Migne Patrologia Latina Tomus 89
Paulus I papa-767
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO, PIPINO REGI FRANCORUM ET PATRITIO ROMANORUM PAULUS DIACONUS ET IN DEI NOMINE ELECTUS SANTAE SEDIS APOSTALICAE
Cum gravi gemitu et inmenso merore cordis innotescimus a Deo protecte excellentiae tuae, potentissime, victor rex, Dei vocatione de ac luce ad aeternam requiem esse subtractum sanctae recordationis domnum et germanum meum, Stephanum papam; in cuius etiam transitu et ipsi lapides, si dici potest, nobis conflentes lacrimaverunt. In cuius apostolatus ordinem a cuncta populorum caterva mea infelicitas electa est.
Et dum haec agerentur, convenit Romam Immo, christianissimae excellentiae tuae missus. Et cum eo loquentes, una cum nostris obtimatibus aptum prospeximus: eum hic detineri, donec Dei providentia sacra apostolica benedictione inlustrati fuissemus; et tunc plenius satisfactus de nostra vel cuncti populi puritate et dilectione, quam erga tuam benignissimam excellentiam et cunctam gentem Francorum gerimus, eum ad vos repedandum cum nostris missis apostolicis absolveremus, quoniam nos pro certo agnoscas, excellentissime et a Deo protecte noster post Deum auxiliator et defensor rex, quod firmi et robusti usque ad animam et sanguinis nostri effusionem in ea fide et dilectione et caritatis concordia atque pacis foedera, quae praelatus beatissimae memoriae dominus et germanus meus, sanctissimus pontifex, vobiscum confirmavit, permanentes et cum nostro populo permanebimus usque in finem.
Unde et indesinenter, extensis palmis ad caelum, pro vitae incolomitate excellentiae tuae atque dulcissimorum filiorum et excellentissimae regine sospitate domini Dei nostri exoramus clementiam, ut semper tuum auxilium et firmissima protectio extendatur super nos.
Incolomem excellentiam tuam gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Lator praesentium litterarum, sollertissimus Vulfardus, eximiae sagacitatis vestrae fidelis missus, plenas iocunditate nobis attulit litteras. Quas et cum ingenti laetitia mancipantes atque lectioni reserantes, magna exultatione ovantes relevati sumus; agnito scilicet per eas praefulgide excellentiae vestrae dilectionis affectu erga apostolicam sanctam Romanam ecclesiam atque fautorem vestrum, celorum regni ianitorem, principem apostolorum beatum Petrum, a vobis exibito. Qua de re iuges omnipotenti Deo efficatius persolvimus grates, profecto dum tam praecipuum fortissimumque virorum his in diebus sanctae suae contulit ecclesiae tutorem.
Interea, christianissime, Dei providentia victor rex, gemina festivitatis peregimus gaudia in eo, quod, optata cordis adepti desideria, in vinculo spiritalis foederis pariter sumus adnexi. Praelatus nempe sodalitatis vestrae inluster missus preciosissimum nobis supernae gratiae munus adferuit, sabanum videlicet, in quo nostra dulcissima atque amantissima spiritalis filia sacratissimo fontis lavacro abluta suscepta est. Quem et, cum magna iocunditate aggregata populi cohors infra aulam sacrati corporis auxiliatricis vitae beatae Petronellae, quae pro laude aeterna memoria nominis vestri nunc dedicata dinoscitur, caelebrantes missarum solemnia, cum magno gaudio suscepimus; et per allatum eundem sabanum eam tamquam praesentaliter nos suscepisse gaudemus. Unde, quia amor fidei vestrum benignum ignivit cor nobis per vinculum spiritalis foederis adherendum, iuxta quod domino et germano meo beate recordationis, sanctissimo Stephano papae, spopondistis, magnas gratiarum actiones a Deo protecte excellentiae vestrae persolvimus, inplorantes crebro divinam misericordiam, ut aevis vos ac prosperis in solio regni conservans tueri temporibus et magno gaudio de ipsius spiritalis nostrae filiae perfecta aetate vos iocundari permittat ad exultationem sancte suae ecclesiae.
Et quia copiosa nobis ipsa spiritus sancti – scilicet compaternitatis gratia, quaeopitulante Deo inter nos rata consistit, – auctoritas fiduciam contulit, peto et deprecor, benignissime spiritalis compater, obtime rex, ut coeptum redemptionis Dei ecclesiae et plenariae iustitiae beati Petri perficere iubeas bonum opus. Direxit quippe nobis insignis bonitas vestra per suos affatos: sibi innotesci adversantium causarum eventus. Unde certam a Deo protectam eximietatem vestram reddimus, nihil nos usque hactenus recepisse de his, quae per nostros legatos excellentiae vestrae petendo mandavimus. Solite namque perfidi et maligni illi in magna arrogantia cordis permanentes nequaquam inclinantur iustitiam beati Petri restituere. Tamen omnia qualiter acta sunt, referentibus vestris missis agnoscere potestis.
Et subsequentem nostrum missum ad vos dirigimus, dignas vobis gratias de omnibus referentes; et cuncta per eum eximiaetati vestrae dirigimus in responsis de his, quae in antea provenerint.
Sergium vero archiepiscopum, iuxta id quod vestrae innotuit excellentiae, indesinenter inminemus, ut suae restituatur ecclesie.
Petimus autem excellentem bonitatem vestram, ut reverentissimum et sanctissimum fratrem et coepiscopum nostrum Wilcharium, sicut praefatus beate recordationis dominus et germanus meus, sanctissimus Stephanus papa, eum benignae eximiaetati vestrae commendavit, in omnibus comendatum habere iubeatis.
His praelibatis, trinus et unus Deus noster sua vos extensionis dextera protegat cum dulcissima coniuge, excellentissima regina, spiritale nostra commatre, atque amantissimis vestris meisque filiis in solio regni sosspites permanentes et in praesenti vita et in aeterna beatitudine uberrime concedat valere.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Dum tam copiosam omnipotens Deus suae benignitatis humano generi crebro irrogat misericordiam, valde admirandum est, quid retribui eius potentiae divinae aut quod carminum laudes longanimitatis ipsius humana fragilitas referre valeat. Quod quidem nos tanto eius relevati beneficio – licet meritis nequaquam suffragantibusnostri eius potentiae melodicas persolvendum grates – tamen iuxta psalmigravi monita“calicem salutaris accipiam et nomen Domini incessanter invocabo” inquiens: “Magnuses, Domine, et magna opera tua”; “magnificat namque anima mea Dominum”, caro et lingua benedicit, quoniam respiciens respexit super humilitatem nostram et ad tam precipuum pontificale culmen, non nostris persequentibus meritis, provexit.
Quam ob rem, dum eo dignante mediator Dei et hominum, speculator animarum institutus sum, commissa me apostularis cura provocat atque ortatur omnino et indesinenter conpellit, salutem populi Dei pio studio procurare et pacem in cunctis gentibus cum magna cordis constantia praedicare; quoniam profecto beatitudinis gratiam promerentur, qui intrepide illam praedicare maluerint; scriptum quippe est: “Beatipacifici, quoniam filii Dei vocabuntur”, et rursum: “Quam speciosi pedes evangelizantiumpacem, evangelizantium bona”. Etenim, excellentissime fili et spiritalis compater, quoniam Deus omnipotens ex utero matris tuae te predistinatum habens, ideo te benedicens et in regem ungens, defensorem te et liberatorem sanctae suae ecclesiae constituit, pro quo ea, quae, ad utilitatem ipsius sanctae Dei ecclesiae respiciunt, per hos nostros apostolicos apices benignae excellentiae tuae deprecandum maturavimus.
Agnoscat siquidem excellentissima bonitas tua, quia coniungens ad limina apostolorum excellentissimus filius noster, Desiderius rex, pacifice atque cum magna humilitate; cum quo salutaria utrarumque parcium locuti sumus. Et pollicitus est nobis restituere civitatem Imulas, ea videlicet ratione, ut nostros ad tuam excellentiam dirigere debeamus missos, et suos hospites quos ibidem ad vos habere videtur recipere debeat, et pacem cum eo confirmare studeatis. Unde petimus te, excellentissime fili et spiritalis compater, ut iubeas ipsos ospites praedicto filio nostro, Desiderio regi, restituere et pacis foedera cum eo confirmare et in magna amicitia cum eo conversari, ut favente Deo tuis laetabundis temporibus populus Dei utrarumque partium in magna securitate et pacis quiete degere valeat, quatenus longevum te omnipotens Deus in solio regni conservare dignetur.
Opere enim direximus praesentes nostros fidelissimos missos, id est reverentissimum et sanctissimum fratrem et coepiscopum nostrum Georgium atque dilectum filium nostrum Stephanum presbiterum, una cum Ruodberto vestro misso ad vestram a Deo servatam excellentissimam prudentiam, ut ea ipsa eximietati vestrae enarrare debeant.
His praemissis, petimus divinam misericordiam, ut aevis ac laetabundis temporibus in solio regni, piis inherens operibus, conservare dignaetur et vitam eternam concedat.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Quotiens perspicua eximiaetatis tuae merita mistica consideratione cernens cordis oculis confero, oppido me admirari convenit intemeratam superfluamque excellentiae tuae mentis constantiam et ferventissimum affectum, quod circa Dei amorem et eius principis apostolorum inhianter gestas, quoniam Deum magis quam hominibus favere niteris. Unde perspicuum est, vos prae omnibus regibus et potentibus piis pollere operationibus, quia, adsumpto caelesti triumpho, ultro te, excellentissime fili et spiritalis compater, ad liberandum Dei ecclaesiam adhibuisti. Et ideo, ut ipsud piae operationis vestrae certamen effectui mancipetur, crebro nos congruit, sicut liberatori ipsius sanctae Dei aecclesiae et eius peculiaris populi, apostolicos dirigere apices: primum omnium, ut nobis super omnia nectarea, dulcia existunt et desiderabilia prosperitatis vestrae gaudia addiscere, deinde vero, quae sanctae ecclesiae Dei et nobis consistunt necessaria, quantotius intimare.
At vero, excellentissime fili et noster spiritalis compater agnoscas, nos pridem per apostolicas litteras eximiaetati tuae innotuisse, quae in his partibus a Desiderio Langobardorum rege impie peracta sunt atque crudeliter perpetrata. Igitur dum tam perniciosam eius operationem cerneremus, aptum prospeximus, praesentem fidelissimum vestrum missum Rodbertum hic apud nos detinere, quatenus, quid cepta iam fati Desiderii regis vel Longobardorum populi malitia pareret, praesentialiter agnoscens atque conspiciens vestram certiorem reddidisset eximiam praecellentiam.
Etenim sicut pridem, ecce et nunc innotescimus a Deo servate excellentiae vestrae, quod praefatus Langobardorum rex, Pentapolensium per civitates transiens, quas beato Petro pro magna anime vestrae mercede contulistis, ferro et igne omnia sata et universa, quae ad sumptus hominum pertinent, consumpsit. Sicque Spolaetinus et Beneventanus, qui se sub vestra a Deo servata potestate contulerunt, ad magnum spretum regni vestri desolavit atque ferro et igne eorundem ducatum, loca et civitates, devastavit. Et conprehensum Alboinum ducem Spoletinum cum eius satrapibus, qui in fide beati Petri et vestra sacramentum prebuerunt, infixis in eis pessimis vulneribus, in vinculis detinet. Adpropinquante autem eo Benevento, ilico dux Beneventanus fugam arripuit in Otorantinam civitatem. Et dum diu immineret, ut ex ipsa sua civitate eundem ducem suaderet, et, nequaquam in eo suam adimplens voluntatem, constituit ducem alium in eodem Beneventano ducatu nomine Argis.
Et confestim dirigens Neapolim, isdem Desiderius rex accersivit Georgium imperialem missum, qui ad vos Franciam directus fuerat. Cum quo nefariae clam locutus est, iniens cum eo consilium atque suas imperatori dirigens litteras, adhortans eum, ut suos imperiales dirigat exercitus in hanc Italiam provintiam. Et ipse Desiderius cum universo Langobardorum populo professus est, Deo sibi contrario, auxilium prelatis imperialibus exercitibus inpertire, quatenus – ex una parte ipse inperatorisexercitus et ex alia isdem Desiderius cum universo Langobardorum populo – utrique dimicantes Ravennantium civitatem conprehendere queant, suamque imperator, quod Dominus non permittat, adimplere valeat in quodcumque voluerit voluntatem. Nam et hoc cum eodem Georgio imperiali misso constituit, ut dromonorum Siciliae stolum in Otorantina civitate dirigatur, ut tam Greci quamque Langobardi ipsam opsidentes conprehendere valeant civitatem; eamque concedat imperatori cum hominibus et facultatibus, quae in ea consistunt; et tantummodo ducem illum atque eius nutritorem Iohannem praedicto regi restituant.
Post vero dissolutionem eorundem ducatuum coniunxit hic ad nos Romae isdem Langobardorum rex. Et cum eo loquentes, nimis eum adortati sumus et per sacratissimum corpus beati Petri atque etiam per tuam a Deo protectam excellentiam fortiter illum coniuravimus, ut civitates illas, id est Immulas, Bononia, Ausimum et Ancona – quia eas a nobis praesentaliter simul et [per] vestros missos, id est Folradum, Deo amabilem abbatem et presbiterum atque Rodbertum, excellentissime christianitati tuae et per te etiam beato Petro apostolorum principi pollicitus est redditurum – restituere deberet. Quod minime adquiescere inclinatus est; sed simulans ut certe strofarius varias occasiones adhibuit inquiens, ut, si suos, quos illic Frantia habere videtur, obsides reciperet, tunc in pacis concordia nobiscum conversaretur.
Unde petimus te, excellentissime fili et spiritalis compater, et obnixe deprecamur a Deo inspiratam eximietatem tuam, ut iubeas perfectam liberationem sanctae Dei ecclesiae et eius peculiaris populi exercere et ita id, quod magna anime tuae mercede beato Petro pollicitus es, firmiter permanere, ipsumque Desiderium Langobardorum regem fortiter constringere digneris, ut prolatam ab eo promissionem beato Petro, protectori vestro, restituere debeat atque in omnibus adinplere. Tuique studii sit, bone, potentissime rex, sicut caepisti, perfectius hanc sanctam Dei aecclaesiam et eius peculiarem populum de hostium incursione eruere, ut annuente Deo certamen benigne operationis tuae uberrime fecundetur, quatenus in die adventus domini dei et salvatoris nostri Iesu Christi luceas sicut radiantissimus sol inter universos reges et potentes atquae merearis ipsam sanctam Dei ecclaesiam et eius populum tuo adminiculo ereptum divinae maiestati absque ulla lesionis saevitia offerre et tunc centuplum remunerationis ab eodem domino Deo, nostro iusto iudice, percipere et vitam aeternam possidere merearis.
Coniuro te, fili excellentissime, per omnipotentem Deum et eius principem apostolorum beatum Petrum, ut benigno intuitu ac libentissimo animo nostras preces audire iubeas, ut et Deus tibi omnipotens in his, quae eius potentiam deprecatus fueris, suae divinitatis aures inclinet et victorem te super omnes barbaras nationes faciat. Omnes enim omnino gentes, quae super faciem universae terrae consistunt, conpertum habent tuum certamen, quod ad defensionem sanctae Dei ecclesiae adhibuisti, et magnum te ac praecipuum regem laudabiliter asserunt. Sed et nos bonam tuam famam longe lateque protelare atque dilatare non desistimus in eo, quod certe post Deum sicut murum inexpugnabilem tuam firmissimam fidem in nostro pectore conferimus, magnam in te post Dei presidium possidentes spei fiduciam, quod et plerumque obtatum tuae inmaculatae prornissionis fideique meritum consecuti sumus.
Etenim magnopere praesentes nostros missos, id est reverentissimum et sanctissimum fratrem et coepiscopum nostrum Georgium atque dilectum filium nostrum Stephanum presbiterum, ad vestram a Deo custoditam excellentiam misimus: dumque vestris Deo imitabilibus vestigiis fuerint una cum Rodberto fidelissimo vestro misso praesentati, cuncta viva voce christianissimae excellentiae vestrae, quae acta sunt et rei exigit meritum nobisque necessaria existentia, intimabunt.
Maximo namque desiderio noster anhelabat animus, apostolicas excellentiae vestrae dirigere litteras salutationis ac visitationis ob causam et rerum eventus significandum; et minime valuimus, inminentibus circumquaque Langobardorum regis insidiis. Attamen ecce iam duas apostolicarum litterarum adsertiones excellentiae vestrae clam per maximam industriam misimus et ignoramus, si ad vos ipse pervenerint littere, unde ambigimus, ne a Langobardis conprehendantur.
Pro quo et nunc per praenominatos nostros missos alias vobis litteras misimus – quasi obtemperantes prefati Desiderii regis voluntati – suos hospites absolvendum et pacem confirmandum; sed, bone, excellentissime fili et spiritalis conpater, ideo istas litteras tali modo exaravimus, ut ipsi nostri missi ad vos Franciam valerent transire, quoniam, si hoc non egissemus, nulla penitus ratione per Langobardorum fines transire valuissent. Sed, susceptis ipsis litteris, earum seriem nullo modo perficiatis neque praefatos hospites permittatis parti Langobardorum restituere. Potius autem coniuramus te, excellentissime fili et spiritalis compater, per Deum vivum et corpus beati Petri, ut fortiter ipsum Desiderium vel eius Langobardorum gentem constringere iubeas, quatenus praefatas, quas pollicitus [ est], civitates tuae mellifluae excellentiae et per te beato Petro fautori tuo restituat; quoniam nullam, ut praelatum est, de his, quae primitus pollicitus est, cum eo firmam valuimus stabilire convenientiam.
Oramus autem omnipotentem Deum, ut pio intuitu de throno maiestatis suae super vos vestrumque regnum respiciat et sua dextera excellentiam vestram circumtegat atque in omnibus muniat et presentis vitae cursum salubriter exsequi et regni potentiam gubernare permittat per plures annorum maetas una cum excellentissima et a Deo servata filia et spiritali nostra commatre atque amantissimis vestris meisque filiis; et gaudeatis de eorum florigero germine; et mittat omnipotens Deus, ut semen vestrum splendidissimum usque in finem mundi eundem regni fruatur culmen; etiam venturo in saeculo infinita gaudia cum sanctis et electis suis vobis concedat, quatenus sicut in praesenti vita et in futura beatitudine, adepti promissam vobis mercedis coronam, cum Christo regnare mereamini.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
EMBOLUM. Pro vere benedictionis causa direximus vobis apallaream unam, spatam ligatam in gemmis cum balteum suum, anulum unum habentem iacinthum, storacin pallium unum habentem paones; quam parvam benedictionem petimus ut excepta iniuria suscipere iubeatis. Domno Carolo et Carlomanno pro magna apostolica benedictione anulos singulos habentes yacinthos.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO, NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Solet epistularis visitatio mentem semper reficere et materia quodammodo caritas existere. Quia ergo spiritalium dilectio sincera filiorum paternos sustinet desideranter affectus, summa nos cum alacritate implere convenit, quod pure conscientiae deposcit affectus. Et licet ad reddenda paternae caritatis officia, prolixitate itineris imminente, raritas portitorum impediat: quotiens autem necessitas inciderit occasio, excellentissimam christianitatem vestram non desistimus scriptis discurrentibus visitare et honore solito amplectentes utilitate, quatenus hoc, quod oculis carnalibus praesentium videre non possumus, eos aliquatenus scriptis valeamus alternantibus intueri.
Itaque ita ubique Deo inlustrate excellentiae vestrae merita diffusa divulgavit opinio, ut ex rebus ab ea gestis omnibus laudabiliter demonstretur. Unde, in quantum valet nostri oris assertio, protense laudationis adtestatione vestrae eximietati gratiarum reddentes actiones, aptum prospeximus praesentem sanctissimum atque reverentissimum fratrem Georgium et coepiscopum nostrum illuc usque ad vestra praeclara Deo imitabilia transmittendum vestigia, cui singillatim omnium spiritalis matris vestrae, sanctae Dei ecclesiae, et istius a vobis redempte provintiae utilitatum necessitates a Deo protegende sublimitati vestrae excellentiae referendas. Sed petimus, a Deo servate fili et spiritalis compater, benignissime rex nosterque post Deum liberator, et obnixae deprecamur, ut iubeas eundem nostrum missum benigno solitoque gratulationis aspectu commendatum suscipere nostrisque postulationibus, quae ad exaltationem sanctae Dei ecclesiae et maximae ad tuae anime mercedem et aeternam memoriam respiciunt, a Deo inpulsas benignitatis tuae aures et congruum atque velotiorem de cunctis adhibere digneris effectum, quoniam, sublimissime regum, amantissimae, fili et spiritalis compater, ad hoc te omnipotens Deus sanctae suae ecclesiae voluit per manus beati Petri liberatorem adesse, ut tuo solito praesidio plenissima salus et redemptio sanctae suae Dei ecclesiae et istius provintiae proficiat.
Orantes dominum Deum nostrum, qui actus vestros ita sua pietate disponat, quatinus excellentiae vestrae praesentis vitae spatia cum prosperitate disponat, victoria regni gubernacula perfruens longeviter exequatur et ad promissionis aeternae praemia cum dulcissima coniuge, excellentissima regina, spiritale nostra commatre, et eximiis natis, idem regibus, cum securitate pertingat et in celestibus regnis cum sanctis et electis suis utrosque vestrum isdem omnipotens Deus faciat perenniter gratulari.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
Interea, sublimissime regum, nostrae praelatum est notioni, quod Dei nutu novum regem ex vestris visceribus ad exaltationem sanctae suae ecclesiae omnipotens Dominus contulit; de cuius nativitate maximo gaudio sumus relevati. Unde obnixe te petimus, ut a sacratissimo baptismatis lavacro eundem eximium vestrum filium suscipere mereamur, quatenus duplex spiritus sancti gratia fiat in medio nostrum et gemine festivitatis nobis oriatur laetitia.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Quia excellentia vestra merito bonorum operum superno examine fuerit comprobata, ipsis iam in manifesto rerum est exhibitarum effectu demonstratum, dum nimirum, adepta desuper divinae sapientiae participatione, regalis fastigii sceptra caelesti benedictione constet effectius promeruisse. Unde – cum sibi hanc ab omnipotente Deo gratiam missam eximietatem vestram non ambigit profecto ei placere, qui eam contulit – totis intendit nisibus et pro eius, quam suo eruit divino nutu certaminae, scilicet sanctae universalis ecclesiae et exaltationis vigore decertare non desistit cordis sui oculis a Deo protegenda eximietas vestra, adhibens illa, quae sibi pro huiuscemodi laboris fructu a beato apostolorum principe Petro caelorumque regni clavigero aetherea promissa sunt premia, ubi iam non humana inter homines gloria, sed inter angelos divina numquam amittenda felicitate gaudetur. Exultaque et laetare, felicissime rex, quia, te annuente Deo certante, sancta spiritalis mater vestra, universalis Dei ecclesia, ab emulorum insidiis erepta atque exaltata triunphat fidesque orthodoxa tuo zelo et fortitudinis brachio inlibata ab ereticorum iaculis consistit. Pro quo beatus et iustus effectus es in omnibus operibus tuis, fili dulcissime et spiritalis compater, victoriosissime eximieque rex.
Indicamus siquidem praecelsae christianitati vestrae, quod nuper, dum ad nos coniunxissent fidelissimi missi vestri, scilicet a Deo amabilis Remedius germanus vester atque Aucharius gloriosissimus dux, constitit inter eos et Desiderium Longobardorum regem, ut per totum instantem Aprilem mensem istius tertiae decimae indictionis omnes iustitias fautoris vestri, beati Petri apostolorum principis – omnia videlicet patrimonia, iura etiam et loca atque fines et territoria diversarum civitatum nostrarum rei puplicae Romanorum – nobis plenissime restituisset. Unde eccae ex parte quidem eisdem iustitiis nobis isdem Langobardorum rex fecisse dinoscitur; et reliquas omnes iustitias se profitetur atque omnino spondet nobis esse facturus.
Quapropter inpensius nos prelatus Desiderius Langobardorum rex obsecratus est, ut vestrae a Deo protectae excellentiae, nostris apostolicis relationibus intimare debuissemus. Et ecce, sicut nostro post Deum liberatori, hoc ipsud eximiae atque sublimissimae et a Deo protectae christianitati vestrae per has apostolicas nostras innotuimus syllabas, dirigentes magnopere ad vestram a Deo inspiratam praecelsam sublimitatem praesentem dilectum filium nostrum, Petrum presbiterum. Quem petimus benigno solite aspectu a vobis suscipi, et cum effectu atque prospero nuntio de perfecta plaenariaque iustitia diversarum causarum fautoris vestri, beati Petri apostolorum principis, ad nos remeandum absolvere dignemini.
Si vero in ea, quam prelatus Desiderius rex vel eius Langobardorum gens profitentes pollicentur, permanserint sponsione nobisque omnia, secundum ut constitit et pactuum foedera continentur, restituta ab eis nobis fuerint, tunc a Deo conservandae excellentiae vestrae meritum intimantes innotescimus rei.
Unde obsecrantes petimus et obnixe deprecamur, immo et coniuramus te, excellentissimae atque christianissimae rex, amantissime fili et spiritalis compater, per omnipotentem Deum et beatum Petrum, qui te in regem unxit, ut perfectius ea, quae pertinent ad exaltationem et ad ampliatam liberationem sanctae Dei ecclesiae et istius a vobis redemptae provintiae, sicut beato Petro et nostro praedecessori, pontifici sanctae recordationis, domino et germano nostro, beatissimo Stephano papae, polliciti estis, cuncta perficere et adimplere iubeatis, quatenus promissam et repositam vobis mercedis coronam de mano omnipotentis Dei recipiatis; orantes de reliquo omnipotentis Dei nostri misericordiam, ut sua vos circumtegat gratia una cum dulcissima coniuge, excellentissima regina, filia et spiritali nostra commatre, atque amantissimis natis, idem praecelsis regibus, et presentis regni culmen triumphum victoriae possidere [et] eterna gaudia in celestibus regnis cum sanctis perfrui cedat.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO [REGI] FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
A Deo institute praecellentiae vestrae his nostris apostolicis syllabis, bone, potentissime rex, fili excellentissime et spiritalis compater, sicut nostro post Deum liberatori ea, quae ad agnitionem nostram de diversis adveniunt partibus, summopere innotescere studemus.
Agnoscat siquidem eximietas vestra: intimassae nobis quidem sincerissimi fideles spiritalis matris vestrae, sanctae nostrae ecclesiae, quod sex patricii, deferentes secum trecenta navigia simulque et Siciliensi stolum, in hac Romana urbe absoluti a regia urbe ad nos properantur. Quid eos velle acturos aut pro qua diriguntur causa, rei veritatem ignoramus; hoc tantum nobis nuntiatum est, quod ad nos progredi et vestram summe laudabilem praecellentiam Franciam gradiendi sint dispositi. Easdemque nobis distinatas litteras infra hec nostra scripta vestrae excellentiae direximus intuendas.
Itaque et hoc conservande eximiaetati vestrae innotescimus: quod – quemadmodum in praesentia missuum vestrorum constitit cum Desiderio Langobardorum rege, ut nostras Romanorum iustitias ex omnibus Langobardorum civitatibus plenius primitus recipissemus et ita postmodum ad vicem ex omnibus nostris civitatibus in integro Langobardis fecissemus iustitias – freti in huiuscemodi eius pollicitatione, quam in praesentia praedictorum missuum vestrorum exibuit, nostros missos direximus ad easdem recipiendas faciendasque iustitias. Ipse vero, varias adhibens occasionum versutias, nequaquam nobis primitus, ut constitit, plenarias de omnibus suis civitatibus facere voluit, quas exquirimus, iustitias et ita demum suas in integro ex omnibus nostris civitatibus recepisse; sed singillatim tantummodo de una civitate facere et de alia recipere maluit, volens pro hoc dilationem inferre, ne pars nostra Romanorum propriam consequatur iustitiam. Et ecce nostri missi nihil inpetrantes ad nos sine effectu reversi sunt. Et plures depraedationes ex tunc atque multa et inaudita mala in nostris inmittit finibus. Unde ecce suas confestim direxit litteras, per quas, confidens in sua ferocitate, Deum prae oculis non habens nec beatum principem apostolorum Petrum metuens, comminationes nobis direxit et inania detractionum verba protulit. Quas et de praesenti infra hanc nostram exarationis seriem vestro praefulgido et a Deo instituto culmini direximus, ut earum praecelsa eximietas vestra agnoscens textum consideret, quanta sit eius malitia et elationis cordis superbia, in id quod, contra beatum Petrum et vestram regalem potentiam se erigens, malitias nobis comminatur inferre.
Sed nos spem nostram post Deum sicut inexpugnabilem murum firmissimam in vestram a Deo conroboratam excellentiam habemus. Pro quo flexo poplite petimus et per nos etiam beatus Petrus apostolorum princeps vestram adgreditur eximiam praecellentiam, quatenus inspiratus ab omnipotente Deo, qui vos sanctae suae ecclesiae defensorem ac liberatorem constituit, salutem nostram amplissime procurare et contra omnium nostrorum inimicorum ferocitatem et arrogantiam solite auxiliator et protector noster existere iubeas, christianissimae et spiritalis compater, quatenus lucratissimum praemium a redemtore nostro domino Deo, intercedente beato Petro apostolorum principe, consequi mereamini et sicut terrenum, ita et celeste regnum cum sanctis et electis Dei per infinita secula consequi mereamini.
De omnibus vero subtili enarratione praesenti Coniberto, vestro fidelissimo vasso, iniunximus cuncta liquidius vestrae regali potentiae sucgerendum.
Sed et hoc obnixae postulamus benignam excellentiam vestram: ut missos vestros aptos, quales vobis placuerint, ad nos dirigere debeatis, qui in nostro inveniantur esse auxilio. Unus tamen ex eis usque Ticino properare debeat, ut, dum cum Desiderio rege loquatus fuerit, quicquid eis in responsis reddiderit, vestrae excellentiae renuntiet; reliqui vero duo cum vestro disposito et ordinatione apud nos coniungere festinent, ut in nostro, ut dictum est, consistant auxilio.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Cum maximo honorificentiae conatu et dilectionis affectu, quas preclara excellentia vestra misit litteras, adferentibus Andrea et Gunderico sollertissimis viris, christianitatis vestrae missis, acceptantes suscepimus litteras. Quibus, solita gratulatione laetitia relegentes, et mente et corde oppido sumus laetati, dum per eas optata nobis desiderio affectio et letitiae cumulum de vestra amplissima prosperitate nobis confertum est; Deo omnipotenti inmensas referentes grates, qui nos, iuxta ut crebro optamus, de vestra inmensa sospitate laetos reddere annuit. Nihil enim nobis dulcius, nihil suavius in hac vita extitit, quam vestrae incolomitatis gaudia assiduae prosperis relationibus addiscere, dum nimirum prosperitatis vestrae laetitia sanctae Dei ecclesiae exultatio et omnium orthodoxorum extitit uberrima defensio.
Et eis denique a vobis directis syllabis nos certos et in omnibus reddidistis, vos paratos adesse in adiutorium et defensionem sanctae Dei ecclesiae, in quibus necessitas ingruerit, atque in ea vos fide et dilectione firmiter esse permansuros, quam beato Petro apostolorum principe atque beatissime recordationis domno et germano meo Stephano, sanctissimo papae, polliciti estis, omnia adpleri et inviolabiliter conservari adfirmantes, quae eidem Dei apostolo polliciti et ob veniam delictorum vestrorum confessi estis. Quod quidem nos, dum cor excellentiae vestrae in manu Dei est et divina benedictione sanctae unctionis gratia per apostolum eius et regni caelorum clavigerum, beatum Petrum, in regem, excellentissime atque praecellentissime rex, esse dinosceris unctus, – magna nobis id est confidenti spes, quod in ea ipsa caritate et dilectione adque promissione, quam caelestis regni ianitori spopondere studuistis, vos firmiter esse permansurum, dum et procul dubio et per litteras et vestros sedulae destinatos missos nobis confidendi materia conferitis.
Unde et nos firmiter in vestra caritate et dilectione cunctis diebus vitae nostrae erimus permansuri, et nullus nos poterit per quamlibet temporum interruptionem a vestro amore et caritate atque dilectione, que medio nostrum adnexa est, separare. Pro quo obnixis deprecationibus queso et coram terribili futuro iuditio excellentiam vestram coniurans deprecor, ut, iuxta quod ex vestro mellifluo ore prolata et beato Petro promissa sunt, firma constantia permanere iubeatis, respuentes inimicorum sanctae Dei ecclesiae et fidei orthodoxe inpugnationum inpias suasiones et inanes promissiones; et Deo magis et beato Petro semper placere procurate, qui vobis presentis regni gubernacula tribuit, quatenus, ut temporalis regie potestatis vel culmen largiri dignatus est, caelestia quoque vobis regna perenniter tribuat possidenda et inmensas de ostibus apostolorum principis suffragiis largiri dignetur victorias.
De eo vero, quod innotuit excellentia vestra, vobis a Desiderio Langobardorum rege esse insinuatum, nullam malitiam vel invasionem a Longabardis in nostris partibus fuisse infertas, omnino credat nobis benivola excellentia vestra, non veridice in hoc vobis direxisse. Etenim, benignissime fili et spiritalis noster compater, christianissime rex, dum tantas sedulae ab eisdem Longabardis devastationes in nostris finibus ac civitatibus facte fuissent et a nobis ex hoc ammonitus fuisset, comminationis suae ad nos direxit litteras, quas necessitate coacti infra nostras apostolicas litteras hoc preterito anno vestrae excellentiae direximus intuendas. Hostiliter quippe in civitate nostra Synogaliense pergentes, ferro et igne, que extra eandem civitatem consistebant, devastaverunt et, plurimam exinde abstollentes praedam, aliquantos ibidem interfecerunt homines. Similiter et in partes Campaniae, id est castro nostro qui vocatur Valentis, hostiliter inruentes, talia sicut pagane gentes egerunt. De quibus usque hactenus nequaquam iustitiam ab eis recipere valuimus. Et ideo excellentiae vestrae direximus, ut vestrum annuissetis dirigere missum, quatenus eius presentia inter partes iustitiae provenissent, ut non ex hoc aliqua a nostra vel Langobardorum parte ad easdem proveniendum iustitias dilatio proveniret. Unde pro vestra amplissima satisfactione adprobationem fecimus in praesentia praedictorum vestrorum fidelium missorum cum iam dictis Langobardorum regis missis; et satisfacti sunt vestri missi de tantis iniquitatibus et cognoverunt nostram veritatem et eorum mendacium. Et ob hoc non possumus tantas ab eis nobis sedule infertas malitias tacere; sed necesse nobis, vestro regali culmini, utpote post Deum huius provintiae liberatori, cuncta innotescere, quo per vos omnis istius provintiae a vobis redempte populus ad suam pertingere valet iustitiam.
Interea, praecellentissime ac benignissime rex, christianissime fili et spiritalis compater, suscepimus et mensam illam, quam olim sanctae recordationis domino et germano nostro, beatissimo Stephano papae, et per eum beato Petro apostolo obtulistis; quam et cum ymnis et canticis spiritalibus, laetaniae laudes solemniter Deo referentes, infra aulam ipsius principis apostolorum introduximus; quamque vestri missi in sacram confessionem, super corpus scilicet eiusdem caelorum regni ianitoris, ex vestri persona obtulerunt; quam et chrismate unctionis sanctificantes et sacram oblationem super eam inponentes, sacrificium laudis Deo omnipotenti pro aeterna animae vestrae remuneratione et regni vestri stabilitate offeruimus, decernentes apostolica censura sub anathematis interpositione, nulli umquam licere eam ab ecclesia beati Petri alienare. Et ecce memorale vestrum in eadem apostolica aula fulgens permanet in aeternum, cuius remunerationem vos credite a iusto retribotore domino Deo et beato apostolorum principe Petro in caelestibus regnis adepturum.
De Georgio itaque et Petro quod innotuistis, omnino agnovimus. Sed hoc in vestrae voluntatis arbitrio relaxamus, ut, qualiter vobis placuerit, ita ex eis agatis, sive illic apud vos eos detinendo sive etiam ad nos absolvendo, quoniam omnia, quae vobis placita sunt, et nobis omnino congrua et prospera esse videntur.
Prelati denique missi vestri omnia, quae a vobis illis iniuncta extiterunt, liquidius nobis retulerunt. De quibus ad singula responsum reddimus eosque de cunctis informatos ad vos enarrandum absolvimus, perfitientes et causam predicti Andreae, ut eius fuit voluntas et vestra extitit preceptio.
Omnipotens autem Dominus, “qui dives est in misericordiis”, suae extensionis brachio vos continua defensione protegat et omnes adversarios ac rebelles vestris regalibus subiciat vestigiis, tribuens longeviter ac salubriter una cum excellentissima filia et spiritali nostra commatre, benignissima regina, et amantissimis natis Carolo et Carlomanno, excellentissimis regibus et patriciis Romanorum, atque Gisila nobilissima regni gubernacula possidenda et aeterna premiorum gaudia cum sanctis et electis perfruenda.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO NOSTRO ET SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Ad referendas gratiarum actiones praeclarae ac benignissime excellentiae vestrae ob tanta beneficia praesidii sanctae Dei ecclesiae et populo Romano a vobis irrogata nullus ut opinor humanus sermo sufficere valebit, neque praemiorum huius mundi ad horum remunerationem digna vobis possunt rependi; verumtamen est unus solus et verus in tribus substantiis consistens Deus, qui iusta caelestis regni gaudia et victoriae triumphum inpertire ac retribuere excellentiae vestrae potest.
Interea properantibus ad nos Wilchario, scilicet reverentissimo fratre et coepiscopo nostro, atque Dodone et Wichado fidelissimis vestris missis, obtulerunt nobis mellifluos ac desiderantissimos apices a vestra destinatos christianissima excellentia. Quos intuentes, protinus agnita prosperitas vestrae laetitiae, solito exultationis gaudio interna pectoris nostri viscera redundaverunt, creatorem nostrum ac redemptorem dominum Deum continuis precibus inplorantes, ut diu nos ac sedule de vestra ampliori iocunditate et caelitus de hostibus concessis vobis victoriis annuat gratulari.
Ad vero, excellentissime fili et spiritalis compater, per easdem honorabiles vestras syllabas certissimam nobis solite pollicitationis fiduciam contulistis: vos firma perseverantia decertaturos fore ad defensionem sanctae Dei ecclesiae et universi populi Romani atque totius provintiae, iuxta id quod polliciti estis beato Petro et eius vicario, prodecessori nostro, domino et germano meo, sanctae recordationis Stephano pape, et in ea vos sponsionis fide permansuros. Et profecto, bone, christianissime atque a Deo institute rex, magna nobis in hoc credendi materia conferitur; nec enim aliter fidelium mentes estimare possunt quam id, quod crebro a vobis pio intuitu operatum cernimus et rei experimentum didicimus.
Sed, bone, potentissime regum, ecce nunc oportunitas, ecce necessitatis dies cogunt et tempus ingruentis meriti exigit, ut sanctae Dei ecclesiae et huic a vobis liberate provintiae solite subvenire atque succurrere quantotius christianitas vestra satagat. Nos quippe post Deum et eius sanctam gloriosam genetricem atque sacratissimos ipsius apostolos fiduciam nostram alibi non habemus nisi in vestram praeclaram excellentiam. Tu enim post Deum nobis refugium, christianissime rex, tu cum Dei brachio firma existis opitulatio, et vestri a Deo confortati regni severitas nostra est inmensa laetitia, quoniam tam nos quamque universus noster populus istius provintiae – divina vos satisfaciat maiestas – firmi atque inmobiles in vestra caritate ac dilectione et regni vestri a Deo protecti Francorum amoris constantia permanentes permanebimus, et nullus nos poterit humanus favor aut terror a vestri amoris dulcedine caritatisque affectu separare, sed una nobis erit in vestro amore vita ac mors.
Quia vero innotuistis: ob hoc vos praesentes direxisse missos, ut agnoscere per eos valuissetis, utrum nobis a parte Langobardorum plenariae facte fuissent iustitiae an non, ipsi omnino cause meritum comperti sunt et callidam versutiam atque solite falsiloquam propositionem eorumdem vestrorum nostrorumque emulorum agnoverunt, eisque ad vos revertentibus Deo propitio, vestris propalabunt in auribus. Eis denique de singulis quae a vobis iniuncta habuerunt nobis referentibus, singillatim de omnibus responsum reddentes, in eorum posuimus ore, quae vestrae excellentiae suggerere debeant; effectum ex hoc a vestra adhipisci obtantes excellentia.
Deus autem omnipotens de throno suae maiestatis super vos regnumque vestrum atque amantissimam coniugem, praecelsam reginam, spiritalem vero commatrem nostram, atque dulcissimos, vestros quidem carnales natos, nostros autem spiritales filios, nec non et super universum Francorum populum respicere dignetur et sui brachii dexteram super vos extendat atque victorias vobis de caelo concedat omnesque adversarios ante faciem vestram prosternat et praesentem vitam longo senio et futuram beatitudinem vobis tribuat perenniter possidendam.
Deus te incolomem custodiat, excellentissime fili.
PAULUS EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM DEI, PRECELLENTISSIMO FILIO PIPPINO, REGI FRANCORUM ET PATRITIO ROMANORUM, ET PER EUM VENERABILI MONASTERIO BEATI SILVESTRI CONFESSORIS CHRISTI ATQUE PONTIFICIS VEL CUNCTE MONACHORUM CONGREGATIONI NUNC ET IN POSTERUM ILLIC CONSISTENTIUM IN PERPETUUM.
Salubri providentia, quicquid venerabilium locorum requirit utilitas, illis nimirum committendum credimus esse personis, quibus divinae inlustrationis gratia diffusa, ea, quae pertinent ad laudem redemptoris nostri et ad maximum redintegrationis statum sanctorum locorum pertinere monstratur, totis conatibus perficere nituntur. Et quoniam constat precelsa eximiaetas vestra a nobis petisse monasterium, scilicet beati Silvestri pontificis atque confessoris, situm in monte Seraptim, nec non et alia illi tria subiacentia monasteria, sancti scilicet primi martyris Stephani et beati Andreae apostoli atque Victoris, [cum] universis rebus et possessionibus, locis etiam et diversis presidiis vel omnibus eis generaliter pertinentibus in integrum: ecce, precelsae excellentiae vestrae voluntati annuentes, per huius precepti seriem nostrum monasterium beati Silvestri cum predictis aliis tribus ei subiacentibus monasteriis, id est beati Stephani atque beatorum Andreae et Victoris, cum omnibus eis generaliter et in integro pertinentibus a presenti quintadecima indictione et in perpetuum pro sustentatione peregrinorum et alimoniis fratrum nostrorum, Christi pauperum atque monachorum illic nunc et in posterum spiritalem vitam degentium firma stabilitate vobis concaedimus; et per vos in prelato venerabili monasterio hanc nostram apostolicam exarationis preceptionem perenniter permanendam concedimus atque largimur, quatinus vestro studio ea, quae ad laudem redemptoris nostri et meliorem statum predictorum venerabilium monasteriorum pertinere noscuntur, in omnibus Deo auspice pro aeterna excellentiae vestrae memoria et maxima remunerationis mercaede nihilhominus proficiant; decernentes itaque, si quo tempore preceptum illud, quod a sanctae recordationis predecessore nostro, beatissimo domno Zacharia papa, quod Carlomanno germano vestro de eodem monasterio emissum est, vel aliud quodlibet de ipsis prefatis monasteriis munimen ibi repertum fuerit, causam inanem atque vacuam esse, nullam in se habentem firmitatem; statuentes interea et hac apostolica censura, divini iudicii obtestatione et anathematis interdictione, haec, quae ad laudem Dei dinoscimur constituisse, pro sustentatione peregrinorum, ut dictum est, et cuncte monachorum illic consistentis congregationis stabilitate in perpetuo permaneri inlibata.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRITIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Properans ad nos harum litterarum transvector, Langbard scilicet inluster vir, fidelis eximietatis vestrae missus, detulit nobis nectaream atque florigeram a Deo protecte excellentiae vestrae syllabarum relationem. Cuius adnexam paginam enucleatius perscrutantes, quae textus eius loquabatur, ad singula comperimus. In ipsis quippe sublimitatis vestrae affatibus desiderabilem nobis et super omnia huius mundi delectamenta amplectabilem sospitatis vestrae laetitiam agnoscentes, uberior noster animus ovans, gaudio maxime sumus relevati in id, quod obtata nostri promeruimus conperire cordis. Et postmodum nostris a vestris Deo imitabilibus vestigiis revertentibus missis et ea ipsa vestrae prosperitatis gaudia deferentes nobis in responsis, gemina exultationis iocunditas nostro inferta est cordi. Nam et dum in auribus omnium sacerdotum, cleri etiam, obtimatum et reliqui populi ampliata vestra insonuisset prosperitatis laetitia, et ex hoc nimio gaudio repleti gratulantes, exultantes una nobiscum in Domino, agnita nimirum proprii post Deum defensoris sospitate.
Porro, excellentissime et a Deo servate fili et spiritalis compater, vehementi dilectione vos erga amorem apostolorum principis beati Petri atque circa nostram caritatem vos flagrare, experimento didicimus, presertim dum ipsa excellentiae vestrae epistola caritatis calamo cernitur esse conscripta; etenim ex corde lingua tinxerat, quid in charte refundebat paginam. Quam ob rem magnas gratiarum actiones a Deo protecte excellentiae vestrae referimus, quoniam, dum nimirum divina te clementia per interventum sui principis apostolorum defensorem atque opitulatorem, benignissime rex, sanctae suae constituit ecclesiae, cura vestrae eximietati insistit, perfectam redemptionem istius provintiae atque exaltationem huius sacrosanctae ecclesie procurare. Unde domini Dei nostri una cum universo populo nobis commisso imploramus clementiam, ut sua vos protegat gratia et, victoriam vobis de celo ministrans, cunctas barbaras nationes vestris subiciat vestigiis et longeviter regni gubernacula faciat promereri una cum dulcissima vestra coniuge, excellentissima regina, spiritale nostra commatre, et vestris nostrisque amantissimis natis, domno Carolo et Carlomanno potentissimis regibus, et domna Gisila, idem excellentissima, et vitae aeternae cum electis Dei concedat gaudia.
Peto itaque et deprecor te, excellentissime fili et spiritalis compater, atque per omnipotentem Deum et corpus beati Petri, cuius et obtimus fidelis existis, coniuro et maximis subplicationibus deposco, quatenus iubeas sedule in tuo sancto et a Deo inspirato mellifluo corde confertum retinere illud, quod vos sanctae recordationis dominus et germanus noster, beatissimus Stephanus papa, Dei nutu ammonuit atque deprecatus est peragendum, et in ea caritate atque amicitia permanere cunctaque, qualiter vos terribili adortatione adiit, adimplere et effectui mancipare iubeatis, ut perfectam mercedem et repositam plenissime redemptionis nostrae coronam a iusto iudice, omnium conditore, domino Deo nostro, qui vos in regem unxit, consequi mereamini et gaudia in eterna beatitudine cum sanctis et electis Dei, dum plebem dominicam perfectius liberans atque sanctam Dei ecclesiam defendens divinae maiestati inlesam a sevientium malicia praesentaveris. Pro quo et magnam post Deum, benignissime rex, in tuae pollicitationis sponsione, quam beato Petro contulisti, spei gerimus fiduciam una cum omni populo istius provinciae a vobis redempto.
Salutant itaque communem excellentiae vestrae christianitatem cuncti sacerdotes et clerus istius sacrosanctae catholicae et apostolicae Romanae ecelesiae, salutant vos et cunctus procerum senatus atque diversi populi congregatio, optantes una nobiscum de vestra amplissima prosperitate et uberrima laetitia diu gaudere et in domino Deo salutari nostro exultare.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
EMB0LUM.
Per aliam quippe epistolam suam a Deo protecta eximietas vestra sicut certe suo bene cupienti patri direxit, quatenus titulum protectoris vestri, beati Christi martyris Chrysogoni, cum omnibus sibi pertinentibus dilectissimo atque fidelissimo nobis Marino presbitero concedere deberemus; de quo et praeceptum nobis dirigi petistis. Quod nempe ob vestram dilectionem et in eo, quod fidelis vester nosterque isdem sanctissimus atque dilectissimus Marinus presbiter existit, prefati tituli praeceptum cum omnibus locis et possessionibus sibi pertinentibus, urbanis vel rusticis, vobis exaratum atque manu nostra roboratum per arum latorem direximus eximietati vestrae deportandum.
Direximus itaque excellentissime praecellentiae vestrae et libros, quantos reperire potuimus: id est antiphonale et responsale, insimul artem gramaticam Aristolis, Dionisii Ariopagitis geometricam, orthografiam, grammaticam, omnes Greco eloquio scriptas, nec non et horologium nocturnum.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Omnino conpertum habet vestra christianissima excellentia, qualiter Marinus presbiter noster ibidem ad vos moratur, iniqua operatione contra sanctam Dei ecclesiam fidemque orthodoxam, Deo sibi contrario, cum Georgio quodam imperiale a secretis consilia contra sedis nostrae contraria et vestrae simili modo ingeri cupiens. Quod quidem et isdem imperator vestrae a Deo protecte excellentiae per suas innotuit litteras.
Unde, quia defensorem fidei orthodoxae atque propugnatorem gregis sui vel populi christiani liberatorem christianissimam bonitatem vestram beatus apostolus et princeps apostolorum Petrus eligere et confirmare dignatus est, idcirco adoptamus atque deprecamur eximiam bonitatem tuam, optime rex et spiritalis compater, ut iubeas sanctissimo fratri nostro, Wilchario episcopo, praecipere, quatenus ipse eundem Marinum presbiterum nostra vice episcopum consecrare debeat. Et in una civitatum vestrarum illis in partibus constituta, in qua praeviderit vestra sapientissima eximietas, eum ordinare disponite, quatenus perpetrati sceleris sui recordans se inique egisse peniteat, ne in eo, quod absit, antiquus humani generis hostis, mentem illius vagantem inveniens, quasi in sublime extollat sevissimeque quoquo modo valeat funditus disperdere. Sed magis, ut confidimus in vestram benignissimam excellentiam atque a Deo praeclaram cordis vestri dilatationem, huic nostrae postulationi vestra praeclara excellentia aurem adcommodare dignetur, quatenus et ille securus de huiuscemodi re persistat et nos pro vestra inmensa laetitia atque sospitatis gaudio indesinenter dominum Deum caeli exorare valeamus.
Bene valete.
DOMINIS EXCELLENTISSIMIS FILIIS, CAROLUM ET CARLOMANNUM REGIBUS FRANCORUM ET PATRICIIS ROMANORUM PAULUS PAPA.
Missam relationem excellentiae vestrae, deferentibus harum gerulis, Droctegangum scilicet et Vulfardum religiosis abbatibus, suscipientes, votivo sumus incolomitatis vestrae nuntio relevati, obtantes, ut vitam actusque vestros sua misericordia Dominus et protegat et disponat atque ad perfectam perducat aetatem.
Per easdem siquidem syllabas innotuistis, maximam vos tenere verecundiam in id, quod interim munerum commoda per harum latores nobis dirigere [non] valuistis. Sed quid est, dulcissimi atque amantissimi filii, victoriosissimi reges, quod nos muneribus vestris laetificare inhiatis? Nulla enim alia munera desideramus, quam vestrae incolomitatis prosperitatem sedule addiscere et de vestris profectibus gratulari: haec est locupletatio nostra, – vestram, quam inhianter amplectimus, exultationis iocunditatem:haec est exaltatio sanctae Dei ecclesiae, – et defensio fidei orthodoxae: vestrae protectionis integritas. Vos quippe Dominus elegit prae omnibus regibus et liberatores sanctae suae catholicae et apostolicae constituit ecclesiae et in reges per manus beati Petri ungui dignatus est.
Sed omnipotens Dominus, per quem reges regnant, ad perfectam vos perducat aetatem et solium regni vobis vestroque praeclaro semini aevis prosperisquae temporibus ad exaltationem sanctae suae ecclesiae et amplissimam christianorum orthodoxae fidei defensionem concedat possidendum, tribuens vobis e celo victorias omnesque barbaras nationes vestris Deo imitabilibus subiciens vestigiis, et aeternae vitae gaudia largiri dignetur, quatenus, sicut in praesenti vita regnatis, et venturo in seculo cum Christo regnare mereamini dicatque omnis populus: “Amen, fiat, fiat”.
Bene valete.
DOMINO EXCELLENTISSIMO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Quotiens fidelium Dei spiritalia referuntur studia, protinus audientium mentes ignite in Dei amore et mandatis divinis efficiuntur atque ad supernae considerationis intuitum excitantur. Et ideo libet profecto, potentissime regum, vestrae pietatis considerationi merita amplissime ad laudem Dei proferre et perennibus temporibus permanenda scripture testimoniis tradere, dum vestro concursu et auxilio ecclesiae Dei exaltatio et fidei orthodoxe profligatur defensio. Pro quo benedictus et laudabilis in omnibus regibus coram Deo et hominibus esse dinosceris, christianissime rex, et nomen benignitatis tuae exaratum fulget in conspectu divinitatis.
Etenim, dum huius evoluto temporis spatio – quod nos nec vestrae sospitatis relationem meruimus suscipere nec penitus agnoscere, quid erga vos ageretur vel qualiter in itinere, quo profecti estis, peregistis, nimis anxietatis fervore desiderii nostri affectio in hoc ipsud addiscendum sedule provocatur, presertim dum et a nostris vestrisque inimicis adversa nobis de ipsis partibus adnuntiantur. Unde desiderium magnum nobis inheret, vestrae sospitatis gaudia addiscere et vestris salutaribus profectibus gratulari et contra inimicorum contritionem agnoscere. Pro quo quaesumus, ut certos nos, sicut desideramus, per vestros nuntios de vestra prosperitate et laetitia reddere iubeatis, quoniam vestra salus nostra est prosperitas et vestra exaltatio nostrum procul dubio est gaudium et inmensa securitas. Dignamque ex hoc Dei deprecamur potentiam, ut ipse protector noster et cum eius angelis dignetur praecellentissimam christianitatem vestram tueri et gubernare, [ ut] in celestibus regnis cum sanctis et electis, qui ab initio mundi placuerunt Deo, multipliciter consequaris mercedem; destinantes quidem, nos esse certiores, vestra scire iubeat a Deo protectam excellentiam, quid erga vos aut christianam gentem vestram agere videmini et quomodo Deus noster vestros ac nostros humiliavit inimicos, et, ut fati sumus, certos nos, sicut desideramus, de vestra prosperitate et laetitia reddere iubeatis.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI CONPATRI, PIPPINO REGI PRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Praemissis nostris apicibus affatibus per Droctegandum et Vulfardum, Deo amabiles, fidelissimos vestros missos, visi sumus inpensius depraecamus eximiam excellentiam vestram, ut nos certiores atque laetiores reddere annueretis de vestra amplissima sospitate et de eo, quo profecti estis, itinere, qualiter erga vos Dominus esset operatus; et, dum tanto evoluto tempore nullam a vobis responsionis seriem de huiuscemodi re agnovimus, vehementer noster adtritus est animus. At vero per diversos ex ipsis regionibus liminibus apostolorum advenientes peregrinos didicimus, sospitem te ad propria, praecellentissime fili et spiritalis compater, esse annuente Deo reversum; unde magno gaudio noster animus relevatus est.
Quapropter destinatis praesentibus nostris apostolicis syllabis visitationis causa obnixae petimus, ut dignetur sublimis vestra excellentia quantotius nos de amplissima incolomitatis vestrae sospitate laetos reddere, significans, christianissime fili et spiritalis conpater, qualiter erga vos et excellentissimam filiam et spiritalem nostram commatrem et eximios filios agatur, ut noster animus maxima iocunditatis exultet laetitia; quoniam nimio desiderio fervescimus, vestram sedule addiscere sospitatem et de vestro gaudio exultare; quoniam vestra salus exaltatio est sanctae matris vestrae ecclesiae et prosperitas vestra nostra esse probatur laetitia.
Itaque, praecellentissime fili et spiritalis compater, bone et optime rex, ecce usque hactenus nihil rei veritatem de nostris missis, qui a regia profecti sunt urbe, addiscere valuimus, quid erga eos ageretur; et ideo nequaquam vobis quippiam de eis significare valuimus. Dum vero rei agnoscere potuerimus veritatem, confestim eximiae praecellentiae vestrae dirigemus in responsis.
His praemissis, Deum caeli petimus, ut vobis et praesentis vitae longevitate regni gubernacula cum excellentissima filia et spiritali nostra commatre, christianissima regina vestraque dulcissima coniuge, atque amantissimis vestris natis nostrisque filiis, hisdem eximiis regibus et patriciis Romanorum, perfruendum concedat et celestis regni participes faciat nosque permittat de vestra amplissima sospitate semper gratulari.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI PRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Eximiae et a Deo protecte excellentiae vestrae, harum deferente portitore, destinatos apices omni plenos dulcedine ac amore, quos cum magno venerationis affectu acceptantes, liquidius cuncta in eis inserta agnovimus. Inter hec quippe, excellentissime, bone fili, vestra nobis praecelsa innotuit benignitas, qualiter, divina Dei nostri faciente misericordia, sani atque sospites et inlesi existentes sitis simul cum excellentissimis natis vestris, spiritalibus nostris filiis Carolo et Carlomanno, magnis regibus, atque domnam Bertradam, reginam dulcissimam et spiritali commatre nostra, nec non et Gisilam nobilissimam, idem nostram filiam. Quibus agnitis, magnas ac innumerabiles polorum arbitro ac regi regum, domino Deo nostro, referuimus laudes, quoniam, iuxta id quod anhelantius obtantes desideramus, vestram addiscere meruimus sospitatem. Pro quo dominum Deum nostrum sedulis deprecationibus imploramus, qui nos per multorum curricula annorum de vestra integra sospitate faciat exultare; eo quod vestra salus nostra est exultatio et vestra prosperitas nostrum procul dubio existit gaudium.
Et hoc in vestris regalibus apicibus continebatur adscriptum: quatenus vobis innotescentes significaremus, si circa sanctam Dei ecclaesiam atque nostram mediocritatem vel populi nobis commissi salus aut integritas profligaretur. Nam et de hoc magnas et innumerabiles gratias Deo omnipotenti et vestrae excellentiae referimus, quia, sicut re vera christianissime et vere Dei cultor, eclesiam Dei et populum vestra excellentia visitare non piget. Sed hoc non nostris meritis, sed divina proveniente misericordia agitur, dum omnia prospera erga sanctam Dei ecclaesiam atque nostram mediocritatem vel nobis commisso populo existunt. Pro quo Deum caeli, penitus omnium bonorum largitorem, qui vobis pro hoc praecipuo ac pio opere sit retributor ob tantam benignitatem et sollicitudinem, quam circa sanctam Dei catholicam et apostolicam ecclaesiam vel eius familiarem populum habere dinoscimini.
Sed et hoc in ipsis vestris relationum apicibus continebatur: per vestros vobis fuisse nuntiatum legatos, quod a quibusdam malignis et mendatium proferentibus in istis partibus devulgatum esset, quia, si aliqua nobis necessitas eveniret, nullum nobis auxilium prebere valuissetis. De quo nefario dicto nequaquam nobis fuit aut est hesitatio, quia, divina faciente misericordia, magnam in vobis post Deum spem et fiduciam habemus, agnoscentes, quod Deo propitio nullum de quacumque parte sit inpedimentum vobis, defensionem atque auxilium sanctae Dei ecclesiae vel eius peculiaris populi inpertiendi, iuxta id quod beato Petro apostolo per beatae memoriae praedecessorem, domino ac germano nostro, ob remedium animae vestrae et veniam delictorum vestrorum pollicentes spopondistis. Quod in perpetuis temporibus Domino annuente firmum ac robustum credimus permanere.
At vero, unde nobis christianissima vestra direxit excellentia, quod, si quisquam e vestris adversariis aut contemptoribus ad nos evenerit, nullo modo cum eis nos aut in eorum societate misceri: absit a nobis, ut hanc rem faciemus, dum profecto vestri inimici sanctae Dei ecclesiae et nostri existunt. Quapropter – testatur veritas,quia – ubi vestros amicos agnoverimus, tamquam amicos et fideles sanctae Dei ecclesiae oblectare et amplectere cupimus et, ubi vestros inimicos invenerimus, veraciter tamquam inimicos sanctae Dei ecclesiae et nostros proprios ita eos respuimus atque persequimur, quia vestri amici sanctae Dei eclesiae et nostri existunt et hi, qui inimicitias contra vos machinantur, profecto inimici sanctae Dei ecclesiae et nostri esse conprobantur.
De missis vero vestris ac nostris, qui ad regiam urbem simul properaverunt, de quibus petiit nos vestra praeclara excellentia sibimet a nobis significari, si quid ex eis addiscere potuimus, cognoscat vestra a Deo protecta eximietas, eo quod in his diebus nihil ipsis cognoscere potuimus, dum profecto vobis incognitum non est, quod pro tam saeva huius hiemalis temporis asperitate nullus de illis partibus adveniens nobis adnuntiavit, qualiter circa eis agatur; et ideo ad praesens ignoramus, quid vobis de eis veraciter significemus.
At vero de Marino presbitero scripsit nobis christianissima excellentia vestra, quod demum in pristino esset constitutus honore, secundum qualiter vobis postulantes direximus. Nos quidem testem Deum proferimus, quod pro nulla alia re pro eo vobis direximus, nisi propter lacrimas et cotidianas lamentationes, quas eius genetrix effundere non cessat, quae et orbata luminae existit. Et ideo vobis direximus, ut apud nos eum absolvere debuissetis, quia nihil de eo vobis fuit aut est, sed nec nobis nisi tantummodo de eius iniqua malicia, quam contra sanctam Dei ecclesiam maligna atque perversa motus audatia agere praesumpsit; sed de hoc, sicut per anteriores nostras litteras excellentiae vestrae direximus, in vestro sit arbitrio vel potestate, quid de eodem disponere volueritis: nulla nobis de eo cura est, nisi ut praediximus; qualiter vestra fuerit voluntas, ita de eo disponere debeatis. At vero nobis direxit excellentia, ut vobis intimare debeamus, si nobis isdem Marinus suas direxit litteras; de quo, teste veritate, dicimus: numquam nobis suas direxit litteras, a quando illuc apud vestram excellentiam properatus est; nam nullo modo vobis vetare habuimus, si factum fuisset.
Interea nempe ea, quae a fidelibus sanctae Dei ecclesiae et nostris, id est de partibus Ravennae, ad nos pervenerunt, aptum prospeximus vestrae excellentiae intimanda: eo quod emuli sanctae Dei ecclesiae et nostri atque vestrae excellentiae die noctuque non desinant pertractandum, qualiter nos, sibi Deo contrario, praevalere ac superare possint. Tamen et ea ipsa scripta, quae exinde suscepimus, infra has nostras litteras excellentiae vestrae direximus, quatenus, rei meritum addiscentes, agnoscatis, quod illi a suo maligno proposito et solita nequitia nequaquam desistunt. Pro quo, christianissime, bone fili et spiritalis compater, enixius elaborare atque decertare iubeas, quatenus bonum opus quod coepisti per te compleatur, et ut sancta Dei ecclaesia et eius peculiaris populus perfectam habeat liberationem et securi ab inimicorum insidiis permaneant.
De reliquo vero petimus divinam Dei nostri misericordiam, ut vos per multorum annorum curricula in solio regni vestri conservare dignetur una cum excellentissimis vestris natis nostrisque spiritalibus filiis, Carolo et Carlomanno regibus Francorum et patriciis Romanorum, nec non domna Bertrada, excellentissima regina, spiritali nostra commatre vestramque coniugem, simulque et Gisilam nobilissimam puellam, nostra spiritalis filia, ad exaltationem et defensionem sanctae Dei ecclesiae simulque et eius peculiaris populi; obtantes, diu vestrae prosperitatis gaudia addiscere atque immensam pro vobis divinam implorare clementiam.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Precelsae et a Deo servatae christianitati vestrae his nostris apostolicis innotescimus apicibus, quod – iam absolutis vestris missis, qui nuper ad nos coniunxerunt, Wilchario videlicet sanctissimo fratre et coepiscopo nostro seu Felice religioso et Ratberto viro inlustri – coniunxit ad nos nuntium missum a fidelibus sanctae Dei ecclesiae, spiritalis matris vestrae, qui vera nobis semper adsolent indicare, significans nobis, quod nefandissimi Greci, inimici sanctae Dei ecclesiae et orthodoxae fidei expugnatores, Deo sibi contrario, super nos et Ravennantium partes inruere cupiunt atque motionem facere. Unde, quia alibi post Deum et beatum Petrum nostra spes non est nisi apud vestram nobilissimam excellentiam, ideo obnixis deprecationibus petimus te, excellentissime fili et spiritalis compater, ut iubeas propter Deum et reverentiam beati Petri salutem istius provintiae a vobis redemtae procurare et confestim vestrum dignemini dirigere Desiderio Langobardorum regi missum, ut, si necessitas fuerit, significatum auxilium nobis pro incursione eorundem inimicorum inpertire debeat, precipiens Beneventanis atque Spoletinis seu Tuscanis nobis vicino consistentibus, ut ipsi nostro occurrant solatio.
Deprecantes et hoc a Deo institutam excellentiam vestram: ut ad nos hoc adveniente Martio mensae vestrum dirigere iubeatis missum, qui hic Rome nobis condemorari debeat; et ipse, si necessitas exigerit, apud Desiderium imminere debeat regem pro eodem nobis transmittendo solatio, quia, ut plenissimae satisfacta est vestra excellentia, non ob aliud ipsi nefandissimi nos persequuntur Greci nisi propter sanctam et orthodoxam fidem et venerandorum patrum piam traditionem, quam cupiunt distruere atque conculcare.
Pro quo iubeat solitae vestra benigna disponere excellentia, ut eorundem inimicorum ad nihilum redigatur vesania et perfectius haec provintia vestro certamine redempta et a vobis beato Petro pro remedio animae vestrae concessa ab emulorum insidiis vestra consueta permaneat protectione, vobisque copiosa in caelis adscribatur merces et nominis vestri laus et universae gentis exaltatio, sicut etiam factum est, et nunc multo amplius in universo orbe terrarum divulgetur; atque intercedente beato Petro victoriae triumphum e caelo vobis Dominus super omnes tribuat gentes, dum vestro auxilio, confusis expugnatoribus sanctae orthodoxae fidei, pax et laetitia et observatio christianorum fidei in omnibus predicata fuerit ecclesiis meritoque ex hoc celestia vobis a Deo conferantur gaudia.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Praecelse, et a Deo servate christianitati vestrae, eximie fili et spiritalis compater, sicut nostro post Deum liberatori ea, quae superveniunt vel aguntur in his partibus, quantotius significare nostri est procurandum. Et ideo his apostolicis relationum syllabis melliflue et a Deo institutae regalis vestrae potentiae culmini innotescimus, suscepisse nos – post absolutionem nostrarum litterarum – syllabas a sanctissimo fratre nostro Sergio archiepiscopo Ravennate, quas Leon inperiali eius sanctitati Ravennarum provintia visus est direxisse. Et ecce infra has nostras apostolicas litteras praeclare excellentiae vestrae earum instar direxisse, ut suasionis versutiam in eis adnexam praefulgida excellentia vestra agnoscens merito sanctae Dei ecclesiae fideique orthodoxae defensionem perfectius studeat procurandum, quatenus repositam sibi in caelestibus regnis coronam mercedis a domino Deo nostro percipere mereatur. Obtantes, vos de reliquo aevis et prosperis semper in Domino valere temporibus.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
Exemplar denique epistole saecretae, directae a quibusdam fidelibus Veneticis sanctissimo fratri nostro Sergio archiepiscopo, simul et ex litteris, quas isdem sanctissimus vir nobis direxit, infra hec nostra scripta vobis misimus. Et peto et tamquam praesentaliter deprecor atque per omnipotentem Deum coniuro excellentissimam christianitatem vestram, ut nimis velociter dirigere iubeatis vestram praeceptionem Desiderio regi Langobardorum, ut, si necesse exigerit, auxilium prestare debeat tam Ravennae quamque Pentapoleis maritimis civitatibus ad dimicandum contra inimicorum inpugnationem.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Dum illa, quae ad nostris stipendiis aguntur, nulla possunt oblivione deleri, quanto magis illa, quae ad laudem redemptoris domini Dei nostri eiusque sacratissimae ecclesiae et beati Petri apostolorum principis geruntur, nec temporum prolixitate nec diversitate qualitatum oblivioni traduntur; sed semper ad gloriam supernae potentiae et fidelium eius pio exemplo permanent declarata, sicut, excellentissimae fili et spiritalis compater, bonae, orthodoxae rex, praecelsa vestra et pia operatio et in celo coram angelis Dei illustrata fulget et in universo orbe terrarum laudabiliter in cunctis gentibus permanet divulgata, quoniam vestro post Deum auxilio et optimo certaminae sancta spiritalis mater vestra Dei ecclesia constat ab inimicorum insidiis erepta et orthodoxa christianorum fides ab inpugnatoribus defensa. Pro quo exulta in Domino et laetare, benignissime rex; quia nomen excellentiae tuae in libro vitae exaratum rutilat in conspectu Dei.
Interea, dum tanta nostro cordi desiderii capacitas inminet, de vestra prosperitate laetos certosque effici, aptum prospeximus, missis sanctae Dei ecclesiae nostris relationibus excellentiae vestrae persolvere, dum nihil nobis dulcius nihilque suavius in hac vita existit, quam de vestra prosperitate in Domino iocundari; in eo quod vestra salus sanctae Dei ecclesiae et fidei exaltatio et vera defensio, ut sepe scripsimus, existit. Unde et a te, quia corporali visione procul ab invicem consistimus, per nostras tamen relationes amore mutuo spiritaliter adnecti desideramus.
Itaque nimis deprecamur excellentiam vestram, sicut per anteriores nostras litteras postulandum direximus, ut iubeatis vestrum fidelissimum missum hic ad nos Romam dirigere, qui nobiscum pro insidiis inimicorum demorari debeat, per quem et meritum rei, ut causae eventus exigerit, excellentiae vestrae debeamus significare.
Unde opere direximus ad vestram a Deo servatam excellentiam praesentem Petrum, primum defensorem sanctae nostrae ecclesiae, fidelissimum missum, cui de omnibus apostolicis causis iniunximus benignitati vestrae enarrandum. Quaem petimus hilari a vobis suscipi animo, eumque pro amore fautoris vestri, beati Petri apostolorum principis, in omnibus acceptare atque nostris precibus aurem benignitatis vestrae adcommodare dignemini et ad nos cum effectu atque laetabundis nuntiis absolvere iubeatis.
Supplici deprecatione te, bone, orthodoxae rex, quesumus postulantes, ut sis nobis post Deum firmus protector ac defensor, constanter in eo quod caepisti bono ac pio redemptionis sanctae Dei ecclesiae permanens opere. Optime enim praecellentiae vestrae christianitas comperta existit, quanta qualisque sit impia hereticorum Grecorum malitia: inhianter meditantes atque insidiantes, qualiter, Deo illis contrario, sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam humiliare atque conculcare et fidem sanctam orthodoxam atque sanctorum patrum tradicionem destruere possint. Sed tu, bone, potentissime rex, viriliter sicut vere orthodoxus eisdem impiis resistere hereticis atque sollte sanctam Dei ecclesiam et christianorum orthodoxam fidem tuo a Deo protecto solito auxilio atque congruo disposito defendere digneris, quoniam magna post Deum in vestra excellentia et fortissimi regni vestri brachio existit fiducia. Et credimus, quod Deo cooperante eadem nostra spes firma permanens ad obtatum perducatur desiderium, ut merito ex hoc a iusto domino Deo nostro vobis in praesenti et futura vita tribuatur remuneratio, beato principe apostolorum interveniente, pro cuius amore in eius decertatis causis, laetique sollte de vestro pio proposito effecti, cum propheta consona canere valeamus voce: ' Salvum fac, Domine, christianissimum Pippinum regem, quem oleo sancto per manus apostoli tui ungui praecepisti, et exaudi eum, in quacumque die invocaverit te '. Cum his vero deprecationibus et hoc eius pietatem quesumus, ut longo senio regni potentiam excellentiae vestrae, commatri, a Deo protectae reginae, atque amantissimis natis vestris, domnis Carolo et Carlomanno, praecelsis regibus Francorum et patriciis Romanorum, atque nobilissimae domnae Gisilae salubriter concedat possidendum, tribuens vobis et aeternam in caelestibus regnis beatitudinem perfruendam.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINIS NOBILISSIMIS ATQUE EXCELLENTISSIMIS FILIIS, CAROLO ET CAROLOMANNO REGIBUS FRANCORUM ET PATRICIIS ROMANORUM PAULUS PAPA.
Olim omnipotens Deus, cernens populi sui Israhelitici lamentationem et impiam ab Aegyptiis illis infertam obpressionem, misertus est eis, mittens famulum suum Moysen, per quem, signa et prodigia exercens, eundem suum eripuit populum; et per eum, legem illis instituens, ad optatam eos illis perduxit requiem. Cui etiam Iosue, ut praeliaretur bella Domini, adnectit atque alios sui divini nominis cultores eis concessit auxiliatores. Sed in omnibus illis non ita complacuit eius divina maiestas, sicut in Davit rege et propheta, testante eodem misericordissimo Deo nostro in id quod ait: “Inveni David servum meum secundum cor meum, in oleo sancto unxieum”, cui et regnum et semini eius in aeternum gloriose tribuit possidendum. Sic enim, praecellentissimi atque nobilissimi filii, a Deo instituti reges, isdem dominus Deus noster in vestra christianissima conplacuit excellentia atque, in utero matris vos sanctificans, ad tam magnum regale provexit culmen, mittens apostolum suum, beatum Petrum, per eius nempe vicarium, et oleo sancto vos vestrumque praecellentissimum genitorem unguens celestibus replevit benedictionibus et sanctam suam catholicam et apostolicam ecclesiam atque orthodoxam christianorum fidem vobis commisit exaltandum atque viriliter defendendam. Quod profecto, excellentissimi filii, spiritus sancti gratia repleti et celesti protectione adiuti agere totis nisibus statuistis. Et vestro auxilio atque certamine ipsa sancta Dei ecclesia, spiritalis mater vestra, ab inimicorum insidiis liberata exultat in domino Iesu Christo, et in conspectu divinitatis vestra effulgent pia opera, et curn David atque Salemone regibus et ceteris Dei cultoribus vestra in celestibus regnis adscripta sunt nomina.
Interea, dum tanto vestro beneficio dinoscimur esse relevati, amor nos hortatur, christianissimi ac dulcissimi filii, de vestra prosperitate sedule addiscere et in Domino gratulari. Et ideo visitationis atque salutationis paterno affectu his nostris apostolicis apicibus persolvimus vinculum, magnopere praesentem Petrum, primum defensorum sanctae nostrae ecclesiae nostrumque fidelem missum, ad vestram dirigentes excellentiam, quatenus desiderabilem nostra vice referat salutem. Quem petimus benigne a vobis suscipi et de vestra per eum sospitate nos certos laetosque reddi, obnixae petentes, dulcissimi filii, excellentiam vestram, ut, pia vestigia sequentes, imitatores efficiamini christianorum parentum vestrorum, avi nempe et proavi atque excellentissimi et a Deo instituti magni regis, genitoris vestri, et praecellentissimae genetricis vestrae, a Deo conservande reginae, qui vere prae omnibus regibus fideles Deo et beato Petro esse comprobantur, quorum merita in celestibus regnis fulgent. Unde et petimus misericordissimam Dei nostri longanimitatem, ut, sua vos gratia protegens, aevis et prosperis temporibus regalia sceptra concedat perfruenda, dilatans terminos regni vestri, et victorias vobis de caelo tribuat omnesque adversarios vestris prosternat vestigiis et sicut terrenum, ita et celeste regnum vobis per infinita secula tribuat possidendum.
Bene valete.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Dum tam maxima nobis dilectionis affectio erga vestram a Deo institutam excellentiam insistit, ob hoc, sicut terra sitiens imbriferam desiderat inundationem, ita quoque vestrae prosperitatis cupimus addiscere nuntia et de vestris profectibus gratulari. In hoc quippe nostri cordis est devotio exultandi, dum nimirum salus vestra nostra existit securitas.
Interea duarum epistularum series, quas vestra direxit excellentia, cum magno suscepimus amore: unam quidem primitus per Petrum primum defensorem, missum nostrum, et aliam per praesentes fidelissimos vestros missos, Widmarum scilicet et Gerbertum abbates adque Hugbaldum virum inlustrem. Quarum paginam indagantes, mox liquido cuncta in eis exarata didicimus, inmensas protinus Deo nostro referentes laudes, qui nos de vestra annuit sospitate gratulari. In ipsis denique vestris relationibus solitam nobis a Deo inlustratae mentis vestrae constantia protulit spei fiduciam, in id quod inpensius innotuistis atque sedule ex operibus demonstrastis, vos totis nisibus pro exaltatione sanctae Dei ecclesiae et fidei orthodoxe defensione esse decertaturos et in ea vos fidei pollicitatione permansuros, quam beato Petro principi apostolorum nostroque praedecessori, domino et germano, beatissimo Stephano papae, spopondistis.
Unde et in nostra fixi caritatis conexione ideo – iuxta id quod petendo direximus – prelatos ad nos vestros videmini direxisse missos, qui apud Langobardorum inminerent regem pro diversis sanctae Dei ecclesiae causis ac iustitiis et in nostro assisterent solacio. Pro quo innumerabiles vobis referimus gratiarum actiones, quia vere sicut benignus rex et amator spiritalis matris vestrae, sanctae Dei ecclesiae, agere, christianissime fili et spiritalis compater, semper studes; et profecto erit tibi Dominus et in praesenti et futura dignus retributor. Nos itaque, excellentissime et a Deo protecte fili et spiritalis compater, firmi in vestrae caritatis dilectione permanemus, nec est ulla rerum aut temporum qualitas, quae nos a vestra caritate possit separare, quia tu vere noster post Deum constas esse defensor et auxiliator.
Prelati denique missi vestri in nostri presentia cum Langobardorum missis nec non et Pentapolensium ac singularum nostrarum civitatum hominibus adsistentes, conprobatio coram eis facta est de habitis inter utrasque partes aliquibus iustitiis, videlicet de peculiis inter partes restitutis.
Nam de finibus civitatum nostrarum et patrimoniis beati Petri ab eisdem Langobardis retentis atque invasis nihil usque hactenus recepimus; etiam ea, quae primitus reddiderant, denuo invaserunt. Unde constitit, ut nostri ac singularum nostrarum civitatum missi ad Desiderium Langobardorum regem cum vestris progredi debeant missis, ut in eorum atque praedicti regis praesentia pro eisdem finibus ac patrimoniis comprobatio fiat nobisque omnia iuxta pacti seriem restituantur. Et nescimus, quid ex hoc proveniendum sit. Attamen per praefatos vestros missos rei agnoscere potestis meritum.
Quapropter quaesumus a Deo protectam excellentiam vestram, ut ita disponere iubeat, ut plenarias de omnibus recipere valeamus iustitias, quatenus isdem beatus Petrus princeps apostolorum, pro cuius restituendis luminariis decertatis, firmissimus vobis sit auxiliator ac optimus remunerator. Nam pro certo agnoscat excellentissima christianitas vestra, quia, si nobis praelati civitatum nostrarum ab eisdem Langobardis invasi fines atque patrimonia reddita non fuerint, etiam ea, quae primitus reddiderunt, invadere insidiabunt. Quapropter obnixe petimus christianitatem vestram, ut ita solite nostris petitionibus ea ipsa nobis restitui disponendum adcommodare iubeatis, ut vestra solita dispositione exaltatio sanctae Dei ecclesiae et istius a vobis redempte cum Dei virtute provintiae salus proficiat.
Etenim ea, quae vestri missi sibimet a vestra praecellentia iniuncta habuerunt, nobis liquidius referentes, ad singula eis responsum reddimus et de omnibus eos informavimus, quae vestrae excellentiae referre debeant, nostrasque petitiones vestris studeant intimare auribus.
His itaque praemissis, Dei nostri omnipotentis exoramus clementiam, ut sua vos fovere annuat gratia et presentem temporale regnum longo senio cum prosperitate corporis et salute anime perfrui concedat una cum dulcissima coniuge vestra, excellentissima regina, filia et spiritali nostra commatre, atque praecellentissimis vestris natis et caelestia quoque vobis per infinita tribuat praemiorum gaudia possidenda.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINIS EXCELLENTISSIMIS FILIIS, CAROLO ET CARLOMANNO REGIBUS FRANCORUM ET PATRICIIS ROMANORUM PAULUS PAPA.
Quanto decoris nitore regalis gloriae fastigium ornatis, ex hoc utique omnibus patenter datur intellegi, dum nimirum, sicut praeclaro genere orti, piis operibus ac dignis videmini inlustrari moribus. Unde unam quidem huius divini muneris gratiam possidetis ex genere et aliam fruimini ex opere. Et nec mirum, si tantis infulis gloriae nobilitas vestra pollet, dum profecto scriptum est: “Generatio rectorum benedicetur”. Glorificamus enim atque conlaudamus Dei nostri clementiam, qui tantam vobis spiritus sancti sui gratiam contulit. lam nempe praedistinatos vos habuit, antequam de materno prodiretis utero, quoniam: “Quos praescivit, et praedistinavit; quospraedistinavit, hos et vocavit; quos vocavit, illos et magnificavit”. Vere enim magnificavit Dominus misericordiam suam super vos et, in reges per suum apostolum beatum Petrum vos unguens, defensores sanctae suae ecclesiae atque fidei orthodoxae constituit, ut participes in hoc bono opere vestri christianissimi efficiamini genitoris. Pro quo digna vobis erit in celestibus regnis cum eo concessa remuneratio et cum omni eritis sanctorum computati collegio.
Interea reversus ad nos Petrus primus defensorum, missus noster, detulit nobis, quas direxit litteras. Quibus relectis, magna cor nostrum repletum est laetitia. Per has quippe innotuistis, excellentissimi atque praecellentissimi filii, vos semper in amore beati Petri et spiritalis matris vestrae, sanctae Dei ecclesiae, atque nostro esse permansuros et viriliter decertaturos pro ipsius sanctae Dei ecclesiae atque fidei orthodoxae defensione. Et quidem nobis, boni, praecellentissimi reges, de vestra firma huiuscemodi constantia omnino confidendum est, magnam post Deum in vobis habentes spem. Sed omnipotens Dominus, “qui dives est in misericordiis”, ad perfectam vos perducat aetatem, tribuens vobis longeva ac felicia tempora, corroboretque in vobis fortitudinem brachii sui atque victores vos super omnes barbaras efficiat nationes, dilatans regni vestri terminos, atque de vestro praeclaro semine super regale solium potentiae vestrae usque in finem seculi sedere permittat pro aeterna sanctae suae ecclesiae universali exaltatione et fidei orthodoxae defensione.
Sed peto, excellentissimi filii, ut imitatores vestri christianissimi genitoris efficiamini eiusque Deo placita sequentes vestigia, ut, sicut ipse operibus omnibus gentibus demonstravit, ita quoque et vos bonum quod cepistis opus perficere studeatis et viriliter cum eo decertare, quatenus amplissima sanctae Dei eclesiae procuretur exaltatio, dum vestro auxilio beatus Petrus receperit iustitias suas, dignamque ex hoc coram Deo et angelis eius, eodem principe apostolorum beato Petro interveniente, celestium praemiorum recipiatis remunerationem et vestri nominis memoria laudabili fama maneat in seculum seculi divulgata.
Deus autem omnipotens, qui cuncta ex nihilo suae potentiae verbo firmavit, suis vos divinis adherere faciens mandatis, vestra in beneplacito suo dirigat studia tribuatque vobis prudentiae industriam, qualiter regni culmen gubernare valeatis, atque adversantium gentium nationes vestris subiciat pedibus et, sicut in praesenti vita regalem vobis concessit dignitatem, ita quoque et caelestia vobis conferat praemiorum gaudia.
Bene valete.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRITIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Cum regalis potentiae culmen plus fidei virtute quam bellatorum armis videatur praesidio et fortitudine circumtegi, quid mirum, excellentissime et vere orthodoxe regum, si studiorum vestrorum conatus ad profligandum Dei institutionem ac fidei christianorum censuram inpensius inminere non desistat. Et ob hoc et caelestis vobis victoria . . . . et prospera a redemptore nostro credite praecellentiae vestrae fore largitura.
Remeantibus siquidem ad nos missis nostris, quos ad vestram praeclaram excellentiam directos habuimus, Iohanne videlicet subdiacono et abbate atque Pampilo defensore regionario spiritalis matris vestrae, sanctae nostre ecclesiae, una cum vestro misso, Flagino cappellano, attulerunt nobis honorabiles et nimis desiderabiles christianitatis [vestrae] litteras. Quas cum nimio iocunditatis gaudio suscipientes ac relegentes, protinus earum adsertio tamquam suavitatis flagrantia nos afficiens ac salutaris providentiae fomento medens laetos efficit.
Porro, christianissime rex, amantissime fili et spiritalis compater, innotuit benignitas vestra, qualiter nostri ac inperatoris missi a vobis suscepti sunt et quemadmodum illis de singulis, quae praeclaro culmini vestro affati sunt, respondere studuistis, eos pro amore fautoris vestri beati Petri nequaquam suscipi aut illis respondi adquiescentes absque nostrorum missuum praesentia; sed et ipsi nostri legati ea ipsa nobis retulerunt. Unde, licet nos ob tantam cordis vestri sinceram affluentiam, quam erga spiritalem matrem vestram, Dei ecclesiam, et nostram fragilitatem habere videmini, digna rependere non valemus, est tamen protector vester dominus Deus noster, qui vos regnare iussit et sanctam suam ecclesiam ad defendendum vobis commisit, qui dignam praemiorum in praesenti ac futura vita praecellentiae vestrae rependere potest remunerationem.
Itaque et litteras, quas vobis simulationis ac inlusionis causa ipsi imperiales missi attulerunt nobisque a vobis directas, suscipientes, earum agnovimus seriem. Et omnino in hoc benignitatis vestrae pia consideratio exultationis laetitiam nobis intulit, quia vere constat, non pro humano favore, sed pro Dei timore ita vos peregisse. Sed et ea, quae praelati nostri missi cum imperialibus missis de observatione fidei orthodoxe et pia patrum traditione in vestri praesentia disputantes altercati sunt, nobis liquidius per eadem vestra scripta innotuistis; simulque et exemplar litterarum, quas praelato imperatori direxistis, responsionis quippe modo, et solutionem petitionum de his, quae ab eo vobis intimata sunt, nobis dirigere a Deo inlustrata excellentia vestra annuit; verum etiam et, quemadmodum eisdem imperialibus missis responsum reddidistis et unum ex eis, Anthi nempe spatarium, cum vestris missis regiam direxistis urbem et alium, videlicet Sinesium eunuchum, apud vos detenuistis, simili modo nobis minutius intimastis. Agnitisque omnibus a vobis pro exaltatione sancte Dei ecclesiae et fidei orthodoxe defensione peractis, laetati sumus gaudio magno. Et ita nobis placabilia existunt, sicut certe, non hoc humano consilio, sed Dei providentiae intuitu vos talia egisse ac respondisse, ambiguum non est. Vere enim, domine rex, fili christianissimae et spiritalis compater, spiritus Dei intimi cordis tui inlustrat piam considerationem, et, qui spiritus sancti gratia redundat, non aliis nisi quae spiritalia sunt exuberat, quoniam cor potentiae vestrae in manu Dei consistens in suo procul dubio illud inclinat beneplacito.
Direxistis siquidem nobis per eadem vestra scripta significantes, quod nulla suasionum blandimenta vel promissionum copia vos possit avellere ab amore et fidei promissione, quam beato Petro principi apostolorum et eius vicario, praedecessori et germano nostro sanctae recordationis, domno Stephano pape, polliciti estis; sed in ea ipsa vos caritate et sponsionis fide fine tenus fore permansuros. Et quidem nos, praecellentissime regum, experimento conperimus et operibus conprobavimus, vos firma atque robustisima constantia in ea ipsa sponsione in finem permanere, et in vobis confidimus, quod, si universi mundi thesaurorum copia in conspectu vestro afferatur ac tribuatur, nullo modo in aliam partem vestram firmam et a Deo inpulsam mentem declinare conflectereque valebit, quoniam vos omnipotens Dominus prae cunctis regibus seculi elegit et in vobis conplacuit, ut vestro certamine sancta universalis Dei Romana ecclesia et capud omnium ecclesiarum ac firmamentum fidei christiane ab inpugnatorum insidiis liberata extitisset; et illud, quod a constitutione seculi Dominus per vos perfici decrevit, ecce mirabiliter operatum est. Unde magnam post Deum in vestro regali culmine spei fiduciam habemus, quod perfectius ipsa sancta Dei aecclesia atque haec miserrima et afflicta provintiola a perfidia inimicorum liberetur, quia antiquus humani generis hostis non desinit inimicorum corda pulsare, ut suas iaculent sollte insidias. Sed, bone, orthodoxe rex, tuo solito certaminis presidio eorum cum Dei virtute stude confringendum malitiam, ut sancta Dei ecclesia et populus eius peculiaris perfectius ab inimicorum sevitia liberetur et merito suffragiis apostolorum circumsepti mercedis vobis in caelo repositam coronam consequi mereamini.
Direximus itaque excellentiae vestrae, iuxta ut intimastis, signum nostrum per praesentem missum vestrum.
Interea et hoc innotescimus christianitati vestrae: quod iam sepius nos petisse dinoscitur Tasilo Baiuariorum dux, ut nostros missos ad vestram praeclaram excellentiam dirigi annuissemus, ut ea inter vos provenirent, quae pacis sunt. Unde nos, data occasione, libentissime nostros missos, id est Philippum dilectum filium nostrum presbiterum atque Ursum cubicularium nostrum et fidelem, ad vestri praesentiam visi sumus direxisse transacto Maio mense, eo videlicet modo, ut, qualiter vestra fuisset voluntas, ita peragere debuissetis. Et properantibus ipsis nostris missis usque Ticino, adversa suspicione arreptus Desiderius Langobardorum rex minime eos permisit ad vestram a Deo conservatam excellentiam pertransire gradiendum. Tamen et easdem litteras, quas vobis dirigebamus, infra hec nostra scripta christianitati vestrae transmisimus.
Itaque et hoc a Deo protecte christianitati vestrae aptum duximus intimandum: quod, relectis imperialibus litteris vobisque defertis per praelatos Anthi spatarium et Sinesyum eunuchum, quas nobis ob earum seriem intuendam pro amore beati Petri fautoris vestri dirigere dignati estis, repperimus in eis adnexum, quod vestri ac nostri homines, qui ipsas imperiales syllabas, quae vobis nobisque directae sunt vel diriguntur, interpretantur, non iuxta ut ibidem exaratum est, sed aliud pro alio false interpretare audent, sed missi, qui inter partes properant, non sicut illis iniunguntur, sed acceptilationis praemio corrupti alia pro aliis deferunt. Et in hoc perpendat vestra excellentia, quanta est inimicorum malitia: dum contra animas eorum, non quae veritatis sunt, sed per hanc occasionis versutiam iniqua proferunt mendatia, in id quod nec suis nec vestris ac nostris credant missis; dum et vos satisfacti estis de vestris hominibus, simili modo et nos de nostris, quod nullo modo hoc agere penitus praesumant. Satisfaciat omnipotens Deus, qui cordis ac renum scrutator est, mellifluum cor excellentiae vestrae, quod nequaquam nostrum quispiam, ut ipsi adserunt, talia agere perpetravit.
Sed in hoc vehementer isdem imperator irascitur et occasionis versutiam adhibet, pro eo quod nequaquam silesimus ei praedicandum ob constitutionem sanctarum imaginum et fidei orthodoxe integritatem. Nam illud in ipsis suis apicibus adseruit: quod dilectus filius noster, Christophorus primicerius et consiliarius, sine nostra auctoritate, nobis quasi ignorantibus, suggestiones illas, quas sepius ei direximus, fecisset et alias pro aliis eius ac vestris missis relegisset. Et in hoc testem et iudicem proferimus Deum, quod ita nequaquam est. Nihil enim ipse noster consiliarius extra nostram voluntatem aliquando egit vel agere praesumpsit; quoniam nostri praedecessoris ac germani, domni Stephani papae, simulque et noster sincerus atque probatissimus fidelis extitit et in omnibus existit; et satisfacti sumus de eius inmaculata fide et firma cordis constantia. Et ob hoc credimus: illut, quod nobis false profertur, non inproperium, sed bravii corona nobis a Deo conputatur. Et idcirco utrisque nobis Dominus adiutor est, et non timebimus, quod nobis faciat homo. Habebimus enim post Deum et clipeum protectionis et arma virtutis vestram a Deo inlustratam preclaram excellentiam. At vero christianitas vestra suos iubeat inquirere missos, et in omnibus vos satisfaciatis, quoniam mendatium contra nos isdem adseruit inperator, eo quod eam direximus suggestionem: eis relegentes pariter cum ipsis, quae direximus, confirmavimus; tamen et eius exemplar a nobis vobis directum apud vos habere videmini.
His praemissis, flexis poplitibus, una cum universa plebe Dei polorum ac tellorum opificem, dominum Deum nostrum exoramus, ut vobis praesentis vitae longevitatem cum magna de hostibus victoria concedat et aeterna gaudia tam excellentiae vestrae quamque christianissimae reginae, filiae et spiritali nostrae commatri, amantissime vestrae coniugi, atque dulcissimis natis, excellentissimis Carolo et Carlomanno regibus Francorum et patriciis Romanorum, largiri dignetur.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO [REGI] FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Votiva cordis nostri desideria et intimi pectoris affectu ut vestrae excellentiae beneficiorum suffragia sanctae Dei ecclesiae vota proferentes, obtabilem nimisque amabilem salutem praecelsae christianitati vestrae atque excellentissimae et nostrae benignissimae filiae et commatri, obtime reginae, simulque amantissimis ac praeclaris vestris nostrisque in Christo amabilibus filiis, Carolo et Carlomanno excellentissimis regibus Francorum et patriciis Romanorum, nec non et omnibus reverentissimis fratribus nostris ac dilectissimis nobis episcopis, presbiteris etiam, religiosis abbatibus simulque et cunctis obtimatibus, iudicibus, ducibus videlicet et comitibus, nec non et universo Christo protecti Francorum regni populo vobis subiacentibus destinamus perennem salutem: persistentes etiam una nobiscum et in osculo caritatis vos amplectentes universi sanctissimi fratres nostri, episcopi, presbiteri etiam et cunctus sanctae et spiritalis matris vestrae, Romane ecclesiae, clericorum ordo et procerum ac obtimatum et universi Romani magni vel minoris congregatio, sedulis interventionibus pro vita et incolomitatis vestrae laetitia caelitusque vobis concedendis victoriis divinam nobiscum deprecantes clementiam; et vere debitum vobis est, excellentissime fili nosterque post Deum defensor ac liberator, solitae honorificentiae affectum persolvere et inpensius salutationis verba promere et ea, quae ad regni vestri inmensam exultationis laudem et animae vestrae salutem respiciunt, amplissimae profligari.
Igitur, regressis nostris missis, quos ad vestrae regalis clementiae vestigia distinatos habuimus, Petro scilicet notario regionario sanctae nostrae ecclesiae et Iohanne mansionario confessioni basilice fautoris vestri beati Petri, coniungentibus etiam et vestris missis, Vulfhardo nempe eiusque sociis, protulerunt nobis honorandas nimisque desiderandas sillabas praecellentiae vestrae. Quas cum in conventu fratrum consacerdotumque meorum et cleri atque cuncti laicorum ordinis coetu legissemus, nostri ac vestri missi ea sibimet a vobis iniuncta de vestra immutabilis mentis constantia et puritatis integritate, quam pro spe sanctae Dei ecclesiae et fidei orthodoxae habere videmini, retulissent: ilico nimio gaudio repleti, elevatis ad aethera oculis extensisque palmis, inmensas omnipotenti Deo nostro et vestrae excellentiae referuimus grates, angelicam illam pro vestris meritis divinae eius potentiae canentes laudem: “Gloria in excelsis Deo, et in terra pax in hominibus bone voluntatis”. Neque enim, bone rex, aliter mentes fidelium credi poterant, quam quod in earum [. . . . . .] ex operibus cernentes conperimus a vobis peractum, qui pio intuitu, humanas suasiones et inanes promissiones respuentes, nihil amori et certamini, quam erga beatum Petrum geritis, praeponere maluistis; sed, omnia terrena lucra velut lutum, quod pedibus conculcatur, reputantes, ei vos placere eiusque mandatis totis nisibus obtemperare, vestrae inminet cure. Et idcirco ecce, bone rex et praecelsae fili et spiritalis compater, thesaurizasti tibi thesauros infinitos in sidereis arcibus, ubi erugo non praevalet nec tinea ea, quae iustis tribuenda sunt, consumi possunt, dum ita mirabiliter praecelsae excellentiae vestrae opera rutilant. Quis de vobis quoquo modo ambigere possit, dum ea, quae beato Petro polliciti et ob veniam vestrorum concedere studuistis delictorum, inlibato eius iure perenniter permanenda conservare satagitis et vestris – a vobis et a Deo conservandis – magnis exhortationibus committitis. Et ideo nobis nimis vel cuncto populo nostro confidendum est, in huiuscemodi pio proposito, in immutabilis constantia mentis vos vestrasque soboles et universum regnum Francorum firmiter esse permansuros, quoniam, iuxta ut nobis excellentia vestra innotuit, “scimus, cui credimus, et certi sumus”.
De nostra itaque puritate et dilectione, quam erga vos et cunctum a Deo protectum regnum Francorum habere dinoscimur, credimus iam vos plenisime esse satisfactos. Pro quo et pro ampliori certificatione Deum caeli testem proferentes, in ea nos caritatis dilectione, quam [cum] sanctae recordationis domino et germano nostro, beatissimo Stephano papa, et per eum cum omnibus successoribus pontificibus vos vestrique suboles et cuncta vestra proles atque universum regnum Francorum usque in finem seculi conservare spondistis, et nos etiam atque nostros successores pontifices confitemur esse permansuros pro exaltatione sanctae Dei ecclesiae et fidei orthodoxae defensione: nulla nos rerum qualitas ab eadem caritatis confirmatione potens poterit separare.
Direxit itaque nobis excellentiae vestrae christianitas, significans de missis nostris vestrisque atque Grecorum, qui a regia urbe reversi sunt, eos aput vos esse detentos, interim quod, aggregatis vestris sacerdotibus atque obtimatibus, conicere seu perpetrare valeatis, quid de his, quae vobis directa sunt, respondendum sit. Et quidem nobis hac de re aliter confidendum non est a vobis respondi, nisi quae ad exaltationem sacrosanctae spiritalis matris vestrae Romane ecclesiae, caput omnium ecclesiarum Dei, atque orthodoxae fidei pertinere noscuntur, et quia, quod semel beato Petro pro aeternae vitae retributione obtulistis, nulla vos deberet ratione ab eius iure et potestate separari; scimus enim, quod nulla apud vos suasionis fabulatione praevalet, dum divina verba et apostolica documenta firmiter in vestro corde retinetis adnexa. Et ecce, sicut nobis per vestras litteras et nostros vestrosque missos maximam confidendi materiam intulistis, prestolamur letabunda hac de re nuntia a vobis suscipi et solite de vestro benigno mentis proposito gratulari.
Et hoc praecelsa christianitas vestra per easdem suas nos adgreduit syllabas: Georgium episcopum et Petrum presbiterum in vestro permanendum servitio, nos debere concedi. Et quidem praecellentissima vestra benignitas agnoscat, nos iam dudum de hoc vestrae obtemperasse voluntati; per Andream quippe religiosissimum missum vestrum, sicuti poposcendum, in exaratis distinatis apostolicis syllabis eos vobis dinoscimur concedisse, intimantes, ut, sive retinendum sive etiam absolvendum vestra fuisset voluntas, de eis peragere deberetis. Unde etiam et nunc vestro voluntatis arbitrio relaxamus, ut, qualiter vobis de eis placuerit tam retinendum quam absolvendum, faciatis, dum semel a nobis vobis concessi sunt; sed utinam ipsi placabiles in vestro possint esse servitio. Pro quo dirigite nobis, quid de episcopato praedicti Georgii et de ecclesia, quae praenominato Petro commissa est, peragere debeamus, ne amplius, illis amotis, in nimiam neclectus incuriam deveniant.
Interea duos vestros missos, id est Vullfardum et eius socium, secundum vestram praeceptionem pro utilitatibus sanctae nostrae ecclesiae, spiritalis matris vestrae, in his partibus retinuimus.
Illud preterea excellentia vestra innotuit, Desiderio vos Langobardorum regi direxisse, ut Saxulum puerum nostrum, qui nobis fugam arripuerat, reddere deberet. Sed agnoscat christianitas vestra, quod etiam vos creditum cognitum habere, coniunxisse hoc preterito auttumni tempore eundem Desiderium Langobardorum regem ad apostolorum causa orationis limina; eundemque nostrum puerum secum deferens nobis contradidit.
Cum eodem quippe rege pro iustitiis inter partes perficiendis loquente constitit, ut, nostris eiusque missis per diversas civitates progredientibus, ipsae perpetrate fuissent iustitiae. Et ecce Deo propitio de partibus Beneventanis atque Tuscanensibus et fecimus et ad vicem nostras recepimus; nam et de ducatu Spoletino, nostris vel Langobardorum missis illuc adhuc existentes, ex parte iustitias fecimus ac recepimus; sed et reliquas, quae remanserunt, modis omnibus plenissime inter partes facere student.
In embolin vero direxit nobis a Deo protecta excellentia vestra, praefatum vos Desiderium ammonuisse regem, Neapolitanos ac Kaietanos constringendum ob restituendum patrimonia protectori vestro beato Petro illic Neapolim sita et largiendi licentiam electis solite ad suscipiendam episcopalem consecrationem ad hanc apostolicam properandi sedem. Quapropter maximas de hoc et de omnibus excellentiae vestrae referimus grates.
His praemissis, omnipotens dominus Deus noster sua vos continua protectione circumtegat et ab omnibus adversitatibus eripiat et vestris vestigiis omnes barbaras subiciat nationes, concedens vobis et praesentem regnum feliciter per multorum annorum curricula una cum amantissima coniuge et praecelsis filiis perfrui, et vitam aeternam cum sanctis tribuat possidendam.
Deus te incolomem custodiat, excellentissime fili.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Dum tanto vestrae sublimissimae excellentiae beneficio et impenso opitulationis adminiculo sancta spiritalis mater et peculiaris vestra, universalis Dei ecclaesia, dinoscitur relevata, quae humana lingua sufficere valeat ad huius benignae vestrae operationis merita gratiarum referre actiones? Et licet in hoc humanae considerationis capacitas rependendi nequeat, verumtamen ille, qui potens est, omnipotens et invisibilis dominus Deus noster, cuius ordinatione vestra regalis potentia confirmata consistit, interventionibus sacris principis apostolorum beati Petri dignam vobis remunerationem in praesenti vita et in futura beatitudine retribuet, praesertim dum et fortissimus sanctae orthodoxae fidei et venerabilium patrum pie traditionis defensor esse videris, excellentissime fili et spiritalis compater, et ob hoc ipsam, quam veneranter colis et defendere studes, orthodoxam fidem semper habebis adiutricem et profecto celestis tibi contra adversantium cuneos administrabitur victoria.
Interea, quia magno amoris affectu circa vestram a Deo protectam eximiam excellentiam fervescimus, debitum visitationis et salutationis gnaviter procuravimus sublimitati vestrae persolvere, eximiae fili et spiritalis compater.
Hoc interea vestram meminere volumus excellentiam nuper nobis direxisse, quatenus in pacis dilectione cum Desiderio Langobardorum rege conversare studeamus. Quod quidem si ipse excellentissimus vir in vera dilectione et fide, quam vestrae excellentiae et sanctae Dei Romane ecclesiae spopondit, permanserit, utique et nos in caritate firma et stabili pace cum eo permansuri erimus, observantes illud dominice praeceptionis documentum: “Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur”.
Hoc itaque innotescimus christianissime eximietati vestrae, eo quod convenit inter nos et eundem Langobardorum regem, ut pariter nos in Ravennantium urbe praesentare studeamus ad perficiendas quasdam utilitates spiritalis matris vestrae, sanctae nostrae ecclesiae, et pertractandum pro Grecorum malitia, qui cotidie imminent in ipsam Ravennatem ingredi civitatem. Dumque pariter praesentati, quicquid conlocuti fuerimus vel rei exigerit meritum, excellentissime et a Deo protecte eximiaetati vestrae innotescimus.
Orantes de reliquo divinam clementiam, ut ad perfectam exaltationem sanctae Dei ecclesiae et orthodoxae fidei defensionem aevis et prosperis temporibus excellentissimam christianitatem vestram in solio regalis potentiae cum dulcissima coniuge, excellentissima regina, spiritali nostra commatre, atque amantissimis natis conservare et protegere dignetur, tribuens vobis et aeterna caelestis patriae gaudia possidenda.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
PAULUS SERVUS SERVORUM DEI OMNIBUS DILECTIS NOBIS EPISCOPIS ET VENERABILIBUS PRESBITERIS ET ABBATIBUS ATQUE RELIGIOSIS MONACHIS, GLORIOSIS ETIAM DUCIBUS ET COMITIBUS SEU UNIVERSAE CHRISTO DILECTAE GENERALITATI EXERCITUS A DEO PROTECTI REGNI FRANCORUM CONSTITUTIS.
Considerantibus nobis et velud ignitam coram nostris aspectibus splendifluam Christo amabilis fortitudinis vestrae fidem et laboriosum certamen adhibentibus, quod liberatione sanctae catholicae et apostolice Romanae ecclesiae, quae vos verbo predicationis peculiaritatis modo sinceros genuit filios, exibere totis nisibus studemini, magna nobis admirandi inheret qualitas. Et ob hoc laudis preconia vestro nomini et benedictae generationi proferre in universo non desistimus orbe terrarum. O dulcissimi atque amantissimi nobis, quam vicissitudinis repensationem vestro cessui conferamus, aut que thesaurorum copiae digne sint ad tot beneficiorum praesidia, quae sanctae aecclesiae contulistis? Et licet in hoc mentis consideratio et possibilitas coartetur vobis digna rependere, verumtamen est iudex iustus in caelis dominus Deus noster, qui digna vestrorum retribuet operum merita.
Vere enim altatum est nomen gentis vestrae super multas generationum nationes; et regnum Francorum vibrans emicat in conspectu Domini, quod talibus benignissimis Dei catholicae et apostolice sanctae ecclesiae liberatoribus preornatur regibus. Novus quippe Moyses novusque David in omnibus operibus suis effectus est christianissimus et a Deo protectus filius et spiritalis compater, domnus Pippinus, Dei nutu victoriosissimus rex, per quem exaltata Dei ecclaesia triumphat et fides catholica ab hereticorum telo inlibata consistit. Et vos quidem, carissimi, “gens sancta, regalesacerdotium, populus adquisitionis”, cui benedixit dominus Deus Israhel, gaudete et exultate, quia nomina vestra regumque vestrorum exarata sunt in celis et merces vestra magna est coram Deo et angelis eius; firmum quippe beatissimum Petrum apostolorum principem, cui a redemptore nostro ligandi solvendique peccata caelo ac terra concessa est potestas, adepti estis protectorem.
Sed omnipotens Dominus eiusdem sui apostoli intercessionibus benedicat, protegat atque confortet et conroboret Deo amabilem communitatem vestram actusque vestros in beneplacito suo disponat, tribuens vobis a caelo victoriam, et terminos vestros dilatet, subiciens excellentissimis regibus vestris omnes barbaras nationes [ad] perfectam liberationem et exaltationem sanctae universalis Dei ecclesiae et fidei orthodoxae integritatem, detque vobis ea sapere, quae illis sunt placita, et multo amplius corda vestra in amore beati Petri et eius apostolicae sedis inlustret; fidelique studio eius praeceptis apostolicis obtemperantes vestrorumque regum mandata observantes, et praesentis vitae cursus cum victoria et bona fama exequi et aeterna gaudia cum celi civibus perfrui mereamini.
- - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRITIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Quia, spiritus sancti gratia preveniente, cor benignae eximiaetatis vestrae amor Dei inflammavit, profecto constat, a Deo servate, praecellentissime rex, piis te profectibus adherere. Et dum tantam in vobis cumulatam gratiam conspicimus, omnino nobis et omnibus christianis fidutiae materia de vobis admissa est, quod ea, quae ad cultum Dei et verae fidei orthodoxae observantiam respiciunt, toto mentis conatu vos esse operaturos.
Inter haec vero, sublimissime fili et spiritalis compater, si quid ad nos pervenerit, libentissime sicut orthodoxo regi et defensori fidei christianae significamus. Innotescimus quippe, iam absolutis vestris missis, coniunxisse ad nos navigium a partibus Africae, in quo quidam monachus a Cosma ab Alexandrino patriarcha cum litteris directus advenit. Quarum instar praefulgidae, excellentiae vestrae misimus intuendum, ut ea, que nobis pro integritate fidei ab orientalibus praesulibus et ceteris nationibus diriguntur, agnoscatis et laetetur cor vestrum in huiuscemodi eorum affectu, quem in mandatis Dei habere videntur; quia, dum piae considerationis studio mens vestra intenta existit, nimirum oppido gaudere vos credimus, si ea vobis, quae pro integritate fidei pertineunt, innotescimus.
Sed ipsa sancta orthodoxa, quam venerando colitis, fides vos et in praesenti vita longeviter cum victoria foveat et aeterna cum sanctis tribuat gaudia possidenda.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Cum caritatis amor, quem erga vestram a Deo inlustratam insignem gerimus excellentiam, nostro enucleatius vigeat cordi, curae idcirco nostrae existit, excellentissime regum, vestrae gnaviter praeclare totis obtemperare nisibus voluntati, presertim dum et amplissimo vestrae excellentiae presidio relevati et post Deum ab insidiatorum videamur saevitia erepti. Et ideo, quotiens nobis relationum vestrarum apices proferuntur, gratuito acceptantes animo confestim, quod eorum textus eloquitur, effectui satagimus mancipandum.
Unde, susceptis in presenti a Deo protecte excellentiae vestrae syllabis, nempe relectis, protinus cuncta, quae ferebantur in illis, libenter adimplevimus. In eis siquidem conperimus exaratum, quod presentes Deo amabilis Remedii germani vestri monachos Symeoni scole cantorum priori contradere deberemus ad instruendum eos psalmodii modulationem, quam ab eo adprehendere tempore, quo illic in vestris regiminibus extitit, nequiverunt; pro quo valde ipsum vestrum asseritis germanum tristem effectum, in eo quod non eius perfecte instruisset monachos.
Et quidem, benignissime rex, satisfacimus christianitatem tuam, quod, nisi Georgius, qui eidem scolae praefuit, de hac migrasset luce, nequaquam eundem Simeonem a vestri germani servitio abstolere niteremur. Sed defuncto praelato Georgio et in eius isdem Symeon, utpote sequens illius, accedens locum, ideo pro doctrina scolae eum ad nos accersivimus. Nam absit a nobis, ut quippiam, quod vobis vestrisque fidelibus onerosum existit, peragamus quoquomodo; potius autem, ut praelatum est, in vestrae caritatis dilectione firmi permanentes, libentissimae, in quantum virtus subpetit, voluntati vestrae obtemperandum decertamus.
Propter quod et prefatos vestri germani monachos sepe dicto contradimus Simeoni eosque obtime collocantes sollerti industria eandem psalmodii modolationem instrui praecepimus et crebro in eadem, donec perfectae eruditi efficiantur, pro amplissima vestrae excellentiae atque nobilissima germani vestri dilectione, ecclaesiasticae doctrinae cantilena disposuimus efficaci cura permanendum.
Obtantes de reliquo, excellentiam vestram aevis ac prosperis temporibus in Domino valere et regni perfrui sceptra atque triumphales de hostibus, intercaedente beato Petro, consequi victorias.
Incolomem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRICIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Dum divina scripturarum istoriarum in nostro memoriale revolvimus et diversorum Dei electorum merita perpendimus, et, vestra divinae inspirationis studia, in nostrae mentis intuitu conferentes, novum te Moysen in his diebus refulsisse, praecellentissime fili et spiritalis compater, comperimus. Ille quidem, ut Israheliticum populum ex affligentium erueret obpressionibus, a divina maiestate praecepta suscepit; tu quoque, precellentissime atque eximiae rex, ad liberandam sanctam universalem catholicam et apostolicam Dei ecclesiam divinitus es inspiratus. Per illum denique Dominus in monte Sina legis mandata eidem Ebraico populo observanda tradidit et lumine eum claritatis suae inlustravit; per te quoque redemtor noster, Dei hominumque mediator, ecclesiae suae et universo populo christiano eius pretioso redempto sanguine pacem tribuit et eius fidei orthodoxae perfectam contulit defensionem. Et sicut isdem Moyses legislator abhominationes gentium et culturam demonum exterminavit, ita et tu, christianissime regum, hereticorum schisma et auctores impii dogmatis respuisti. Pro quo merito divinae gratiae luminae et oleo sanctificationis inter fideles reges, qui olim Deo placuerunt, unctus connumeratusque conprobaris. Unde libet certe psalmigraphi vocem et laudem excellentiae vestrae canere: “Invenit te Dominus, benignissime regum, fidelem sibi et praecepta eius servantem, et ideo oleo sancto unxit te; et ecce manus eius auxiliabitur tui, et brachium ipsius confortabit te”.
Nec mirum, tam benignissimum regem tanto divino munere esse preornatum, quoniam spiritus, ubi vult et in quibus vult, inspirat; et profecto in eis inspirat, qui piis fulgent operibus, sicut vestra fulgere dinoscitur excellentia. Nam, qualiter dilectionis vestrae amor erga beatum Petrum apostolorum principem et circa nostram caritatem fervesceret, licet solite vestris apicibus atque responsis discurrentibus excellentissima christianitas vestra pronuntiaverit, nunc tamen per eas, quas in praesenti per harum latorem misistis, sillabas, amplissime nobis paternitatis vestrae affectum protulistis, significans, bone, excellentissime fili et spiritalis compater et noster post Deum defensor et liberator, firma perseverantia in amore ipsius principis apostolorum et nostra caritate permansurum. Quod quidem nos securi de vestra immutabilis verbi pollicitatione existimus; “scimus enim, cui credidimus, et certi sumus”, omnia, iuxta ut asseris, perfici.
Quid itaque ex hoc vestrae valebimus rependere excellentiae? Aut quam vicissitudinem reddere potuerimus pro tantis beneficiorum suffragiis, quae sanctae Dei ecclesiae et christianorum fidei inferre precelsa eximietas vestra dignata est, dum ad referendas gratiarum laudes mens nostra die noctuque provocatur? Admirandum mihi potius est et valde stupendum, quomodo oris mei loquacitas tantorum praesidia benificiorum proferre queat. Veruntamen “calicem salutaris accipiam et nomen Domini invocabo”. Et crebro, elevatis oculis et palmis extensis ad aethera, divinam pro vobis indesinenter exposco clementiam, ut ipse super vos de throno maiestatis suae respiciat et regni vestri fastigium fovead atque inmensas vobis de celo tribuat victorias et omnes barbaras gentes vestris prosternere dignetur vestigiis et terminos regales vestrae potentiae dilatet.
Etenim nos, fili excellentissime et spiritalis compater, testem proferimus veritatis Deum, in cuius manu cor excellentiae vestrae corrigitur, quod, sicut sepius nostri cordis puritate propalavimus, in vestro amore et caritate, quemadmodum inter vos et sanctae recordationis dominum et germanum nostrum, sanctissimum Stephanum papam, et per eum cum sancta Dei ecclaesia confirmatum est, permanentes permanebimus, vestris obtemperantes voluntatibus. Et absit a nobis, quod a vestro quoquo modo separemur amore; nulla quippe premiorum datio, nulla promissionis qualitas nullaque blandimentorum suasio nos, sicut sepius diximus, a vestra caritate poterit avellere. Sed peto et tamquam praesentaliter obsecro mellifluam excellentiam vestram, ut amplissimam iam fatae spiritalis vestrae matris ecclesiae exaltationem perficere et firmissimus christianorum fidei defensor existere iubeas, benignissime regum, quatenus ex hoc memoria nominis vestri usque in finem mundi in domo Domini celebretur et suffragiis apostolorum et praesentis vitae prospera et aeterne beatitudinis vobis tribuantur gaudia.
Interea, excellentissime fili et spiritalis compater, quia inspiratus a Deo nobis monasterium illud secus montem Serapten situm concedere dignatus es, magnas atque innumerabiles gratiarum acciones eximiae praecellentiae vestrae referimus: sit vobis ex hoc Dominus retributor et dignam caelestium premiorum remunerationem in aeterna beatitudine concedat. Nos quidem monasterium illud ad laudem Dei et vestri memoriam atque aeternam mercedem nostro monasterio dinoscimur subdidisse; ut, quia beatus Silvester christianorum inluminator fidei, cuius sanctum corpus in nostro monasterio a nobis reconditum requiescit, pridem persecutionem paganorum fugiens conversatus est, iustum prospeximus, ut sub eius fuisset ditione, ubi ipsum venerandum requiescit corpus. Veruntamen nos penitus neque de hoc monasterio neque de aliis quibuslibet causis extra vestram voluntatem nequaquam quippiam agere volumus, sed, ut vestra fuerit voluntas, de omnibus agere studemus.
Itaque noster animus laetus effectus est et Deo omnipotenti et vestrae praecellentiae immensas retulimus grates, in id quod nostram deprecationem a Deo inspiratus exaudire dignatus es, benignissime rex, et preceptum regalis vestri culminis nostro monasterio dirigendum pronuntiastis, firmam eiusdem sanctae mansionis dationem procurantes nunc et retro cunctis temporibus. Unde petimus divinam clementiam, ut, sicut vos nostrum monasterium, quod ad Dei laudem constitutum est, confirmare studetis, ita vestrum regnum confirmare super omnes gentes dignetur. Et pro certo sciat excellentissima christianitas vestra, quod omnes illos marthyres, qui pro Christi nominis confessione suum fuderunt sanguinem et in eodem sancto requiescunt monasterio, firmissimos apud divinam clementiam habebitis intercessores.
De eo vero, quod innotuistis: de nostra vos certos effici sospitate, nos, bone et christianissime rex, in eo sospes fatemur esse, dum vestri corporis sospitas et salus animae opitulante Deo adcrescit, quia vestra salus nostra est prosperitas.
His praelibatis, omnipotens rerum opifex et arbiter Deus sua vos gratia foveat et longevo ac prospero senio regalis culminis sceptra cum magna victoria vobis cum dulcissima vestra coniuge, praecelsa filia et spiritali nostra commatre, domna Bertrada eximia regina, et amantissimis vestris nostrisque filiis, eximiis regibus et patriciis Romanorum, domnis Carolo et Carlomanno, nec non et domna Gisila nobilissima perfrui concedat et celestis regni gaudia cum sanctis et electis possidenda per infinita tribuat secula.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.
DOMINO EXCELLENTISSIMO FILIO ET NOSTRO SPIRITALI COMPATRI, PIPPINO REGI FRANCORUM ET PATRITIO ROMANORUM PAULUS PAPA.
Explere verbis nequeo et penitus sermonum copia nequaquam complecti valeo, excellentissime et re vera prae cunctis regibus christianissime atque orthodoxe regum, quantum vestris meritis atque piis operationum studiis intima cordis nostri affectio congratulatur, dum profecto vestro certaminis praesidio et laborioso conamine sancta catholica et apostolica, universalis, mater vestra spiritalis, Dei ecclesia atque orthodoxa christianorum fides ab emulorum inpugnationibus erepte consistunt; et ex hoc indesinenter ab omni populo christiano redemptori nostro domino Deo ob tantum vestrum adhibitum beneficii adminiculum referuntur laudes. Unde merito, christianissime fili et spiritalis compater, cum egregio illo ac praecipuo David rege et eximio prophetarum in celestibus regnis participem te esse, omnium fidelium mentes opinantur, quia sicut honorum infulis, ita quoque et operibus eum coequare christianitas tua, ut ipsa rei operatio demonstrat, dinoscitur. Ille enim, erepta ab allophilis arca Domini, cum ymnis et canticis spiritalibus ac psalterii modulatione exultans iocundabatur; tu quoque, fundamentum et capud omnium christianorum sanctam Romanam redimens ecclesiam et universum ei subiacentem populum, gaudens atque laetus omnipotenti domino Deo nostro offerre satagis, cuius tanti pii operis perfectionem adhibere benignitas tua anhelat; de quo iam repositam sibi in celestibus arcibus praemiorum credat consequi remunerationem.
Properantes siquidem ad vos praesentes solertissimi viri, Haribertus scilicet abbas et Dodo comes, excellentiae vestre fidelissimi missi, detulerunt nobis mellifluas et nimis desiderabiles sillabas a vestra praeclara christianitate directas, in quibus solite nos de vestro firmo atque incommutabili pollicitationis verbo et magnae perseverantiae constantia, quam in apostolicis perficiendis causis gerere videmini, certos reddere studuistis. Quod quidem nos, firmi et omnino freti in vestro benigno proposito, existimamus fine tenus vos permansuros atque perfectius operaturus id, quod beato Petro apostolorum principi et praedecessori domino et germano nostro, beatissimo Stephano pape, polliciti estis.
Interea ferebatur et hoc in eisdem vestris apicibus: quia id, quod et praesentes de parte vestra velle habuistis nos debere cognosci, scriptis nequaquam propalare maluistis, sed, informatis de singulis causarum meritis praelatis vestris missis, quae nostris deberent innotesci auribus. Et ita, iuxta ut a vobis praecepta sunt, egerunt. Quod quidem nos de singulis, quae nobis affati sunt, liquidius eos informavimus: qualiter nostram vitam a Deo institutae regali vestrae potentiae enarrare debeant.
Sed et praesentes nostros missos, id est Iohannem subdiaconum et abbatem atque Petrum primum defensorem, cum eis pariter ad vestra regalia direximus vestigia. Quos petimus benignae solite a vobis suscipi, et, quicquid vobis ex nostra informatione enarraverint, eis in omnibus credere iubeatis. Et ita de causis sanctae Dei ecclesiae, sicut magnam post Deum in vobis abemus fiduciam, disponere iubeatis, ut perfectae liberatio atque exaltatio sanctae Dei ecclesiae et fidei orthodoxe proficiat et merito repositam vobis in caelo consequamini mercedis coronam.
Deus autem omnipotens, qui in excelsis habitat et humilia respicit, qui palmo universum mundum concludit, in cuius manu omnia regnorum iura consistunt, sua vos protegat, gratia et e celo vobis tribuat victorias, subiciens vestro regali culmini omnes adversantes nationes, aevisque ac prosperis temporibus regni gubernacula faciat possidere cum excellentissima filia et nostra spiritali commatre, benignissima regina, dulcissima vestra coniuge, atque amantissimis natis Carolo et Carlomanno, excellentissimis regibus, et nobilissima atque excellentissima Gisila nostra spiritali filia et vitam aeternam per infinita vobis tribuat secula possidendam.
Incolumem excellentiam vestram gratia superna custodiat.