra Bambergensis Ecclesiae parochiam ante faciem tuam portari concedimus, salva videlicet Moguntiae metropolis reverentia, ut speciali Romanae Ecclesiae dignitate praeditus, specialiter ejus studeas obedientiae ac servitiis insudare. Fraternitatem tuam superna dignatio per tempora longa conservet incolumem. Amen.

Scriptum per manum Joannis scriniarii regionarii ac notarii sacri palatii.

CCCXVIII. Privilegium pro monasterio Hersveldensi. (Anno 1111, April. 15.)[Wenck, Hess. Lundesg. II, 58.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio in Christo REGINHARDO abbati Hersveldensis monasterii ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Sicut injusta poscentibus nullus est tribuendus effectus, sic legitima desiderantium non est differenda petitio. Eapropter, fili in Christo dilectissime, Reginharde, tuis petitionibus annuentes per praesentis privilegii paginam vestro venerabili Herveldensi monasterio confirmamus quaecunque ad idem monasterium legitimis fidelium donationibus pertinere noscuntur. Inter quae singulariter religiosi imperatoris Caroli testamentum, quod vestro monasterio delegavit, ratum manere sancimus. Illas etiam decimationes, quas ab antiquis temporibus idem monasterium possidet, et quae praedecessorum nostrorum apostolicae sedis pontificum privilegiis vestris praedecessoribus concessae sunt, nos quoque praesentis decreti auctoritate concedimus. Quaecunque etiam in posterum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus itaque ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Obeunte te nunc ejus loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, aut fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati Benedicti regulam, vel de suo, vel de alieno, si oportuerit, collegio elegerint. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, honoris potestatisque suae dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeterna inveniant demum.

Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi.

Datum Romae in insula Lycaonia per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, vice diaconi Friderici archicancellarii et Coloniensis archiepiscopi, XVII Kal. Maii, indict. IV, anno Dominicae Incarnationis 1111, pontificatus autem domni Paschalis secundi duodecimo, imperii vero Henrici quarti imperatoris anno primo.

CCCXIX. Ad Henricum imperatorem. (Anno 1111.)[MANSI, Concil., XX, 1094.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo filio suo HENRICO Romano imp. Augusto salutem et apostolicam benedictionem.

Post parvi temporis spatium, quiddam de vobis sinistrum audivimus, quod nos valde conturbat. Pervenit enim ad nos quod ad perturbationem quietis ecclesiasticae H. apud Ariciam dimittere disponeris, ut ablatas possessiones Ecclesiae retineat, et reliqua inquietare non desinat. Nos autem putabamus eos qui in fidelitate nostra permanent nobiscum permanere in littore, sed sicut vera relatio patefecit, frater noster Aretinus adhuc inter procellas quatitur, et longe portum videt. Dilectionem itaque vestram litteris praesentibus rogamus et commonemus sicut de vobis confidimus, ut praedicto fratri nostro gratiam vestram reddatis, et possessiones Ecclesiae restituatis, fidelibus quoque suis injungite, ut ab ejus servitio ulterius se non subtrahant. Non enim possunt sine detrimento capitis membra persequi et abscindi, et filiorum contumelia ad patris spectat injuriam. Diligite igitur quos diligimus, ut, quos odistis odio habeamus, et quos diligitis, diligamus. De caetero omnipotens Deus vos sua pietate custodiat atque conservet.

CCCXX. Ad Aretinos. (Anno 1111.)[MANSI, Concil., XX, 1092.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, clero et civibus Aretinis, salutem et apostolicam benedictionem.

Officii nostri auctoritate compellimur, ut ecclesiarum omnium sollicitudinem gerere debeamus; itaque pro venerabili fratre nostro episcopo vestro praesentes litteras ad vos decrevimus destinare. Audivimus quoniam nec debita eum veneratione tractetis, nec debitam illi obedientiam persolvatis. Quod profecto divinae constitutioni penitus contradicit. Dominus siquidem Jesus Christus cum pretiosi sui sanguinis effusione sanctam redemisset Ecclesiam, pastores in ea constituit, qui vice sua populo suo salutaria ministrarent, unde qui eis injurias irrogant, eorumque mandata contempserint, ipsi Domino irrogare, cumque contemnere cognoscuntur, sicut ab eo dicitur: « Qui vos tangit, pupillam oculi mei tangit, et qui vos spernit, me spernit. » Itaque universitati vestrae praecipimus ut usque ad proximam Domini nativitatem ad praedicti confratris nostri episcopi vestri obedientiam redeatis, eumque sicut patrem ac magistrum et Dei vicarium affectione debita diligatis, et debita reverentia veneremini. Alioquin nos ex tempore quod divina dispositione ministerii nostri est, vobis afferimus, et ipsam spiritualem alimoniae passionem, divina videlicet officia, donec resipueretis, interdicimus. Dignum est ut qui Deum in ministerio suo contemnitis, Dei quoque beneficio et vicarii sui ministerio careatis.

CCCXXI. Ad Henricum imp. a se ordinatum. (Anno 1111, Maii 3.)[MANSI, Concil., XX, 1093.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio HENRICO Romano imp. Augusto, salutem et apostolicam benedictionem.

Ex quo a nobis praesentia vestra discessit, de incolumitate status vestri aliquid ad audientiam nostram non pervenit. Verumtamen quia nostrae voluntatis est prosperitatem vestram libenter addiscere, et nostram vobis in invicem intimare, de nobis excellentiae vestrae litterarum praesentium relatione significamus. Siquidem nos per Dei gratiam boni sumus, licet quidam jussioni vestrae in his, quae B. Petro restitui praecepistis, adhuc noluerint obedire, incolae videlicet civitatis Castellanae, Castri Corcoli, Montis Alti, Montis Acuti, et Narnienses; nos tamen ea et comitatus Peruginum, Eugubrinum, Tubertinum, Balneum Regis, castellum Felicitatis, ducatum Spoletanum, marchiam Ferraniam, et alias beati Petri possessiones per mandati vestri praeceptionem confidimus obtinere. A quibusdam vero de vestris filius fidelis nostri Rusticelli comitis sicut audivimus retinetur. Rogamus ergo dilectionem vestram ut nobis eum reddi faciatis, quia et beati Petri fidelis est et in possessione moratur. Ad hanc serenitatem vestram plurimum commonemus ut semper diligatis justitiam, eamque totis viribus et toto conamine amplectamini, quatenus qui verus rex, imperator et judex est in regni et imperii sui perpetuitate, coronam vobis et gloriam largiatur

Dat. Lat., V Non. Maii.

CCCXXII. Henricum imp. rogat ut Ecclesiae Ariminensi ablata bona restitui jubeat. (Anno 1111.)[MANSI, Concil., XX, 1094.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, in Christo filio HENRICO Romano imp. Aug., salutem et apostolicam benedictionem.

Ariminensem episcopatum ad jus beati Petri specialius pertinere manifestum est; verum peccatis exigentibus omnibus fere bonis suis denudatus et in minimas reliquias est redactus. Rogamus igitur dilectionem vestram ut ei per amorem B. Petri benignitas vestra bona sua restitui jubeat, et restituta, quietem Domino faciat praestante obtinere.

CCCXXIII. Ad Balduinum Hierosolymitarum regem.--Decernit ut, ad ampliandos fines Hierosolymitanae dioeceseos, omnes urbes quas subegerit, Hierosolymitano tanquam metropolitano subjaceant. (Anno 1111, Jun. 8.)[MANSI, Concil., XX, 1005.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, glorioso Hierosolymitano regi BALDUINO, salutem et apostolicam benedictionem.

Ecclesiarum quae in vestris partibus fuerunt vel sunt, terminos atque possessiones diutina infidelium possessio tyrannisque confundit. Cum itaque certos ejus fines assignare deliberatione nequeamus, tuis precibus non immerito duximus annuendum, ut, quia pro Hierosolymitanae Ecclesiae sublimatione personam tuam extremis periculis exponere devovisti, quascunque infidelium urbes ceperis vel cepisti, ejusdem Ecclesiae regimini dignitatique subjaceant. Porro earumdem civitatum episcopi patriarchae tanquam proprio metropolitano obedientiam exhibere procurent: quatenus et ipse illorum fultus suffragiis, et ipsi adinvicem ipsius unanimitatis auxilio vegetati, sic in Hierosolymitanae ecclesiae exaltatione proficiant, ut de illorum profectibus omnipotens Deus glorietur.

Data Laterani, quinto Idus Junii.

CCCXXIV. Ad Gibelinum Hierosolymitanum patriarcham.-- Ejusdem argumenti. (Anno 1111.)[ Ibid. ]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo fratri Hierosolymitano patriarchae GIBELINO, et successoribus ejus in perpetuum canonice promovendis, salutem et apostolicam benedictionem.

Secundum mutationes temporum transferuntur etiam regna terrarum. Unde etiam ecclesiasticarum parochiarum fines in plerisque provinciis mutari expedit et tranferri. Asianarum siquidem Ecclesiarum fines antiquis fuerunt definitionibus distributi, quas distributiones diversarum diversae fidei gentium confudit irruptio. Gratias autem Deo, quod nostris temporibus et Antiochiae et Hierosolymae civitates, cum suburbanis suis et adjacentibus provinciis, in Christianorum principum redactae sunt potestatem. Unde oportet nos divinae mutationi et translationi manum apponere, et secundum tempus, quae sunt disponenda disponere: ut Hierosolymitanae Ecclesiae urbes illas et provincias concedamus, quae gloriosi regis Balduini ac exercitum eum sequentium sanguine per Dei gratiam acquisitae sunt. Praesentis itaque decreti pagina, tibi, frater charissime et coepiscope Gibeline, tuisque successoribus, et per vos sanctae Hierosolymitanae ecclesiae, patriarchali sive metropolitano jure regendas disponendasque sancimus civitates omnes atque provincias quas supradicti regis ditioni aut jam restituit, aut in futurum restituere gratia divina dignabitur. Dignum est enim ut sepulcri Dominici ecclesia, secundum fidelium militum desideria, competentem honorem obtineat, et Turcarum seu Sarracenorum jugo libera in Christianorum manu abundantius exaltetur.

CCCXXV. Henrico imperatori gratias agit quod clericis Pataviensibus H judici amissa bona reddi jusserit. (Anno 1111.)[MANSI, Concil., XX, 1094.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, in Christo filio HENRICO imp. Aug., salutem et apostolicam benedictionem.

Pro clericis Paduanis et H. judice dilectioni tuae gratias agimus, quia eis tuam gratiam reddidisti, et bona sua quae amiserant restitui praecepisti; rogamus autem adhuc pro laicis, ut eos in gratiam tuam recipias et bona sua eis restitui facias, quatenus protectionis tuae munimine de caetero praestante Deo quiete valeant permanere.

CCCXXVI. Ad Henricum imperatorem. (Anno 1111, circa Jun.)Udalric. Bab. cod. n. 267, ap. ECCARD, Corp. hist., II, 275.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio HENRICO Romanorum imperatori Augusto, salutem et apostolicam benedictionem.

De magnificentia vestra bona semper audire optamus, tanquam de filio Ecclesiae, quem Ecclesiae principem ac defensorem Providentia divina constituit. Monemus itaque dilectionem vestram, et monentes rogamus, ut divinae dispositionis dona, quae accepistis, consideretis, et tam in Domini timore, quam in Ecclesiae veneratione et justitiae defensione sicut debetis et sicut potestis, eodem Domino praestante proficiatis. Hoc siquidem nos omnipotentem Dominum deprecamur, ut de profectu vestro, non tantum nos, sed etiam tota Ecclesia catholica glorietur. Legatum nostrum post vos direximus, qui usque Ravennam veniens transire ulterius timuit, propter perturbationes itinerum, quae post transitum exercitus fiunt. Cum autem omnipotens Deus in tempus congruum nos perduxerit, de legati missione, prout opportune fuerit, per ipsius gratiam disponemus.

CCCXXVII. Ad Joannem Tusculanum, et Leonem Vercellensem episcopos et cardinales.--Concessionem investiturarum imperatori factam se cassaturum et irritaturum promittit. (Anno 1111, Jul. 5.)[MANSI, Concil., XX, 1008.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus JOANNI Tusculano, et LEONI Vercellensi episcopis, et cardinalibus in unum congregatis, consortium et pacem in Christo.

Id quod in personam nostram, imo in patrem vestrum, praeter ipsius ecclesiae judicium atque praesentiam vos egistis, etsi vobis ex zelo Dei visum sit, non tamen, ut mihi videtur, canonico tramite incessistis: non enim charitas, sed aemulatio id dictasse perspicitur. Quocunque tamen modo factum sit, nos tamen confisi de misericordia divina, pro animae nostrae salute cogitamus, et commissum, quod pro fratribus atque filiis, pro excidio Urbis et universae provinciae fecimus, emendare curabimus, ut quod terreni in me quoque correxisse ostendatur ecclesiae. Vos autem pro Ecclesia in Ecclesia agite, ut illum Ecclesiae Dei zelum quem habetis et habere ostenditis, ipsa experiatur Ecclesia. Valete in Domino.

Datum Terracinae, tertio Nonas Julii.

CCCXXVIII. * Brunoni episcopo Signiensi, abbati Casinensi, scribit « non debere episcopum simul esse et abbatem. » Praecipit ut abbatiam dimittat. (Anno 1111.--Vide Chronicon monast. Casin., p. 783, 784.)

CCCXXIX. * Monachos Casinenses Brunonis obedientia solvit, eique substitui successorem jubet; quod nisi faciant, fore ut omnibus monasterii cellis proprios abbates praeponat. (Anno 1111.--Vide Petri Chronic. mon. Casin., p. 783, et Vitam S. Brunonis, Acta SS., Jul. IV, 484.)

CCCXXX. * Signienses hortatur ut loco Brunonis alium sibi episcopum sumant. (Anno 1111.--Vita S. Brunonis, Acta SS., Jul. t. IV, 484.)

CCCXXXI. Ad Henricum imperatorem. ] (Anno 1111, Oct. 26.)[MANSI, Concil., XX, 1094.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, in Christo filio HENRICO imp. Aug., salutem et apostolicam benedictionem.

In litteris quas a tua dilectione suscepimus diu te graviter infirmatum fuisse cognovimus, sed sicut nos infirmitatis rumor affecerat, ita rursus sospitatis exhilaravit auditio. De prosperitate quam nobis significasti, Deo gratias agimus, qui providentia inaestimabili omnia disponit. Quod autem de episcopis conquereris, cor nostrum vehementer angustat. Ex quo enim vobiscum illam, quam nostis, pactionem fecimus, non solum longius positi, sed ipsi etiam qui circa nos sunt, cervicem adversus nos erexerunt, et intestinis bellis viscera nostra collacerant, et multo faciem nostram rubore perfundunt. De quibus, quia judicium consequi non possumus, de judicio relinquimus, ne Dei Ecclesiam gravius perturbemus. Caeterum, cum tanta ac talia patiamur, miramur quod N. vester totis ecclesiis oppressiones inferat, quas hostiliter occupat atque depopulatur, et mutuae pactionis immemor, quae nostri juris sunt, suae vindicat usurpationi. Miramur etiam quod dati a nobis obsides dure, ut audivimus, turpiter tyranniceque tractentur; quae profecto non parum ad sublimitatis vestrae injuriam spectant. In omnibus tamen his te praecipuum Ecclesiae filium commonemus, ut Dei judicia semper verearis, illius temporis memor, quod in tuis litteris significasti dicens: In ipso tempore gravissimae nostrae aegritudinis cum vita nostra esset in dubio, cum resolutionis nostrae tantum haberetur exspectatio, et sic ei placere studeas, quatenus ejus gratiam et regnum tibi temporale disponat, et ad regna te aeterna perducat.

Dat. Laterani VII Kal. Novembris.

CCCXXXII. Ad Guidonem Viennensem episcopum.--Investituram clericorum regibus adimendam. (Anno 1111.)MANSI, Concil. XX, 1008.)

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Viennensi archiepiscopo GUIDONI et apostolicae sedis legato, salutem et apostolicam benedictionem.

Si constantiam tuam saeva illa barbaries minis, blandimentis, aut aliis modis tentat inflectere, prudentia tua immobilis perseveret: si enim in viridi ligno sic factum est, quid fiet in aliis? Si in capite sic perpetratum est, quid fiet in membris? Igitur, frater charissime, in tuo bono incoepto constanter et viriliter, Deo praestante, permaneas. Minae, vel blandimenta, vel alii suasionis aut dissuasionis modi, providentiam tuam non moveant: sed ita Domino auxiliante perdura, ut aliis tua constantia salutaris perseverantiae sit exemplum. Quae cognoscere postulasti, haec sunt: Scripta, quae in tentoriis, in quibus cum multitudine clericorum et civium Urbis et totius provinciae custodiebatur, pro libertate Ecclesiae, et pro absolutione captivorum omnium, et pro excidio quod Ecclesiae, Urbi et universae provinciae, superincumbente undique gladio, imminere videbatur, de electione, seu de investituris personarum facta sunt, videlicet ut electione libera facta sine vi et Simonia, consensu regis, facultatem habeat rex investiendi per virgam et annulum, et electus a clero et populo non consecretur, nisi a rege investiatur: ego canonica censura cassa omnino et irrita judico, et sub damnatione perpetua permanere decerno, ut nullius unquam auctoritatis sint, et nullius bonae memoriae. Ea vero quae sacri apostolorum canones, et Antiochenum, ac universa concilia, et praedecessores nostri, et praecipue felicis memoriae domnus Gregorius et Urbanus de his prohibuerunt, damnaverunt, statuerunt et firmaverunt, ego prohibeo, damno, constituo, et confirmo, et me illorum sanctiones profiteor servaturum.

CCCXXXIII. * Ivoni Carnotensi episcopo, de investituris ecclesiarum, scribit « se coactum fecisse quod fecerit, et adhuc se prohibere quod prohibuerit, quamvis quaedam nefanda quibusdam nefandis scripta permiserit. » (Anno 1111.--Vide Ivonis epp. 233 et 236.)

CCCXXXIV. Monasterii Corbeiensis (dioec. Paderb.) privilegia confirmat. (Vide Annales Corbeienses ad an. 1111, ap. PERTZ, Mon. germ. Script. III, 7.)

CCCXXXV. Ad Radulfum archiepiscopum Turonensem et coepiscopos pro abbate S. Albini. (Anno 1112, Febr. 15.)[MABILL., Annal. Bened., Append., 67.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus et coepiscopis R. [RADULFO] Turonensi, I. [ILDEBERTO] Cenomanensi, M. [MARBODO] Rhedonensi, salutem et apostolicam benedictionem.

Sancta Romana Ecclesia, sicut omnium mater est, sic omnes materna charitate complectitur, omnibusque ipsius misericordiam postulantibus satagit subvenire. Praesentium siquidem bajulus P. [Paganus] Alerici suam penes nos querelam deposuit, quod cum sine audientia et judicio frater noster R. Andegavensis episcopus a sede ac potestate abbatis, in qua ipsum fratres monasterii Sancti Albini posuerant, sub anathematis interdicto expulerit, et A. [Archembaldum] qui eamdem abbatiam abdicaverat, post appellationem apostolicae sedis restituerit: questus est etiam quod fratres qui eum elegerant, praebere sibi auxilium seu consilium prohibentur, et qui cum eo vel pro eo appellaverant, officiis suis et obedientiis postea sunt privati. Aliam rursus querelam apposuit, quod ad exsecutionem appellationis et causae suae communes expensas ab iis qui praedictam abbatiam regere videbantur expetierit, et nullatenus potuerit obtinere. In quibus profecto, si vera sunt, non solum appellanti, verum etiam sedi apostolicae, ad quam appellatum est, non parva injuria irrogata est. Propterea experientiae vestrae mandamus ut intra dies quadraginta post harum litterarum acceptionem, cum fratribus nostris G. Vindocinensi, G. Sancti Florentii, G. Sancti Sergii abbatibus, et R. de Arbrixellis in capitulum Sancti Albini Andegavensis convenire curetis, et causam istam, Domino adjuvante, ordine canonico terminetis. Quod si unus ex vobis necessitatis imminentia praepeditus adesse nequiverit, reliqui negotium exsequantur, cui nimirum negotio et monachos qui praedictum fratrem P. Alerici elegerunt, libera eis ad tuitionem causae illius facultate concessa, praecipimus interesse. Interim a lectoribus ipsius monasterii eidem P. restituantur quae pro controversia sua expendit, et de reliquo usque ad consummationem causae sibi et suis necessaria ministrentur. Porro fratribus ejus officia sua seu obedientiae, quibus post apostolicae sedis appellationem privati sunt, cum sua integritate reddantur. Audivimus praeterea quod idem frater P. Alerici depraedationi sit expositus laicorum. Unde fraternitatem vestram monemus ut ex parte nostra dilecto filio nostro F. comiti Andegavensium injungatis, quod eum cum suis omnibus officii munimine tueatur.

Data Laterani, XV Kal. Martii.

CCCXXXVI. Ad Lambertum Atrebatensem episcopum. (Anno 1112, Mart. 27.)[BALUZ., Miscell. edit. Luc. II, 1557.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri LAMBERTO Atrebatensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Abbatem Sancti Vedasti cum venisset ad nos, propter litterarum vestrarum petitionem apud nos diebus pluribus retinuimus. Sed cum in tanto temporis spatio nulli clericorum vestrorum ad nostram praesentiam pervenissent, expedire visum est ut cum litterarum nostrarum attestatione dimitteretur. Causam igitur quae inter ipsum et clericos tuos agitur in audientia tua sub confratrum nostrorum Tarvanensis et Ambianensis episcoporum praesentia definiendam probamus, ut possessionis diuturnitas legitime secundum vestrum judicium comprobata quietem accipiat. Super altari etiam de Hunino rogamus ut eidem abbati justitiam exsequaris.

Data Laterani, VI Kal. Aprilis.

CCCXXXVII. Ad eumdem. (Anno 1111, Aprilis 9.)[BALUZ., ibid. ]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri LAMBERTO Atrebatensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Querimonias clericorum vestrorum adversus monachos Sancti Vedasti et item monachorum Sancti Vedasti adversus clericos vestros ita noveritis esse decisas. Auditis utriusque partis rationibus, communi fratrum deliberatione judicatum est utraeque capellae, videlicet Sanctae Crucis et Sancti Mauritii, ita monachis maneant sicut in scripto Gerardi Cameracensis episcopi continetur, qui tunc Atrebatensis erat visitator. Caeterum de novo burgo matricis ecclesiae clerici primitias decimas, et tres per annum recipiant solemnes oblationes, videlicet Paschae, Pentecostes, et natalis Domini. Oblationes vero gratuitas et eleemosynarum medietatem quae de burgo eodem vel morientium judicio ecclesiis delegantur vel fidecommissorum industria dividuntur, monasterium ipsum, si quando offerri contigerit, quiete ac libere absque ulla clericorum contradictione suscipiat, ut tamen altera medietas matrici non subtrahatur ecclesiae. Presbyteri vero capellani episcopo consuetam obedientiam exsequantur.

Data Laterani, V Idus Aprilis

CCCXXXVIII. Casinense monasterium caeteris per Occidentem coenobiis praeferendum, a quacunque jurisdictione liberum, solique sanctae Romanae Ecclesiae subjectum fore confirmat; ejusdem coenobii abbas in omni episcoporum ac principum consessu, superiorem caeteris abbatibus locum habere, prioremque omnibus sui ordinis sententiam dicere, sub anathemate statuit. (Anno 1112, Febr. 4.)[MARGARINI, Bullar. Casin., II, 129.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo et charissimo fratri GERARDO, nostris, per Dei gratiam, manibus in abbatem Casinensis monasterii consecrato, ejusque successoribus reguariter substituendis in perpetuum.

Scriptum est: « Sine poenitentia sunt dona et vocatio Dei. » Illud ergo donum, quod beatissimo Patri nostro, monasticae legis latori, Benedicto, gratia divina concessit, nulla potest poenitentia refragari, et ipse monachorum omnium Pater, et ejus Casinense monasterium in quo et vivit et obiit, omnium per Occidentem monasteriorum caput in perpetuum habeatur. Proinde nos divinae constitutionis propositum prosequentes, monasterium ipsum praecipua dilectione complectimur, et praedecessorum nostrorum vestigiis insistentes, caeteris per Occidentem coenobiis praeferendum, et sub solius sedis apostolicae jure ac defensione perpetua permanere.

Ac tam te quam successores tuos in omni conventu episcoporum seu principum, superiorem omnibus abbatibus consedere, atque in judiciis priorem caeteris tui ordinis viris sententiam proferre decernimus. Si quis sane in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps vel dux, cemes, vicecomes, judex, aut ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ei Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem monasterio justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Scriptum per manum Rainerii scriniarii et notarii sacri palatii.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis atque bibliothecarii, pridie Nonas Februarii, indictione VI, Incarnationis Dominicae anno 1113 [1112], pontificatus autem D. Paschalis II papae anno XIII.

CCCXXXIX. Privilegium pro parthenone Fontebraldensi. (Anno 1112, April. 5.)[PAVILLON, Vie du B. Robert d' Arbrissel, Preuv., p. 607.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo sororibus sanctimonialibus in monasterio Fontebraldensi omnipotenti Deo servientibus, tam praesentibus quam futuris in perpetuum.

Cum universis sanctae Ecclesiae filiis ex apostolicae sedis auctoritate ac benevolentia debitores existamus, illis tamen locis atque personis quae speciacialius ac familiarius Romanae adhaerent Ecclesiae, quaeque ampliori religionis gratia eminent, propensiori nos convenit charitatis studio imminere. Igitur de vestrae religionis studiis ardentioribus provocati, et viri venerabilis Roberti de Arbrissel precibus inclinati, coenobium vestrum a supradicto Roberto aedificatum, et largiente Domino in honorem B. Mariae semper virginis consecrandum sub apostolicae sedis protectione specialiter confovendum suscepimus. Praesentis igitur privilegii pagina, apostolica auctoritate statuimus, ut quaecunque praedia, quaecunque bona, vel jam monasterio vestro oblata sunt, vel aliis justis modis acquisita, vel in futurum, praestante Deo, dari offerrive contigerit, tam vobis quam his qui post vos in eodem loco et religione successerint firma semper et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino liceat hominum idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura.

Salva nimirum Pictaviensis episcopi canonica reverentia, cui tamen omnino non liceat eidem monasterio gravamen inferre aut exactiones imponere, aut consuetudines aliquas quae monasticae quieti noceant irrogare.

Porro sepulturam ejusdem loci omnino liberam esse decernimus, ut eorum qui illic sepeliri deliberaverint devotioni ac extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat. Ad indicium autem perceptae a Romana Ecclesia protectionis ac libertatis, duo Pictaviensis monetae solidos quotannis Lateranensi palatio persolvetis. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem coenobio justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, Nonas April., ind. V, Incarnat. Dominicae anno 1113, pontificatus autem domni Paschalis II papae anno XIII.

CCCXL. Ad Radulfum Remensem archiepiscopum. -- Confirmat privilegia Atrebatensi episcopo concessa. (Anno 1112, April. 6.)[MANSI, Concil., XX, 1031.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili RADULPHO Remensi archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quod de Atrebatensis episcopatus restitutione a praedecessore nostro sanctae memoriae Urbano factum est, scitote apud nos firmum et inviolabile permanere, nec unquam passuros nos ut Cameracensi subjiciatur Ecclesiae. Porro tam vos quam successores vestros praesentium litterarum auctoritate compellimus, ut post mortem Atrebatensis episcopi ad faciendam illic episcopi electionem sollicite invigilare, et electum sine morae longioris obstaculo consecrare curetis. Si quis autem adversus haec agere tentaverit, excommunicationis vinculo innodetur.

Data Laterani, octavo Idus Aprilis.

CCCXLI. Ad clerum et populum Atrebatensem. -- Prohibet Atrebatensem Ecclesiam Cameracensi subjici. (Anno 1112, April. 6.)[MANSI, Concil., XX, 1032.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, clere et populo Atrebatensi, salutem et apostolicam benedictionem.

Audivimus quosdam perverse agentes, et apostolicae sedis auctoritatem annullare cupientes, ad hoc conatus sui molimen intendere, ut Atrebatensis Ecclesia episcopali cathedra praedita pessumdetur, et Cameracensi subjiciatur Ecclesiae. Unde nos universitati vestrae scripta praesentia dirigentes, omnipotentis Dei, Patris, et Filii, et Spiritus sancti auctoritate sancimus, restitutionem Atrebatensis episcopatus a praedecessore nostro Urbano factam, et a nobis per Dei gratiam confirmatam, firmam et inviolabilem permanere. Quascunque vero possessiones ab eadem restitutione episcopatus ipse possedit, quietas semper integrasque possideat. Sub anathematis etiam prohibitione interdicimus ne Atrebatensis Ecclesiae status Cameracensi unquam subdatur Ecclesiae. Qui vero temerario ausu adversus ista praesumpserint, eos Dathan et Abiron judicium subsequatur, qui Moysi et Aaron divinitus datam potestatem comprimere tentaverunt. Post excessum igitur venerabilis fratris nostri Lamberti, qui nunc Atrebatensi Ecclesiae praesidet, a vobis episcopum omnino praecipimus eligendum. Cui, si canonica cum statuta non respuunt, omnino non liceat electionem aut communi aut melioris partis consensu impositam subterfugere.

Data Laterani, octavo Idus Aprilis, indict. V.

CCCXLII. Balduinum Flandrensium comitem et Clementiam matrem ejus hortatur ut Ecclesiae Atrebatensis libertati faveant possessionesque tueantur. (Anno 1112, April. 6.)[BALUZ., Miscel., ed. Luc., H, 136.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio BALDUINO Flandrensium comiti et spectabili CLEMENTIAE matri ejus comitissae, salutem et apostolicam benedictionem.

Quod de Atrebatensis episcopatus restitutione a praedecessore nostro sanctae memoriae Urbano factum est, scitote apud nos firmum et inviolabile permanere, nec unquam passuros nos ut Cameracensi subjiciatur Ecclesiae. Si quis autem adversus haec agere tentaverit, excommunicationis vinculo innodetur. Vos igitur sicut Ecclesiae filios commonemus, rogamus, et praecipimus ne possessiones Atrebatensis episcopatus, quas a restitutione sua habuit, ab aliquo auferri vel minui patiamini. Si quis vero praesumpserit, vos defensionem pro peccatorum vestrorum remissione eidem Ecclesiae impendatis.

Datum Laterani, VIII Idus Aprilis.

CCCXLIII. Monasterii S. Martini de Valle, cui apostolicae tuitionis praesidium elargitur, ecclesias designat, enumerat privilegia . (Anno 1112, April. 14.)[ Bullar. Vatican., I, 44.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio UBERTO abbati Ecclesiae Sancti Martini de Valle, et ejus fratribus tam praesentibus quam futuris in perpetuum.

Austri terram inhabitantibus per prophetam Dominus praecepit, cum panibus occurrere fugienti. Cum ergo vos, filii charissimi, de saeculo fugientes, ad montanam Domini receperitis vos, fraternitatem vestram gratam excipimus et per sancti Spiritus gratiam, sedis apostolicae munimine confovemus. Statuimus enim ut vestrae habitationis monasterium ab omnium hominum jure ac potestate liberum perseveret, ut vos ad Domini famulatum omni tranquillitate perfruamini. Omnia igitur, quae ad sumptus vitae vestrae a fidelibus donantur. (aut) Ecclesiae vestrae, quae sancti Martini dicitur, oblata sunt, vel aliis justis acquisita modis, aut in futurum offerri, acquirive contingeret, quieta vobis et integra permanere sancimus; in quibus haec propriis visa sunt vocabulis exprimenda, videlicet: ecclesiam S. Mauri de B . . . ja, ecclesiam Sancti Comitii de Sancto Comitio, ecclesiam Sanctae Luciae de C . . . io, ecclesiam Sanctae Luciae de monte Morisco; apud Sanctum Vitum, monasterium Sancti Angeli, ecclesiam S. Mariae de Penna, ecclesiam Sancti Nicolai de P . . ., apud civitellam, ecclesiam Sanctae Mariae, et Sancti Justini cum terris et vineis, et ibidem villam, et possessio terrarum et vinearum: apud collem Macinarum, ecclesiam Sancti Petri, ecclesiam Sancti Angeli, ecclesiam Sancti Sylvestri, ecclesiam Sancti Quirici [ leg. S. Clerici], ecclesiam Sancti Pauli, et ibidem possessio terrarum: Apud Pr . . . a, ecclesiam Sanctae Mariae dello Casale, ecclesiam Sancti Petri: apud Laromam ecclesiam S. Mariae, ecclesiam Sancti Petri; ecclesiam Sanctae Mariae de Plano Sanctae Mariae de Plano, ecclesiam Sanctae Luciae, ecclesiam Sancti Sylvestri, et ibidem Villani, et possessio terrarum: apud Pallunianum, ecclesiam Sancti Fabiani [ leg. S. Flaviani], ecclesiam Sancti Angelini Cam cum villanis, terris et vineis. Chrisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a dioecesano suscipietis episcopo, siquidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem apostolicae sedis habuerit, et ea gratis et absque ulla pravitate vobis voluerit exhibere; alioquin liceat vobis quem malueritis, adire antistitem, qui nostra fultus auctoritate, quod postulatis indulgeat. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia proponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars sanioris consilii, per eumdem Dei timorem, et beati Benedicti regulam providerint eligendum, qui ad sedem apostolicam benedicendus accedat. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat supradictum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione ac gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Porro ad memoriam et indicium hujus perceptae a Romana Ecclesia libertatis, per annos singulos duos solidos Lateranensi palatio persolvetis. Si quis igitur in futurum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, judex aut ecclesiastica quaelibet saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione condigna emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Scriptum per manum Joannis scriniarii et notarii sacri palatii.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae cancellarii card. et bibliothecarii, XVIII Kal. Maii, indict. V, Incarnationis Dominicae anno 1112, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno 13.

CCCXLIV. Monasterii S. Bertini Sithiensis protectionem suscipit bonaque confirmat. (Anno 1112, Jun. 19.) Collection des Cartulaires, III, 250.

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio LAMBERTO, Sithiensis monasterii abbati, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Ad hoc in apostolicae sedis regimine, Domino disponente, promoti conspicimur, ut, ipso parante, religionem augere, et ejus servis tuitionem debeamus impendere. Tuis igitur, dilecte in Domino fili, abba Lamberte, justis petitionibus annuentes, Beati Bertini Sithiense coenobium, quod in Tarvanensi parochia situm est, cui, Deo auctore, praesides, sub tutelam et protectionem sedis apostolicae suscipimus, et contra pravorum hominum nequitiam auctoritatis ejus privilegio communimus. Statuimus enim ut universa ad idem monasterium legitime pertinentia vobis vestrisque successoribus quieta semper et illibata permaneant; ipsum vero monasterium, juxta praedecessorum nostrorum Victoris et Urbani sanctiones, in sua plenius libertate ac immunitate perpetuo conservetur, quandiu illic regularis ordinis vigor et disciplina permanserit. Porro abbatem in eodem monasterio non alium praeesse censemus, nisi quem fratres, communi consensu, vel fratrum pars sanioris consilii, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam, elegerint. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione ac gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva Tarvanensis episcopi canonica reverentia. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Scriptum per manum Rainerii, scriniarii regionarii et notarii sacri palatii.

Datum Laterani, per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et bibliothecarii, tertio decimo Kalendas Julii, indictione quinta, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo duodecimo, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno tertio decimo.

CCCXLV. Monasterio Aquicinctino asserit ecclesiam S. Georgii prope Hesdinium, a Joanne episcopo Morinensidatam. (Anno 1112, Jun. 19.)[MIRAEUS, Opp. diplom., I, 170.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio ALUISO abbati Aquicinensis monasterii, ejusque successoribus regulariter substituendis.

Officii nostri nos hortatur auctoritas, pro ecclesiarum statu sollicitos esse, et quae recte statuta sunt, stabilire. Proinde venerabilis fratris nostri Joannis Morinensis episcopi cessionem vobis vestroque monasterio factam, litteris praesentibus confirmamus. Is enim B. Georgii martyris ecclesiam, juxta castrum Lesdinium sitam, tibi tuisque successoribus, in cellam omni tempore possidendam concessit, et assertione chirographi confirmavit, cum omnibus videlicet terris, pratis, silvis, aquis et molendinis, vel aliis quibuscunque redditibus quae tam ab Ingelramno comite, et Ernulfo Herdinensi et Nicolao milite, quam et ab aliis fidelibus eidem Ecclesiae collata sunt. Siquidem id ipsum praedecessor suus, bonae memoriae Gerardus, canonicorum Ecclesiae suae consilio et voluntate concesserat.

Id ipsum igitur et nos praesentis decreti auctoritate sancimus, salva nimirum Tarvanensis Ecclesiae justitia, sicut supradicti episcopi chirographo delibatum agnoscitur. Altaria quoque duo, scilicet de Fraisnoith et Huby, sicut ab eodem episcopo supradictae ecclesiae S. Georgii concessa sunt, concedimus et decreti praesentis auctoritate firmamus.

Porro sepulturam ejusdem loci ab omni exactione liberam fore decernimus, ut eorum qui illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati, nullus obsistat.

Datum Laterani, XIII Kal. Julii, indictione V, Incarnationis Dominicae anno 1112.

CCCXLVI. Ad Bernardum Antiochenum patriarcham.--Nuntiat se non intendisse, concessione privilegii supradicti, Antiochenae patriarchalis Ecclesiae dignitatem imminuere. (Anno 1112, Aug. 8.)[MANSI, Concil., XX, 1006.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri BERNARDO Antiocheno patriarchae, salutem et apostolicam benedictionem.

Quamvis inter caeteras sedes apostolica illa sedes emineat, quam Petri apostoli morte in corpore dignatio superna clarificavit, inter Romanum tamen et Antiochenum episcopos tanta quondam legitur charitas exstitisse, ut nulla inter eos diversitas videretur. Eadem Petri persona utrasque illustravit ecclesias. Multa posthac tempora transierunt, quibus infidelium dominatio unitatem hanc in personis praesidentium impedivit. Gratias autem Deo, quod temporibus nostris Christianorum principatum in Antiochena civitate restituit. Dignum est igitur, charissime frater, ut ejusdem charitatis unitas firma permaneat: nec de nobis menti tuae opinio ulla subrepat quod Antiochenam Ecclesiam deprimere aut inhonorare velimus. Si quid ergo vel Antiochenae vel Hierosolymitanae Ecclesiae, aliter fortasse quam oportuit, de parochiarum finibus scripsimus, nec levitati est nec malitiae ascribendum, nec propter hoc apud nos est scandalum concitandum: quoniam et locorum longinqua prolixitas, et antiquorum nominum commutatio, quae civitatibus vel provinciis accidit, magnam nobis ambiguitatem vel ignorantiam attulerunt. Caeterum et optavimus, et optamus non scandali sed pacis fomitem fratribus ministrare, suum jus et honorem quibuscunque ecclesiis conservare.

Datum Laterani, sexto Idus Augusti.

CCCXLVII. Arausicanae Ecclesiae a Tricastinensi disjunctae libertatem confirmat. (Anno 1112, Octob. 18.)[ Gall. Christ. I, 132.] . . . . . . Arausicae si quidem civitatis populus aliquando ita exaltatus est, ut illius civitatis nomen vulgaribus passim carminibus celebretur; aliquando ita depressus, ut ejus ecclesia, civitatis alterius ecclesiae vel subdita sit vel unita; rursus per coelestis sapientiae dispositionem, nostris, vel majorum nostrorum temporibus eidem civitati et ecclesiae tantus est populus restitutus, ut ecclesia eadem archiepiscopi Arelatensis instantia, proprium et cardinalem receperit sacerdotem, juxta quod de dioecesi, quae aliquando episcopum habuit, in Africano est concilio constitutum, ut si multiplicatus populus desideraverit habere proprium rectorem, ejus videlicet voluntate in cujus potestate est dioecesis constituta habeat proprium episcopum. Quia igitur duo episcopi [Guillelmus et Berengarius] nostrae memoriae temporibus in Aurasiae civitatis cathedra substituti sunt, nos petitioni tuae ac devotioni multiplicis populi, charissime frater, annuimus, et Chalcedonensis concilii capitulum sequentes, praesentis decreti auctoritate sancimus, ut civiles dispositiones Arausicae urbis, et publicos ecclesiasticarum quoque parochiarum ordines subsequantur. Itaque tam tibi quam legitimis successoribus tuis integritatem parochiae Aurasiensis ita plane confirmamus, sicut antiquitus eam Aurasiensi Ecclesiae mansisse cognoscitur, nec Tricastino, vel alicui deinceps episcopo liceat parochiae ipsius fines, vel caetera ad praefatam ecclesiam pertinentia invadere, vel qualibet machinatione subtrahere; sed omnia vobis et clericis in eadem ecclesia militantibus quieta et integra conserventur. Si qua igitur in futurum ecclesiastica quaelibet saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, et in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem ecclesiae justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. + Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, XV Kal. Novembris, indictione V [VI], Incarnationis Dominicae anno 1113, pontificatus autem domini Paschalis II papae anno XIV. Cum sigillo domini papae.

CCCXLVIII. Decreta concilii, a Guidone Viennensi aliisque archiepiscopis, episcopis, abbatibus, Viennae celebrati, confirmat. (Anno 1112, Oct. 20.)[MANSI, Concil. XXI, 76.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus GUIDONI Viennensi archiepiscopo, sedis apostolicae vicario, et caeteris archiepiscopis, episcopis et abbatibus, seu Domini sacerdotibus, Viennae congregatis, salutem et apostolicam benedictionem.

Cum alicujus morbi detentione caput afficitur, membris omnibus communiter ac summopere laborandum est ut ab eo penitus expellatur. Fratrum siquidem relatione comperimus vos in unum convenisse, ac per Dei gratiam Viennae concilium celebrasse. In quo nimirum de augenda religione, de dispositione ecclesiastica, seu ecclesiasticarum rerum, et de correctione pravorum hominum adversus sanctam Ecclesiam insurgentium disseruistis. Unde Deo gratias referimus, et quae statuta sunt ibi rata suscipimus et confirmamus, et cooperante Domino Deo illibata permanere censemus. Dilectionem supradicti hortamur episcopi, ut studiose secundum Deum legationem sibi commissam impleat.

Data Laterani, XIII Kal. Novembris.

CCCXLIX. * Episcopos Hispaniae ad synodum « proxima beatae Mariae festivitate » (2 Febr. 1113, Beneventi) agendam vocat, « ut de Aragonensis regis et Urracae reginae negotio et de pacis atque concordiae colloquio in praesentia sua tractent. » (Vide Hist Compostell. ap. FLOREZ, España sagrada, XX, 139, 140.)

CCCL Monasterii Nonantulani possessiones et privilegia confirmat. (Anno 1112, Nov. 10.)[MURATORI, Antiq. Ital., V, 343.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio, JOANNI, nostris per Dei gratiam manibus in abbatem Nonantulani monasterii consecrato, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.. . . . . auctoritate debitoque compellimur, pro universarum Ecclesiarum statu satagere, et earum maxime, quae apostolicae sedi specialius adhaerent, ac tanquam jure proprio subjectae sunt, quieti, auxiliante Domino, providere. Quapropter petitionibus tuis, fili in Christo charissime, non immerito annuendum censuimus ut Nonantulanum monasterium, cui Deo auctore praesides, quod ab ipso fundatore, Aistulfo videlicet Longobardorum rege, apostolicae sedi oblatum est, ad praedecessorum nostrorum, ejusdemque apostolicae sedis . . . privilegio muniremus. Per praesentis igitur privilegii paginam apostolica auctoritate statuimus, ut quaecunque ad praedictum Nonantulanum monasterium in praesenti sexta indictione, juste ac legaliter pertinent, sive in futurum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis visa sunt nominibus adnotanda, ipsum videlicet castellum Nonantula, Castellum-Vetus, Gallianum, Catinianum, Fainanum, Lizanum, Scoppanum, Sanonum, Campilium, Maranum, Mons Oliveti, pratum Albini, monasterium Sanctae Luciae de Roffeno, cum ecclesiis et pertinentiis suis, et ecclesia Sanctae Trinitatis de Savino, Manzolinum, Taivalum, Rastellinum, Sancta Maria in Grumulo, Spina Lamberti, Solaria, Roncalia, Camorana, Sorbaria, Curtiule Siccum, castellum Pellavi, Trecentula, Bundenum, Stagaria, castellum Cella, et Marzalia cum pertinentiis eorum; praeterea castellum Cellulae, curtem Raguse, et castellum Tedaldi cum omnibus allodiis, quae in ipso comitatu Ferrariensi Bonifacius marchio acquisita possedit, vestro in perpetuum monasterio confirmamus, uti etiam, quae comitissa Mathildis de oblatione, quam Sancto Petro et Romanae Ecclesiae dederat, vobis nuper dedisse cognoscitur, sub censu scilicet annuo unius aurei. Sane nec Mutinensi omnino, nec alicuiquam episcoporum, vel principum, aut alicui ecclesiasticae saecularive personae liceat supradicto monasterio, aut ejus cellis, vel ecclesiis, aliisve possessionibus gravamen inferre, exactionem imponere, placitum, sive colloquium, praeter abbatis ac fratrum voluntatem indicere vel tenere. Obeunte te nunc ejus loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei timorem, et beati Benedicti Regulam elegerint, ab apostolicae sedis praesule consecrandum, Chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium, sive basilicarum, ordinationes monachorum, qui ad sacros fuerint ordines promovendi, sive clericorum, monasterio, cellis, vel ecclesiis pertinentium, a quo malueritis catholico accipietis episcopo, si quidem gratiam et communionem apostolicae sedis habuerit, et si ea gratis ac sine pravitate voluerit exhibere. Non enim episcoporum cuiquam permittimus, invito abbate, in monasterio, vel in monasterii cellis, vel ecclesiis, ordinationes facere, missas publicas celebrare, vel earum decimas vindicare. Nec de monasterio ipso, vel ejus rebus rescriptum subripere, aut quolibet modo impetrare, cuiquam personae facultas sit. Quod si forte praesumptum fuerit, irritum penitus habeatur. Ad haec adjicientes decernimus ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel injuste datas suis usibus vindicare, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, ut in omnibus semper apostolicae sedis, cujus est proprium, munimine ac protectione congaudeat. Si quis igitur in futurum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, judex, castallio, aut ecclesiastica quaelibet saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.

Scriptum per manum Crisogoni notarii sacri palatii.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi.

Data Tiberiae per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, ac bibliothecarii, quarto Idus Novembris, indictione VI, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo decimo tertio, pontificatus autem domni Paschalis II papae anno XIV.