There are no reviewed versions of this page, so it may not have been checked for adherence to standards.

CAP. XIV

De fidelitate & pudore foeminarum.

Duo fidelitatis exempla, totidemque verecundiae seu pudoris annotat Caronius, quorum tria postrema, cum ibi praesens esset, contigerunt, primum dudum ante illius adventum, anno nimirum 1616, bello, quod Ongoschio Tutor contra pupillum suum Caesarem Fiderium gessit de quo in praecedentibus dictum est. Erat tunc temporis in huius aula regina Cocorae, unà cum liberis, tanquam obses: Rex autem illius nimirum maritus, sequebatur Ongoschionis partes contra Fiderium. Quo cognito Caesar metuens reginae fugam, ut arctiori eam custodiâ asservaret, iussit illi mandare, ut in arcem cum liberis suis se conferat. Regina habita Caesari debitâ reverentiâ recusavit id hisce verbis: Serenissime Caesar, uxor ego cum sim, non minus imperium mariti mei agnosco, quàm maritus meus Vestrae Maiestatis imperium observare tenetur. Curet itaque Vestra Maiestas marito meo hoc indicari, ut ego ab illo iussa vestrae voluntati satisfacere queam. Caesar hoc responso ad iram commotus, iubet illi rursus dici, ut veniat, & nî faciat, se vim adhibiturum. Verum illa non tantum Regis coniux sed & regiâ stirpe nata maximo sibi dedecori & marito suo id fore existimans, mortem potius oppetere quàm tale quid admittere statuit. Videns itaque quòd viribus Fiderii resistere non posset, assumtis liberis, puellis gynaecei, nutrice sua, quae omnes cum Domina sua mori decreverant, in aliquod conclave se confert, atque huic magnam ligni pulverisque nitrii copiam circumponi curat. Testamentum deinde cum aliquot tristibus versiculis conscribit, quod fidelissimo cuidam ex nobilibus suis ministris tradit hac cum informatione, ut simul ac flammam erumpere conspexerit illico Regi suo id indicet, & Testamentum illud offerat. Fiderius in sententia sua persistens misit, qui reginam abstraherent è conclavi, sed illa accensâ materiâ quâ conclave cingebatur, praevenit, atque ita omnes illae foeminae concrematae sunt.

Non minus memorabilis est historia, quae in regno Fingo accidit. Nobilis quidam magni nominis pulcherrimam duxerat uxorem: huius amore flagrans Rex clam sustulit è medio nobilem, paucisque deinde elapsis diebus foeminam ad se vocat, amoremque suum ei exponit. Verum illa exploratum habens, quod Rex causa fuisset mortis mariti sui, ad illius inhonesta postulata hunc in modum dicitur respondisse: Potentissime Rex, decebat quidem me tacitam mecum gaudere felicemque me aestimare, propterea quod digna habita sim, quae Vestrae Maiestati inservirem aut placerem: attamen affirmo V. M. quod eodem temporis puncto, quo me contrectaverit, dentibus ipsa mihi linguam praemorsura sim, ut vitam cum morte hoc pacto commutem. Quod si antequam id attentet V. M., uni meae petitioni satisfacere dignabitur, tum demum libenter omnia mea servitia & officia V. M. praestabo. Peto autem ut triginta mihi dies concedat, quibus defunctum meum maritum lugere & ipsius sepulturam, ut docet, procurare possim. Deinde ut hoc facto mihi liceat in arcis vestrae turri convivium pro amicis & consanguineis parare, atque ibi finem lachrymarum & luctus cum illis facere. Annuit Rex huic mulieris petitioni miratus, cur in turri instituendum esset hoc convivium. Omnibus iam curatis, cum caena ferè peracta esset (cui Rex ipse intererat & valdè hilarem se praebebat, quoniam explendae libidinis horam adesse credebat) ecce tibi, foemina illa in pergula turris residet, quasi aspectu circumiacentium aedium & agrorum se recreatura, mox nemine animadvertente in praesentia Regis & consanguineorum suorum desuper se praecipitat, terraeque allisa exstinguitur, servans hac ratione pudicitiam à Rege illaesam.

Pudoris exemplum Caronius refert hoc. Puella quaedam in gynaeceo Magnatis alicuius ad mensam ministrabat, genibus pavimento insidens, adversus Dominum, iuxta gentis morem, ad infundendum vinum Domino & Dominae. Cum autem quaedam patinae cum cibis ante Dominum positae essent, supra quas brachium extendere debebat, cum vinum pro Domino infunderet, accidit quiddam ridiculum puellae, nempe dum nimium extendit brachium & humeros, compressus venter flatum non sine sonitu elisit.

Hoc infortunium tanto suffudit puellam pudore, ut non sustineret surgere atque extra conclave se proripere, sed in eodem loco manens, manus & brachia intra stolam absconderit, caput verò intra sinum, atque ore ad mammam dextram applicato, tanto cum impetu dentes ei immiserit, ut inibi infixi quasi ostupescerent, & puella animam exhalaret.

Alterum pudoris exemplum est hoc. Quidam Dynasta ex tota sua provincia multas elegantis formae puellas ad gynaeceum suum elegerat: inter alias pauperis cuiusdam viduae filiam, erga quam cum singulari afficeretur amore, in pellicum numerum assumsit. Mater clanculum ad filiam literas mittebat, quibus extremam suam egestatem, prae qua vitam vix traheret, prolixè exposuerat. Cum autem filia in harum literarum lectione occupata esset, ingreditur ad eam Dominus, cuius adventu literas occultare festinabat. Ille hoc videns aegrè tulit, & sciscitatus ab ea, quales illae literae, unde & à qua persona scriptae.

Puella prae magno pudore non poterat Domino matris paupertatem fateri: illo autem acrius & cum violentia instante, in os intrusit epistolam tenui charta exaratam, cum aliter eam defendere non sciret, & deglutire conata est: verùm literis in gutture haerentibus subito perculsa terrore suffocata est. Dominus Zelotypia & irâ furens fauces dissecari iussit, atque chartam exemit. Ex qua perlecta postquam sine crimine eam esse sensit & ab egena vidua, matre puellae scriptam, magnopere contristabatur ita ut lachrymis non abstineret. Assumtam in aedes suas viduam liberaliter deinde aluit & honorificê semper habitam sustentavit.