Migne Patrologia Latina Tomus 132
Epistolae et privilegia
Epistolae et privilegia (Leo VII), J. P. Migne 132.1088A
- I. PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO FULDENSI. (Anno 926.) Monasterii Salvatoris Fuldensis privilegia, petente Hadamaro abbate, confirmat: [Dronke, Cod. diplom. Fuld., p. 315.]
132.1065A|
LEO episcopus, servus servorum Dei, HADAMARO religioso abbati venerabilis monasterii Domini Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus in perpetuum.
Summan gerentes sollicitudinem omnium venerabilium locorum, quantum ex divino adjutorio possibilitas datur, de eorum stabilitate satagere studemus. Hoc namque studio et divina placatur clementia, et laus Ecclesiae Christi procuratur. Nam potiori et nos 132.1065B| fiducia pro impetranda venia delictorum aeternam pietatem audemus implorare. Et ideo reverentia tua postulavit a nobis quatenus jam dictum venerabile monasterium Domini Salvatoris a sancto Bonifacio episcopo constructum in loco qui vocatur Boconia erga ripam fluminis Fuldaha privilegii sedis apostolicae munimine decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae constitutum nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus 132.1066A| submittatur. De qua re piis desideriis faventes hac nostra apostolica auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus secundum privilegii seriem quod ab antecessore nostro bonae memoriae Marino hujus almae sedis praesule inibi perpetualiter factum nobis ostendere sategisti. Et ideo omnem cujuslibet ecclesiae sacerdotem in praefato venerabili monasterio ditionem quamlibet habere auctoritatem praeter sedem apostolicam, et episcopum in cujus dioecesi idem venerabile monasterium constructum esse dignoscitur, cui licentiam concedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit. Prohibemus ita, ut, nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnino celebrare, ut profecto juxta id quod subjectum apostolicae 132.1066B| sedi firmitate privilegii consistit inconcusse dotatum permaneat locisque ac rebus tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet quam quas futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas voluerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Caeterum vero hoc deliberantes decernimus ut congruis temporibus nostrae sollicitudini ecclesiasticae intimetur, qualiter religio 132.1067A| monastica regulari habitu dirigatur concordiaque convenienti ecclesiastico ritu mancipetur, ne forte, quod absit, sub hujus privilegii obtentu animus gressusque rectitudinis vestrae a norma justitiae aliquo modo retorqueatur. Et neque regi neque episcopo cuilibet vel comiti vel alii magnae parvaeque personae licitum sit quamlibet vim inferre sive aliquam controversiam facere in rebus vel familiis ejusdem saepedicti venerabilis monasterii. Et auctoritate nostra interdicimus ut nulla femina inibi ingredi unquam praesumat. Nemo in eodem monasterio venerabili vel in caeteris ejus locis placitum habeat. Nemo servos vel colonos ad aliquod servitium constringat illis tantum exceptis personis quibus abbas ad utilitatem suae necessitatis assensum praebuerit. Eligendi sibi 132.1067B| abbatem quando opus fuerit fratres inter se potestatem omnimodis habeant secundum regulam sancti Benedicti sine ullius personae contradictione. Tibique, fili dilecte Hadamare, quia te bene eruditum et eloquentem virum esse novimus, verbum Dei praedicare auctoritate sancti Petri et concedimus et praecipimus. Igitur statuentes apostolica cura decernimus per hujus decreti nostri paginam ut quicunque cujuslibet ecclesiae antistes vel quacunque dignitate praedita persona hanc privilegii nostri auctoritatem quam praerogativa principis apostolorum firmamus temerare praesumpserit, nisi cito resipiscat, anathema sit et iram Dei incurrens a coetu sanctorum omnium extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat 132.1067C| apostolica auctoritate roborata. Qui autem custos et observator hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionem et gratiam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Leonis scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Maio, indictione nona. Datum III Idus Maii per manum Nicolai primicerii summae apostolicae sedis, anno Deo propitio pontificatus domni Leonis summi pontificis et universalis sexti papae in sacratissima sede beati Petri apostoli primo in mense [Maio] et indictione nona.
- II. BULLA PRO COENOBIO SUBLACENSI. (Anno 936.) Monasterio Sublacensi, a Saracenis vastato, bona et privilegia confirmat, petente « Alberico gloriosissimo principe atque omnium Romanorum senatore. » [Muratori, Antiq. Ital. VI, 201.]
132.1067D|
LEO, episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo filio LEONI presbytero et monacho atque abbati venerabilis monasterii sancti Benedicti, quod situm est in Sublaco, tuisque successoribus in perpetuum, etc.
His qui Deo devote ac sollicite die noctuque sine intermissione laudem persolvunt, remunerationem vel praemium a Deo speramus habere, quia pro illorum piis locis restauratione . . . . . . . maxime, qui sive incendio, sive de alia devastatione, vel ruinae. . . . . . pro qua beatissimi Patris nostri Benedicti coenobii, ubi venerabilis ac dilectissimus filius noster Leo praeesse videtur, ubi etiam amor 132.1068A| magnifici viri, ac dilectissimi nostri fidelis Alberici charitatis ardore flagrat, tam ejus suggestioni, quamque et nostrae clementiae vigilanti animo ad pristinum statum Domino protegente restaurare et in perpetuum permanere curavimus. Ad hoc enim opus Deus priore nos omni esse permisit, ut qui nostro pastorali exemplo atque sollicitudine subesse noscuntur, condiscant et incunctanter intelligant quod in causis emergentibus sint acturi. Quapropter peccatis et iniquitatibus imminentibus, qui in hoc mundo accrescunt, atque ab antiqui hostis argumento pestifero volunt diversa ac multiplicia damna auferre. Et quia dum quodam tempore supradictum monasterium doctoris et confessoris Christi beati Benedicti in loco, qui Sublacus dicitur, igne consumptum, 132.1068B| et ab Agarenis gentibus dissolidatum fuit, ubi non solum ea quae usu sive utilitate supertulimus, concremaverunt, verum etiam et universa instrumenta chartarum, quae in ipso venerabili monasterio tam a Romanis pontificibus, quam etiam a nonnullis Christianis hominibus ob delictorum veniam sponte fuerunt oblata, omnia pariter cum subsidiis monachorum exusta sunt: quod nos inopinatum opus audivimus, satis perterruit, tamen pro mercede et remedio animae nostrae, nostrique dilectissimi filii, videlicet Alberici gloriosissimi principis, atque omnium Romanorum senatoris, et vestrae restaurationis post damna saepe dicti monasterii possessiones, chartulasque consumptas, etc., per hoc apostolicum privilegium, sicut a praedecessoribus 132.1068C| nostris Nicolao et Joanne quondam pontificibus, vel aliis, etc.
Scriptum per manus Leonis scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae mense Julio, indictione IX. Bene Valete.
Datum V Idus Julias per manum Nicolai primicerii summi apostolicae sedis, anno primo domni Leonis sexti papae.
- III. BULLA PRO MONASTERIO CLUNIACENSI. (Anno 937.) S. Odoni abbati Cluniacensi et ejus successoribus Escutiolae curtis possessionem asserit. [ Bullar. Cluniac., 3.]
LEO episcopus, servus servorum Dei, ODONI venerabili 132.1068D| abbati Cluniacensis monasterii, suisque successoribus in perpetuum.
Desiderium quod religioso proposito et sanctorum locorum stabilitati pertinere monstratur, sine aliqua est, Deo auctore, dilatione perficiendum. Et quoties in quibusdam ejus utilitatibus commodisve noster assensus, et solitum apostolicae auctoritatis exposcitur praesidium, ultro benignitatis intuitu nos convenit subvenire, et ratum pro integra securitate ex ratione solidare, ut ex hoc et ipsius venerabilis loci salus et indemnitas procuretur, et nobis quoque lucri potissimum praemium a conditore omnium Deo in sidereis arcibus praescribatur. Igitur quia postulavit a nobis tua reverentia quatenus confirmaremus 132.1069A| tibi tuoque monasterio curtem nomine Escutiolam cum ecclesiis, casis, terris, campis, pratis, pascuis, silvis, salictis, arboribus pomiferis, fructiferis vel infructiferis diversi generis, puteis, fontibus, rivis aquae perennis, ac cunctis adjacentibus suis cultis vel incultis una cum famulis masculis et feminis ibidem vel ubique residentibus, cum omnibus ad ipsam curtem generaliter et in integro pertinentibus sitam in comitatu Matisconensi vel Eduensi, quam vir bonus Gaufredus comes tam pro redemptione animae suae, quam parentum suorum, per chartulae seriem donavit praedicto monasterio: nos vero inclinati tuis precibus, qui vicem apostolicam retinemus, et quibus cura est omnium Ecclesiarum commissa, maxime istius monasterii, quod 132.1069B| juri subjectum est, ita confirmamus sicut supradictus Gaufredus comes per chartulae seriem supradicto monasterio donavit: ut nullus homo parvus magnusve, vel cujuscunque dignitatis audeat vel praesumat contra hoc nostrum privilegium in supradicta curte, vel in aliis rebus ad ipsam curtem pertinentibus, invasionem, vel molestiam, aut inquietudinem facere; sed ab ista praesenti decima indictione, ipsae res per nostram apostolicam auctoritatem secure et quiete perpetualiter in eodem monasterio permaneant. Pro quo etiam sub divini judicii obtestatione promulgantes decernimus, ut nullo ingenio aut argumento auferre audeant; potius autem jure perpetuo in eodem venerabili monasterio, ut superius affixum est, proficiant, et in potestate atque ditione 132.1069C| Odonis abbatis, vel omnium successorum suorum abbatum seu monachorum ibidem Deo servientium permaneant disponenda atque possidenda. Si quis autem temerario ausu contra hujus nostrae apostolicae praeceptionis seriem a nobis promulgatam venire vel agere tentaverit, sciat se domini nostri apostolorum principis Petri anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi in aeternum ignem concremandum, simulque et in voraginem tartareumque chaos demersus cum impiis deficiat. Qui vero pio intuitu custodes, et obedientes, atque observantes hujus nostrae salutiferae praeceptionis 132.1069D| exstiterint, benedictionis gratiam et coelestis retributionis aeterna gaudia a justo judice Domino Deo nostro consequi mereantur.
- IV. PRIVILEGIUM PRO EODEM MONASTERIO. (Anno 937.) S. Odoni abbati Cluniacensi et successoribus ejus Savinias curtem asserit. [ Bullar. Cluniac., 3.]
LEO episcopus, servus servorum Dei, ODONI venerabili abbati Cluniacensis monasterii, suisque successoribus in perpetuum.
132.1070A| Desiderium quod religioso proposito et sanctorum locorum stabilitati pertinere monstratur, sine aliqua est, Deo auctore, dilatione perficiendum; et quoties in quibusdam ejus utilitatibus commodisve noster assensus, et solitum apostolicae auctoritatis exposcitur praesidium, ultro benignitatis intuitu nos convenit subvenire, et ratum pro, integra securitate ex ratione solidare, ut ex hoc et ipsius venerabilis loci salus et indemnitas procurentur, et nobis quoque lucri potissimum praemium a conditore omnium Deo in sidereis arcibus praescribatur. Igitur quia postulavit a nobis tua reverentia quatenus confirmaremus, tibi tuoque monasterio curtem quae vocatur Caviniae cum casis et vineis, seu terris et silvis, campis, pratis, pascuis, salictis, arboribus pomiferis, 132.1070B| fructiferis vel infructiferis diversi generis, puteis, fontibus, rivis aquae perennis, ac cunctis adjacentibus suis cultis vel incultis, una cum famulis masculis et feminis ibidem, vel ubique residentibus, et cum omnibus ad suprascriptam curtem, generaliter et in integro pertinentibus, sitam in comitatu Matisconensi, quam piae memoriae Rodulphus pro redemptione animae suae, atque parentum, fratrisque sui Hugonis, per praecepti paginam donavit praedicto monasterio: nos vero inclinati precibus tuis, qui vicem apostolicam retinemus, et quibus cura omnium ecclesiarum commissa est maxime istius monasterii quod juri sanctae Romanae atque apostolicae ecclesiae nobisque subjectum est, ita confirmamus, sicut per praeceptum praedictus Rodulphus donavit 132.1070C| supradicto monasterio, ut nullus homo parvus magnusve, vel cujuscunque dignitatis, audeat vel praesumat contra hoc nostrum apostolicum privilegium in supradicta curte, vel in aliis rebus ad ipsam curtem pertinentibus, aliquam invasionem, vel molestiam, aut inquietudinem facere: sed ab ista decima indictione, istae res per nostram apostolicam auctoritatem secure et quiete perpetualiter in eodem monasterio permaneant: pro quo etiam sub divini judicii obtestatione promulgantes decernimus, ut nullo ingenio aut argumento auferre audeant; potius autem jure perpetuo in eodem venerabili monasterio, ut superius affixum est, proficiant et in potestate atque ditione Odonis abbatis, vel omnium successorum suorum abbatum, seu monachorum 132.1070D| ibidem Deo servientium permaneant disponenda atque possidenda. Si quis autem temerario ausu contra hujus nostrae apostolicae praeceptionis seriem a nobis promulgatam venire vel agere tentaverit, sciat se Domini nostri apostolorum principis Petri anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi in aeternum ignem tartareumque chaos demersus, cum impiis deficiat. Qui vero pio intuitu custodes et obedientes atque observatores hujus nostrae salutiferae praeceptionis exstiterint, benedictionis gratiam, et 132.1071A| coelestis retributionis aeterna gaudia a justo judice Domino Deo nostro consequi mereantur. Amen.
- V. LEONIS VII EPISTOLA AD GERHARDUM LAUREACENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 937.) Pallium ad eum mittit. [Apud Mansi, Conc. t. XVIII, 376.]
LEO episcopus servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo confratri nostro GERHARDO sanctae Laureacensis Ecclesiae acrhiepiscopo omnibus diebus vitae tantum tuae exhinc amodo.
Si pastores ovium solem geluque pro gregis 132.1071B| sui custodia die ac nocte ferre contenti sunt, et ne qua ex eis aut errando pereat, aut ferinis laniata morsibus rapiatur, oculis semper vigilantibus circumspectant; quanto sudore, quantaque cura debeamus esse pervigiles nos, qui pastores animarum dicimur, attendamus, et susceptum officium exhibere erga custodiam dominicarum ovium non cessemus, ne in die divini examinis pro nostra desidia ante summum pastorem negligentiae reatus excruciet. Unde modo honoris reverentia sublimioris inter caeteros judicamus [judicamur, HARD.]. Pallium autem fraternitati tuae ad missarum solemnia celebranda concedimus, quo tibi, non aliter Ecclesiae tuae privilegiis in suo statu manentibus, uti largimur, non solum in die consecrationis chrismatis, ac 132.1071C| sanctae et venerandae Resurrectionis Domini nostri Jesu Christi, seu in natalibus sanctorum apostolorum atque beati Joannis Baptistae, necnon in festivitatibus sanctae Dei genitricis Mariae, simulque in Domini nostri Nativitatis die, pariterque in solemnitatis Ecclesiae tuae die, et natalitio tuo die; verum etiam in consecratione episcoporum et presbyterorum, et quando a te synodus celebratur, si forte conventiculum illic fuerit neophytorum, qui ad fidem tua exhortatione sunt perducendi, necnon in festivitate sancti Stephani protomartyris, sanctique Laurentii, et illorum sanctorum qui corporaliter in tua requiescunt parochia, uti concedimus die, sicut a praedecessore nostro domino Gregorio hujus almae 132.1071D| sedis praesule sancitum est. In secretario vero tua fraternitas pallium induere debet, et ita ad missarum solemnia proficisci, et nihil tibi ausu, temeritate praesumptionis arrogare; ne, dum in exteriori habitu inordinate aliquid arripitur, ordinate etiam quae licere poterant amittantur. Cujus quoniam indumenti honor modesta actuum vivacitate servandus est, hortamur ut et morum tuorum ornamenta conveniant, quatenus auctore Deo recte utrobique possis esse conspicuus. Itaque vita tua filiis tuis sit regula: in ipsa, si qua tortitudo illis ingesta est, dirigant: in ea quod imitentur aspiciant; in ipsa se 132.1072A| semper considerando proficiant, ut tuum post Deum videatur esse beneficium quod vixerint. Cor ergo neque prospera, quae temporaliter blandiuntur, extollant, neque adversa dejiciant; sed quidquid illud fuerit, virtute patientiae devincatur. Nullum apud te locum odia, nullum favor indiscretus inveniat. Benignum te sentiant boni, districtum mali cognoscant; insontem apud te culpabilem suggestio mala non faciat; nocentem gratia non excuset. Remissum te delinquentibus non ostendas, ne quod ultus non fueris, perpetrari permittas. Sit in te et boni pastoris dulcedo, sit et judicii severa districtio, unum scilicet quod innocenter viventes foveat, aliud quod inquietos feriendo a pravitate compescat. Sed quod nonnunquam propositorum scelus, dum districtus 132.1072B| malorum vult vindex existere, transit in crudelitatem correctio, iram judicio refrena, et censura disciplinae sic utere, ut et culpas ferias, et a dilectione personarum, quas corrigas, non recedas. Misericordem te, prout virtus patitur, pauperibus exhibe. Oppressis defensio tua subveniat, opprimentibus modesta correctio contradicat. Nullius faciem contra justitiam accipias, nullum quaerentem justitiam despicias, custodia in te aequitatis excellat, ut nec divitem potentia sua aliquid extra viam apud vos suadeat rationis audere, nec pauperes de sua faciat humilitas desperare: quatenus Deo miserante talis possis existere qualem sacra lectio praecipit, dicens: Oportet episcopum irreprehensibilem esse (I Tim. III). Sed his omnibus salubriter uti poteris, si 132.1072C| magistram charitatem habueris, quam qui secutus fuerit, a recto aliquando tramite non recedit. Ecce, frater charissime, inter multa alia, ista sunt sacerdotii, ista pallii: quae si studiose servaveris, quod foris accepisti intus habes. Fidem autem quam in tuis epistolis breviter assignasti, licet latius explanare debueras, Redemptori tamen nostro gratias agimus, quod eam in ipsa brevitate ratam esse cognovimus. Sancta Trinitas fraternitatem vestram gratiae suae protectione circumdet, atque in timoris sui via nos dirigat, ut post hujus amaritudines ad aeternam simul pervenire dulcedinem mereamur. Amen.
VI. EPISTOLA LEONIS VII AD HUGONEM FRANCORUM REGEM ET MONASTERII S. MARTINI TURONENSIS ABBATEM. (Anno 938.) Vetat ne in B. Martini monasterium aditus detur mulieribus. [Apud Mansi, Conciliorum tom. XVIII.] 132.1072D| LEO episcopus, servus servorum Dei, glorioso principi Francorum, filio nostro, HUGONI videlicet abbati beatissimi Martini, et perpetuis successoribus in perpetuum.
132.1073A| Conditor universitatis atque dispositor Christus Dominus, per sacrosanctum suae Incarnationis mysterium, universalem Ecclesiam sibi copulare dignatus est, diversos vero sanctos in eadem Ecclesia quasi diversa in uno corpore membra disposuit: et unumquemque, prout interno ejus consilio placuit, in ipsius Ecclesiae corpore, cujus ipse caput fieri dignatus est, mirabiliter ordinavit: quosdam excellentius decorans, ut sicut membra in corpore quaedam honestiora sunt, et suis officiis apta, ita et in Ecclesia vel excellentior, vel inferior quisque vices suas ipso auctore disponente convenienter expleat, ut scilicet, juxta apostolum, stella differat a stella in claritate (I Cor. XV). At vero inter eos quos divina dispensatio sublimius evexit, praedictus 132.1073B| beatissimus Martinus Turonicae sedis archiepiscopus non mediocriter effulget, cujus videlicet gloriam universalis Christianitas attestatur, quae illum, divino instinctu quodam, speciali affectu communiter amat, ita ut nusquam alio post sanctorum apostolorum limina de tam longinquis et diversis nationibus confluant oratores, sicut faciunt ad ipsius venerabile sepulcrum. Nam et ipse sacer locus ubi quiescit, in magna reverentia etiam ab antiquis diebus non solum apud vulgares, sed et apud excellentissimos reges ac principes fuit, sicut nonnulli vestrum videndo sciunt. Ut enim audivimus, nulli unquam feminae intra ambitum monasterii, etiam sub tempore paganorum, permittebatur accessus. Cum vero necesse fuit ut propter illorum 132.1073C| incursionem in civitate collocaretur, plangebant sui cultores, quia non valebant eum sic in tanta reverentia, ut olim, venerari, nec mulierum prohibere concursum. Ob quod etiam juxta ejus basilicam fundari murum studuistis, ut ita vel ab incendio defendi, vel in pristina honestate posset ipse locus haberi. Sed res in contrarium versa est, quia per occasionem castelli mulieribus et impudens et libera conversatio est, cum tamen hoc nil aliud facit, nisi sola negligentia et tepor servitorum ejus. Siquidem veniet dies judicii, et unusquisque in suo ordine insurget, et manifestum erit per quos religio sit erecta, vel per quos neglecta. Dolendum nobis est tempora jam periculosa venisse, et sic apparet charitatem 132.1073D| apud multos refrixisse, iniquitatem vero nimium superabundasse. Verum quia sancta Ecclesia beato Petro apostolorum principi specialiter commissa est, et per eum successoribus ejus, necesse est ut quisque nostrum, prout Deo largiente potuerit, ejusdem Ecclesiae, quousque indiget, utilitatem per aliquam auctoritatem sustentet. Et idcirco videtur nobis ut vestram negligentiam quae est erga cultum illius loci sanctissimi, per nostrum interdictum commoneamus.
Itaque in primis observamus in Domino, ut tu abbas excellentissimus Hugo, et ipsius coenobii praepositi, curam summopere adhibeatis, quatenus per 132.1074A| totum veteris muri ambitum, usque ad viam quae juxta latus basilicae aquilonare vergit, nulla, postquam hanc epistolam videritis, femina licentiam habeat commorandi, sed nec intrandi quidem, nisi solius causa orationis. Si quis vero de ministris hoc apostolicum interdictum neglexerit, aut aliqua femina intrare praesumpserit, tandiu excommunicatus sit, quousque promissa emendatione absolvi mereatur. Sin autem, quia per audaciam et contemptionem ad hoc transgrediendum pertinax exstiterit, illum prorsus, vel illam. excommunicamus. Observantibus haec gratia et pax Christi per suos apostolos et beati Martini preces multiplicetur.
Scriptum per manum Theodori notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Januario, 132.1074B| et indictione undecima, Ludovico Francorum rege.
- VII. LEONIS VII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO CLUNIACENSI. Petente Odone abbate confirmat Cluniacense coenobium cum omnibus rebus ad ipsum pertinentibus liberum ab omni dominatu cujuslibet personae, prohibetque ne unquam ulli, aut canonico, aut laico, aut etiam abbati monacho, nisi regulariter viventi commendetur. Libertatem quoque electionis ipsius abbatis asserit.
LEO episcopus, servus servorum Dei, ODONI religioso abbati Cluniacensis coenobii in honore summorum apostolorum Petri et Pauli consecrati, quod a Guillelmo Aquitanorum duce constructum est, et per te tuis successoribus in perpetuum.
132.1074C| Sicut pietati fidelium patet, universalis Ecclesiae cura beato Petro specialiter commissa est, et per ipsum successoribus ejus. Quapropter nostro moderamini convenit, ut nos, qui Deo auctore sanctae sedi Romanae praesidemus, quibuslibet fidelibus secundum religionem viventibus vel conversantibus pia benevolentia subveniret, ubi forte nostrum suffragium indigent vel expetunt, certatim satagamus. Et idcirco praedictum Cluniacense coenobium, primo quidem pro amore beatorum apostolorum quibus consecratum est, ac pro religione quae ibidem tenetur, deinde etiam pro dilectione filiorum nostrorum, videlicet regum Hugonis atque filii ipsius Lotharii, qui locum ipsum, ut audivimus, multum fovent, sublimare atque solidare per nostram apostolicam 132.1074D| auctoritatem decrevimus. Itaque, sicut in privilegiis praedecessoris nostri Joannis papae continetur praedictum coenobium ab omni dominatu cujuslibet personae, omnesque res ad ipsum pertinentes, quas nunc vel monachi tenent, vel juste acquisituri sunt, liberum et absolutum esse praecipimus; Romanae tantum sedi, sicut in testamento bonae memoriae Guillelmi continetur, ita sit subjectum, ut nunquam aut canonico, aut laico, aut etiam abbati monacho nisi regulariter viventi commendetur. Villas vero quas ibidem piae memoriae Rodulphus rex contulit ob hoc ad praedictum coenobium ex 132.1075A| toto confirmanus: quia licet, ut fertur, ad Lugdunensem vel Matisconensem ecclesiam pertinuerint, non est tamen aliquis tam longaevae aetatis, qui unquam in praedictis ecclesiis vestituram de illis villis ullam habere vidisset. Et quia praestitutum legale tempus ad recuperandas hujusmodi querelas pertransiit, omnis repetitio conquiescat. Caeterum de ordinando abbate et de immunitate rerum ipsius coenobii, sicut in jam dictis privilegiis continetur, sit perpetualiter observatum. Si vero illa praedia, quae praedicti reges filii nostri eidem loco contulerunt, vel aliquid aliud de rebus, aut de coenobio quod vocatur Carilocus, quod noster antecessor per auctoritatem privilegii ad ipsum Cluniacum dedit, aliquid usurpare aut retinere praesumpserit, hunc 132.1075B| excommunicamus. Caeterum cunctos qui adjutores ipsius coenobii vel fraternitatis in bono fuerint, hos quantum potestas nobis a Deo per beatum Petrum collata est, sicut sanctae Ecclesiae fideles a suis peccatis praeteritis, si se emendare voluerint, absolvimus, et illos qui contrarii quolibet modo exstiterint, sub anathematis vinculo, ut jam dictum est, nisi resipuerint, usque in diem Domini obligamus. Pax et gratia Christi observantibus multiplicetur.
Scriptum per manus Leonis notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Januario, indictione XI. Capellam autem Petronnano, quae contraria est ecclesiae beati Petri de Lango, sicut actum est in concilio episcoporum apud Cabilonem, funditus excommunicamus, et omnibus sacerdotibus praecipimus 132.1075C| ex Dei et S. Petri auctoritate, vel nostra, ut nullus in ea divinum officium agere praesumat.
VIII. LEONIS VII PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO S. BENEDICTI FLORIACENSI. (Anno 938.) Monasterii S. Benedicti Floriacensis disciplinam, ab Odone abbate et Hugone, duce Francorum, restitutam, et possessiones et privilegia confirmat. [Apud Mabill. Acta SS. ord. S. Bened., V, 907.] LEO episcopus, servus servorum Dei, ODONI religioso abbati venerabilis monasterii sancti Benedicti, qui et Floriacensis, in quo ipse requiescit in corpore, ac per te in eodem monasterio venerabili, tuisque successoribus in perpetuum.
132.1075D| Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benigna compassione succurrere, et poscentium animis alacri devotione assensum impertiri. Ex hoc enim lucri potissimum praemium apud conditorem omnium Deum obtinere confidimus, dum venerabilia loca nostro fuerint adminiculo reparata. Et in hoc debemus omne studium habere: ut quia nostris peccatis exigentibus rerum ordo nimis turbatus est, illum, inquantum Deo largiente possumus, sustentare curemus. Inde ergo valde gavisi sumus, quia praedictum coenobium beatissimi Benedicti, qui est Pater et dux monachorum, reflorescere ad normam monasticae religionis audimus. Nam cum ille monasticus ordo nimium ubique sit imminutus, 132.1076A| spes nobis inest, quia si in illo coenobio, quod est quasi caput ac principium, observantia religiosa refloruerit, caetera circumquaque posita, quasi membra convalescant. Ut enim ait Apostolus, gaudente uno membro reliqua membra congaudent; sic econtra omne caput languidum, et omne cor moerens . . . A planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas . . . Ut ergo . . . conversationis . . . sicut certa verissimaque relatione comperimus, quod filius noster Odo venerabilis abbas in hoc monasterio, et venerabilis vir Hugo, videlicet dux Francorum, ibidem nuper stabilierunt, alacrius et securius in regulari disciplina proficiat; omnimodis loco illi favere ac suffragari nostra apostolica ammonitione ac autoritate providere decrevimus. Itaque per illam 132.1076B| auctoritatem et potestatem, quam Christus Dominus noster in beato Petro apostolorum principe rectoribus sanctae Ecclesiae concessit, per ejus quoque apostolicae nostrae auctoritatis [decretum] constituimus atque ordinamus, ut nunquam locus ille, aut res quaelibet ad ipsum pertinentes, sub alicujus potestate, nisi tantum regi submittatur; neque ipse rex, vel aliquis princeps, unquam ipsum locum tradat aut episcopo, aut canonico, vel alicui abbati, sive laico homini, aut cuilibet personae ad dominandum: sed sicut praedictus Pater Benedictus constituit, talem post discessum supradicti abbatis Odonis monachi habeant, qualem omnis congregatio, vel minima pars saniori consilio secundum Deum elegerint, sive de ipsa congregatione, sive de alia qualibet 132.1076C| monastica fraternitate fuerit. Si autem (quod absit) talem personam eligere maluerint, qui vel per munus, vel per cupiditatem inanis gloriae praeesse voluerit; hoc per nomen Domini et sanctae genitricis ejus, in cujus honore locus ipse dedicatus est, necnon et beati Petri omnium Ecclesiarum principis, omnimodis prohibemus. Et quicunque vel de ipsis monachis, vel de quolibet ordine qualiscunque persona, aut in ordinando abbate, aut in laesione rerum, sive in detrahenda vel impedienda conversatione, quam novelli fratres tenere visi sunt, contrarius exstiterit, hunc sub anathematis vinculo innodamus, donec humiliatus resipiscat. Villas vero quas in opus fratrum per testamenti auctoritatem ab antiquis constat esse decretas, id est ipsam vallem 132.1076D| totam, et Caput-Cervium, et Everam, et Arminicurtem, et Diacum, atque Toriacum, et Sarmaciola, vel quod apud Stampas habere videtur, et Vinolium, sive caetera quaecunque in praedicto testamento continentur, ita sibi communiter fratres habeant, ut nec ipse abbas, nec aliqua persona in potestate alterius quidquam dirigere possit. In ordinando autem abbate tam rex, quam episcopi, vel boni principes, vel laici, hanc potestatem juxta beati Benedicti praeceptum habeant, ut pravorum non permittant praevalere consensum: sed talem constituant, qui secundum regulam, et religiosas praedictorum Patrum consuetudines praeesse studeat. Quia vero jam dictus ordo nimis pene ubique erat 132.1077A| praevaricatus, et nonnulli fratres in quibusdam coenobiis ingemiscunt, quod nec ipsi absque proprietate conversari, vel alios habere volentes emendare non possunt, visum nobis est ut hanc licentiam tribuamus, quod eis qui voluerint studio meliorandae vitae ad ipsum ducem monachorum confugere, a suis abbatibus non negetur: sed tandiu liceat illis permanere juxta consuetudinem, quam invenerint apud fratres praedicti coenobii, quousque in suis monasteriis ordo regularis florere videatur. Econtra permittimus, ut si alicui de . . . . . onerosa fuerit, ut suo potius detrimento . . . . . . . discedat, ut non alios inquietet. Caeterum immunitas . . . . . auctoritatis nostrae constituta sic illibata in omnibus locis, [ut nulla] potestatis persona familiam distringere, aut res ipsas usurpare, 132.1077B| aut inquietare praesumat. Verum ut haec omnia firmius teneantur, quicunque adjutores ipsius coenobii fraternitatis in bono fuerint, hos, quantum nobis potestas a Deo per beatum Petrum collata est, sicut sanctae Ecclesiae fideles, si emendare voluerint, absolvimus; illos vero qui contrarii quolibet modo exstiterint, sub anathematis vinculo, ut jam dictum est, nisi resipuerint, usque in diem Domini obligamus. Pax et gratia Christi observantibus multiplicetur.
Scriptum per manum Theodori notarii et subdiaconi S. R. E. in mense Januario, indictione XI. Bene valete. Datum V Idus Januarii per manum Nicolai primicerii summae apostolicae sedis, anno Deo propitio pontificatus domini nostri Leonis pontificis 132.1077C| et universalis VII papae in sacratissima sede beati Petri apostoli III, in mense et indictione suprascriptis.
IX. LEONIS VII EPISTOLA AD GUIDONEM LUGDUNENSEM, TUTELONEM TURONENSEM, etc. (Anno 938.) Miserabilem Ecclesiae statum deflet; de regulari disciplina in monasterium Floriacense ab Odone abbate reducta. [Apud Mabill. ubi supra. ] LEO episcopus, servus servorum Dei, fratribus et filiis, videlicet archiepiscopis, atque eorum suffraganeis, GUIDONI Ecclesiae Lugdunensis, TUTELONI 132.1077D| Turonensis, GERUNCO Bituricensis, GERLAUNO Senonensis, ARTALDO Rhemensis, atque successoribus eorum in perpetuum.
Sicut vestra fides et pietas non ignorat, intantum Christus Dominus noster sanctam Ecclesiam dilexit, ut eam proprio sanguine compararet, quam et caeteris quidem apostolis et eorum successoribus commendavit. Sed maxime per ipsorum principes beatissimum Petrum et Paulum hanc disponere decrevit: quorum successores tam in hac sancta sede, quam ubique terrarum, quicunque ex fide vixerit, eamdem quisque in suo tempore juxta apostolicae institutionis formam regere studuerunt. Sed, ut considerantibus palam est, in his nostris diebus tempora periculosa venerunt, et frigescente charitate 132.1078A| nimium superabundat iniquitas: ita ut rerum ordo totus pene turbatus sit, et nullus jam locus religioni restare videatur. Nos vero (quod nimis dolendum est) nec ex adverso ascendere, nec impietatem reprimere certamus: sed quidquid aliud est quod religioni adversatur, clausis mentalibus oculis negligenter transilimus. Porro, quamvis inertes et desidiosi, nostram negligentiam minime pertimescamus, ignorare tamen non possumus, quod de nostra villicatione Deo rationem reddituri sumus. Quapropter, charissimi, nitamur, quantum per divinam gratiam possumus, ut a custodienda religione vel piis actibus ex toto vacui non inveniamur. Ut autem ad rem veniamus ob cujus occasionem ista dicere coepimus, intimatum est nobis, etiam et certa 132.1078B| verissimaque relatione comperimus, quod filius noster Odo venerabilis abbas ex monasterio admodum reverendo, vocabulo Floriaco, quod est in honore sanctae Dei genitricis Mariae et sancti Petri constructum, ubi requiescit egregius Pater domnus noster beatissimus Benedictus, decus videlicet gemmaque monachorum, regularem conversationem ex traditione suorum praedecessorum tenere aliquatenus cum suis fratribus inibi Deo servientibus videatur. Hunc ergo ordinem in praedicto loco, Deo favente, aliquatenus, ut audivimus . . . . . Sic desinit Floriacense exemplum, quod utinam integrum haberemus.
X. PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO SUBLACENSI. Leoni, monasterii S. Benedicti Sublacensis abbati, et ejus successoribus, « interventu sui dilecti spiritualis filii Alberici, gloriosi principis et senatoris, » monasterium S. Erasmi in Coelio monte regendum tradit. [Cocquel. I, 246.] 132.1078C| LEO episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio LEONI monacho presbytero, atque abbati venerabilis monasterii sancti Benedicti apud Sublacum, sanctaeque tuae congregationi, successoribusque tuis ejusdem monasterii in perpetuum.
Creditae speculationis cura impellimur, necnon Christianae religionis ardore pro studio divini cultus permovemur, pro venerabilium locorum stabilitate, atque Deo servientium securitate anxios esse, ut hoc proveniente pio labore animo Christo dicatae, 132.1078D| quae se illi diebus et noctibus servire decreverunt, imperturbate perseverent, necnon illae permaneant firmae, quae a Christianis in Dei laudem constructae sunt. Quia igitur monasterium sancti Christi martyris Erasmi quod in hac civitate Romana in Caelio monte constructum est, omnino jam elapso tempore congregatione servorum Dei nudatum esse constat, et solitudine, nullo in eo aut praeposito, aut monacho habitante praevidimus interventu nostri dilecti spiritualis filii Alberici gloriosi principis, et senatoris praedictum monasterium sancti Erasmi vobis committere, et eidem vestro monasterio Sublacensi sociare pro refugio, et utilitate congregationis fratrum in eodem venerabili loco laudes Domino Deo 132.1079A| nostro exsolventium. Decernimus in perpetuum, ne, quod absit, a persecutione paganorum, vel ab iniquis hominibus supradictum monasterium sancti Benedicti destruatur; ideo jam dictum monasterium sancti Erasmi cum cellis, domibus aliisque aedificiis, parietibus suis, in circuitu ejus, una cum hortis, terris, sementalibus, olivetis, arboribus fructiferis et omnibus suis pertinentiis, sitis Romae in regione secunda, ante venerabilem sancti Christi protomartyris Stephani ecclesiam in praedicto Caelio monte, inter hos affines. A primo latere est curtis Gregorii integra, et via publica, et domuncula Petri Joannis, et domuncula plurium hominum, aliorumque aedificiorum cum crypta, et terra sementaria, vulgo appellata Centum Scutorum: a secundo latere terra 132.1079B| sementaria Leonis religiosi presbyteri, et via publica, quae ducit ad decennias: a tertio latere terra sementaria haeredum Adriani, quondam de Balneo Neapolitano, et hortum vineatum Sergiae nobilis feminae: a quarto latere est domuncula oratorii sanctorum Cosmae et Damiani: e via publica pars confinium monasterii sancti Erasmi cum omnibus ad se pertinentibus, tam intus, quam extra, et circa se, seu ubicunque posita fuerat una cum casali, quod appellatur Quintum, omnibusque suis pertinentiis in integrum a praesenti undecima indictione vobis, vestrisque successoribus ejusdem monasterii abbatibus concedimus et confirmamus in perpetuum cum timore Dei regendum, et detinendum ad usum, et utilitatem praedicti monasterii Sublacensis. Pro 132.1079C| quo sub divini judicii obtestatione promulgantes decernimus, ut nulli unquam nostrorum successorum pontificum, aut cujuscunque dignitatis persona, aut conditionis sit, audeat a vestra jurisdictione auferre, aut aliquam laesionem inferre, quovis ingenio, seu argumento, quin potius in jurisdictione vestri monasterii stabiliter possidenda permaneant. Si quis autem id praesumpserit, sciat se anathematis vinculo innodatum, atque a regno Dei alienum, nisi resipuerit, et cum diabolo, ejusque atrocissimis poenis, et cum Juda traditore Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi aeterno igne comburendum, et in voraginem, tartareumque chaos demergendum cum impiis se sciat. Qui vero pio intuitu custodes, et obedientes observatores hujus nostrae salutiferae 132.1079D| praeceptionis exstiterint, benedictionis gratiam et coelestis retributionis mercedem a justo judice promereantur.
Scriptum per manum Leonis sanctae Romanae Ecclesiae scriniarii in mense Februario, suprascripta indictione undecima. Bene valete. Datum quinto Idus Februarii per manum Nicolai primicerii pontificatus anno tertio.
XI. LEONIS VII EPISTOLA AD WIDONEM LUGDUNENSEM, TEOTOLONEM TURONENSEM, etc. (Anno 938.) Illis monasterium S. Mariae et S. Petri Rivipullense commendat, cujus bona qui invaserit, eum anathematizari jubet. [Apud Marcam, in Append. ad Marcam Hisp., p. 851.] 132.1080A| LEO episcopus, servus servorum Dei, dilectissimis fratribus et filiis, videlicet archiepiscopis et episcopis atque eorum successoribus, WIDONI Ecclesiae Lugdunensis, TEOTOLONI Turonensis, GERUNCONI Biturigensis, GERLAUNO Senonensis, ARTALDO Rhemensis, AIMERICO Narbonensis, RICULFO Elenensis, GODMARO Gerundensis, WILLARANO Barchinonensis, WADAMIRO Ausonensis, WISADO Urgellensis, atque eorum successoribus in perpetuum.
Sicut vestra pietas non ignorat, intantum Christus Dominus noster Ecclesiam dilexit, ut eam proprio 132.1080B| sanguine compararet: quam et caeteris quidem apostolis et eorum successoribus commendavit, sed maxime per ipsorum principes beatissimum Petrum et Paulum hanc disponere decrevit: quorum successores tam in hac sede quam ubique per orbem terrarum, quicunque ex fide vixerunt, eamdem quisque suo tempore juxta apostolicae institutionis formam, regere studuere. Sed, ut considerantibus palam est, in his nostris diebus tempora periculosa venerunt, et frigescente charitate, fit ut nullus jam locus religioni restare videatur. Nos vero, quod nimis dolendum, nec ex adverso ascendere, nec impietatem reprimere certamus; sed quidquid illud est quod religioni adversatur, clausis mentalibus oculis negligenter transilimus. Porro quamvis inertes 132.1080C| et desidiosi nostram negligentiam minime pertimescamus, ignorare tamen non possumus quod de nostra villicatione Deo rationem reddituri sumus. Quapropter, charissimi, nitamur, quantum per divinam gratiam possumus, ut a custodia religionis vel piis actibus ex toto vacui non inveniamur. Ut autem ad rem veniamus, ob cujus occasionem ista dicere coepimus, intimatum est nobis et jam certa verissimaque relatione comperimus quod filius noster Arnulfus venerabilis abbas in monasterio admodum reverendo vocabuli Riopollensis, quod est constructum inter duo flumina Tezer et Freber in honore sanctae Dei genitricis Mariae et sancti Petri, ubi beatissimi Benedicti domni nostri videtur ordo servari, qui est decus gemmaque monachorum, cujus regularem 132.1080D| traditionem auctoritate praedecessorum suorum tenere aliquatenus cum suis fratribus inibi Deo militantibus videtur. Hunc ergo ordinem in praedicto loco Deo annuente aliquatenus, ut audivimus, reflorescentem toto nisu in his. quae ad nos pertinent, refovere decrevimus. Et idcirco hanc apostolicae auctoritatis epistolam vice apostolorum principis beati Petri, quam tenere, ac si indigni, cernimur, vestrae benignitati pro eodem filio nostro Arnulfo abbate et ejus successoribus et ejusdem monachis dirigimus, obsecrantes et praecipientes ut, sicut de vestra communi obedientia necnon sollicitudine confidimus, in his quae ad curam pastoralem pertinent, non negligatis subvenire illorum necessitatibus. 132.1081A| Ubicunque autem haec unanimis fraternitas in Dei servitio, isdemque locus jam Deo favente tam in religione quam etiam in praediis et in villis spatiatus est et excrevit, similiter et circum adhaerentia seu procul posita loca sanctorum omnipotenti Domino servientium cum sancta religione, statuimus ut, si quis violentus et rapax inquietare, aut ipsas res diripere, villasque cum omnibus adjacentiis suis sive appenditiis suis et omnibus quae ad ipsius sancti monasterii Riopullensis monachos et ejusdem sanctae congregationis regulariter viventes pertinent, infringere tentaverit vel praesumpserit, praecipimus episcopo Guadamiro sedis Ausonensis, in cujus dioecesi ipsum situm est monasterium, vel omnibus successoribus ejus, ut mea vice per exemplar hujus paginae, 132.1081B| quisquis ille fuerit, nostra commonitione conveniatis et si potestis emendate et corrigite. Et si quidem emendaverit, gratiam et communionem intra sanctae matris Ecclesiae gremium ei permittimus. At si rebellis et improbus mea vestraque commonitione peccata emendare noluerit, vice beati Petri praecipimus quatenus illum furem et violatorem sanctae Dei Ecclesiae omnes supra nominati archiepiscopi et episcopi cum vestris successoribus sub anathematis vinculo innodate [innodetis], sitque pars ejus cum Datan et Abiron, quos et terra pro illorum vivos absorbuit superbia. Fiantque filii ejus orphani et uxor ejus vidua, parvuli [nutantes] transferantur filii ejus, et mendicent, et ejiciantur de habitaculis suis; scrutetur fenerator omnem substantiam ejus, et diripiant 132.1081C| alieni labores ejus: non sit illi adjutor, nec sit qui misereatur pupillis ejus (Psal. CVIII, 9). Et iterum: Omnis qui dixerit: Haereditate possideamus sanctuarium Dei: Deus meus, pone illos ut rotam, et sicut stipulam ante faciem venti. Sicut ignis qui comburit silvam, et sicut flamma comburens montes, ita persequatur illos Deus, et adimpleat facies eorum ignominia, ita ut erubescant et conturbentur et confundantur et pereant (Psal. LXXXII, 13). Sintque maledictiones illae super eum, quas Dominus super filios Israël, si eum audire contempserint, per beatum Moysen promulgavit. Sitque maledictus in civitate, maledictus in agro, maledictum cellarium ejus, maledictus fructus ventris ejus, et maledictus fructus terrae illius, maledicta armenta bovum ejus, et greges 132.1081D| ejus ovium, maledictus egrediens et regrediens. Disperdat illum Dominus de terra velociter. Percutiat illum Dominus fame et siti, egestate, febri et frigore, donec pereat. Tradat illum corruentem ante hostes ejus: sitque cadaver ejus in escam cunctis volatilibus coeli et bestiis terrae. Percutiat illum Dominus ulcere pessimo scabie quoque et prurigine, amentia et caecitate ac furore mentis; et palpet in meridie, sicut palpare solet caecus in tenebris. Et sicut Dominus beato Petro ejusque successoribus, quorum vicem, quamvis indigni, tenemus, potestatem dedit ut quodcunque ligarent super terram, ligatum esset in coelis, et quodcunque solverent super terram, solutum esset in coelis; ita illis, si 132.1082A| emendare noluerint, coelum claudimus, terram ad sepeliendum negamus; et demergatur in profundum inferni, solvatque ibi quod gessit usque ad novissimum quadrantem. Hanc sane epistolam non solis episcopis, sed etiam abbatibus vicinis aut longe remotis, qui sub hac norma regulariter degunt, quam Dominus per beatum sanxit Benedictum, dirigimus, ut nobiscum hujus excommunicationis stringant nodum: Quatenus si paucorum episcoporum excommunicationem contemnendam stultus ille putaverit, saltem multorum consensu ejus impietas frangatur, et membra, quae pro invicem sollicita fuerint, quietius atque robustius in Christi corpore teneantur. Sane istam, per quam vobis loquimur, epistolam sigillo apostolicae dignitatis atque auctoritatis insignimus, 132.1082B| et tam in coenobio beatae virginis Mariae quam in reliquis sanctorum locis perpetuo conservandam tradimus. Valete in amorem Jesu Christi Domini nostri. Amen.
XII. PRIVILEGIUM LEONIS VII PRO MONASTERIO CLUNIACENSI. (Anno 936-39.) S. Odoni, abbati Cluniacensi, ejusque successoribus Saviniacum et Ambariacum curtes asserit, petente « Hugone glorioso rege una cum filio suo rege Lothario. » [ Bullar. Cluniac., 2.] LEO episcopus, servus servorum Dei, domino ODONI venerabili abbati Cluniacensis monasterii suisque successoribus in perpetuum.
132.1082C| Desiderium, quod religioso proposito, et sanctorum locorum stabilitati pertinere monstratur, sine aliqua est, Deo auctore, dilatione perficiendum, et quoties in quibusdam ejus utilitatibus noster assensus et solitum apostolicae auctoritatis exposcitur praesidium, ultro benignitatis intuitu nos convenis subvenire, et ratum pro integra securitate ex ratione solidare; ut ex hoc et ipsius venerabilis loci salus et indemnitas procuretur, et nobis quoque lucri potissimum praemium a conditore omnium Deo in sidereis arcibus praescribatur. Igitur quia noster dilectus filius Hugo gloriosus rex, una cum filio suo rege Lothario deprecatus est nostrum apostolatum, quatenus confirmassemus per nostrum apostolicum privilegium donum de duabus curtibus nomine Saviniaco 132.1082D| et Ambariaco, quas ipse Hugo rex praecepti sui pagina dedit supradicto venerabili monasterio, quod in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli aedificatum est, tam pro salute animae suae parentumque suorum cum ecclesiis, terris, vineis, domibus, campis, pratis, pascuis, silvis, salictis, arboribus pomiferis et fructiferis diversi generis, vel infructiferis, puteis, fontibus, rivis aquae perennis, aedificiis, adjunctis adjacentibusque suis cultis vel incultis, una cum familiis masculis et feminis ibidem vel ubique residentibus, et cum omnibus ad supra scriptas curtes generaliter et in integro pertinentibus, exceptis tribus personis, quas praedictus rex in suo praecepto sibi retinuit, sitas in 132.1083A| comitatu Lugdunensi. Nos vero inclinati precibus eorum, qui vicem apostolicam retinemus, quibusque cura omnium ecclesiarum commissa est, maxime istius monasterii, quod juri sanctae Romanae atque apostolicae Ecclesiae nobisque subjectum est, ita confirmamus ea omnia, sicut per praeceptum praedictus filius noster donavit supradicto monasterio, ut nullus homo parvus magnusve, vel cujuscunque dignitatis audeat vel praesumat contra hujus nostri apostolici privilegii auctoritatem ipsa invadere vel rapere, sed secure et quiete perpetualiter in eodem monasterio permaneant. Pro quo etiam sub divini judicii obtestatione promulgantes decernimus, ut nullo ingenio aut argumento auferre audeant, potius autem jure perpetuo in eodem venerabili monasterio, ut 132.1083B| superius affixum est, afficiant, et in potestate atque ditione Odonis abbatis, vel omnium successorum suorum abbatum, seu monachorum ibidem Deo servientium permaneant disponenda ac possidenda. Si quis autem temerario ausu contra hujus nostrae apostolicae praeceptionis seriem pie a nobis promulgatam venire vel agere tentaverit, sciat se domini nostri apostolorum principis Petri anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore Domini Dei et Salvatoris Jesu Christi in aeternum ignem concremandum simulque et in voraginem tartareumque chaos demersus cum impiis deficiat. Qui vero pio intuitu custodes et obedientes atque observatores nostrae salutiferae praeceptionis exstiterint, benedictionis 132.1083C| gratia et coelestis retributionis aeterna gaudia a justo judice Domino Deo nostro consequi mereantur.
XIII. EPISTOLA LEONIS VII AD ADALDAGUM HAMBURGENSEM EPISCOPUM. (Anno 937-39.) Illi pallium mittit. [Apud Lappenberg, Hamburg. Urkund., p. 42.] LEO, episcopus et servus servorum Dei reverentissimo et sanctissimo ADALDADO sanctae Hammaburgensis Ecclesiae episcopo, quae sita est ultra fluvium qui vocatur Albia, diebus vitae tuae tantummodo.
Si pastores ovium, etc., ut in bulla Nicolai I et Stephani V pro eadem Ecclesia, usque ad assumptione 132.1083D| sanctae Dei genitricis Mariae . . . Reliqua desunt in autographo.
XIV. EPISTOLA LEONIS VII AD FRIDURICUM MOGUNTINUM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 937-39.) Friduricum prodit « suum vicarium et missum in cunctis regionibus totius Germaniae. » Permittit ut Judaeos, nisi Christianam fidem suscipiant, civitatibus expellat; invitos vero baptizari vetat. [Apud Wurdtwein, Epistolae S. Bonifacii, 373.] LEO episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo et sanctissimo confratri nostro FRIDURICO sanctae Moguntiensis Ecclesiae archiepiscopo
132.1084A| Diebus vitae tuae tantum . . . Fraternitatis amore constringimur et apostolicae sedis moderamine convenimur: ut consultis fratrum, prout Dominus dederit, respondeamus, eosque apostolicae sedis auctoritate instruamus: et quia dilectio vestra exigit apostolicae sedis consulta, quae vobis denegare nec debemus, nec possumus, eo quod et praedecessores nostros multarum regionum episcopis hoc egisse liquet, quod et nos, qui in eadem sede, Domino largiente, collati sumus, agere debere fraterna charitas compellit. Unde hanc sanctam catholicam et apostolicam, caput omnium Ecclesiarum, Romanam scilicet Ecclesiam, quae semper sanctorum Patrum sinceris imas auctoritates in omnibus suis actibus sequitur nostramque apostolicam sedem consulere 132.1084B| voluistis, procul dubio quae agenda vobis sunt, irretractabiliter mandare curamus. Igitur quia in vestris litteris nostrum apostolatum expetere voluistis, quatenus nostra auctoritate vicarius et missus nostrae apostolicae sedis totius Germaniae vos concedamus esse; et quod asseritis, quia prisci Moguntinae sedis metropolitani a nostra apostolica sede ex auctoritate beatissimi Petri apostolorum principis vicarii et missi apostolici totius Germaniae fieri meruerunt: scitote nos diligenter in scrinio sanctae Ecclesiae nostrae privilegiorum schedas, quae a praedecessoribus nostris duobus, videlicet Gregorii, Zachariae et Stephani, ut asseritis, Bonifacio vestrae sedis antistiti apostolica roboratione esse concessa, sub diligenti cura et vehementi sollicitudine vive st . . . ri percepimus, 132.1084C| et unam schedam cum illa auctoritate tantum potuimus invenire. Unde quia totis praecordiis et humili supplicatione efflagitatis, ut nostra apostolica auctoritate praeceptum et licentiam vobis nostra concedat clementia, quatenus vice nostra sceleratos et pravae vitae homines habeatis potestatem corripere, et ad viam veritatis vestris exhortationibus revocare: concedimus vobis vice nostra licentiam, eo quod vos hinc sanctae sedi subjectionem et omnem fidelitatem exhibere promittitis, ex auctoritate beati Petri apostolorum principis damus vobis potestatem, ut sitis noster vicarius et missus in cunctis regionibus totius Germaniae. Ut ubicunque episcopos, presbyteros, diaconos vel monachos contra canonum et constituta sanctorum Patrum, sive contra ecclesiasticam 132.1084D| regulam excessisse reperietis, apostolica auctoritate juxta canonum et instituta sanctorum Patrum illos corrigere et ad viam veritatis reducere non omittatis. De Judaeis autem unde vestra fraternitas nostram conquaesivit auctoritatem, utrum melius sit eos sacrae subjugare religioni, an de civitatibus vestris expellere: hoc vobis praeceptum mandamus, ut fidem sanctae Trinitatis, mysterium Dominicae incarnationis cum omni sagacitate et prudenti consilio Dei cum reverentia illis praedicare non desistatis, et si credere et baptizari toto corde voluerint, immensis laudibus omnipotenti Domino referimus gratias; si autem credere noluerint, de civitatibus vestris cum nostra auctoritate illos expellite, 132.1085A| qui non debemus cum inimicis Domini societatem habere, dicente Apostolo: Quae enim communicatio luci ad tenebras, aut quae pars fideli cum infideli? Per virtutem autem et sine illorum voluntate atque petitione nolite eos baptizare, quia scriptum est: Nolite sanctum dare canibus, et nolite mittere margaritas vestras ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus suis. Caeterum fidem sanctae Trinitatis, quam Judaeis et gentibus praedicatis, quam et ad sanctam Romanam Ecclesiam, matrem videlicet vestram, approbandam misistis, ita integram illibatamque creditis et tenetis, sicut apostoli eorumque successores nobis tradiderunt, et sancta Romana Ecclesia omnibus ubique gentibus praedicat.
XV. LEONIS VII EPISTOLA AD GALLOS ET GERMANOS. (Anno 937-39.) Multa quae ad disciplinam spectant emendari jubet. [Apud Mansi, XVIII, 378.] 132.1085B| LEO episcopus, servus servorum Dei, regibus, ducibus, episcopis, abbatibus, comitibus, pari etiam modo EGILOLPHO Juvanensis, ISINGRIMO Ratisponensis, LANTBERTO Frisingensis, WISUNDO Sebonensis Ecclesiae venerabilibus episcopis, et caeteris per Galliam, Germaniam, Bawariam, Alemanniam commorantibus.
Si instituta ecclesiastica, ut sunt a beatis apostolis tradita, integra vellent servare Domini sacerdotes, nulla diversitas in ipsis ordinibus et consecrationibus 132.1085C| haberetur. Sed dum unusquisque, non quod traditum est, sed quod sibi visum fuerit, hoc existimat esse tenendum, inde diversa in diversis locis vel Ecclesiis, aut teneri aut celebrari videntur. Hac de re fit scandalum populis, dum multa in vestra provincia contra canones ecclesiasticos decretaque majorum usurpare videntur: quae quidem possent facile resecari, si episcopi in his non viderentur auctores, qui saecularibus intenti, humanum favorem captantes, religionem violant, ordinesque corrumpunt. Nos siquidem divinis praeceptis et apostolicis incitamur monitis, ut pro omnium Ecclesiarum statu, impigro vigilemus affectu. Idcirco fraternitati vestrae cognitum facimus, quod Gerardus sanctae Lauriacensis Ecclesiae archiepiscopus, causa orationis 132.1085D| ad limina veniens apostolorum, nostram apostolicam praesentiam visitare, et benedictionis gratiam a nobis percipere sollicite studuit, multa quae reprehensione digna sunt nostris auribus lacrymosis vocibus intimavit, tota cordis intentione a nostra apostolica auctoritate de his quae contra canonum regulam et decreta majorum in vestris geruntur provinciis quaerens consilium. Scitis enim quod ab ipso domino beato Petro principi apostolorum (ejusque vicariis) omnium Ecclesiarum cura commissa est, Veritatis voce dicente: Tu es Petrus et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XXVI); cui etiam proprias oves commendavit, dicens: Si diligis me, pasce oves meas (Joan. XXI). Et idcirco pro universis 132.1086A| Ecclesiis sollicitudinem gerimus, et veluti in specula positi, quid per totius orbis provincias geratur, vigilanti cura insistimus. De quibus ergo apostolicam sedem consuluit, et qualia nos ei responsa dedimus, per hos nostros apices vobis intimare curamus. Ejus namque interrogatio seriatim talis erat.
De auguratoribus, et incantatricibus, et maleficis vario modo mortificatis a populo, si aliqua poenitentia debeat exigi. De talibus namque personis, quid Veteris ac novi Testamenti pagina censeat, manifestum est. In lege namque Mosaica scriptum est: Maleficos non patieris vivere (Exod. XXII). Similiter in Samuelis libro legitur, quia exterminavit Saul omnes Pythonissas de terra, et alia quae enumerare 132.1086B| longum est. Sed nos etiam tales nostris exhortationibus ad poenitentiam trahere debemus, ut magis ecclesiastico judicio poenitendo vivant, quam gladio vindice puniantur, dicente beato Paulo apostolo: Non enim posuit nos Deus ad iram, sed in acquisitionem salutis (I Thess. V). Quod si ecclesiastica judicia spreverint, humanis subjaceant legibus. Meminisse enim debent a Deo potestates fuisse concessas, et ad vindictam noxiorum gladium fuisse permissum. et Dei ministrum fuisse datum in hujusmodi vindictam. Et dum in talibus improbis legum exercetur auctoritas, dicente beato Innocentio, erit dictator immunis.
Consultum est etiam utrum episcopi Pax vobis, an Dominus vobiscum, pronuntiare debeant. Sed non 132.1086C| aliter per omnem vestram provinciam tenendum est, quam in sancta Romana Ecclesia. In Dominicis enim diebus, et in praecipuis festivitatibus, atque sanctorum natalitiis, Gloria in excelsis Deo, et Pax vobis pronuntiamus. In diebus vero Quadragesimae, et in Quatuor Temporibus, sive in Vigiliis sanctorum, et in reliquis jejuniorum diebus, Dominus vobiscum tantummodo dicimus.
Post haec consuluit si Dominica oratio in benedictione ciborum debeat usitari, quod fieri non oportet, quia in sanctificatione corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Christi hanc solummodo orationem sancti apostoli decantabant, et in Evangelio legitur quia post coenam a Domino factam hymno dicto exierunt in montem Olivarum.
132.1086D| Post haec interrogavit de eo qui matrem et filiam spirituales in conjugio ducit, quod ne fiat, sacri canones per omnia vetant. In canonibus Zachariae ita habetur: Ut presbytera, diacona, monacha, vel etiam spirituali commatre, aut spirituali filia nullus utatur. Nam qui hujusmodi opus perpetravit, sciat se anathematis vinculo innodatum, et Dei judicio condemnatum, atque a sacro corpore et sanguine Domini nostri Jesu Christi alienum; et quicunque sacerdotum ejus communicare praesumpserit, eorum judicio condemnatus, sacerdotii sui honore privetur.
Dehinc intulit lamentabile et nimis lugendum, ut Domini sacerdotes publice ducant uxores, etsi filii 132.1087A| eorum valeant promoveri. Quod scelus, quia omnis sacra Scriptura contradicit, quia sanctum et venerandum Nicaenum concilium vetat ne sacerdotes cum feminis habitare praesumant, multo magis ne copulari vel sociari mulieribus debeant, juxta sacros canones modis omnibus prohibemus. In Neocaesariensi namque concilio ita habetur (Can. I): « Presbyter, si uxorem acceperit, ab ordine deponatur. Et qui in tali scelere fuerint reperti, nostra apostolica auctoritate ab omni priventur honore. » Filii vero eorum immunes ab eorum peccato sunt, dicente propheta: Filius non portabit iniquitatem patris (Ezech. XVIII), et in sacro baptismate omnia dimittuntur peccata.
Dehinc perquisivit si a chorepiscopo ecclesiae debeant 132.1087B| consecrari, aut presbyteri ordinari, vel consignatio chrismatis et manus impositio fieri. Quae omnia a chorepiscopis ne fiant interdicimus juxta canonum decreta. In concilio Antiocheno, capite decimo, sic habetur: « Qui in vicis et possessionibus chorepiscopi nominantur, quamvis manus impositionem episcoporum perceperint, tamen sanctae synodo placuit ut modum proprium recognoscant, et gubernent subjectas sibi ecclesias, ordinent etiam lectores et subdiaconos atque exorcistas: quibus promotiones istae sufficiant, nec presbyterum, nec diaconum audeant ordinare. Si quis autem transgredi statuta tentaverit, depositus, quo utebatur honore privetur. »
Perquisivit etiam si vir et mulier tertio vel quarto 132.1087C| gradu consanguinitatis conjuncti, et inscii, conjugio copulantur, postea Dei respectu compuncti, ostendunt se sacerdoti secrete confitentes peccata sua, utrum valeant eleemosynarum largitione ac bonorum operum exhibitione purgari. De talibus enim personis in Veteri et Novo Testamento multa reperiuntur exempla, maxime in conciliis Gregorii et Zachariae, in quibus haec continentur, ut consobrinam, 132.1088A| novercam, neptem, fratris uxorem, nurum, vel etiam de propria cognatione, aut quam cognatus habuit, nullus conjugio praesumat sibi copulare. Si quis vero hoc nefario conjugio convenerit, et in eo permanserit, sciat se auctoritate apostolica anathemis vinculo innodatum, et nullus sacerdos ei tribuat communionem; et si inclinatus divisusque fuerit ab illicita copula, poenitentiae submittatur, ut sacerdos loci consideraverit.
De vastatoribus autem ecclesiarum unde inquisivit, nihil aliud scribimus, nisi quod Paulus apostolus ad Timotheum scribens ait: Argue, increpa, obsecra cum omni imperio (II Tim. IV).
His vero omnibus praelibatis, fraternitatem vestram monemus, per hanc nostram apostolicam jussionem, 132.1088B| ut huic Gerardo archiepiscopo, cui vicem nostram in cunctis finibus vestris commisimus, in omnibus quae ad ecclesiasticum ordinem pertinent, obedientes et adjutores sitis, quatenus in una concordia persistentes, ut ecclesiastica jura et christianitatis religio in vestris partibus, quae paganorum incursione et malorum Christianorum persecutione corrupta et depravata esse videntur, Domino largiente, et beato Petro apostolorum principe cooperante, ad rectitudinis normam valeant reformari, et vos in futuro examine securi possitis audire vocem Domini, dicentis: Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam: intra in gaudium Domini tui (Matth. XXV).
Praeter haec Eberardo duci Bavariorum nostra 132.1088C| auctoritate injungimus ut praefato Gerardo archiepiscopo in omnibus auxilium praestet, ut suae Ecclesiae status et rectitudo ac proprius vigor ad integrum culmen et priscum decorem suo juvamine valeat pervenire, si Dei indulgentia, et sancti Petri etiam, suorum delictorum a nobis vult accipere remissionem.