SylIi.EpEtDeP 139 Sylvester II Parisiis J. P. Migne 1853 early modern edition, no apparatus this file was encoded in TEI xml for the University of Zurich's Corpus Corporum project (www.mlat.uzh.ch) by Ph. Roelli in 2013 Classical Latin orthography latin
GENUINA. I. Sylvester II monasterium S. Lamberti Seonense, petentibus fundatore Aribone comite et Ottone III imperatore, confirmat juribusque ornat, ea lege ut singulis annis denarii XII sedi Romanae solvantur a monachis. (Anno 999.)[ Monumenta Boica, Monachii 1763, 4o, tom. II, pag. 123.]
SILVESTER episcopus, servus servorum Dei.
Si loca vel monasteria religiosis personis ac Deo devotis constructa nostra pontificali auctoritate corroborare et sublimare conamur, hoc procul dubie ad utriusque beatitudinis praemium nobis profuturum fore credimus. Quapropter noverit omnium sanctae Dei Ecclesiae fidelium tam praesentium quam futurorum industria, qualiter Aribo comes, pro animae suae remedio suorumque parentum, in quodam suae proprietatis loco olim Burgili vocato, sed modo ab incolis Seuva Cella sancti Landperti martyris dicto, monasterium in honorem ejusdem sancti martyris Landperti amplifico benignitatis conamine construxit, ad augmentandum suae salutis praemium et ex auctoritate sancti Petri principis apostolorum libertatis arbitrio corroboratum fieri postulavit. Igitur ex hac re gloriosissimi imperatoris Augusti Ottonis tertii piis interventionibus nostra apostolica auctoritas persuasa, praefato sancti martyris Landperti monasterio per hujus privilegii seriem liberum habere concessit arbitrium, ac ut monachis Deo inibi servientibus liceat secundum regulare beati Benedicti abbatis decretum eligere sibi abbatem. Insuper etiam placuit auctoritati nostrae concedere, ut praelibatus conservator monasterii advocatione utatur quandiu superstes est; sed post ipsius decessum potenter eligat sibi abbas cum fratribus advocatum quemcunque utiliorem comprobaverint; et ut absque omnijuga contradictione cujuscunque personae cuncta loca urbana vel rustica, diversa praedia, culta vel inculta, cum omnibus eorum appendiciis quae ab aliquibus Christianis concessa sunt vel concedentur, cum omni securitate quietus possideat, atque disponat, et post eum universi successores sui abbates in perpetuum. Qua ratione ipsum saepe praelibatum monasterium per defensionem sanctae Romanae Ecclesiae liberalitate nostri privilegii confirmamus, ut neque nos, neque ulli nostrorum successorum pontificum, seu quilibet imperator aut rex, vendendi sive praestandi in beneficium vel tradendi habeat potestatem; et nullus dux, archiepiscopus, episcopus, comes, sive aliqua persona audeat inquietare, vel molestare, sive de rebus suis aliquid sine voluntate abbatis sibi usurpare. Et pro respectu testimonioque concessae libertatis, sub honore XII apostolorum XII denarii ad limina apostolorum Petri et Pauli omni anno deferantur. Et si omni anno praesentari impossibile fuerit, infra spatium annorum XII persolvantur. Et pro vivo Romano pontifice ad missam amodo omni die una collecta fiat. Similiter et pro defunctis. Si quis autem temerario ausu, quod fieri non credimus, contra hujus nostrae apostolicae confirmationis seriem venire aut agere tentaverit, sciat se domini nostri apostolorum principis Petri anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore Domini et Salvatoris Jesu Christi in aeternum ignem concremandum; simul et in voraginem tartaream demissus cum impiis deficiat. Admodum notum sit omnibus Christi fidelibus, quod si hoc praeceptum meum non potuerit ista stabilitate, quod absit, aeternaliter permanere; mox absque universorum contradictione rectorum ista abbatia sub praefatae ingenuitatis honore, redeat liberaliter in proprietatem proximo haeredi de praedicti comitis Aribonis genere. Ea lege ut nec ipse proprie utatur, sed fidelis sit conservator donec iterum clementer habeatur sicut aliae liberales abbatiae regali tuitione providendae. Qui vero custos et observator hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionis gratiam et vitam aeternam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii S. R. E.
Data XIV Kal. Maii, anno Dominicae incarnationis 999, indictione XII.
II. Silvester II papa monasterii Fuldensis privilegia, petente Erkanbaldo abbate, confirmat. (Anno 999, 31 Decemb.)[Dronke, Cod. diplom. Fuld., pag. 341.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo filio ERKANBALDO venerabili abbati sacri monasterii Salvatoris nostri Jesu Christi cunctisque tuis successoribus abbatibus ejusdem coenobii in perpetuum
Pontificii nostri cura nos urget sanctarum omnium Dei Ecclesiarum utilitatibus favere ac, secundum quod unaquaeque in proprio statu mansura sit, congruum eis impertire suffragium. Quocirca, dilectissime fili, omnia quae a praedecessoribus nostris jure ac rationabiliter tui postulavere praecessores, tibi tuisque successoribus perpetuo confirmamus. Monasterium ergo Fuldense, quod sanctissimus Christi martyr Bonifacius primitus construxit, et regum ac principum donariis propriisque facultatibus magnifice ditavit, cum omnibus cellis, ecclesiis, curtibus, cunctisque ad se pertinentibus tibi nostri privilegii praeceptione concedimus et confirmamus, ut nullus inde futurus abbas consecrationem unquam praesumat accipere nisi ab hac sede apostolica. Inter omnia Germaniae coenobia primum ordinem sedendi sive judicandi et concilium habendi tibi tuisque successoribus attribuimus. Nulli episcoporum, archiepiscoporum, patriarcharum temere, nisi a vobis accepta licentia, super altare vestri patrocinii missarum solemnia celebrare liceat. Nullius persona principis neque totum neque partem de rebus monasterii alicui mortalium subdere vel sub beneficii nomine dare praesumat, sed soli Romanae sedi specialiter Fuldensis ecclesia semper libera securaque deserviat. Si, quod absit, aliquis abbas de vestro monasterio aliquo crimine infamis fuerit, constituimus ac praecipimus ut pulsationis judicium non sentiat, donec a nostra apostolica sede audiatur et examinetur. Liceat etiam tibi, charissime fili, tuisque successoribus abbatibus ejusdem monasterii episcoporum more apostolicam sedem ad defensionem tui tuaeque Ecclesiae appellare ac contra omnes aemulos vestros Romanae majestatis scuto vos defensare. Decernimus hoc quoque deliberantes ut congruis temporibus nostrae sollicitudini intimetur qualiter religio monastica regulari habitu dirigatur et concordia fratrum ecclesiastico studio custodiatur, ne forte, quod absit, sub hujus privilegii obtentu animus gressusque rectitudinis vestrae a norma justitiae retorqueatur. Interdicimus, et hoc secundum decretum Zachariae antecessoris nostri, ne ulla femina idem monasterium ingrediatur. Sed et hoc summopere praecipimus et commonemus ut nullus de reditibus et fundis vel decimis caeterisque fidelium oblationibus a sancto Bonifacio martyre multisque aliis principibus Deo ibidem oblatis aliquid praeter legitima ministerialium beneficia auferat vel cuiquam praestet, sed sicut beatus ille patronus vester constituit, omnia sint rata et ordinata, tam ea quae ad hospitale pauperum et portam hospitum quam quae ad necessitates fratrum pertinere videntur. Super haec omnia constituimus per hujus decreti paginam, quam auctoritate principis apostolorum confirmamus, ut si quis hanc privilegii nostri chartam temerare audeat, anathema sit et iram Dei omnipotentis incurrens a coetu sanctorum excommunicetur, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat.
Scriptum per manus Antonii notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae. Bene valete.
Datum II Kal. Januar. per manum Joannis episcopi sanctae Albanensis Ecclesiae et bibliothecarii sanctae apostolicae sedis, anno, Deo propitio, pontificatus domni Silvestri junioris papae primo, imperante domno Ottone IIIo pacifico, imperii ejus anno IIIo, indictione XIII.
III. Silvester II papa Arnulfo Remensi, « quibusdam excessibus pontificali honore privato, quia ejus abdicatio Romano assensu caruerit, » concedit ut, recepto baculo et annulo, archiepiscopali officio fungatur et omnibus insignibus solito more perfruatur.--Ecclesiae Remensis privilegia confirmat. (Anno 999.)[Duchesne, Hist. Franc. script., II, 843.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio ARNULFO sanctae Remensis Ecclesiae archiepiscopo.
Apostolici culminis est non solum peccantibus consulere, verum etiam lapsos erigere, et propriis privatos gradibus reparatae dignitatis insignibus informare; ut et Petro solvendi libera sit potestas, et Romanae gloriae ubique fulgeat dignitas. Quapropter tibi Arnulfo Remensi archiepiscopo quibusdam excessibus pontificali honore privato subvenire dignum duximus, ut quia tua abdicatio Romano assensu caruit, Romanae pietatis munere credaris posse reparari. Est enim Petro ea summa facultas, ad quam nulla mortalium aequiparari valeat felicitas. Concedimus ergo per hujus privilegii nostri statuta, tibi baculo et annulo redditis, archiepiscopali officio fungi, et omnibus insignibus quaecunque ad sanctae metropolim Remensis ecclesiae pertinent, solito more perfrui. Pallio solemnitatibus statutis utaris, benedictionem regum Francorum et tibi subjectorum episcoporum obtineas, et omne magisterium quod tui antecessores habuisse visi sunt, nostra auctoritate apostolica geras. Praecipimus etiam ut nullus mortalium in synodo, aut in quacunque parte abdicationis tuae crimen tibi quoquo modo opponere praesumat, vel hac occasione in improperii contra te verba exardescat; sed nostra te ubique auctoritas muniat, etiamsi conscientiae reatus accurrat. Confirmamus insuper tibi et concedimus archiepiscopatum Remensem in integrum, cum omnibus episcopatibus sibi subjectis, seu cum omnibus monasteriis, plebibus, titulis et capellis, atque cortibus, castellis, villis, casalibus, et cum omnibus rebus ad Ecclesiam Remensem pertinentibus, salvo et inviolabili testamento beati Remigii Francorum apostoli. Statuentes apostolica censura sub divini judicii obtestatione, et anathematis interdictione, ut nulli unquam nostrorum successorum pontificum, vel aliae quaelibet magnae parvaeque personae hoc nostrum privilegium infringere liceat. Si quis vero, quod absit, hoc Romanum decretum violare tentaverit, anathema sit.
IV. Silvestri II papae epistola de electione Theotardi in episcopum Aniciensem. (Anno 999.)[Mansi Concil., tom. XIX, col. 244.] SILVESTER, servus servorum Dei, dilectissimo in Domino filio THEOTARDO, sanctae Vallavensis Ecclesiae episcopo.
Quoties quaestiones ex adverso oriuntur, oportet ut synodali concilio finis quaeratur, et secundum synodalem definitionem, quod statutum fuerit impleatur. Quocirca, quia constat ex generali synodo habita Romae, Stephanum tuae Ecclesiae invasorem a praedecessore nostro Gregorio V jure damnatum, et ab omni sacerdotali officio depositum, quod Guidone vivente episcopo avunculo et praedecessore suo sit electus, sine cleri et populi voluntate, et a quibusdam tantum episcopis in episcopum post ejus mortem sit ordinatus, et quia in ea synodo clericis in Vallavensi ecclesia Deo famulantibus, licentia alium eligendi episcopum prius concessa, decretum est ut eorum electus a Romano pontifice in episcopum ordinaretur, et cum te ab eisdem electum didicerimus, ideo eorum electioni favente auctoritate apostolica, te in episcopum ordinamus, atque pastorali sollicitudine te, frater charissime, hortamur ut solerti cura gregem tibi commissum custodias, temetipsum sic in bonis operibus disponas, etc., ut si quis episcopus te vel tuum locum ausu temerario excommunicare praesumpserit aut anathematis vinculo irretire tentaverit, nostro fretus munimine ipsam excommunicationem parvipendas.
V. Silvester II PP. sacram coronam Stephano Hungarorum duci mittit, quem regio quoque nomine cohonestat; variisque concessis privilegiis, Strigoniensem ecclesiam regni metropolim instituit . (Anno 1000.)[Cocquelines, Bullarum Rom. pont. ampl. Collect., I, 399.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, STEPHANO duci Hungariorum salutem et apostolicam benedictionem.
Legati nobilitatis tuae, in primis vero charissimus confrater noster Astricus venerabilis Colocensis episcopus, tanto majori cor nostrum laetitia affecerunt, ac minori officium suum labore confecerunt, quanto divinitus praemoniti cupidissimo animo illorum adventum de ignota nobis gente praestolabantur. Felix legatio, quae coelesti praeventa nuntio, atque angelico pertractata ministerio, prius Dei conclusa est decreto quam a nobis audita fuisset. Vere non volentis, neque currentis, sed, secundum Apostolum, miserentis est Dei (Rom. IX, 16): qui, teste Daniele, mutat tempora et aetates: transfert regna atque constituit; revelat profunda, et abscondita, et novit in tenebris constituta (Dan. II, 21, 22), quia lux cum eo est, quae, sicut docet Joannes, illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan. I, 9). Primum ergo gratias agimus Deo Patri et Domino nostro Jesu Christo, qui temporibus nostris invenit sibi David filium Geysae, hominem secundum cor suum, et luce irradiatum coelesti suscitavit illum pascere Israel populum suum, electam gentem Ungarorum. Deinde laudamus pietatem sublimitatis tuae in Deum et reverentiam erga sedem apostolicam, cui, divina patiente misericordia, nullo meritorum nostrorum suffragio praesidemus. Tunc vero largitatem liberalitatis, qua B. Petro apostolorum principi regnum, ac gentem cujus dux es, cunctaque tua ac teipsum per eosdem legatos et litteras perpetuum obtulisse digno praeconio commendamus. Hoc enim facto egregio aperte testatus es, et revera talem te merito esse demonstrasti, qualem ut nos te declarare dignaremur studiose expetivisti. Sed parcimus. Neque enim necesse est, ut quem tot ac talia praeclara pro Christo gesta facinora voce publica clamant, quemque Deus ipse commendat, amplius commendemus. Quare, gloriose fili, cuncta a nobis et sede apostolica postulata, diadema nomenque regium, Strigoniensem metropolim et reliquos episcopatus, omnipotentis Dei ac beatorum Petri et Pauli apostolorum, ejus auctoritate praemonente, atque ita jubente eodem omnipotente Deo, cum apostolica et nostra benedictione, libenter concessimus, concedimus et impertimur. Regnum quoque a munificentia tua S. Petro oblatum, teque una ac gentem, et nationem Ungaricam praesentem et futuram, sub protectionem S. Romanae Ecclesiae acceptantes, prudentiae tuae, haeredibus ac legitimis successoribus tuis, habendum, tenendum, regendum, gubernandum ac possidendum reddimus et conferimus. Qui quidem haeredes ac successores tui quicunque, posteaquam per optimates legitime electi fuerint, teneantur similiter nobis, et successoribus nostris per se, vel per legatos, debitam obedientiam ac reverentiam exhibere, seque sanctae Romanae Ecclesiae, quae subjectos non habet ut servos, sed ut filios suscipit universos, subditos esse ostendere, atque in catholica fide, Christique Domini ac Salvatoris nostri religione firmiter perseverare, eamdemque promovere. Et quia nobilitas tua apostolorum gloriam aemulando, apostolicum munus Christum praedicando, ejusque fidem propagando gerere non est dedignata, nostrasque, et sacerdotii vices, supplere studuit, atque apostolorum principem prae caeteris singulariter honorare; idcirco et nos singulari insuper privilegio excellentiam tuam tuorumque meritorum intuitu haeredes, ac successores tuos legitimos, qui, sicut dictum est, electi atque a sede apostolica approbati fuerint, nunc et perpetuis futuris temporibus condecorare cupientes, ut postquam tu, et illi corona quam mittimus, rite juxta formulam legatis tuis traditam coronatus, vel coronati, exstiteritis, crucem ante se, apostolatus insigne, gestare facere possis et valeas, atque illi possint valeantque; et secundum quod divina gratia te et illos docuerit Ecclesias, regni tui praesentes et futuras nostra ac successorum nostrorum vice disponere atque ordinare apostolica auctoritate similiter concessimus, volumus et rogamus, sicut in aliis litteris, quas in communi ad te, optimatesque regni, et cunctum fidelem populum per nuntium nostrum, quem ad te dirigimus, deferendis plenius haec omnia explicata continentur. Oramus omnipotentem Deum, qui te de utero matris tuae vocavit nomine tuo ad regnum et coronam, quique diadema, quod duci Polonorum confectum per nos fuerat, tibi dandum mandavit, augeat incrementa frugum justitiae suae; novellas plantas suas regni tui rore suae benedictionis perfundat largiter: regnum tuum tibi, teque regno servet incolumem: ab hostibus visibilibus et invisibilibus protegat; ac post terreni regni molestias in coelesti regno corona adornet aeterna.
Data Romae VI Kal. April., indictione decima tertia.
VI. Epistola Silvestri II papae ad Darferium comitem ejusque filios et nepotes. (Anno 999.)[Contatore, Hist. Terracin., 41.] Darferio comiti ejusque filiis et nepotibus, « maxime ob militare obsequium » sibi promissum, tribuit « nomine beneficii civitatem superiorem et inferiorem, quae vocatur Terracina, cum omni districtione sua atque comitatu Terracinensi. » « Et quoniam, » inquit, « sanctae Romanae Ecclesiae pontifices nomine pensionis per certas indictiones haec et alia nonnulla attribuisse nonnullis indifferenter constat, cum lucris operam darent et sub parvissimo censu maximas res Ecclesiae perderent, id genus doni totum in melius commutamus, uti [per] ea quae per hanc nostrae praeceptionis paginam concedimus sub nomine beneficii, et stipendia militaria sunt; hoc quippe genus pensionis dignum ducimus, et milites in pace obsequio, in bello armis pro honore et salute sanctae Romanae Ecclesiae decertent. Sed ne res ecclesiasticae in possessionem vel proprietatem alicujus transire possint, sub nomine pensionis ab hac praesenti quarta decima indictione constituimus, ut actionariis sanctae Romanae Ecclesiae tres auri solidi persolvantur, id est in mense Januario. »
VII. Epistola Silvestri papae II ad Azelinum Laudunensem episcopum.--Ipsum de multis criminibus accusatum ad proximam synodum Romae evocat. (Anno 1001)[Apud Mansi Concil., tom. XIX, col. 241.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, AZELINO [ al., Ascelinio] Laudunensi.
Super salute et apostolica benedictione nihil est quod admirari possis, quoniam, sub pontificali nomine homo etiam moribus esse desiisti. Si fides mortalem Deo sociat, perfidia nihilominus rationabilem brutis animalibus aequat. Cum hoc totum te sapere constet, vehementer admiramur nativam te conditionem reliquisse, et nova et inaudita scelera inhumanius perpetrasse. Epistola regis Roberti et suorum pontificum, apostolicis et imperialibus oblata est manibus, quae te coram universo clero ac populo his publicis accusat criminibus. Ad synodum habitam Compendio cum a Remensi et Turonensi archiepiscopis caeterisque confratribus invitatus fueris, acceptis a quibusdam eorum et aliorum sacramentis pro vitae membrorum atque captionis securitate, tandem venisse diceris: synodalem severitatem cum tibimetipsi conscius merito perhorresceres, ad misericordiae preces, eadem epistola teste, venisti. Legibus te non posse objectis respondere manifestasti, dominum tuum regem offendisse te non negasti. Indulgentiam tantummodo postulans per universam synodum, regis gratiam innovatis perjuriis obtinuisti. Datis obsidibus, archidiacono scilicet tuo, et altero milite, turres Lauduni te redditurum promisisti. Magistrum tuum Remensem archiepiscopum pro accipiendis turribus sub Judae specie tecum ducens, capere voluisti: carcer quippe caeterorum, fraudis in eum conceptae detegit dolum. O Juda magistri proditionem innovans, et pontificalem gloriam nostris temporibus deturpans! Cum magistrum archiepiscopum tradere velis, domino regi non parceres, si posses. In carcere tenes traditos milites, et fefellisse non vereris regem. Exorationum epistolis quoties te monuimus, et ab his periculis eruere te desudavimus! Sed quoniam irruentibus peccatorum cumulis te coercere nequivimus, in hac proxima paschali hebdomada Romae te adesse praecipimus, et generaliter ibi habendae synodo repraesentare te monemus. Hujus ergo invitationis nostrae nulla occasione sis transgressor vel suspensor, quoniam, nisi adfueris, synodicae auctoritati in eodem concilio subjacebis, et de absentia nihil lucraberis. Viarum excusatio nulla te premat, quoniam in Lothariensi regno nullae te manent insidiae, Italia vero nullam praetendit formidinem. Nisi corporis molestia occupatus fueris, aliter excusatio nulla esse poterit. Sed testes mittendi sunt, qui et tuum languorem confirment, accusatoribus tuis respondeant, et legibus te expurgent.
VIII. Silvester II papa S. Urgellensis ecclesiae bona et jura confirmat. (Anno 1091.)[Cocquelines, Bullarum suum. pont. ampliss. Collect, I, 301.] SYLVESTER episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo sanctae Urgellensis Ecclesiae episcopo tuisque successoribus in perpetuum.
Desiderium, quod religiosorum praepositorum ordinatione et sanctorum locorum stabilitate permanere monstratur, sine aliqua est Deo auctore dilatione sustentandum, et quoties in suae utilitatis commodis nostrorum assensus, et sanctae apostolicae auctoritatis exposcitur praesidium, ultro benignitatis intuitu nos convenit subvenire, et rite pro integra securitate ex ratione solidare, ut ex hoc nobis quoque potissimum praemium a conditore omnium Deo in sidereis arcibus conscribatur. Et ideo quia postulasti a nobis, ut praefatum episcopatum sanctae Urgellensis Ecclesiae apostolicae auctoritatis serie muniremus, et omnia ei pertinentia, quae juste et legaliter habere vel tenere videtur, perenni jure ibidem inviolabiliter permanenda confirmaremus, propterea tuis flexi precibus, per hujus nostrae auctoritatis privilegium statuentes decernimus ut cuncta loca urbana vel rustica, id est, cortes, mansos, salas, castella, casales, vineas, terras diversaque praedia, culta vel inculta, cum decimis et primitiis suis, colonis vel colonabus suis, ancillis et aldionibus quae ab aliquibus fidelissimis Christianis eidem episcopio concessa sint, sive in comitatu Cerdaniensi pagus Libianensis, Bergitanensis, Palionensis, Ribacurcensis, Jestabiensis, Cardosensis, Anabiensis, Turbiensis, et locum sanctae Deodatae cum finibus suis; castrum quoque Sanaugia cum finibus suis, Calbiciano, Feners, Submonte, Letone, Clopedera, cum silvis et finibus earum. In pago Ausonensi Castellato et Turizella cum finibus suis. In Marfano ipsum alaudem, qui fuit de Guisado episcopo. In Gerundense villa Adeiz cum omni alode vel ipsa parochia; item in Urgello villam, quam dicunt Bascharam, cum finibus suis, et ipsam parochiam de Alasse, et ipsam villam de Boxedera, Nocolone, Sardina, Sallellas, cum fevo et alode comitale. In villa sancti Stephani fevo et alode comitale. In valle Andorra omnes alodes comitales, et ipsam de Montani cello vel le Cubilare cum finibus eorum. Castrum de Catorbite cum finibus suis, et villam de Salente cum finibus suis, et ipsum fevum de Archavelle etiam, et monasterium Sancti Petri in Schalas cum omnibus suis pertinentiis. Et ipsam turrem, quae fuit de Marchuz, atque aliam turrem in fines Celsima, quae fuit de Bellone, sive tertiam partem telonei cum pertinentiis mercati, vel omnia quae per aliqua munimina ad eumdem pium locum pertinere videntur, et quod amodo, et in antea, tu tuique successores legaliter ac quisituri fueritis, cum magna securitate pacifice et quiete habere vel tenere, et possidere debeatis in perpetuum, ita ut nullus rex, nullus princeps, nullus comes, nullus marchio, nullus judex, neque ulla magna parvaque persona aliquam vim aut invasionem in eodem episcopio neque in suis pertinentiis unquam facere praesumat. Si quis autem temerario ausu, quod fieri non credimus, contra hujus nostrae apostolicae confirmationis seriem venire tentaverit, sciat te domini nostri apostolorum principis Petri anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissimis pompis, atque cum Juda traditore Domini et Salvatoris nostri Jesu Christi in aeternum ignem concremandum, simulque et in voragine tartarea demersum cum impiis deficiat. Qui vero custos et observator hujus nostri privilegii exstiterit, benedictionis gratiam et vitam aeternam a Domino consequatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Maio, indictione quarta decima.
IX. Epistola Silvestri II papae ad Robertum Vizeliacensem abbatem.--Privilegia Vizeliacensia confirmat. (Anno 1001.)[MANSI, Concil., tom. XIX, col. 243.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio ROBERTO, religioso abbati sancti Vizeliacensis coenobii, omnique congregationi ejusdem monasterii, in perpetuum.
Quoties illa a nobis tribui sperantur quae rationi incunctanter conveniunt, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertire suffragium. Atque ideo quia postulasti a nobis quatenus privilegium sedis apostolicae monasterio Vizeliaco, cui praeesse dignosceris, quod constat olim a Gerardo nobilissimo et Christianissimo viro, nec non et Bertha uxore ejus, in honore Domini et Salvatoris nostri Jesu Christi, et veneratione beatissimae Mariae genitricis ejusdem Domini nostri, constructum in regno Burgundiae in parochia Augustodunensi, in pago Avalensi; quodque a praefatis fundatoribus B. Petro apostolorum principi liberali devotione et testamenti pagina collatum est, facere deberemus, veluti a praedecessoribus nostris piae memoriae Nicolao papa, atque Joanne, jamdudum factum fuisse: inclinati precibus tuis libenter fieri decrevimus. Per quod apostolicae auctoritatis privilegium confirmamus atque statuimus ut nulli imperatorum, nulli unquam regum, nulli antistitum, nulli quacunque praedito dignitate, nulli cuiquam alii, de omnibus rebus mobilibus vel immobilibus quae eidem monasterio a jam dictis fundatoribus, vel ab aliis quibuscunque personis collatae et concessae vel in futurum a quolibet de proprio fuerint jure donatae, sub cujuslibet causae occasionisve specie liceat minuere vel auferre, neque suis usibus applicare: sed cuncta quae ibi oblata sunt vel offerri contigerit a praesenti XIV indictionis tempore illibata et sine inquietudine, in sustentatione jam dicti monasterii, et usibus abbatum, et monachorum sub regula Patris Benedicti ibi Deo militantium, volumus atque praecipimus possideri; ea videlicet conditione ut nullus successorum nostrorum pontificum in hac sancta sede, cui Deo auctore servimus, unquam vel usquam quiddam de eisdem rebus cuiquam beneficiare, commutare, aut sub censu quolibet concedere per futura tempora patiatur, sed censum tantummodo in testamento traditionis a fundatoribus, qui ex eodem monasterio hanc sanctam sedem Romanam haeredem fecerunt, etiam delegatum, unam videlicet libram argenti annis singulis successores nostri accipientes, piae paternitatis suffragium eidem monasterio, et tibi successoribusque tuis ac monachis sub jam dicti Patris regula ibidem degentibus, sollicitudine pastorali vigilanter contra omnes infestantes impendere studeant. Item constituimus ut, obeunte abbate dicti monasterii, non alius ibi quacunque obreptionis astutia ordinetur, nisi quem consensus monachorum secundum timorem Dei et institutionem regulae B. Benedicti elegerit, et hujus apostolicae sedis pontifex providerit ordinandum Unde constituimus, et apostolica auctoritate censemus, atque per hoc nostrum apostolicum privilegium confirmamus, ut nullus rex aut pontifex, vel abbas aut comes, vel qualiscunque magna parvaque persona, avaritiae cupiditate corruptus, aut diabolica suggestione deceptus, audeat vel praesumat contra tuum honorem, o venerabilis Roberte abbas, qualicunque modo insurgere, vel in tuo loco aut de tuo honore molestias tibi inferre, vel de omnibus rebus monasterii quae tibi tuisque decessoribus a nobis nostrisque antecessoribus per paginam privilegii concessa atque firmata sunt, aliquas invasiones vel rapinas sive violentias inferre; si non vult, auctoritate Dei, et S. Petri, et nostra apostolica excommunicatione a corpore et sanguine Domini nostri Jesu Christi, et ab ingressu ecclesiae noverit se esse disjunctum. Hoc quoque capitulo praesenti subjungimus, ut locum avaritiae secludamus, nulli unquam liceat de regibus, nulli de episcopis vel sacerdotibus, vel de quibuscunque fidelibus, per se suppositamve personam, de ordinatione ejusdem abbatis, aut clericorum, vel presbyterorum, aut de largitione chrismatis, vel de consecratione basilicae, vel de quibuscunque causis ad idem monasterium pertinentibus, audere in qualibet specie exenii loco quidquam accipere, neque eumdem abbatem pro ordinatione sua aliquid dare; neque episcopus civitatis ipsius parochiae, nisi ab abbate ipsius monasterii invitatus, ibidem publicas missas agat, neque stationes in eodem coenobio indicat, ne servorum Dei quies quocunque modo populari conventu valeat perturbari, neque mansionaticos exinde praesumat exigere. Susceptionem autem fidelium aut religiosorum virorum, atque beneficentiam quam jubet Apostolus cunctis exhibendam, pro possibilitate loci et facultate, non modo ibidem fieri denegamus, verum etiam suademus. Si quis vero regum, episcoporum, sacerdotum, abbatum, judicum, comitum aut saecularium personarum, contra hanc nostrae institutionis paginam tentaverit, percussus apostolico anathemate, potestatis honorisve sui dignitate careat, reumque se coram divino judicio cognoscat; et nisi ea quae a se male acta sunt defleverit, a sacratissimo corpore Domini nostri Jesu Christi alienus fiat, atque aeterno examini districtae ultionis subjaceat. Cunctis autem eidem loca justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis recipiant, et apud aeternum judicem praemia aeternae pacis inveniant.
X. Silvestri II epistola ad Odonem episcopum Gerundensem. (Anno 1002.)[Florez, España Sagrada, XLIII, 419.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio ODONI, episcopo sanctae Gerundensis Ecclesiae tuisque successoribus in perpetuum.
Desiderium quod, etc. Et ideo quia postulasti a nobis ut praefatum episcopatum sanctae Mariae Gerundensis Ecclesiae apostolicae auctoritatis protectione muniremus, et omnia ei pertinentia perenni jure ibidem inviolabiliter permanenda confirmaremus, videlicet quantum habere videtur infra muros civitatis Gerundae vel in ejus comitatu, una cum ecclesia Sancti Felicis martyris et Sancti Narcissi, quae est juxta portam civitatis Gerundae, cum omnibus eorum pertinentiis, et ecclesiam Sanctae Mariae quam dicunt (vulgo Labisbal ) episcopalem, simulque cum ipso alaude, vel fiscus quem dicunt Fontanetus et Fonte Edeta, et Apiliares, et Ventinaco, et muro et murello de Palatiolo, et ipsam Fontem. Haec omnia cum decimis, et primitiis et oblationibus, et servitium fiscale, et ipsum alaudem quem dicunt Parietes Rufini cum terminis et adjacentiis suis, et omnes ecclesias parochiales, vel appenditios qui sunt in omni comitatu Gerundae, et cum decimis, et primitiis, et oblationibus fidelium, et alaudes quae ad ipsas ecclesias pertinent, vel habere videntur, et tertiam partem de ipsa moneta de civitate Gerunda, simul cum censu de ipsis Judaeis, atque tertiam partem de ipso teloneo, de ipsis mercatis de praedicta civitate, vel de ejus comitatu, et tertiam partem de ipsis pascuariis de praedicto comitatu. Et in comitatu Bisuldunensi ipsum alaudem quem dicunt Bascara, et ipsum alaudem de Crispiano cum eorum terminis et adjacentiis. Et cellam Sancti Laurentii, quae est supra castrum Bobeta, quemadmodum Fredolo per praecepta regalia detinet. Et ecclesiam Sancti Martini, quae est in locum quem dicunt Calidas, cum omnibus quae habere videtur. Et omnes ecclesias parochiales, vel appenditias, quae in praedicto comitatu Bisuldunensi sunt, qui sunt de praedicta sede, vel esse debent, cum decimis, et primitiis, et oblationibus, et alaudes quae ad ipsas ecclesias pertinent, cum tertia parte de teloneo, et mercatos suos, et ipsos pascuarios. Et in civitate Empurias omnia quantum ibi ipsa praedicta sedes habet cum ipso censu de ipso mari. Et in comitatu praedicto Empuriense ipsum alaudem quem dicunt Uliano cum terminis et adjacentiis suis et cum servitio fiscale, et ecclesias quae ibi sunt fundatae cum decimis et primitiis et oblationibus quae ad eas ecclesias pertinent. Et ecclesiam Sancti Joannis quae est in Bederga cum decimis, primitiis et oblationibus. Et omnes ecclesias parochiales cum earum appenditiis, quae in praedicto comitatu Emporitanense sunt, una cum decimis, et primitiis, et oblationibus, et alaudibus suis, quae sunt de ipsis ecclesiis. Et in potralata ecclesiam Sancti Martini, cum decimis, et primitiis, et oblationibus suis. Et in comitatu Petralatensi ecclesiam Sanctae Mariae cum decimis, et primitiis, et oblationibus, et alaudibus suis. Et omnes ecclesias parochiales cum earum appenditiis quae sunt in comitatu praedicto Petralatensi cum earum decimis, et primitiis, et oblationibus, et alaudibus. Et tertiam partem de teloneo de ipsis mercatis, et tertiam partem de ipsis pascuariis. Et ut absque jugo seu ditione cujuscunque personae eum stabilire nostri privilegii pagina corroboraremus. Propterea tuis flexi precibus per hujus nostrae auctoritatis privilegium statuentes decernimus ut cuncta loca, etc., ita ut nullus judex, nullus marchio, etc. Qui vero custos, etc.
Scriptum per manum Petri notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Decembri, indictione prima. Bene valete.
XI. Bulla Silvestri papae II qua utrumque monasterium Stabulense et Malmundariense sub sua suscipit protectione, mandatque ut in abbatis electione ex Stabulensi, si dignus reperiatur, assumatur. (Anno 999-1003.)[Marten., ampl. Collect. II, 54.] SILVESTER, summus et universalis papa et beati Petri vicarius, servus servorum Dei, venerabili Stabulensium et Malmundariensium abbati RAVENGERO et omnibus in Christo pie vivere volentibus veram in Domino Jesu dilectionem ac mutuam fraternae charitatis unanimitatem.
Cum constat post primorum nostrorum parentum praevaricationem in liberi arbitrii abusionem genus humanum ei sententiae addictum, ut et homo capitibus aliorum secundum Psalmographi vocem superponatur, ad compescendos scilicet humanae voluptatis illicitos appetitus, et legibus non modo forensibus, verum etiam ecclesiasticis cohibeamur regulis ac rationibus, eousque progressa est auctoritatum institutio, ut sancta sanctorum loca, quae devotione fidelium fundata, cultui divino mancipata, plura a diversis stipendiorum eximia sunt adepta, non solum regalia, sed imperalia, ad immunitatem sui expostulent praecepta; verum etiam auctoritatis nostrae ad stabilitatem sui desiderent privilegia. Quapropter rogatu venerabilis Notgeri Leodiensis episcopi abbatiam Stabulensem vel Malmundariensem antiquorum regum et imperatorum munificentia nobiliter constructam, et semper tam nostrorum praedecessorum auctoritate quam regia immunitate defensam, sub eadem immunitatis nostrae tuitione suscipimus. Abbatem semper habeant, ea tamen praeponderante ratione, Malmundariensium pace, ut quia beatus Remaclus utriusque monasterii constructor et Tungrensium antea episcopus et pastor maluit in altero eorum, id est Stabulensium, locum sepulturae sibi diligere, ipsi primam electionis obtineant vicem, si apud eos melior meritis et instructior litteris inveniatur. Si autem non illic, sed Malmundarii melior reperiatur, utrique loco praeficiendus potius quam externis assumptus intromittatur.
XII. Silvestri II papae epistola ad Odilonem abbatem Cluniacensem. (Anno 999-1003.)[Mabill., Annal. tom. IV, pag. 134.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, ODILONI dilecto filio et abbati praeclaro, atque universae congregationi sibi commissae, charam salutem et apostolicam benedictionem.
Vestris nos sanctissimis omni tempore committimus orationibus, et ut accipere dignemini, fidelibus exoramus petitionibus, quia in quocunque noster valuerit status, nullo modo vester defectum sentiet profectus. Ad haec igitur, quae nostrae auctoritati per Gerbaldum vestrum monachum discutienda praesentatis, APOSTOLICA AUCTORITATE, ET CONFRATRUM EPISCOPORUM CONSILIO, tali vobis respondemus judicio. Cognoscimus enim illum episcopum catholice fuisse ordinatum, et rationabiliter episcopale accepisse officium; sed postquam divino amore ductus, honoribus et officiis renuntiavit saecularibus, non sibi licuit eadem exercere negotia quae prius fecerat in communi vita. Unde, quia quod fecit, non temere nec contra catholicam auctoritatem praesumpsit, sed obedienter et simpliciter coepiscoporum licentia et sui abbatis exercuit; et quia bona intentio non est contraria Deo, volumus et judicamus ut quoscunque ille ad aliquem gradum ecclesiasticum promovendos duxit et benedixit, benedicti sint, et proprio fungantur gradu nostra licentia et benedictione. Qui vero superbe et praesumptuose in eodem gradu in quo eos ordinavit, noluerint persistere, ab illo suspendantur gradu, quem post suam [ al., pro sua] depositionem acceperint, sed illo fruantur licenter quem habebant, et ipse jam dictus episcopus posthac similia non praesumat. Valete.
XIII. Silvestri II papae epistola ad . . . . . abbatem. (Anno 999-1003.)[Apud Theiner, Disquisit. critic. in praecipuas canonum et decretalium Collectiones, pag. 318, ex cod. Vatic. n. 1363, fol. 207.] SILVESTER episcopus, servus servorum Dei, abbati . . . . . salutem et apostolicam benedictionem.
De hoc unde nos consuluisti ideo respondere tibi distulimus, quoniam auctoritatem in Romanis voluminibus non habemus. Illos autem libros, in quibus specialem sententiam legimus, in Gallia relictos recolimus. Aliquid tamen memoria retinemus quod tuae petitioni sufficere posse credimus. In iisdem libris de episcopis per pecuniam promotis legitur ut quisquis talis inventus fuerit, per biennium pontificali officio carens, duos dies per hebdomadem a vino et cocto se abstineat, et post finitum psalterium comedat. Hoc quippe traditionibus priorum Patrum concordare videmus, qui ejusmodi episcopos deponi sanxerunt. Officii suspensio sit cujusque depositio. Qui enim deponitur, a communione non privatur. Valet utique tantumdem biennii suspensio cum poenitentia, quantum sola depositio. Qui vero post biennem suspensionem et poenitentiam officio suo redditur, quasi post depositionem misericorditer reconciliatur. Incipe ergo post octavam Pentecostes praedictum biennium, et eo pacto tuo officio sis restitutus. Si fratrum custodiam et totius coenobii sarcinam alicui fratrum committere possis, donec poeniteas, committe. Sin autem, oportet, quamvis graveris, ut ipse patienter totum sufferas. Multiplex igitur calor purius effundit a fornace metallum.
XIV. (Fragmentum.) Silvester II ecclesiae SS. Gervasii et Protasii, in comitatu Gabalitano a Stephano vice-comite et Angelmoda conjuge constructae, beatoque Petro oblatae protectionem suscipit. (Anno 999-1003.[ Histoire de Languedoc, tom. II, Preuves, pag. 154.] SILVESTER episcopus, omnibus fidei Christianae fidei cultoribus.
Notum esse volumus Stephanum vicecomitem et Angelmodam conjuges, ecclesiam sanctorum Gervasii et Protasii de suis propriis constructam in comitatu Gabalitano positam, nostrae S. R. E. per donationis paginam donasse, etc. Unde placuit nobis eamdem praedictam ecclesiam . . . . . sub nostra protectione, etc., jubemus ut nullus rex, marchio, dux, comes, vicecomes aut alius majorum, parvaque persona, illam ecclesiam aliquo modo inquietare vel molestare audeat, etc.
XV. Silvester II monasterium S. Trinitatis et S. Petri Burguliense, ab Emma comitissa Pictaviensi conditum, privilegiis ornat. (Anno 1003.)[ Gall. Christ., tom. IV, edit. 1.) SILVESTER, papa, EMMAE comitissae Pictaviensium.
Innotuisti auribus nostris quod, Deo donante et venerabili Gauberto abbate cogente et hortante, in loco qui vocatur Burgulius in honore sanctae et individuae Trinitatis et S. Petri apostolorum principis monasterium fundaveris, terris locupletaveris, rebus ditaveris, tuis precibus inclinati libenter assensum impendimus. Statuimus ergo, annuente Raynaldo Andegavensi episcopo, ut nullius civitatis pontifex concilium in eodem monasterio absque consensu et voluntate abbatis et monachorum ejusdem loci celebrare praesumat. Electionem vero abbatis, monachis ipsius loci licet agere, non ex alienis, sed ex propriis, cujus vita et mores secundum Deum sint. Quo electo, duci Aquitanorum filiisque ejus eum repraesentent, et ipse ei donum praebeat sine ulla contradictione aut aliqua contrarietate. Si quis vero abbas cupiditate aliqua accensus, aut potentia saeculi munitus, cum vi intrare in hanc abbatiam voluerit et hanc supradictam scriptionem praeterire ausus fuerit, in horrendo judicio Dei incidat. Ecclesiae autem ipsius monasterii in quibuscunque territoriis sitae maneant, absque alicujus episcopi, seu archidiaconi, nec non et alterius personae inquietudine, excepto synodali, vel quae vulgo circada, vel parada, dicuntur, etc.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, indict. I. Bene valete, Sylvester, qui et Gerbertus papa.
DUBIA. XVI. Litterae Silvestri II papae ad Ottonem III imperatorem, quibus significat se episcopo Ticinensi commendasse monasterium monialium Ticinensium, quod Senatoris apellatur, ipsumque rogat ut hujusmodi constitutionem confirmet. (Anno 1001.)[Muratori, Antiq. Ital. V, 991.] In nomine sanctae et individuae Trinitatis, SILVESTER, servus servorum Dei, apostolicae sedis humilis episcopus, OTTONI imperatori.
Pastorali cura semper vigilare ac laborare debita pro gregis salute decet, ut vestro fulta praesidio nostras Ecclesias protegere, tueri atque defendere nostra studeat providentia, ne iniquorum effrenata servicia, omnique timore libera, Deo famulantes sua peragere officia impediat. Vestris quippe antecessoribus, vestraeque imperiali majestati notum esse scimus, monasterium quod Senator pro remedio animae suae et cunctorum fidelium, in honorem sanctae Dei genitricis semperque virginis Mariae Papiae construxit, nostrae ditioni deditum eo tenore ut pro tempore abbatissam, ex eadem congregatione electam ibi, quae sanctas moniales regeret, consecraremus, et ab omni malorum hominum locum illum molestatione defenderemus. Nunc vero . . . . . abbatissam et sanctas moniales Deo servientes, pessimorum opprimente calumnia, dum longe positi, ut decebat, defendere non potuimus: per interventum Widonis nostri Vicarii, ejusdem loci episcopi, vestra quoque imperiali suggerente majestate, illud monasterium ecclesiae Sancti Syri concessimus, non ad dominium per subjectionem, neque per extra . . . . . dominationem, nec per aliquam conditionem, sed ad solam consecrationem et defensionem, ut pastor episcopus illius loci praesentem abbatissam et sanctas moniales ab omni inquietudine defendant, ita ut praefatus episcopus, vel aliquis de successoribus alicui meorum successorum aut imperatorum, per scriptum vel per aliquod ingenium . . . . . constituere fecerit, statim monasterium nostrae consecrationis et vestrae defensionis revertatur. Quia nec nos nec aliquis aliter quam bonae memoriae Senator cum de eo constituerit, audemus . . . . . vestram imperialem deprecamur clementiam, ut nostram constitutionem vestro corroboretis praecepto, et hanc firmetis rogo. Si quis vero episcopus aut aliqua magna vel parva persona bona ipsius ecclesiae diminuere aut devastare, vel aliquod tributum exigere praesumpserit, anathematis vinculo ex parte S. Mariae et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, et omnium electorum Dei et nostra, nisi resipuerit, alligatum se sciat, et cum Juda proditore Domini in aeternum damnatum. Hoc quoque ut firmius habeatur, manu nostra subter firmavimus, et nostro sigillo signavimus.
Silvester . . . . . episcopus et sanctae Mariae virginis Dei genitricis manu propria corroboravimus.
Imperatoris Ottonis signum.
Scriptum per manus Petri scriptoris sanctae Romanae Ecclesiae.
Confirmatum per manus Gregorii chartarii sanctae apostolicae sedis.
Actum hoc Romae, anno Dominicae incarnationis millesimo primo, indictione tertiadecima, anno vero pontificatus Silvestri universalis papae quarto.
Sigillum plumbeum appensum.