Migne Patrologia Latina Tomus 135
De triumphis Christi Antiochiae
De triumphis Christi Antiochiae (Flodoardus Remensis), J. P. Migne 135.0595B
PRAEFATIO SEQUENTIS OPUSCULI.
135.0549B| Temporis prisci proceres Damascum
Dixerant culmen Syriae, caputque
Patris Abrahae Chanami vocatam
Prole Damascum.
Cessit at postquam patris a Seleuco
Civitas est Antiochi decore
Structa, quam cunctae Syriae eminere
Maluit auctor.
Nuper huc Christi famuli feruntur
Territi prima tribulatione
Qua pium constat Stephanum cruento
Grandine pressum.
Hinc via facta geruli fideles
Huic ferunt urbi radios beati
Luminis, fecunda Dei serentes
135.0549C| Semina verbi.
Coepit hic jam lux, tenebris fugatis,
Splendide fulgens adeo micare,
Nomini ut primordia Christiano
Urbs daret ista.
135.0550B| Tum ferax accrescere praeminentis
Tritici surgit seges, ac referre
Centuplum coelis patienter aucto
Mergite fructum.
Spiritus sancti radiata luce,
Intuens toto orbe famem futuram,
Fertiles certat Solimam patronis
Ferre maniplos.
Nam prophetiae quoque dona sumpsit
Muneris charismate, quo, tributo
Gentibus, Judaea caret, salutis
Fonte negato.
Urbe qua certamina sunt labore
Plura decertata pio, fideles
Clara quis Christi referunt alumni
135.0550C| Praemia regni.
E quibus multis, quia Christiani
Nominis fons hic et origo coepit,
Post Palaestinos breviter triumphos
Paucula tangam.
INCIPIT LIBER PRIMUS.
CAPUT PRIMUM.
135.0549|
135.0549D| Urbs nacta Antiochi nomen de nomine regis,
Sortis apostolicae magnis instructa magistris;
Ierarcha Petro, hic prima residente cathedra,
Praesulis et digni officium solerter agente,
Atque scholae Paulo docili coelestis alumno,
Egregius celebrat, Christo donante, triumphos;
Martyribus factis, isto sed nomine nec dum
Dictis, martyrii quoque dat reverenter honorem,
135.0550D| Et Machabaeorum recolit solemnia fratrum:
A quibus antiquae dum testificatio legis
Fortiter asseritur, matre exhortante beata,
Pro legislatore Deo stant ultima passi.
Et quia pro casta mandati lege necantur,
Christi sunt testes, veteris qui legis habetur
Finis principiumque novae, probat auctor utrique.
Qui sacra dum certant non abjurare paterna,
135.0551A| Interimi nec seduci vincive valebant;
Terrorem regis puerorum pectora frangunt,
Munia nec legis, tormenti machina fregit.
Quem vincunt pueri barbatos vicerat hostes;
135.0552A| Victorem regum superat patientia fratrum.
Haud dubium pro lege Dei quod caede perempti
A Domino legis capient pia praemia morti,
Sumentes roseas, Christo tribuente, coronas.
CAPUT II. De Agabo propheta.
135.0551|
135.0551A| Hic Agabi pollent sancti monumenta prophetae,
Inque rudi testamento, cui gratia vatum
Enituit veterum, claro ventura canenti.
Ille famem multis praedixerat ante diebus
Quae pressit totum, regnat dum Claudius, orbem.
Namque prophetali pulsus cum munere, dona
Huc a Judaea manifestans coelica venit,
135.0552A| Judaeis ablata, piae sed tradita genti:
Lumen ab Hebraeis extrusum gentibus ortum.
Hic sancto cecinit Paulo sua vincla manere;
Cujus corripiens zonam, palmasque pedesque,
Devinxit sibi, vaticinans sic esse ligandum
In Solima fratrem, cujus vincimen id esset.
CAPUT III. De Manahen, Procoro et Joanna.
135.0551|
135.0551B| Hic etiam Manahen, qui collactaneus ipsi
Scribitur Herodi, doctor simul atque propheta,
In Christo clara tumulatus sorte quiescit.
Conjugis hic Chuzae, qui olim curator alebat
Herodem, pariter recoluntur festa Joannae.
135.0552B| Quam meminit Lucas Domini vestigia Christi
Sectatam, sociisque ipsique fuisse ministram.
Hanc quoque Procorus habitare diaconus urbem
Delegit, fidei merito, virtutibus atque
Pluribus insignis, hic et complevit agonem.
CAPUT IV. De Evadio episcopo.
135.0551|
135.0551B| Huic primus praesul, post Petrum, Evodius urbi
Jura sacerdotis, Petro tradente, subivit.
Dignus quem Petrus tali donaret honore,
Atque vices tanti caperet pastoris ab ipso,
Pro grege commisso forti qui robore fretus
Martyrii meruit certans hac urbe coronam.
Quam dignus meritis successor laudibus effert,
Ecclesiae scribens Ignatius Antiochenae,
135.0552B| Ipse feris abiens tradendus corpore Romam.
Discipuli estis, ait, Petri Paulique vocati
Depositum vobis ab eis servate relictum,
Et memores estote pii pastoris, ab ipsis
Qui datus est vobis, nec confundamur alumni
Sicut adulterio corrupti seminis orti.
Tam dulcem sanctumque Patrem sed moribus almis
Efficiamur eo tam castifico Patre digni.
CAPUT V. De sancto Ignatio.
135.0551|
135.0551C| Hac etenim residens Ignatius urbe nitebat,
Huic post hunc praesul fidei pia dogmata dedens,
Morte triumphata, quem se vidisse fatetur,
Sumpsit apostolico socius quae strenuus ore.
Audito cujus celebri rumore senatus,
Principe Trajano fervorem stragis agente
In nostros, statuit qua pasceret ora ferarum
Insanaeque daret Romae spectacula plebi.
Abripitur, vinctusque datur custodibus ultro,
Militibusque decem ducendus traditur Urbi.
Qui loca praeteriens Asiae, dum caerula vadit
Navigio, veneranda piis dat semina terris,
Ecclesiaeque docet populos persistere toto
In sancta cum corde fide, vitare profanas
Quae tunc extulerant hereses caput ore chelvdri,
135.0551D| Exhortans ut apostolicis nexamine forti
Haererent monitis, horum praecepta secuti.
Adveniens Smyrnam, Polycarpi fultus amore,
Dirigit hinc Ephesum scriptis solamina verbi.
Hinc simul instruitur Magnesia, necne Meander;
Ecclesiae Trallis dantur quoque semina vitae.
Romanis etiam scribens pia grammata mittit,
Poscens ne pro se doleant, ne spem sibi tollant
135.0552C| Martyrii; jam carnis eis affectio desit
Erga se, poenas hilari qui corde receptet
« Ecce salutares, inquit, mihi nosco ferarum
Exacui dentes, veniant, his carnibus uti,
Quaeso, meis liceat diras, quas opto parari,
Ac peto ne nostrum metuant contingere corpus,
Quorumdam veluti crebro timuisse patescit:
Quin et si dubitent, ego me, veniam date, subdam.
Nosco quid expediat mihi discipulus fore [ pro esse] Christi
Nunc coepi, non invideat quem quisquam adipisci.
Fornaces ignesque, crucesque, feraeque parentur,
Membra revellantur, pateantque medullitus ossa;
In me supplicii conflentur robora cuncti,
Ut modo pervaleam Christum comprendere Jesum. »
135.0552D| Inde datis scriptis, Polycarpo tradit alendam
Ecclesiam, coeptum repetens iter, Antiochenam;
Et veniens Romam Trajam sedibus astat.
Hic oblatus ei pariter residente senatu
Praeponensque Dei cultum terroribus horum,
Plumbatas scapulis primo accipit ictibus actas;
Hinc ejus lanians latus ungula sulcat utrumque,
Quodque subinde fricant scabri rigidique lapilli,
135.0553A| Deinde volae manuum vivo carbone replentur,
Infusoque olei fotu flagrante papyro
Costarum cratis laterumque arvina cremantur.
Inde pavimento prunarum aspergitur ignis,
Et super hunc sanctae tolerant consistere plantae.
Tum requies justo lectus conceditur ardens,
Vellitus unde iterum trahitur discindere dorsum
Ungula dilacerans carnes et ad ossa penetrans;
Quaeritur inde dolor, patiens dum talia suffert,
Ac sale cum valido plagae intunduntur aceto,
Haec passus, fortisque manens, horrore fatigat
Tortores crucians, subigit frangitque flagella.
Victi suppliciis lanii vincire beata
Ferro membra parant, imo quoque carcere trudunt,
Constringuntque pedes magni sub pondere ligni.
135.0553B| Cumque tribus, nullo victus solamine pastus,
Sed neque potatus, mansisset athleta diebus,
His indefessus Trajani sede superbi
Amphitheatrali deducitur ante tribunal,
Quo, Romanorum cuncta properante caterva,
Objicitur geminis sub vincla leonibus actus.
Jamque datus, caveae rabidos audire ferarum
135.0554A| Ut coepit fremitus, flagramine talia fatur,
Martyrii et magno succensus amore triumphi:
« Sumite, Romani, nostram quicunque palaestram
Spectatis, cunctique viri, mea sumite verba:
Non abs re patior, nec propter vana laboro.
Me pietas, non impietas perducit ad ista,
Nec propter facinus, sed pro pietate trucidor.
Frumentum Christi, fateor, me dentibus harum,
Mundus ut inveniar panis, molar ipse ferarum. »
Permissi veniunt, illo haec dicente, leones,
Praefocantque pium, jussi componere luctam,
Caetera non audent, nec enim contingere carnes
Praesumunt, tantumve cibo violare cadaver.
Mortua membra feras, homo quae laceraverat, arcent.
135.0554B| Quae ratione vigens ratione vigentia torsit,
Haec ratione carens ratione carentia servat,
Christicolisque suae linquuntur et integra sedi.
Haec ad quam revehunt comites invicta ferentes
Ossa triumphati, proceres vincentia mundi,
Daphniticamque locant extra pia pignora portam
Mortuus ut tegeret vivens quam rexerat urbem.
CAPUT VI. De Herone et successoribus ejus.
135.0553|
135.0553B| Angelicis quondam conspexerat iste choreis
Sidereos trinum cives efferre decorem;
Coelicus antiphonis modulans recinebat ut hymnos
Ordo, notansque modos proprios, docet organa turmas.
135.0553C| Spargitur hinc celebris mundi per climata ritus.
Huic manifestatum pergenti ad praelia fertur
Ejus pontificem post se fore sedis Heronem,
Utilis ipsius qui tunc levita nitebat,
Quique gradum digne subiens hujusce decoris,
Hujus et exemplum sectans imitator habetur,
Proque gregis Christi cura procumbit alendi.
135.0554B| Instruit hanc post quem praesul Cornelius urbem.
Tum quoque post Petrum quintus hic praefuit Heros,
Theophilus sextus, sapiens sanctusque sacerdos,
Cujus catholicae doctrinae scripta feruntur,
135.0554C| Contra diversas docte bellantia sectas,
Hermogenem et reliquos qui confutavit ineptos.
Congressusque palam superavit falsa sequentes.
Qui procul exturbans docti celeberrimus oris
Ut vigilans pastor rictus clamore ferarum
Atque lupi Christi gregis insidiantis ovili,
Praesentes vegetat, venturis arma ministrat,
Ecclesiamque Dei vita verboque venustat.
CAPUT VII. De Maximino et Serapione.
135.0553|
135.0553C| Hinc Maximinus rite post apostolos
Qui rexit urbem fertur istam septimus.
Serapion post hunc, fide clarissimus
Ac eruditus regulis authenticis,
135.0553D| Quibus refutat improborum naenias;
Qui se prophetas jactitabant publice,
Sanctis agentes vatibus contraria
Et spurca mundis inserebant semina
Dum tritico conspergerent zizania;
Hic Maximillae detegens mendacia,
Honore vatis quam colebant inscii,
Ostendit ejus exsecranda semina.
135.0554C| Hujusce subscripsere sancti epistolis
Viri probati, praesules ac martyres,
Qui pluribus fervore sancto scriptitans,
Docet fideles, infideles arguit,
135.0554D| Rectos tuetur, deviantes corrigit,
Nunc apta firmans, nunc inepta respuens;
Qui Martiani reprehendens dogmata
Monstrat sibi ipsis quod sient confraria,
Notans sequaces quos dotcetas nominant,
Servatque agellos a maligno semine,
In quîs benigna nutriebat gramina.
CAPUT VIII. De Asclepiade, Phileto, Zabenno et Gemino.
135.0553|
135.0553D| Hic ad supernam dum recessit patriam,
Asclepiades praesulatu fungitur
Istius urbis, inter almos milites
Confessione clarus et fortissimus.
135.0554D| Congratulatur huic Alexander, datum
Solymae a Deo quem praesulem signavimus.
Solans alumnos urbis hujus litteris,
« Levavit, inquit, nostra Christus vincula
135.0555A| Et arcta dilatavit hujus carceris,
Asclepiadem, sanctitate praeditum,
Hujus honore culminis dignissimum,
Sumpsisse vestra comperi quod regmina. »
135.0556A| Post quem Philetus, hinc Zabennus jungitur,
Geminus senatu splendet hujus presbyter
Lepore clarus, emicans scientia,
Monimenta libris praedicant ut indita.
CAPUT IX. De sancto Babyla et Theodoro.
135.0555|
135.0555A| Abhinc Babillas urbis hujus pontifex
Confessionis dignitate praeminet:
Qui dum frequenter passionibus suis
Christi triumphans extulisset gloriam,
Et innovatis invicem carptoribus,
Flagella fortis pertulisset maxima,
Intra cavernae carceralis vincula
Vitae capessit gloriosae terminum.
Cum quo feruntur tres necati parvuli
Philidanus, Epolanus, Urbanus simul
Hujus secuti Patris altum tramitem.
Cujus beati martyris mausoleum
Daphnis renidet, urbis in suburbio.
Qui Julianus, pestilens apostata,
Dum, fana Castaliae colens scaturiginis
135.0555B| Misero litaret impudens Apollini,
Responsa nec stipulatus ulla sumeret,
Hujusque causas quaereret silentii,
Juxta Babillae busta haberi martyris,
Tandem remissi detulere daemones
Responsa se non posse quare reddere.
At ille mox venire Galileos jubet
(Nam Christianos sic vocare sueverat)
Et hinc sepulcrum martyris propellere.
Tunc Christiani rege Christo praediti,
Arcam levantes hymnizando martyris
Laudes in exsultatione concrepant,
Aures profani principis per millia
Sex impetentes haec canendo carmina:
O Christe, confundantur omnes ethnici,
135.0555C| Qui vana adorant supplicantes sculptilia,
Et gloriantur qui suis in idolis.
Coelum resultat arduis clamoribus,
Tyrannus atris infremit doloribus.
Tum Christianos ille mandat abripi
Et carceris trusos in imis affici.
135.0556A| Praefectus ejus implet hoc Salustius,
Arctansque quemvis Christianum primitus
Sibi obviantem (nomen huic Theodorus),
A luce prima torquet usque vesperam
Crudelitate tam truci, tortoribus
Ad flagra mutatis, ut unquam diceret
Se nemo tam vidisse factum atrociter.
Pendens equuleo sed nihil praeter pium,
Actus flagris hinc inde saevientibus,
Dicebat hymnum quem canebat pridie.
Considerans egisse nil Salustius
Immanitate tam ferae sententiae,
Juvenem recepit obstupens ergastulo,
Ac imperatori quid actum sit refert,
Quem commonet ne tale quid de caetero
135.0556B| Praesumat, ipse sibi parans infamiam,
Et Christianis qui resistunt gloriam.
Minatur ergo Julianus Persicam
In Christianos arma post victoriam,
Totasque vires se daturum praelii.
Divina sed resistit his sublimitas,
Miserum relegans quem minacem sustinet.
Nempe hoste caesus abdito subvertitur
Finemque vitae sumit atque fascium,
Christo potentis architecti filio
Diro locellum fabricante funeri.
Ast intimasse traditur Theodorus
Saevis adactum se parum doloribus,
Sed allevatum spiritali lumine,
Juvenem sibi astitisse, candidissimo
135.0556C| Sudoribus se terserit qui carbaso,
Aquam frequenter frigidam qui infuderit
Eumque sub labore roboraverit:
Dolet unde fessis hostibus parci sibi,
Se gloriatus luce Christi perfrui.
CAPUT X. De ultione in perfidos et retributione fidelium.
135.0555|
135.0555D| Ipsumque fanum fulmine ardet coelico,
Deus favilla delitescit Pythius:
Flagris subacti id clamitant Neochori,
Id rusticorum tota fert vicinia.
Praefectus alter sancta mictu attaminans,
Christique templum inane censens numine,
Praesumptionis digna pendit praemia,
Dum, putrefactis abditorum ductibus,
Blasphemiarum stercus effert organo
Saevaque multae peste gnarus interit.
Praelatus ipse probra gazae regiae
Addens cavillo, dum cachinnat, aemulo,
Manum supremi cognitoris non fugit,
Oris meatu fulcra fundens corporis,
135.0556D| Vacuus repente qui facessit sanguine.
Laquei parantur innocentes fallere
Fontesque dapnis sordidat contamine,
Cibi forenses hic madent aspergine.
Quidam gementes munda mundis judicant,
Quidam exsecrantes respuunt spurcamina,
Damnant profana, laude lucis oppetunt,
Palmas adepti dignitate funeris.
Rerum rapinam quidam ovantes efferunt:
Ut dux Valentinianus, indignans sacra
Stilla inquinari, non renutat carcerem
Laeto ministro, aut incolatum perpeti
Centena adeptus, unde regni purpuram
Pro militari mox capessit baltheo.
135.0557A| Cives abactis urbis hujus mercibus
Vesanientis opprobrant socordiae
Taurina mundum quod erat quassatio
135.0558A| Querulis crepantes insonant conviciis,
Barbae imo stamen torqueatur funibus.
CAPUT XI. De constantia Publiae.
135.0557|
135.0557A| Matrona castis culta nec non moribus
(Tellure pulcher procreatus pullulat
Qua flos Joannes laude digna presbyter
Fugiens, petitus saepe, summa ad regmina),
135.0558A| Choro notatum ridet hostem Publia,
Tacere jussa despicit lyphaticum,
Nec caesa parcit carminare erroneum.
CAPUT XII. De Fabiano episcopo et successoribus ejus.
135.0557|
135.0557B| Post vitae excessum sancti magnique Babillae
Ecclesiae regimen capit hac Fabianus in urbe,
Concilii decreta sui Cornelius urbis
Romanae praesul cui confirmanda dicavit,
Quae feriunt heresim natam turgore Novati.
Scribit Alexandrinus ei Dionysius unde
Multa, notans istud quam sit damnabile dogma.
Successit cathedrae Fabiani Demetrianus,
Cui Paulus Samosatenus, qui, regmine sumpto,
Erroris lepra Christi maculavit ovile,
De Domino malesana ferens, dum simplicis illum
Naturae tantum docet humanaeque fuisse,
Divinum nitens in eo vacuare decorem.
Conveniunt igitur proceres pietate viriles
Pastoresque boni, caulis belvam insidiantem
135.0557C| Discutiunt, multoque premunt clamore latentem.
In quibus insignes aderant famaque celebres
Cappadocum gentis praesul tunc Firmilianus,
Gregorius Ponti, fraterque Athenodorus, atque
Iconii Nichomas, Helenus Sardensis, et horum
Praecipuus Solimae praesul Hymeneus, et ejus
Urbi vicinus Theotignus Caesariensis;
Maximus et synodo Bostrensis idoneus horum;
Cum quibus et multi variis e partibus orbis
Pontifices sacri, levitae presbyterique,
Hac urbem causa conciti apud Antiochenam
Obloquii contra fugitantem spicula mittunt
Serpentem multis dum lusibus effugit actus,
Conveniunt iterumque, iterumque relabitur anguis.
Concurrunt quoque multoties, dum numine fulti
Divino, tumidum tandem oppressere draconem.
Ad figenda tamen sinuosa volumina monstri
135.0557D| Hujus, praecipue valuit quidam Antiochenae
135.0558B| Presbyter ecclesiae prudens, cui Malchio nomen:
Vir bonus, ornatus meritis fandique peritus,
Doctrina factoque potens, virtutibus altus,
Cum Samosateno cui disceptatio Paulo
Concilio soli concessum fertur ab omni,
Scriptorum excipiente manu, quam naviter acta,
Servatur cuncto veluti mirabilis aevo.
Solus enim propriis potuit vincire profatis
Ac monstrare palam Paulum se dissimulantem;
Solus ab internis anguem exturbare cavernis.
Deprensus clara damnatur voce chelydrus,
Monstraturque palam toto damnabilis orbe.
Deposito hoc Domnus praesul latrone levatur.
Post quem pontificis suscepit jura Timaeus.
Hoc quoque defuncto successit honore Cyrillus,
135.0558C| Quem sequitur Dorotheus, divino dogmate clarus
Et satis intentus, quare didicisse loquelam
Traditur Hebraicam, Graeco sermone disertus.
Fertur hic eunuchus matris de ventre fuisse,
Unde et apud reges terrenum sumpsit honorem,
A Domino partem quoque pignoribus meliorem.
Erigitur praesul quo decedente Tyrannus,
Ecclesiae fervens sub quo tribulatio crevit
Quam rabidus furor accendit Diocletiani,
Omnigenis sanctos poenis qua vellere legit;
Diversisque modis diversas dum quatit urbes,
Craticulis hac urbe pii torrentur adusti,
Comprensi hicque duo juvenes, virtute gemelli
Non natu, libare diis ducuntur ad aras
Injectisque foco manibus, « Libasse putate
Nos, aiunt, si forte manus subducimus igni. »
Dicta probavit opus, palmae nec ab igne remotae
135.0558D| Donec tota cadens manuum caro fluxit in ignes.
CAPUT XIII. De sanctis Juliano et Basilissa.
135.0557|
135.0557D| Hac urbe sanctae Julianus indolis
Nitebat almus, eminens virtutibus,
Quibus pia florebat ex infantia,
Quibusque crescens bis novem peregerat
Adultus annos, legis in scientia
Dei laborans sedulus nocte ac die.
At dum renidet unicus parentibus,
Uxoris hunc vincire contubernio
Nituntur, atque respuentem commonent
Pauli beati paginis apostoli.
135.0558D| Septem dierum qui petens inducias,
Oratione fultus et jejunio,
Summi voluntatem requirit Arbitri,
Tandemque sumit ejus hoc oraculum,
Uti parentum vota taedis impleat,
Nec conjugalem copulam perhorreat,
Qua non pudorem conjugatus perderet:
Integritatis complicem quin sumeret.
Hoc roboratus vir pudens oraculo,
Audire jussa se editorum rettulit.
135.0559A| Gaudent parentes, ac requirunt nobilem,
Mox nobili quae necteretur, virginem.
Favente Christo repperitur commoda
Quae casta casto jungeretur congrue,
Basilissa, claris prodiens natalibus.
Die statuta nuptiarum largiter
Dapes parantur, convocatis plurimis;
Thalamus locatur, virgo ducit virginem:
Intrant cubile, sentiunt fragrantiam
Velut rosarum ac liliorum copia.
Sponsus revelat hunc odorem coelitus
Missum rosarum, cum nec essent tempora,
Nec id cubile spargeretur floribus:
Haec castitatis esse signa praevia,
Servare Christus quam juberet, gloriam
135.0559B| Ut angelorum comprehendant caelibes:
Imbuta sacro sponsa coeli nectare,
Gaudet pudoris dedicari stemmate,
Et caelibatum laeta praefert copulae.
Firmantur ergo vota contubernio
Ut conjugali intaminata castitas
Enutriatur, vana vitans gaudia;
Et quae putantur carnis esse foedera
Fiant beatae casta vitae fenora
Post haec, brevi meante cursu temporis,
Utrumque defunctis sibi parentibus,
Pio capescunt jure patrimonia,
Et sancta dignis vota promunt actibus;
Possessiones namque terrae conferunt
Haereditates unde coeli comparant.
135.0559C| Cellas benigne construunt monasticas,
Animasque Christum diligentes colligunt.
Hic vir virorum congregans exercitus
Contra phalanges praeliantes daemonum
Haec virgo virginum legens consortia
Contra draconis machinas luctantia.
Crescebat ex his multitudo maxima,
Hujus relinquens saeculi contagia.
Videns malignus lucra coeli crescere,
Livore tetro concitatus angitur,
Instigat et Diocletianum principem,
Ut ad piorum punienda examina
Transmittat isthuc Martianum praesidem.
Qui Christianos dum perurget idolis,
Fidem beati Juliani comperit,
135.0559D| Mori paratos quod foveret plurimos;
Mittensque mandat Juliano principum
Decreta faxit, ac suis libet diis,
Hortetur et litare secum caeteros.
Contemnit haec mandata sanctus praesidis,
Monetque Christi roborando milites
Pugnare contra daemonum satellites.
Firmantur ergo clara Regis agmina,
Parere nec se Martiano perhibent.
Responsa nuntiantur ista praesidi,
Qui mox parari maximam pyram jubet
Sanctosque flammis congregatos conjici,
Sibique solum Julianum dirigi.
Eunt ministri, jussa complent principis,
135.0560A| Tradunt ministros et sacerdotes rogo,
Omnemque clerum, qui petens solatia
Tunc ad beatum Julianum venerat.
Examinantur igne Christi milites;
Conflatur aurum hoc camino splendidum,
Et ante sedem regis alti martyres
Fulgentiores luce pergunt aurea;
Ad busta quorum sanitates plurimae
Patrantur, hymni concrepant coelestium.
Beatus ergo Julianus carceri
Tum mancipatur, exhibendus praesidi.
Nam sancta jam Basilissa commigraverat
Ad angelorum clara contubernia,
Vallata turmis candidatis virginum
Niveisque compta liliorum floribus.
135.0560B| Athleta fortis Julianus praesidi
Oblatus, anguis flagitatur sibilo
Terrestrium patrare jussa principum,
Et imperatorum favorem consequi.
Refutat ille Martiani naenias,
Dominoque vero serviendum praedicat,
Qui regna solus universa continet.
Qui vero adorant impudenter sculptile,
Errore caecos dicit atque morbidos.
Haec ut locutus inclytus vir, traditur
Duris acerbe laniandus fustibus.
Dum membra saevo proteruntur verbere,
Grassans ocellum verber aufert militis.
Deos precatur Martianus fusiles
Poscitque lumen reddi abactum militi.
135.0560C| Ruunt repente dum litatur omnia
Et comminuta dissipantur idola.
Beatus autem Julianus palpebras
Dum tangit orans vulnerati militis,
Christum recepto laudat ille lumine.
Hunc praeses ad confessionem nominis
Hujus trucidat, quem cruoris flumine
Lotum Redemptor consecravit martyrem.
Posthac beatus Julianus ducitur
Dum per plateas urbis ob spectaculum,
Videt coronam Martiani filius
Ferri superne Juliano ab angelis;
Fultumque cernens hunc honore coelitum,
Abjecit omnes quas legebat paginas,
Vestemque patris; Juliani tegmina
135.0560D| Petens requirit, osculatur vulnera,
Patremque solum hunc confitetur, et Deum.
Haec praeses audit, audit omnis civitas,
Jubet tyrannus separari filium
A Patris almi Juliani amplexibus.
Tentant ministri, contrahuntur brachia,
Implere jussa nec sinuntur praesidis.
Ducuntur una dum dirempti ( sic ) non valent.
Stupent parentes, et magorum perhibent
Hoc arte factum, Julianum sed petunt
Artem resolvens ut remittat unicum,
Eatque liber pace sumpta principum.
Contemnit haec vir eminens suffragia;
Puer parentes abnegat: Dominum patrem
135.0561A| Habere gaudens, spernit omne saeculum.
Privata temnunt, servet ut custodia,
Eosque pascat torva liberalitas.
Traduntur ergo carceris teterrimi
Imo, tenebris sordibusque pessimi.
Aufert nidorem Christus inde fetidum
Praestans odorem coelitus suavissimum,
Lumenque sanctis exhibens clarissimum.
Vident ministri, qui pios deduxerant,
Tantam beati claritatem luminis,
Christo refecti suavitatem nectaris
Praebent honorem qui suos sic allevat;
Spernunt redire ad noctem ab isto lumine,
Ad mortis auctorem pia vita agnita.
Audit tyrannus, et simul claudi jubet
135.0561B| Hos, dum trucidet ultione fervida.
Orant salutem ferre confessoribus
Christum beati confitendo martyres.
Fratres in urbe septem erant, et filii
Primatis urbis, Christianus qui pius
Dilectus atque regibus decesserat;
Ejusque gnatos hac procella principes
Jussere tutos lege coepta vivere.
Antonius cum quîs manebat presbyter.
Hi coelico jubentur acti numine,
Simul sacerdos, visitare carcerem;
Quem mox petentes ecce cernunt praevium
Sibi supernae dignitatis angelum,
Qui, dissipatis januis ergastuli,
Coelum meantes introducit puberes;
135.0561C| Visoque fratres tam beato lumine,
Haerere gaudent sponte confessoribus.
Implentur ergo sacra vota martyrum,
Tinguntur atque milites baptismate;
Domino dat almus Julianus gratias
Saevoque nuntiantur ista praesidi.
Septem ille fratres exhiberi praecipit
Verbisque curat admonere lenibus.
Temnunt athletae viperinos sibilos,
Fraudisque voces aure surda transigunt
Et se paratos ad palaestram praedicant.
Torquetur anguis, et venena colligens
Remittit ipsos curioso carceri,
Horum salute quo tenentur anxii.
Tunc caedis hujus id refert auctoribus
135.0561D| Et Julianum accusat artis robore,
Nitore culta fregerit quod idola,
Tropaea prosecutus ejus caetera,
Decreta poscens inde quid deliberent.
Mandant parentur singulis ut dolia
Adipis, liquore cum picis ferventia,
Ab igne sani forte si recesserint
Poena affici qua censet, hos exerceat.
Mox exhiberi praeses a custodia
Jubet beatos sub catenis milites,
Datam sibi proponit his licentiam:
Eique sancti quae ligabunt impios
Poenas revelant, et manent interriti.
Haec dum teruntur, corpus ecce mortuum
135.0562A| Dandum suetis bajulatur ignibus;
Quod Martianus ut videt, poni jubet,
Et Juliano mandat id resuscitet,
Fecisse Christus ut magister proditur.
« Caecum quid, inquit Julianus, adjuvat
Sol, quando lustret caeterorum lumina?
Sed vestra quamvis non meretur caecitas,
Jam tempus est Christi ut patescat claritas:
Fidelis ejus nam manet promissio,
Ne nostra vane decidat petitio. »
Haec dixit, utque fudit ad Dominum precem,
Refunditur mox vita membris reddita,
Astatque vivus, raptus imo Tartaro,
Christumque laudat quem prius nesciverat,
Teterrimis et impiis gigantibus,
135.0562B| Poenisque se fatetur atris erutum,
Vitaeque propter Julianum redditum.
Tactus dolore carnifex ergastulo
Jubet retrudi hunc, aggregans certantibus:
Quem Julianus ablui baptismate
Facit, piorum copulans consortio.
Mandata poena praeparatur interim:
Triginta et unum destinantur dolia,
Ignis repleta praenotato pabulo;
Ducuntur ad parata sancti incendia;
Vocantur omnes illud ad spectaculum.
Rogat remitti Martianus filium,
Sanctosque reddi pollicetur liberos.
Oblata spernunt haec beati martyres,
Puerque patris respuit clementiam,
135.0562C| Patremque poscit ista postquam vicerit
Tormenta, matrem commorari det sibi
Tribus diebus; dans pater redit domum,
Ad haec agenda providens vicarium,
Gnati videre non ferens incendium.
Ponuntur almi in praeparata dolia,
Et vastus ignis alte circumfunditur;
Flammae feruntur arduae per aera;
Psallunt beati voce clara carmina,
Fideque celsa supprimunt incendia,
Auroque ab igne clariores exeunt,
Deoque laudes corde laeto concinunt,
Magnum ferentes civibus miraculum:
Sed circulator hoc magorum deputat
Virtute gestum, dans tenebras in diem
135.0562D| Dextris sinistra, amara miscens dulcibus.
Ut expetivit, matre sumpta filius
Laetus beatis jungitur consortibus,
Privata claustra quos receptant carceris
Odore quae replentur almi nectaris.
Captans choreas concinentes, femina,
Expleta suavitate tam gratissima,
Christum dolore confitetur obruto:
Quam luce verbi Julianus erudit,
Firmatque blanda charitate filius;
Gnatus parenti fit pater baptismate,
Matremque proles edit almo germine
Gaudent athletae cum supernis civibus
Ovem lupinis se expulisse faucibus.
135.0663A| Audit jugalem Martianus complicem
Factam piorum filiique supparem;
Domum reduci, quam jubet secretius,
Quid huic sit actum sciscitans a filio.
Pro liberatione matris arduas
Christo beatas celsus effert gratias.
Domi tyrannus detineri conjugem
Jubet; ministri molientes obsequi
Caecantur; accipit pios ergastulum.
Die sequenti Martianus milites
Obtruncat almos bis decem, qui, lumine
Ducti superno, vanitatem liquerant,
Septemque fratres igne pugnam finiunt,
Aurum refulgens ceu camino redditur,
Facti per ignem luce clara splendidi.
135.0563B| Posthac tyranno suggeruntur caeteri:
Tentat profanus avocare martyres
A jure Christi et subjugare sculptili.
Ornare templum quo resedit pulchrius
Secretiusque mandat auro fulgidum,
Ducique sanctos ac litare perditis,
Placare vana laeserant quae numina.
Coetus popelli pergit istud visere;
Adsunt beati, et signa Christi frontibus
Figunt, sacrata muniendo corpora:
Intrant sacellum roborati munere
Christi, precantur ejus atque gloriam
Pandi, ruant ut illa templi moenia,
Et cuncta fani conterantur idola.
Audit supernus vota servorum Deus:
135.0563C| Ruit sacellum, defatiscunt coctiles;
Ruina templi apparitores opprimit,
Ignisque cuncta absumit, haec demoliens.
Insultat almus Julianus praesidi;
Furoris ille perforatur spiculis,
Sanctosque in atri claudit ima carceris.
Hic nocte laudes dum Deo persolverent,
Adsunt beati qui triumphum impleverant,
Horum pia confessione compares,
Omnes amicti vestibus praecandidis,
Et alleluia concinentes dulciter.
Chorum beata ducit illic virginum
Basilissa, sancto quae jugali gratulans,
Aperta coeli regna sanctis nuntiat,
Hos et die promittit ipsa suscipi
135.0563D| Qua Christus orbi clara lux apparuit,
Ut hac polorum appareant cum civibus
Et in supernis perseverent sedibus.
Post haec tribunal in foro praeses jubet
Sibi parari et exhiberi martyres.
Crudelitatis hic furorem exercitans
Digitis piorum per manus lychni et pedes
Oleo madentes alligentur praecipit;
Quod ut peractum, mox papyrum accenditur
Ardentque fila: annexi laedi non valent,
Intacta et ustis membra lychnis permanent,
Dein beato Juliano verticis
Pueroque sancto detrahit ferus cutem
Oculos sacerdoti eruens Antonio,
135.0564A| Et, quem beatus Julianus mortuum
Orans resuscitavit, Anastasio.
Pueri ergo matrem Martianillam Deus
Non posse cernens ferre dura tormina,
Caecabat omnes huic manus qui injecerant;
Curavit autem sauciatos martyres,
Illuminavit integrosque reddidit,
Cruciatur hostis corde, saevis tigribus
Dirisque factus crudior serpentibus.
Sanctos in amphitheatrum agit, quos bestiis
Exponit, ipse suis ferocior feris.
Venire belvas et piorum lingere
Pedes videres, mitiores catulis.
Furiis repletus et gehennae incendiis
Jubet requiri Martianus noxios.
135.0564B| Acti trahuntur criminosi ergastulis
Piisque permiscentur athletis rei,
Missoque in amphitheatrum ad hoc satellite,
Necantur admisti innocentes noxiis;
Exempla Christi consequentes, hic quoque
Qui in passione junctus est latronibus.
Tellure mota corruunt mox idola,
Aer minaci personat tonitruo,
Miserosque magna terruere fulgura.
Hinc semivivus Martianus effugit;
Efflavit autem devoratus vermibus
Paucis diebus evolutis postmodum.
At Christiani nocte qui remanseran,
Postquam beati regna scandunt martyres,
Eunt piorum sancta lectum corpora:
135.0564C| Quae cum laborant segregare sontium,
Oratione supplici Christum petunt
Eis piorum quo revelet pignera,
Et ecce visae ceu decorae virgines
Thecas sedere singulae super suas.
Hoc lecta viso membra signo fulgida
Cruorque juxta congelatus splenduit,
Altaris et sepulta sub fundamine,
Procedit unde fons abunde profluens
Locum superni qui replet baptismatis.
Hic multa Christus exhibens beneficia
Pendit vietis saepius solamina.
Die beati Juliani martyris
Vecti leprosi quo decem tabo horridi,
Exulcerata carne pene putridi,
135.0564D| Tincti ut lavacri sunt aquis, pulcherrimum
Sumunt decorem, sanitatem et integram.
Ferturque vox delapsa coelo hujusmodi
Haec Juliani nunc, mei charissimi,
Meruit fides, majora quae merebitur.
Et hic et in quo fabricata sunt loco
Orationem sub honore domata
Basilissae et almi Juliani martyris,
Praebentur ampla sanitatum munera,
Et vota complentur piorum commoda.
Quorum beata postulent flamina
Nobis resolvi criminum nodamina
Et dent superna possidere gaudia.
CAPUT XIV. De sancto Romano.
135.0565|
135.0565A| Romani luctam aureolo Prudentius ore
Intonuit; quare satis est libare tropaea.
Denique praefectus huc mittitur Asclepiades,
Ecclesiamque dolo meditans irrumpere furvo,
Mansuetum Christi disperdere ovile volutat.
Panditur id sancto superi charismate Regis
Romano, monachi qui relligione decenter
Praepollens, valido reliquos fulcimine munit
Ut stent exhortans contra licantque tyranno:
Unde sibi sisti jubet hunc praefectus ut audit.
Sistitur, arguitur, reperitur fortis, agone
Intrepidus, constans, Domini subnixus amore:
Concutitur flagris, tormento appensus equino;
Laetior efficitur, tortus tormenta triumphans.
Exprobrat excrucians tortorem, verbera nescit;
135.0565B| Tristibus athletis Christi praeponit amorem,
Atque Dei servos meliores regibus effert.
Depositus quatitur librati verbere plumbi;
Hinc lectus spondetur honos, ille omnia temnit,
Et saecli decus omne Dei postponit honori.
Caeditur hinc lignis, tensus lictore quaterno;
Tum quoque maxillas subacuta novacula rasit,
Facundi vocem dolor ut compesceret oris:
Confessor nulla substernitur arte repressus;
Promptius alloquitur, puerumque admittier orat
Quemlibet, ac vera de relligione rogari
Unum sive Deum plures dicatve colendos.
Raptatur puer, ostendi martyr petit alti
Virtutem Christi, puerum sic vera reposcens,
De cultu summo absque dolo jubet apta fateri.
135.0565C| Ilicet effatur solum puer esse colendum
Aetheris atque soli Dominum, non sculptile vanum.
Angitur hoc haerens stupidus sermone tyrannus;
Versus in infantem quis ad haec instruxerit illum
Scitatur. Matrem se pusio fatur habere
Christicolam, doctumque ab ea se credere Christo.
Mittitur accitum matrem; perducitur illa:
Praecipitur geniti genitrix tormenta tueri.
Confessus se Christicolam suspenditur ille,
Torqueturque, pio mater quem robore firmat
Aeterni et fontis sitienti pocula suffit.
135.0566A| Cum puero Barula flagris Romanus adactus,
Miles cum tirone, novus cum milite tiro;
Claudunturque simul torti imo carceris antro.
Interea coluber diras excogitat artes,
Lignorumque pyram jubet extra moenia poni.
Fulgebat posthac tenebris lux altera pulsis
Praefectusque ibat populo comitatus opimo:
Ibant et sancti gaudentes igne probari
Ingentemque rogum Romanus fervere cernens
Invocat excelsum lymphaeque ignisque potentem.
Ecce repente nitens obscurant nubila coelum,
Nubibus et densis tranquillus cogitur aer
Demissusque polo veniens largissimus imber
Imbuit exstinxitque pyram, fervoris ademit
Vim totam; nihil hic flammae, nihil ignis agebat.
135.0566B| Glorificant Christum populi, ferus uritur hostis,
Deficit atque iterum sanctos in carcere trudit.
Hinc iterum spargit cum jam lux crastina terras,
Pelluntur, deducuntur trucis ante tribunal
Judicis. Ille dolens non se vicisse per ignes,
Succensusque jubet Stygia face et igne Cocyti,
Mox puero tenera caput a cervice recidi,
Romanoque Deum laudans plectrum ore revelli.
Tum gnati genitrix exsultans membra receptat.
Ducitur hinc medicus Romani abscindere verba,
Accipit et regimen radicitus amputat oris.
Ille gemens coelumque tuens benedicere certat
Clara voce Deum, sibi qui vocem sine lingua,
Sermonem sine voce dedit, sine verbere verba.
Praefectus medico tormenta inferre minatur
135.0566C| Quod decus invicti parcens non dempserit oris.
Ille palam monstrat toto abscidisse palato
Plectrum oris, testans aliud non vivere posse
Sic abscissum animal. Jubet ille adducere porcum,
Cui parili ut secuit chirurgus acumine linguam,
Labitur et pariter cum lingua commoritur sus.
Evadit medicus. Praefectus Maximiano
Nuntiat haec. Ille occulte sub carcere clausum
Romanum jubet occidi; fit jussio saevi
Principis, et martyr celebrem consummat agonem,
Aeternamque capit coelorum a rege coronam.
CAPUT XV. De sancto Hesychio.
135.0565|
135.0565C| Hesychius regum tunc forte nitebat in aula.
Praecipiunt igitur proceres dis sacrificare
Omne palatinum vel cingula ponere vulgus.
Ille ubi jussa capit, gaudens discingitur ultro,
135.0565D| Abjectoque palatino discedit honore.
Indignatur ad haec princeps trux Maximianus,
Mandat ut indutus tunica gynaecia servet
Turpiter, et condemnatus muliebria tractet.
Hic positum multi visebant, ejus ab ore
Verba salutiferae gaudentes sumere linguae,
Praebentesque Dei famulo solamen amoris.
Audit, et hunc sisti mandat sibi Maximianus.
Sistitur; hinc rogitat melius sibi quod fore credat,
135.0566C| Sive palatino renitens decoretur honore,
Sive colat turpi gynaecia laxa pudore?
Ille refert melius gynaecia nomine Christi
Servet, daemonibus famulans quam serviat aulae.
His verbis ejusque aliorum pondere pressus,
135.0566D| Quîs sibi praeferri Christi indignatur amorem,
Insanus princeps, furiis agitatus Averni,
Praecipit annexum demergi in flumine saxo
Hesychium. Exuvias ejus sed repperientes
Collegere viri cum relligione benigni,
Sanctorumque secus glebas posuere decenter.
Haec pressit multos isthic et ubique procella
Christicolas, celebri Dominum virtute sequentes.
135.0567A| Tempestate sub hac validos Cyprianus agones
Sudavit, meritis Justinae virginis arte
De magica ad sanctum Christi conversus amorem.
Haec nam virgo decens, hac urbe parentibus orta
Praeclaris, Christum, tradente diacone quodam,
Cognovit, traxitque simul lucrata parentes
Instructos sacris, quos tinxit episcopus undis
Optatus, docuitque viam servare salutis.
Ecclesiam dum virgo Dei Justina frequentat,
Aglaidas [ ms. 2, Acladius] caeco juvenis succenditur igne,
Allegansque viros plures, matresque puellae,
Connubii petit hanc sibi certo foedere necti.
Quae paranymphorum simul omnia dicta refutans,
Depactam Christo regi se nuntiat alto,
135.0567B| Seque fidem sponso firmat servare superno.
Vim procus attentat renuenti inferre puellae,
Sed superi cedit Domini virtute repulsus.
Quo minus assequitur juvenis, magis ardet amore
Desertumque videns hominum se viribus, audet
Daemonicos tentare dolos, artemque nigrantem.
Experiens magico Cyprianum carmine doctum,
Alloquitur, cujus frangi petit arte pudorem,
Auri se spondens illi conferre talenta
Igneolo si fors queat hanc accendere telo,
Atque Cupidinea cor ei terebrare sagitta.
At Cyprianus, ut assuetas vafer exerit artes,
Daemonii figmenta videt se sistere coram;
Cui mandata ferens, Justinam peste furoris
Praecipit urgeri diro ut crucietur amore.
135.0567C| Paret larva petens robustae tecta puellae:
Virgo thoro excutitur, sentit conamina fraudis,
Et cruce se munit, Christi tutamina poscens.
Signa crucis cernens pulsus distabuit anguis;
Quem victum aspiciens, alium perquirit aruspex:
Evocat, insinuat quid eum sua carmina poscant.
Evolat aereasque celer prolabitur auras,
Virginis atque petit media sub nocte cubile.
Virgo peti se sentiscens turgore colubri,
Christi praesidium quaerit jam tegmine notum,
Vexilloque crucis vallans sibi membra, precatur
Illaesum quo Christus ei servare pudorem
Dignetur, lampas ne ardens superata nigrescat.
Ille crucis reverenda videns rutilare tropaea
135.0567D| Deficit abscedens supero liquefactus honore.
Hinc artis majora magus molimina tentans
Majorem invitat Zoroastris fraude draconem.
Ille superba fremens, nimios inferre labores
Se jactat, victamque proco vincire puellam:
Virgineumque dolis ducens ex aere corpus,
Virginis in specie castis se visibus offert;
Fingit amare Deum, missam mentitur ab ipso
Se castae comitem Justinae, pectora tentat
Argutis penetrare dolis, et praemia quaerit
Illi pro tanto quae sint tribuenda labore.
Haec modicum memorat (sed praemia magna) laborem.
Illa refert contra cur noluit Omnicreator
Adam cultorem paradisi degere solum,
135.0568A| Atque dedit sociam divina lege maritam,
Mandans augeri, benedicens multiplicansque,
Legitima quorum mundus compage repletur;
Divina an rigido temnuntur jura pudore?
Aspidis hoc Justina trucis flammata veneno,
Turbatur, surgit, pergit, stupet, angitur, haeret.
Respicit elisam Dominus, divina negantem
Qui quondam Petrum fidei, nec moenia turris
Sustinet hoste latente rapi; nam daemonis hosce
Denotat esse dolos, quaeque ad munimina nota
Corde means, orat, crucis arma celerrime sumit.
Effigies conficta, crucis perterrita signo,
Liquitur, et vacuis sese promiscuit auris.
Virgineum pectus coelesti robore fultum
Multis inde modis parat impugnare chelydrus,
135.0568B| Bella movens variis tenebrosae fraudibus artis,
Incutiens morbos, strepitus, phantasma, dolores,
Blanditias et opes, terrores, damna parentum,
Furta, dolos, escae lenimina, seditiones,
Argumenta, quibus forti munimine tuta
Moenia proruerent; Christi vallata sed armis
Mens invicta manet, nullo superanda duello,
Lenia fortunae spernens, simul aspera vincens.
Virgine bella videns frangi Cyprianus eorum
Quîs magis innisus fidit, vocat arte magistrum.
Turbidus ille venit; petit ac magus ut sibi pangat
Quanam abeant tenerae victi virtute puellae.
Ille timens linqui: « Jura ne deserar, inquit,
Fraude tua; » jurat vires Cyprianus in atras.
« Signum, ait, aspiciens Crucifixi solvor, eodem
135.0568C| Deficiens, liquorque fluit ceu cera per ignem.
--Tene, ait, est major Crucifixus?--Major at ille
Omnibus est, poenas meritis quique inferet ultor.
Pergendum est, inquit, quaerendaque gratia Fixi
Ne poenas tolerem quibus est furiturus in hostes. »
Abjurans igitur virtutes fraude vigentes,
Contemnensque potestatem superabilis anguis,
Praesulis Ecclesiae pedibus provolvitur, orans
Notitiam signumque dari sibi nobile Christi.
Praesule formidante dolos, dum pellitur aeger,
Narrat uti victas Satanae cognoverit artes.
Grates ille Deo referens, catechizat alendo
Lacte piae fidei, Christum monet atque petendum
Ejus in ecclesia, cleroque frequenter agendum.
135.0568D| Iste domum rediens mox funditus omnia frangit
Figmina quîs ritu celebri servire solebat;
Vanaque projiciens lacrymis admissa luebat,
Ecclesiam repetens, poscit sibi signa salutis
Ostendi. Ingrediens audit: Salvum Deus in te
Sperantem facito servum; sic caetera quaeque
Ut vigili trahit aure, capit documenta salubris
Eloquii, fixusque manet catechumenus intra
Dum reliqui properare foras mandantur; at ipsum
Exire ut levita monet, ac talia reddit:
« Servus sum Christi factus, me extraque repellis?
--Nondum perfectus Christi dignoscere servus, »
Sollicitus sacris respondit ad ista minister:
« Vivit at ille mihi Christus qui daemonis actus
Confudit, nostri factus pietate misertus;
135.0569A| Non hinc egrediar Christi nisi vernula factus
Integer exstitero. » Denuntiat ista diacon
Pontifici; vocat ille novum gnatum, instruit almo
Dogmate, perfectum faciens baptismate sacrat;
Tempore nec multo levitam hunc destinat aris.
Gratia praeterea contra data daemonis artes
Magna refulsit huic plures largita medelas,
Nec dici potis est quantas operata salutes.
Denique presbyteri virtutum culmine scandens,
Doctrinaque nitens, fidei percepit honorem;
Praesule defuncto, sumpsit quo sacra lavacri,
Praesulis officium meritis sortitus honestis,
Justinamque Dei famulam facit esse ministram
Altaris, dat virgineis praefertque choreis.
Cordibus hinc hominum Christi dum semina spargit,
135.0569B| Fit memor ipse sui, Satanae quas vicerat artes
Notificans, quîs squalluerit constrictus alienis;
Accusator ut est solitus fieri sibi justus,
Accusat sese haud fuerit quod nequior ullus,
Enarrans ut eum Phoebo addixere parentes,
Utque ministrarit Dianae in monte draconi.
Non celans ut Olympiacas servivit ad aras,
Illic sacrilego promotus honore sacerdos,
Daemonicas discens vires, phantasmata divum,
Aeriasque potestates, insanaque verba,
Bella, sonos, strepitus, herbas, mendacia, fraules;
Qui varias varii properant seducere gentes;
Ut post Aegyptum Chaldaea petiverit arva
Atque mathematicam nocturna per astra notavit;
135.0569C| Daemonicas illos constat quas sumere formas,
Actus, errores magicis depingere libris;
Ut studuit, tetris imbutus fraudibus horum;
Angelus ut Satanae lucis se comit honore;
Qualiter aerius princeps se prompserit illi,
Colloquio reputans dignum proprio, atque salutans,
Astutumque vocans puerum, placitumque ministrum,
Inter primores ejus qui dignus haberi
Promeruit primas, et filius inde vocari,
Ut sibi promissum compleri quaeque petisset,
Ac desiderium sibi quod libuisset agendum:
Inque ministerio cuneis stipatus adeptis
Umbrarum, gaudet proceres servire paratos,
Mirantur qui talis huic quod dedita virtus,
135.0569D| Argutum quod apud regem fiducia tanta.
Prosequitur quales rex hic sibi fingat honores,
Et quae vana creat, fraudes quo praeparat astu;
Quos quantosque dolos Justinae intorserit olim;
Utque illi sibi parentum transmiserit agmen,
Hinc ipsum tetri regem cum milite belli
Tempore certamen quanto patraverit istud:
Ut regem victum tandem sibi demere amorem
Oravit, quem non validum conferre medelam
Opprobriis petiit multis vanumque probavit;
Versus ut in speciem Justinae apparuit illi,
Hujus ut accipiens nomen defluxit ut umbra;
Ut Zoroastraea diversas arte figuras
Induerit, mulier vel avis factus, et ejus
135.0570A| Limen ut ostioli tetigit resolutus ab arte,
Ipse videbatur nolens Cyprianus, et horrens
Qualiter Acladius, passer malefactus ab ipso,
Tecta supervolitans superaverit alta puellae,
Sed residens plumas positis amiserit alis
Invitus juvenis propriosque resumpserit artus
Depositis pinnas talis qui ascenderat alis;
Spicula quae dederit replicans, mala quanta pararit
Fraudibus, ut posset fortem captare puellam,
Quomodo cuncta videns Christi vacuata vigore
Tela sui, contra quae virginis acta pudorem,
Justinae coepit crebris extollere nomen
Eloquiis; ideoque fugientibus inde ministris
Spiritibus sibi concessis, quia ferre nequirent
Egregiae nomen saltem resonare puellae;
135.0570B| Impotis ut regis magis hinc contemnere vana
Coeperit, exprobrans et frivola sceptra refutans,
Abjurans leges et principis arma nefandi,
Vires magnificans Christi, nomenque decusque;
Ut se flagitiis dum poenitet esse subactum
Tantis, exacuens serpens molimina dira
Aggressus nimia vi suffocare paravit
Seminecemque dedit, Christi sed nomine dicto,
Signa crucis faciens, evaserit ora draconis
Igniferi, rabidis exemptus faucibus anguis.
Ut quoque multa minans se desperare salutem
Compulerit, nec eum tamen hinc sibi subdere quivit.
Qui super istum Christicolas rogitavit amicos
An se tam miserum clemens miseratio Christi
135.0570C| Tantorum caperet scelerum vincimine nexum.
Tunc artes, fraudes, mortes, stupra, liba revolvit,
Multa venena vomens lacrymis quoque crimina purgans.
Offusum lacrymis dulces solantur amici
Et pia de bonitate Dei paradigmata promunt,
Attolluntque animos magno sub fasce labantes.
Praecipue quodam nitido sermone diserto
Eusebio dignis illum exhortante profatis,
Ad spem promotus Domini ut pietate levatur
Solamen capiens, facunde hoc notificante,
Scripturae et sacrae diversa probamina dante,
Dextera celsa Dei quales mutaverit actus;
Verterit ut pravos, erexerit ocius almos.
Ductus in ecclesiam percepit ab inde salutem,
135.0570D| Combussitque libros artis figmenta profanae.
Idque ubi cognovit factum, Justina dicavit
Se Christo, vendens pretiosa monilia cultus
Feminei, quorum pretium largitur egenis.
Post doctor factus Cyprianus, et omnia callens,
Tela veneniferae pestis vitanda docebat,
Anguigenas fraudes, anfractus furta notando.
At draco virosus, moerens sua crimina pandi,
Atque suae de se praedae spectare triumphum
Multa dolens, Stygias animos instigat in iras
Principis Eoi, quaerat quo dogmatis hujus
Christiloqui magno Cyprianum jure magistrum,
Qui multas, juncta quadam sibi virgine, firmat
In Christi perstare fide nec cedere flagris.
135.0571A| Comperiens Satanae famulis Eutholimus istud,
Mittit, et accersit secum cum virgine Patrem.
Quos sibi dum statuit custodia publica vinctos:
« Tune es, ait, doctor magica Cyprianus in arte
Qui multos errare facis sub nomine Christi?
--Doctus (at ille) fui magicis in fraudibus olim,
Luxuriae servus et perditionis alumnus,
Multos illaqueans, et perditus impia tradens;
Sed me salvavit Christus per virginis hujus
Praelia Justinae, signo quae daemonas omnes
Devicit Christi, mandans quos improbe misi
Ut caperent, sociamque mihi cum fraude pararent.
Illa sed haec spernens simul omnia vicit, et ipsum
Me eripuit, Dominumque dedit cognoscere Christum. »
135.0571B| Tunc comes appensum radi jubet unguibus illum,
Justinamque alapis et crudis caedere nervis.
Dum flagrat illa Deo laudes sub verbera reddit.
Pontificem sanctum post haec ergastula captant,
Justinamque Terentinae cepere fovendam
Servandamque lares, cujus de lumine Christi
Illustrata domus meritis est virginis hujus.
Hinc iterum ducti, parvo post tempore trito,
Belligeri fortes stant judicis ante tribunal,
Nomine pro Christi sed et ultima ferre parati.
Ferrea mox illis fervens sartago repletur
Fomento picis atque adipis ceraeque coacto.
At Cyprianus ut ingreditur corroborat agnam
Christi Justinam, valido quae robore sumpto
Intrat, et illaesi medios laetantur in ignes,
135.0571C| Glorificantque Deum per quem tormenta triumphant.
Sculptilium spectans Athanasius ista sacerdos,
Indignatus, ait: « Jubeat tua gloria, princeps,
Vincere me vires horum virtute deorum. »
135.0572A| Cum dicto divum properat monstrare vigorem,
Quemque propinquantem exsiliens rapit et vora ignis.
Non Jovis hunc, Phoebus neque, nec fortissimus Hercles
Omne Deum vulgus nec protexere lupercum,
Ast comes ut trepidus stupuit; magnalia Christi
Nuntiat imperatori, quid ad haec sibi malit
Edicat, referens tormenta ut victa quierunt.
At princeps, quem tunc Nicomedia forte fovebat,
Ut sibi legetur senior cum virgine mandat.
Ducuntur variis acti cruciatibus. Ille
Turpe putans iterum si per tormenta fatiget
Hos eadem, vibrante jubet mucrone feriri.
Quos Theoctistus cernens ad funera duci,
135.0572B| Oscula victori valido fert. Conspicit istud
Cognatus quidam regis; jubet atque necari
Hunc pariter, gladioque simul sumpsere coronam,
Ducentes celebrem, victo tortore, triumphum.
Corpora jacta feris jacuerunt nuda sepulcris
Sena luce, Dei servans quae dextera texit.
Tumque Theoctisti cives, noctu venientes,
Custodes dum dormitant, veneranda capessunt
Navigioque ferunt sanctorum corpora Romam.
Quae matrona fide fervens Rufina receptat,
Praedioloque suo cultu deponit honesto,
Horum ubi praestantur multae sub honore salutes.
Praeterea plures, quorum non legimus actus,
Tempestate sub hac urbem penes Antiochenam
Certarunt, mundumque suis vicere triumphis.
135.0572C| Quadraginta simul tunc consummantur agones,
Virginibus varias passis pro culmine regni
Aetherei poenas, cujus meruere decorem.
Junguntur multi quorum nec nomina legi,
Coelestis supero quae littera scripsit in albo.
INCIPIT LIBER SECUNDUS.
CAPUT PRIMUM. De sancto Theoderito.
135.0571|
135.0571C| Ecclesiis post hanc fulsit lux clara procellam,
Quam livore nigro pietatis defuga tentans
Obscurare, jubet sanctos libare profanis,
Diris aut subigi poenis; transmittitur unde
Huc praefectus atrox Julianus avunculus hujus:
Qui veniens spoliat Christi truculentus ovile,
Ac dispergit oves, valido sed presbyter almus
Theoderitus opem supero munimine sumens,
Restitit intrepidus pia servans moenia surmus ( sic ).
Praefectus quod comperiens, ad flagra teneri
Hunc jubet, hinc variis agitat terroribus atque
Suspensum multis saevus cruciatibus urget:
Lampadibus siquidem latera inflammantur adactis;
Siderea quibus evictis virtute, repente
135.0571D| Angelico stupidi visu cecidere ministri,
Credentesque ministerium feritatis abhorrent,
Devotique Deum vero Christum ore fatentur.
Quos dum praefectus mergi demandat in altum,
135.0572C| « Ad Dominum, fratres, me nunc praecedite, » sanctus
Martyr ait; « superans inimicum mox sequar auctos. »
Sic quoque persistens Christi robustus amore,
Vaticinans etiam plenus de Flamine sancto
Retrogradi interitum Persarum in gente gerendum,
Martyrii, tandem gladio complevit agonem,
Atque polo dignus meritum percepit honorem.
Mulctatur lanius, divino examine plexus,
Quoque sacras violarat opes turgore sedile
Perculsus, putri fluit inguina tabe liquatus:
Spirans verme editur, saniem non unguina sistunt;
Nequicquam medici frustra cataplasmata sudant.
135.0572D| Nec solum teritur mulcta temerator aperta:
Quin detractores, vigiles gerulique sacrorum
Morte gehennales misera truduntur in ignes.
CAPUT II. De Licerio et Hippolyto.
135.0573|
135.0573A| Hoc plures etiam vario quoque tempore cladis
Hic Christi athletae multis vicere tropaeis,
Isthic Licerius hostem levita beatus
Fortiter elidit, certans pro nomine Christi.
Septies hic tortus, longumque ergastula passus,
Tandem martyrium capitis mercede paravit.
Hic etiam Hippolytus certavit regna polorum
Ut caperet, dumosa, novo qui schismate captus,
Erravit quondam per devia; quique triumphans
In semet sese prius, hinc ad caetera surgit
135.0574A| Bella fide. Fortis miles seu fraude subactus,
Saeva manus qui in vincla dedit, quîs denuo liber
Exemptus, laqueos magno molimine vitat
Et cavet insidiis instructus ab omnibus hostis,
Viribus egregiis nitens male cauta piare:
Haud minus Hippolytus, Christo eripiente, solutus,
Catholicaeque pium fidei regressus amorem,
Sollicitus cavet ipse dolos, docet atque cavendos;
Proque fide pugnans valido cautoque duello
Martyrium factis renitens illustre decorat
CAPUT III. De sancto Phoca, Petro et caeteris.
135.0573|
135.0573A| Nobilis hic Phocae veneratur agone triumphus.
Qui post multiplices pro Salvatore palaestras,
Qualiter antiquo nunc de serpente triumphet,
Utque triumpharit populis en panditur isthic:
Dum serpens si forte loci perstrinxerit ullum,
135.0573B| Dente venenifero virus lethale profundens,
135.0574A| Mox ut basilicae comprenderit ostia laesus
Martyris, eruitur vacuata lege veneni.
Petrus levites hic Hermogenesque coluntur,
Demetrius praesul nec non levita Anianus;
Eustosius pariter, viginti cum venerandis
135.0574B| Resplendent sociis, lucis simul aethera nactis.
CAPUT IV. De sanctis Cyrico et Julitta.
135.0573|
135.0573B| Hic puer insignis Cyricus cum matre Julitta
Mirandis fertur quondam vicisse tropaeis;
Impia robustus superat qui verbera postquam,
Calcem mordenti junctam capit ore sinapi,
Horrendique simul mixturam vicit aceti.
Sic clavis fixi, vulsis in carcere trusi
135.0574B| Sunt oculis, decalvati, sed et excoriati.
Hinc lecto appliciti prunis assantur in aeris;
Attriti demum serris linguisque recisis
Martyrii cursum capitis splendore dicarunt.
Annumerantur eis socii, sub nomine Christi
Quattuor et quadringenti certamina passi.
CAPUT V. De Donato et sociis ejus sanctaque Margarita.
135.0573|
135.0573C| Donatus et Valerianus hic simul
Cum Restituta, Fructuosa et caeteris
Bis sex renident, praecluent sodalibus
Triumphum adepti glorioso praelio.
Hic Margarita virgo fertur plurima
135.0574C| Tormenta passa veritatis pro fide,
Sertata fulget unde serto gloriae.
Vicere plures hic draconem martyres
Dignis adepti celsa bellis praemia.
CAPUT VI. De sanctis Antiochia progressis.
135.0573|
135.0573C| Hac exeuntes civitate plurimas
Multi et remotas luminarunt patrias.
Coelestis unde lumen ortum dogmatis
Lucas fidei fert medelam gentibus;
Appollinaris hinc sequens apostolum,
Primus Ravennae verba vitae detulit.
Lucianus inde egressus almus presbyter,
Mundi salutem voce et actu praedicans,
Tropaea nactus est apud Nicomediam.
135.0573D| Romana Timotheus ex his moenia
Petens beati Melchiadis tempore,
Dum praedicando gesta Christi publice
Pandit, coronam promeretur gloriae.
135.0574C| Progressus ex hac urbe Januarius,
Fertur sacerdos Gordiano martyri
Commilitonis et patroni qui vicem,
Fortis probatus ex agone, praebuit.
Hinc et Joannes editus Byzantio
Praesul diserto comit orbem dogmate.
Duxisse fertur hinc genus Seraphia,
Sub Adriano passa Romae funera.
Pluresque, coeli ut astra lucidissima,
135.0574D| Isthinc per orbis splenduere climata,
Isthinc Erasmus exiens, Campaniam
Splendore vitae luminat, magnalibus
Miris coruscans, cuncta vincit tormina.
CAPUT VII. De Eustachio episcopo et Euphronio.
135.0573|
135.0573D| Multi praeterea renitent hac urbe patroni,
Qui dum saepe suis hostem stravere triumphis,
135.0574D| Perfecti tandem meritis in pace quierunt.
Qua Pater Eustachius Beroeis raptus ab aris,
135.0575A| Eloquii fluvios fidei, mirante senatu,
Catholicis animae populis alimenta ministrans,
Blasphemas acies pietatis sternit agone.
Hostibus hospitio larga sed pace receptis
Pellitur arguto falsi bacchante cavillo,
Pellacique dolo injunctae detruditur arci
135.0576A| Ac successores propero discrimine plexi;
Versilis et pellex fraudes perculsa resignat.
Post saevos tandem rixarum ac turbinis ignes,
Dividui Eusebio renitente cacumina fastus
Improprii, atque datae contento culmine sortis,
Euphronius Reblathae post otia longa dicatur.
CAPUT VIII. De sancto Simeone monacho.
135.0575|
135.0575A| Hic urbem sanctus Simeon penes Antiochenam
Actibus effulgens digno celebratur honore.
Tertius et decimus cui dum provolvitur annus,
Mundi se curis adimens secreta petivit
Septa monasterii; fortis patiensque probatus
Excipitur servisque Dei se moribus aptat:
Vique viam summae scandens abstemius arctam,
Pauperibus clemens, collata alimenta ferebat;
Indiguis largus, sibi tantum austerus, arctus.
Psalterium plene modico sub tempore captans
Pervigil edidicit, memorique recondidit arce.
Fortis et enitens motus frenare superbos
Palmitio stringit lumbos sibi fune coercens.
Sulcato undantes refluunt dum corpore vermes,
Sentiscunt fratres, Patri indaganda ferentes.
135.0575B| Ille rogat dicat; tegit hic factumque repressat
Corripitur visu, patefactum vulnus aditur,
Resticulae modo summa patent, magnoque dolore
Conficitur, teriturque magis conferre medelam
Dum socii certant; putrido cum viscere tandem
Eripiunt restem, et multo vix tempore curant,
Hinc alti fugiens putei se claudit in imo,
Quo dum se mactat jejunia longa trahendo,
Sidereo quatitur monitu visuque minaci
Timotheus abbas Simeonem quaerat ut almum,
Restituatque loco, constet quia sanctior ipso.
Hoc semel atque iterum visu perterritus ille
Quaesitum jubet ire suos, redeuntibus atque
Frustratis, properans meat ipse, lacusque repertum
135.0575C| Explicat invitum baratro, cellaeque reducit.
Ille monasterium post anni tempora linquens,
Deserti petit arva, optans habitare seorsum.
Hic se surrecta concludit amore columna
Theoricae fervens speculae quia celsior exit.
Trinam post hiemem, fama crescente beati,
Tricenos usque ad cubitos procedit in altum,
In qua stans spargit multas in plebe salutes;
Languentes medicans, obsessos daemone purgans;
Auditum tribuens surdis et lumina caecis,
Mancis restituens palmas, mutisque loquelas:
Leprosos mundans, mirorum millia patrans,
Quae qui cuncta feret, coeli quoque sidera dicet.
Hinc populi multi Christo servire parati
Allophili, Armeni, Persae, sparsique Agareni.
135.0575D| Ulcere percutitur late patientia nectar
Ut spargat flagrante fide cruciaminis igne;
Unde scatiscentes cernens emergere vermes
Delapsos repetit matrique reponit alendos,
Mandere praecipiens Dominus quae praestet edenda.
Sic uno innixus pede plenum prostat in annum
135.0576A| Et manet invictus, femoris dum deficit ulcus,
Corporis exsuperans morbos vincensque labores.
Saracenorum Basilicus rex petit almum
Visere belligerum, benedicique orat ab ipso;
Delabique videns exeso a corpore vermem,
Suscipit atque oculos tangi putredine gaudet:
Cum subito tabes pia margarita refulsit
Sumpsit et insignem sanies mutata decorem.
Ascribit Domini cultor, rumoris et osor,
Non propriis actum meritis, at regis amori.
Exsultans sacro benedictus et ore tyrannus,
Qui dives venit, ditissimus inde recessit.
Hac sanctus Domini postquam se clausit in arce
Cernere vel cerni muliebri lumine cavit,
Nimirum metuens culmen dum tendit in altum
135.0576B| A summo Domino ne corde recederet imo;
Verum nec matri post tempora longa petenti,
Amplectens pro matre Deum, se visere cedit,
Culmine virtutum celso magis alta petente.
Aedificatur huic jam quadraginta columna
Excellens cubitis, in qua per caetera mansit
Fixus amore Dei reliquae stans tempora vitae.
Serpentum reprimit rabiem, truciumque ferarum.
Almifico cui naturae miseratio fulsit
Lumina testantur supplicis medicata draconis;
Venit et huc mulier saevo saturata chelydro,
Quae noctu sitiens biberat pro fomite pestem;
Invalidamque manum medicorum experta, requirit
Certi solamen medici; fert vir pius aptum
135.0576C| Antidotum praebens benedictae pocula lymphae
Huic quae sorbuerat maledictae viscera belvae.
Nec valet hanc ultra funestum laedere poclum,
Sumit ut imbutum vitali munere potum.
Accidit ariditas, pestis regionis adustae,
Pulvere telluris nimio squalentibus arvis.
Accola tum densus summo de monte fluentem
Replentemque pios fluvium pietatis adivit,
Aeterno effusum pietatis fonte supernae,
Fundentem laetos Simeonem cordibus haustus,
Praesidium petit hic solitum, suffragia poscens
Celsa Dei, subitoque illo poscente dehiscit
Terra patetque chaos, lymphisque immane repletur;
Tunc jubet ille fodi septem fierique meatus
Per quos inde latex agros fecundat inundans.
135.0576D| O celebranda viri virtus, oratio coelum
Cujus ab ore petens imum patefecit abyssum!
Arborea gemini residebant forte sub umbra
Hac, urente polum Phoebo, regione viantes;
Praegnantemque procul cervam transire videntes,
Adjurant Simeonis agi virtute potenti
135.0577A| Stet prendique sinat: stat tanto nomine sumpto,
Obsequiturque pedem referens devotior ipsis.
Virtus mira viri, cujus dum voce citatur
Nomen, et infidis parens fera servit agrestis.
Transiit hic feritas pecudem translata relinquens
Invadensque homines; saevi, pietate remota,
Nec venerantur eas reveritur quas fera voces:
Invadunt igitur praedam, virtute prehensam
Alterius, perimuntque superno numine fixam.
Comedunt, torrent, nec ad id data viscera mandunt,
Digna sed audaces mox perculit ultio mentes,
Et ratione carent ratione carente feroces
Qui exstiterant, praedae pietatis honore subactae
Sumentes aegros pecorisque silentia flatus.
Tramite sic coepto properant cum pelle revulsa
135.0577B| Festinique petunt veneranda cacumina justi:
Nec latuit vatem praesumptio facta ferorum,
Quis superam pius orat opem ferrique salutem;
Seductis [ f. sed votis] gesta improbitas obsistit opimis.
Dantur ei meliora tamen quam postulet, atque
Promeritam tolerant decreto tempore poenam,
Ne posthac aeterna reos tormenta volutent.
Dum patiuntur et hi multis praesumptio talis
Aufertur, digno plures moderante flagello
Post geminum magnis precibus sed praeditus annum
Hospitibus tandem miserans medicatur anhelis.
Saevus ea quondam pardus regione furebat
Proturbans homines, pecudes jumenta voransque;
Agricolae contra sancti tutamina Patris
135.0577C| Exposcunt, rabido quo defendantur ab hoste.
Perversis ast ille sciens apponere sancta
Sanctificans benedicit aquam, mittitque ferendam
Per loca qua pernix pardus transire solebat.
Distinctus maculis, et crudelissimus hostis
Ignotam multis pedicam venantibus edens,
Torva salutiferis respersa liquoribus arva
Accelerans praecepsque ruens ubi bellua tangens
Concidit, et vitam tenues emisit in auras;
Non funesta valens ad eorum vivere mortem
Quorum vir Domini certat defendere vitam.
Suspendunt igitur vicino tergora calli,
Securo Dominum Simeonis corde viator
Ut benedicat, iter, posita formidine, carpens.
135.0577D| Omnimodis tamen ille sibi prohibebat honorem
Deferri, fugiens ventosae munera linguae.
« Perge domum, » dicens, praebebat cuique medelam,
« Glorificansque Deum qui te sanavit, honora,
Nec te curatum Simeonis viribus ausis
Prodere, ne poena versa tibi sorte feratur;
Nec jurare Dei praesumas nomine summi,
Peccatum esse sciens; in me quin paupere jura
Constricto vitiis fragili sub carnis amictu. »
O dignum Christi famulum! dum vertere curat
Lapsantes animas, potiora pericula demit,
Lubrica linguarum bonus in se spicula torquens
Ne in Dominum commissa reos peccata tenerent,
Quos proprio redimens salvavit sanguine Factor.
135.0578A| Explevere duo socia mercede laborem
Ut quod perciperent posthac libra finderet aequa;
Comproperantque dehinc sancti benedicier ore,
Quos ille aspiciens, cordisque occulta penetrans
(Alter enim comitem pellace fefellerat astu),
Cur veniant rogitat qui sunt, iteratque opus illi
Non tamen omne ferunt: « Frausne sit facta videte. »
Utque negant, vafro « Caligam pede tolle » beatus
Dixit, et hanc ubi das comiti, non estis iniqui. »
Quo facto crepidam tollenti, « Dissue, » mandat,
« Quinquaginta tuo solidos tibi jure capessens,
Totque sciens socii parili perone latere. »
Sic moderata aequi collegae lance recedunt,
Magnificantque Deum perversa fraude carentes,
Qui tantum vati concessit inesse vigoris
135.0578B| Ut dum totius nisu virtutis adhaeret,
Junctus mente Deo, sit munere spiritus unus
Caeca tenebrosi rimans penetralia cordis.
Sic cujus combusta domus civi Antiochensi
Quantum perdiderit; quare narravit avaro
Promens quot latebris solidorum abstrusa talenta
Celarit, serusque boni nihil inde patrarit;
Mersa ideo caecum baratri testatus in imum,
Ostendens non ignaro quod fecerit istud
Se, Dominus famulo sua charo examina pandens
Arbitrium suspectanti seu judicis aequi.
Olli praeterea pietas immensa vigebat
Affectu et cunctis avido prodesse benigno.
Unde etiam lethi quondam de fauce latronem
Eripiens, coelo celeri solamine misit.
135.0578C| Qui post lethiferis mala plurima gesta rapinis,
Dum mortis meritae pateretur ad ultima poenae,
Aggreditur propero venerandam calle columnam,
Quaerentum quem nemo valet contingere visum,
Sed nec ad hunc ausus capiendum extendere dextram;
Moxque ubi deflevit septem sua facta diebus
Perfidus Honoratas dudum tandem esse fidelis
Addiscens, gratique canens sibi tempora finis,
Conscendit lacrymis paradisi gaudia lotus
Et vectus meritis Simeonis ad alta beati;
Atque decus Christi confessum in morte latronem
Consectans, raptum Dominus quem faucibus orci
Ad paradisiaci perduxit amoena decoris.
135.0578D| Inclytus hic Domini famulus quaecunque petivit,
Haec salutari dono captavit herili.
Nam regina potens, tamen infecunda marito,
Legatis rogat attribui sibi gaudia matris.
Expromptam pietate fidem venerabilis ille
Mente tuens, promittit opem, promissaque supplens
Fert sterili partum, non inferior Eliseo;
Clarior utque viri virtus hoc clara patratu
Splenderet, puerum peperit regina, repertum
Tempora post mutum gressus neque ferre valentem.
Approperansque Dei famuli prope culminis oras,
Cum misero legat moerentem infante maritum
Patrono; tantisper eos jubet ille manere
Dum Domini petat auxilium: petit, accipit, ori
Sermo datur pueri, discunt incedere plantae.
135.0579A| Fitque pius senior pueri director et actor,
Officium dum praebet ei linguaeque pedumque,
Cujus, eum quando obtinuit, pater exstitit olim,
Clausa vir egregius scrutans arcana videbat;
Nulla domum cujus mulier penetrare solebat.
Forte fuit quaedam cupiens invisere vatem,
Militiaeque viros ejus habitacla petentes
Cernit, et arripiens habitum mutata virilem
Militibus comitata subit secus ostia sancti.
Limina non audens vetitae pede tangere cellae
Conservanda petit comitum jumenta; sinuntur,
Introeunt socii, benedicunturque beati
Ore viri; posthac ait ille: « Remansit
Quilibet ante fores, ex me cui talia ferte:
Noli vexari, intro pedem neque dirige Christi
135.0579B| Contra dispositum, servi fidei [ cod. 2 fieri] ipse misertus,
Namque tui cernendo fidem Dominus probat altus. »
Egressi comitem pandat quo vera precantur;
Prodit se sociam, socius quibus ante putatus,
Talia mente viri quare praesumpserit addens.
Auribus haec illi stupidis animoque trahentes
Magnificant Domini, venerantes munera, servum.
Funera post cujus quaedam temerare protervo
Claustra petens ausu, vetita ut pede limina tangit,
Retro plexa ruit, lethoque coercita cessit.
Saepe quidem veniens benedici multa petebat
Turba hominum; sed ea longas dum tempore quodam
Exspectante moras precibus trahit ille, minister
135.0579C| Innitens gradibus conscendit ad alta colummae,
Nec responsa capit populum solarier orans:
Vocibus assiduis tandem insistente caterva,
« Ne, fratres chari, sitis mihi, quaeso, molesti, »
Sanctus ait, « morulas quod vobis affero tardans;
Magna quidem navis me dum vocitabat in alto,
Cujus ad exitium tumida surgente procella,
Ferme trecentorum titubabat vita virorum:
Mente simul sensi Dominum me poscere posci,
Omnipotentem adii votis, qui protinus illis
Tranquillam miseratus opem direxit in undas. »
Dixerat, et precibus ditans in pace remittens.
O mens alta viri, qui, domate septus in arcto,
Mente maris dum lustrat aquas, praesentibus astat,
Turgida concilians absentibus aequora praesens;
135.0579D| Spiritus exsuperans carnem praesentia differt,
Transvaditque solum tribulatis promptus adesse.
Carne licet gravidus liber jam fertur in orbem.
Ergo negans non spernendo praesentibus aures,
Aures quo praesens non cernebatur habebat;
Nimirum Domino junctus transcenderat ima.
Hic regionem istam pius ut patronus alebat,
Pestiferos removens morbos cladesque repellens;
Nam telluris agros motus quatiebat et aedes
Hic quondam pariter sternens hominesque domosque,
Cives agricolaeque simul qua peste coacti
Praesidium quaerunt Patris sublime beati.
Ille Dei liquido venientibus undique turbis
Esse aperit dignam meritis facientibus iram,
135.0580A| Cum tanto in populo faciens bona vix foret unus;
Suggerit et secum precibus procumbere plebem.
Una, non parili merito, voce aethera pulsant.
Et Christum pariter summissa mente precantur,
Sed quis eum digno, puro quis corde rogaret,
Arcano Dominus famulo sermone revelat,
Pandit et is populo quod de tot millibus unum
Audierit Dominus secum, nomenque fatetur
Agricolae, accersitque virum, vitamque precatur
Edicat, reliqui ut factum meritumque sequantur.
Se sed hic indignum peccatoremque referre
Perstat; ut exemplum tribuat virtutis amicus,
Ne tectum celetur opus bonum et utile multis,
Cultorem compulsus agri se detegit ille,
Resque tripertito sejungere, pauperibusque
135.0580B| Parte data, fisco partem, sibi caetera subdat,
Enitens rebus propriis contentus haberi,
Reddere quae Domini Domino, quae Caesaris ipsi:
Tendere nunquam ulli insidias, nullique nocere;
Fratrem quemque suum in Christo ceu semet amare.
Audito hoc cives humilem venerantur, honorant
Ruriculam, meritumque pii Simeonis adorant,
Per geminos istos instanti a morte revulsi,
Quod non spondentur Sodomis conferre noveni.
Hunc charum Dominus famulum protexit ab omni
Hoste, notans quod si quis ei mala ferre pararet,
In Dominum peccaret, dum tangendo nitentem
Conspectus Domini pupillam tangeret alti.
Quidam nempe ferox, saevo instigante dracone,
135.0580C| Almificum diris praesumit carpere dictis,
Hunc seductorem memorans et fallere turbas,
Militiaeque petens sibimet mandare magistrum
Vadat et hunc vexans deponat ab arce columnae.
Permissus properat sociosque asciscit et altas
Appellunt scalas; gradibus conscendere nisus
Infelix, quem conscensum mala vota negabant:
Tresque gradus scandens superaverat, ecce remotae
Vi supera scalae subito liquere columnam;
Et miser appensus coelo, terraque perosus,
Quattuor ut cubitis elatus rure pependit.
Ecce furens animos caecato corde feroces
Extollit, pharetraque rapit pendente sagittam,
Lunatoque arcu nisam pia membra forare;
Ira superna manum ferit: haud mora plectitur arens;
135.0580D| Hincque ferus chiragram patitur rapiturque podagra,
Officio manuum monstrans peccasse pedumque.
Nam Christi conatus ubi prosternere servum
Sternitur ipse miser, dextra damnante superna.
Dudum etenim turris coeli qui celsa petentis
Structores labio in multis secrevit ab uno,
Ascensuque poli indignos summovit inepto;
Ipse trucem removens praesumptis perculit hostem
Gressibus excelsum Domini vexare parantem,
Indignus, famulum coeli secreta colentem,
At sanctus Domini postquam perpluribus annis
Fixus amore Dei celsa stetit altus in arce,
Nunquam intermissis precibus, demum pia felix
135.0581A| Inter verba precum coeli secreta petivit,
Intentam coelis animam ad coelestia mittens
Cernere scandentem per tempora longa cupitum,
Et locat aetherea, satiat quam gratia Regis,
Et locat aetherea superis cum coetibus aula.
Illustrata dies posthac dum tertia fulget
Quam Christi celebri colitur surrectio cultu,
Exspectante diu benedici plebe gregata,
Patris sollicitus cura conscendit in arcem,
Antoninus, et innixum votis ratus, astat
Attentus, tandemque vocans, multa et prece poscens,
Dum jam nulla rependuntur responsa petenti,
Aure nec assumit spiramina nota minister,
Sese cernuus inclinans ori applicat aurem,
Flamine pro vitae nihil hic nisi aromata sentit,
135.0581B| Nectare fragrantes et nare capessit odores
Funere spirantes ejusque flamine Christi
Late respergens odor inclytus exstitit aethrae.
Discipulus cernens hominem quod liquerit imum
Mistis longa trahit lacrymis suspiria corde,
Multa querens gemituque animam confectus anhelo.
Dum luctum ingeminat raptus mulcente sopore,
Sopitus subito jura manu ( sic ), virtute superna,
En Patris orsa capit monitis sibi talia dantis:
« Ne metuas, gratam neque enim dimitto columnam,
Culmina nec montis linquam qua lumina vitae
Certans obtinui; descende, satisfaciensque
Plebi exspectanti de me, sic perfer in urbem
Nuntia, clam moesti fiat ne turba tumultus;
135.0581C| Namque ego quod Domino placuit jam fine quievi. »
O plenam virtute animam neque funere victam!
Affectum planctu famulum fessumque levando
Visitat inconsolatum ne linquat alumnum,
Et quonam ipse docet ritu sua funera curet.
Experrectus homo Christum pavefactus adorat,
Pigneraque attentans e corpore carpere sacro,
Ecce repente videt gelidum tremuisse cadaver,
Ac sese penitus hoc absterrerier ausu;
Quo misso celeri descendit ab arce regressu;
Pontifici fratrem tum dirigit Antiocheno,
Quem probat egregium, qui coelitus irradiatus,
Cernere erat solitus secretis multa loquentem
Cum Simeone horis, praeclarae vestis amictu
Splendentem niveo rutilum ceu fulgor amicum.
Crastina lux roseo lustrabat lumine terras,
135.0581D| Praesulibusque sibi junctis tribus Antiochenus
Approperat, tensis circa deponitur alta
Aulaeis auro pretiosius arce monile;
Ast ubi contiguae corpus devertitur arae,
Cuncta in circuitu nebula replentur opaca,
Ut se praesentem Dominus monstraret adesse
Quem tectum nebula petit e caligine Moyses,
Et Salomoniacam nebula qui impleverat aulam
Pontifices arcam cherubim dum sedibus aptant.
Utque probaretur potius praesentia summi
Certa Dei, coeles cultu radiante renidens,
Cum visus septem semoribus abdita ferre.
Papa sacrae setas cupiens decerpere barbae,
135.0582A| Nazareumque pilis Domino nudare sacratis,
Ut dextram ad metuenda tulit, haec arida cessit,
Nec valet hic votis servire gelata ferentis:
Haerens antistes stupet, atque manum sibi notam
Miratur non esse suam, Dominumque rogare,
Quod sibi jam visum restaret inutile membrum;
Utque vovet jurans se talia deinde cavere,
Adjutusque precum populi fulcimine multo,
Organa nervorum recipit revocata suorum,
Perditaque officium recalescens palma recepta,
Laetantes igitur tactu reverenda vehebant
Membra suam validum populi tutamen ad urbem
Dumque pio proficiscentes cum funere vicum
Introeunt quemdam, famulum quo clarificare
Legerat Omnipotens, subito en immobile pignus
135.0582B| Efficitur; ponunt geruli intolerabile pondus,
Nec sufferre valent vim quae descenderat aethra.
Hic vir erat dudum fere quadraginta per annos
Sermonem non aure trahens, non ore ministrans,
Numine qui ductus supero ruit ante feretrum,
Sensu cordis opem poscens, quam voce nequibat;
Ecce repente sibi divini sentit adesse
Culminis auxilium stupidus, sensimque catervae
Non solitus haurire sonos, et verba capessens,
Concipiensque animo insuetas parit ore loquelus,
Exclamansque diu tacito sic ore profatur:
« Serve Dei, bene venisti, tuus introitus me
Salvavit, tibi nam vita famulabor in omni,
Spiritus hosce meos vegetans dum rexerit artus; »
Cum voto surgens loculum simul atque prehendit
135.0582C| Alleviatur onus, subito portabile factum,
Laudantesque Deum gestant sine pondere pondus.
Nec dubium quod ad id Dominus servaverit istum,
Dum multos aliis et jam regionibus actos
Per sancti Simeonis opem curaverat aegros,
Mortuus ut vitae viventi dum daret usus
Ipse probaretur feliciter in regione
Vivere vivorum vitaeque haerere datori.
Jamque propinquabant urbi, plebs moenibus ecce
Progrediens, psalmosque boans hymnisque canora,
Lampadibus lichnisque micans, ramisque decora
Palmarum, sacris properat fieri obvia membris,
Atque triumphantis mundum gestamen honestum
Urbi inferre suae, populi munimen et arcis,
Majori ecclesiae extemplo pia munera dantes.
135.0582D| Pandit abhinc Dominus quonam sibi chara recondi
Ossa velit potius, jussamque vehuntur in aulam;
Utque palam faciat cunctis id numine divo
Prorsus agi, clara superis demittit ab astris
Nobilitate virum, virga qui fulgidus auri,
Splendidus aspectu, candenti tectus amictu,
Sedulus insistens operi, dum claustra sepulcri
Communita silent, mansit, mox inde recedens,
Amplius hic visus nec post, nec paruit ante;
Unde datur notum coeli venisse colonum.
Vatis abhinc tumulo tam mira patrata feruntur,
Quo non plura prius vivens fecisse putetur,
Arduus excelsae dum perstitit arce columnae,
135.0583A| Ut Domino junctus noscatur in aethere summo
Vivere nobiliter tantis qui vivere signis
135.0584A| Cernitur in terris; vitam nec morte peremptam,
In melius sed ei coelesti sede relatam.
CAPUT IX De sanctis Vitale ac Meletio episcopis.
135.0583|
135.0583A| Vitalis tritam reparat versamque tyrannis
Erigit Ecclesiam, decessorumque benignum
Supplet opus, proprio cumulans fervore decorem
Licinique pium pandit sub tempora zelum.
Intonat hic puris divina Meletius orsis,
Armenas postquam sacrato dogmate gentes
Imbuit, obstructo cohiberi nec valet ore
Eminus irradians digitis quin coelica pangit;
Gaudet et expulsus veri servare libramen;
Et remeans secum socios conjungit et armat,
Insuper acquirit; spolio quoque moeret Apollo
Prole sacerdotis, mulier devota quod offert
Patri salvifico, raptum a genitore profano.
Unde manus atque aere pedes et dorsa subustum,
Post patris attritos celebri certamine divos,
135.0583B| Rex pius educit, claustrisque serisque reclusis,
Et sancto redhibet revocatum matre parenti
Curatrice animae celatus honore puellae.
Inde Palaestinam rapidus, comitante Cyrillo,
Quique pio post haec genitorem germine gignit,
Praesul apostolicus synodum diversa secutam
Veri luce gregat, concordi pace serenat,
Insinuatque Dei quam sit substantia simplex,
Dans purum fidei Joviano dogma probari;
Dividuas fugiens lites, pacem omnibus offert,
Raptoremque lupum sacra in consortia poscit;
Errorem abjiciat, feralia crimina ponat,
135.0584A| Desinat esse lupus mitisque appareat agnus,
Atque greges parili secum tutamine pascat:
Sedem sermo Dei teneat, jungantur utraque
Parte duces, uno jaceat grex omnis ovili:
Solus qui superet generalia regmina tractet.
Foedera sed pacis crudelis bellua nescit;
Pastori ergo pio caularum jura feruntur;
Crescit honor miti, pro votis regna reguntur
Pacificis, sceptra imperii virtute probantur
Pontifices digno praecelsis fascibus addi
Barbaricis Theodosio superante catervis,
Devotis seseque manu cernente beati
Cultibus ornari, regnique subire decorem,
Visorum confirmat opus, documenta secutum.
Quo splendore nitens ubi primitus ora patroni
135.0584B| Ore legit princeps, e pluribus excipit unum,
Agnoscens nullo prodente, petitque, probatque,
Utque patrem soboles, amplectitur, ambit, honorat,
Oscula dat labiis, oculis; pectusque caputque,
Insuper et dextram, qua se sumpsisse coronam
Fit memor, ore colit retegens, conspecta retexit;
Cumque ipso fidei normam Patribusque retractat,
Huncque Patres celebrant, dignoque nitore venustant.
Nec longum post emeritus petit aethera praesul
Nobiliumque nitet praeconum laude sepultus.
Martyris et thecae conjunctus honore Babylae.
CAPUT X. De sancto Flaviano et amicis ac successoribus ejus.
135.0583|
135.0583C| Eois Patribus, cunctoque favente senatu,
Erigitur meritae Flavianus honore cathedrae
Atque Petri primam sortitur regmine sedem,
Cujus jam pridem moderatur navita cymbam
Inter et adversas mundo fervente procellas,
Consiliis, rabido prohibens hanc aequore mergi,
Comebat, placidis servabat turbine remis,
Dispositisque docens Regem laudare choreis
Davitica dedit Ecclesiam reboare camena
Aeternisque choris divina poemata pangi.
Excubiis instans Agni secum agmina cogit
Concordi Dominum laetaque canentia laude;
Horrorem incutiens pravis, dat gaudia justis:
Nec terrore, nec insidiis pia dogmata linquens,
Culmine nec captus tentusve ad dira coactus;
135.0583D| Expugnat nocuos, asciscit agone sodales:
Diodorum, Cilices quo post rectore coluntur;
Acacium post hinc Beriae virtute nitentem;
Aphratem, diva seniorem luce cluentem,
Qui veri radiis ferit improba sceptra gerentem
Thermali rigidum plectens fervore ministrum,
Insuper accitur Julianus culmine magnus,
Virtutum fideique micans fulgore decorus,
Absentem quem torva manus sibi plaudere jactans
135.0584C| Praesentem dolet excelsa se luce prementem
Oris et ad columen magnalia mira ferentem.
His vir praecipuis factis et origine celsus,
Necdum sede fruens, Flavianus fultus amicis
Bella lupis obicit, pastoris robore digna
Exerit, ostensis defendit ovilia belvis.
Tela acuit, pharetras et propugnacula condit,
Hostibus obsistit, gregibus munimina suffit;
Bellantes recreat, bellis consulta ministrat;
Arcus emunit, radiantia spicula mittit;
Insidias frangit, captantia retia rumpit,
Fallentesque feras agnina pelle recludit,
Depromitque lupos, discussa fraude, latentes,
Tutaturque greges, et dentibus eximit atris,
Solertique vafri dirimit tabentia morbi
135.0584D| Consilio, retegitque dolos et melle venenum
Elicit, occulte cogens vomere abdita pestis,
Dum sene mulctato educit pudibunda veterni,
Deprensam excutiens saniem, studet arte medendi
Corruptum reparare pecus, polluta piare,
Fracta ligare, viae seducta reducere rectae;
Cogere dispersos Christique remittere caulis,
Colligere errantes, unique rependere ovili.
Si quid fors patitur, cura accelerante levatur,
135.0585A| Paceque pastoris tegitur pecus omne quiete.
Flatibus hinc iterum pulsus patienter honestus
Persistit praesul, dira omnia ferre paratus;
Sceptra vocatus adit, censores non fugit hostes,
Non adversantes reprobat, torvisve resultat,
Cedere pollicitans, apicem se ponere spondet, probatur
Nec successorem renuit, nec plura pavescit
Principe in irato [ ms. 2 mirato]: dignus hinc sede
Cujus et Augustus causam, crimen quoque sumere poscens,
Dissicit errores et stulta cavilla resolvit;
Pacem restituit, turbata cacumina nectit,
Junguntur populi, coeunt in foedera gentes:
Illyrici, Aegypti simul, Asia, Thracia, Pontus,
Hesperiaeque sacerdotes pia pacta capessunt.
Praesul et emeritus coeli fastigia scandit.
135.0586A| Porphyrio sedis Flaviani sorte potito,
Almus Alexander digno succedit honore,
Laude frequentatus, probitatis munere mactus,
Ore quidem clarus, vitae sed clarior actu.
Abiuntum pridem pecus in ovile reducens,
Dum lotas recipit fluvio exhilarante bidentes,
Hostes ingemere, at cives applaudere praestat
Impete laetificans revocati fluminis urbem.
Huncque Theodorus probitatis acumine sectans
Castificae speculum vitae, pietate renidet.
Quae restant etiam septis pecuaria reddit.
Post quem magnanimus sumit sacra jura Joannes.
Ponitur hic, ponitque pari fervore Cyrillum,
Cui Marci redhibens, Cephae quoque sede recepta,
Dum lites removent, Christi aulam pace venustant.
CAPUT XI. De sancto Macedonio eremita, et Evagrio .
135.0585|
135.0585A| Pugnare viri circa hanc virtutibus urbem,
Vincentes pariter mundum rabidumque tyrannum,
Tutantes cives et mitia castra tegentes,
Nunc precibus, monitis nunc, agmina sancta regentes,
Nunc intercessu, modo subventu, apta ferentes.
Quorum jussa Macedonius crudelia caesis ( cod. 2 censis?)
Detorquere parans jugulis, e montibus altis
Civibus advectus trepidis, funesta gerentes
Aggreditur; pannis fasces haud obsitus horret,
Imo aditu terrens sunt quae mandata minaci
Sceptrigero leganda serit, monet esse caducum
Et similes sortes dominari in regmina fratrum,
Nec solum imperium, parilem quin cernere partum;
135.0585C| Puniat haud homines Domini sub imagine factos,
Irritans Dominum cujus punitur imago:
Si versam uxoris statuam grave ducat ahenam,
Quam mage Cuncticreans moveatur imagine rapta:
Et quantum videat sensata carentibus absint;
Nosque simul plures unius honore valere:
Ipsum nec modicum functo reparare capillum.
Hoc infrendentem cohibens terrore leonem
Crimine primatem, solvit discrimine plebem,
Inque resolvendum fertur mens delubra regis.
Hic sacer nigenii rutilans Evagrius acris
Luce pia nituit, tractans divina decenter.
Hac tellure Dei cultu terrena relinquens,
Jure pudicitiae fugiens res atque parentes,
Praetulit illecebris monachi certamina mundi
135.0585D| Malchus, regem actu retegens, quem nomine praefert.
Callidus hunc hostis virtutum culmine cernens
Gliscere, tendiculas cordi circumjacit atras:
Rem patriam reparet, viduae solamina matri
Conferat, et sacris patrimonia ritibus aptet;
Nec linquit, licet admonitum duce, ni trahat hamis,
Fluctibus exturbet, vitae projectet arenis.
Nec desunt nudo rabidarum furta ferarum.
135.0586A| Panditur actutum grassatum praeda rapinis,
Ismaelitarum rapiturque examine, turbae
Dispersae comitum variis et cladibus actae;
Sicque camelorum gibbis sublimis inhaerens,
Per vastam fertur eremum, caro cruda resolvit
Esuriem, misero potatur lacte cameli,
Barbaricae curvatus herae datur absque pudendis
Nudus abire, ovibus discit dependere curam.
Servitium respecta levat memoratio patrum;
Exigit hic monachum, precibus psalmisque sueto
Instat, delectant famulatus jura subactum.
Invidet his hostis, laqueosque per abdita tendens,
Hortatur dominum donet solamine servum
Quem videt egregium caulas implere patronum,
135.0586C| Vinclorum sociam famulo nexare maritam
Decernit, gladio renuentem cedere cogit,
Detestatus init thalamos virtute perosos,
Plangere pro cantu, pro saltatu edere luctum,
Flere pudicitiam, proprium consciscere lethum,
Quaerere decessum, vitae praeferre pudorem:
Evibrat in sese ferrum, comes ausibus obstat:
Morte fera abstineat, jurat vel se prius Orco
Demittat feritas, tali nexamine jungat
Certantes animas lucem postponere castis;
At pudor ipse placet, capiat pietatis amicam,
Munditiae sociam, mentis quam copula carnis
Collibeat, domini thalamos Deus ipse nitorem
Approbet, alterutra ostendat dilectio nexos.
Attonitus senior virtute vigere virili
135.0586D| Miratur facilem lasciva ad lubrica sexum,
Diligit ut junctam volupe plus imo jugalem:
Cernere nuda tamen refugit vel tangere carnis,
Perdere pace pavens studuit quod quaerere bello.
Acceptos dominis plus talia vincula reddunt.
Nulla fugae formido; eremi dum vasta pererrant
Liberiore gregis ductu: memoratio mentem
Prisca subit fratrum, blandi respectio patris.
Interea formica terens prudente vacantem
135.0587A| Sollicitat cura, stupidam diversa trahentem
Moestitiam mentis vultu comes unica raptat,
Pectoris arcanum rogitat, secreta patescunt,
Exhortata fugam, quaesita silentia firmat,
Spemque metumque jugi volvunt per operta susurro,
Carnibus hircinis praevisa viatica curae.
Sero subitur iter, carnes et tergora tollunt,
Utribus innixi rapidis se fluctibus addunt,
Flumine transmisso dubii per devia currunt;
Post tergum assidui revocata fronte tuentes:
Noctibus insidias veriti loca sicca terebant.
Tertia jam transacta dies et adhuc tamen idem
Retro referre monet visum fluitantibus error:
Ecce camelino geminos accedere cursu
Mens praesaga mali dominum lethumque retractat
135.0587B| Approperare simul, nigrantem cernere solem.
En trepidis longe penetrans depromitur antrum.
Nec minus horror ibi mortis scrobiumque venena
Introrsum properare vetant, adituque sinistre
Ingressos restare jubent. Famulo comitante,
Persequitur dominus speluncaeque applicat ora;
Jamque necis poena gravior formido videtur:
Presserat ora pavor, jam lingua ligata tremore,
Cum servo dominus miseros educere mandat.
Ipse renudatum caesurus ut evibrat ensem,
Praeterit ingressus jussos post terga relinquens,
Cernentes se nec cernens rigido increpat ore,
Furciferos vocitans, plexosque eripere clamans.
At memor Omnipotens famulorum, ad bella leaenam
Excitat interius, fetus alimenta ferentem,
135.0588A| Quaeque trucem invadens rapit hostem gutture fractum;
Indignatus at ipse moras differre nec iram
Alterius tolerans dominus, petit intima fervens,
Et rabido servum increpitans clamore socordem
Dum saevit, saevos incurrit in abdita rictus.
Defensos furor ultricis quatiebat et horror.
Ac similis metus interitus torquebat anhelos.
Inter tanta sitos discrimina gloria ductae
Sola pudicitiae attollit solata latentes.
Immotos pavor ipse tenet seu limite vitae
Suspensos, dum cauta rapit foveamque relinquit
Evectans catulum fera mordicus ore prehensum,
Tutelamque suam cedit metuentibus antrum.
Nec mox erumpunt, propensaque dona tremiscunt,
135.0588B| Vindicis occursum tremulo sibi pectore fingunt,
Transactaque die, jam sole cadente, sequuntur
Egressi latebram partos sibi stare veredos
Auxilio Domini, hostilique sub impete ductos.
Quis ita conscensis recreati vasta peragrant
Gaudentes eremi; decimo Romana tenentur
Castra die, pandunt ex ordine gesta tribuno,
Oblatique duci pretio jumenta relinquunt:
Atque monasterii monachum repedita caterva
Sic recipit, castisque comes conjuncta choreis
Fulcitur dilecta soror, nec credita fratre
Sic gladios interque feras desertaque nunquam
Captivam esse pudicitiam patet, atque jugatum
Posse mori Christo famulum, non posse reflecti.
CAPUT XII. De sancta Pelagia.
135.0587|
135.0587C| Hujus Pelagiam percepimus urbis alumnam,
Quam vitae meritis veneranda cacumina juxta
Montis Oliveti signavimus astra petisse.
Cujus de tenebris ad lucem, a morte gehennae
Ad clarum vitae celebri pietate triumphum,
A maculis ad sacra poli mutatio talis.
Pontifices quondam jubet urbis episcopus hujus
Approperare sibi quosdam regione propinquos.
Hos simul inter adest sanctus cognomine Nonnus,
Vir justi rectique tenax, mirabilis actu,
Et probitate pius; mores qui propter honestos
Caelibis ac vitae cunctis venerabile culmen,
Almo et monacho praesul resplenduit almus.
Casta die quadam sancti dum semina verbi
Pro foribus templi, sociis poscentibus ipsis,
135.0587D| Spargeret hic, cunctis mirantibus, ore beati
Verba senis, tam magna seri, tam digna profari:
En ardens rutilis transibat mimula gemmis
Ornato residens pompae meretricis asello,
Quam fulvis nitidum radiis contexerat aurum
Undique, vel claris onerata monilia baccis.
Hanc comitatur ovans puerorum compta caterva,
Grexque puellarum luce ornatissimus auri,
Vestibus insignes, decoratae torquibus omnes;
Quae quo migrabat, spargebat aromate ventos,
Sollicitis vacuum nidoribus acra replens,
135.0588C| Hujus in aspectu satias fugiebat amantes.
Pontifices stupidi tanta ambitione meantem,
Non in honore Dei procerum descendere asello,
Nudato nitidos prodentem vertice crines,
Intuitu vultum ceu magna a labe reducunt.
Nonnus at egregius, speculans attentius, atque
Longius asservans visu dum transiit, haeret,
Corde sub attonito reliquis incognita volvens;
Inde recline caput genibus superaddit, et omne
Mox lacrymis manuale, sinumque replevit obortis.
Exin magna trahens imo suspiria corde
« Num delectatos, socii, vos jure probatis,
Haec quo se mulier cultu decoravit amoeno? »
His nihil haec contra reddentibus, ille reflectens
Applicitam genibus faciem, suspiria jungit,
135.0588D| Pectus percutiens lacrymisque cilicia complet,
Quae carnem valido coeli fervore domabant.
Hinc rogitat, species sociis placuitne venusta?
Non minus ast illi concepta silentia rumpunt.
Ille rosam callens hirtis decerpere dumis,
Semper ad exemplum pietatis et alta vocare,
Cordibus a comitum mundi removere piacla,
Et quasi vaticinans tandem sic incipit ore:
« Vere confiteor delectatum ore puellae
Me, placuitque mihi species et forma decoris;
At veram fateor nobis hanc praeferet altus
135.0589A| Arbiter, ante thronum statuens censore tremendum,
Judicet ut nostrum officium nos atque triumphet,
Et quantas morulas horarum egisse putatis
Hanc intra proprium semet decorando cubile,
Dum lavat, et pingens se unguenti nectare tingit,
Insuper ad speculum studiosis cultibus ornans,
Ut mundo placeat, cunctis optabilis esse
Possit amatorum, nulli deformis haberi
Cernentum, plerumque dies quos crastina captat?
At nos in coelis aeterna in saecla manentem
Qui colimus Patrem, Sponso qui morte carente
Gaudemus sibi divitias sine fine nitentes
Attribuente apte famulantibus, aestimat ullus
Quas non hic animus carnis non strinxit ocellus,
Non aures hausere hominis, neque corde librantur,
135.0589B| Quae fidis Dominus dignisque paravit alumnis:
Certi praeterea pacti promissa tenentes,
Coelestis faciem Sponsi per saecla videndi,
Cui cherubim penitus trepidant intendere visus,
Nec nos ornamus, sordes neque pellimus atras,
Atque immunditias lapsis animabus inustas,
Imo protriti pronique jacemus inertes,
Quos vel in exemplo reliquorum tramite in alto
Virtutum semper meritis perstare deceret. »
Dixit, et hospitii se mox penetralibus abdens,
In faciemque ruens vultu percussa rigabat
Terga soli lacrymis, moestis ita vocibus orans:
« O praecelse Deus, nostris, rogo, parce piaclis;
Peccatori ignosce mihi, nam pellicis hujus
Unius solito cultus de more diei
135.0589C| Ornamenta meae vicerunt omnia vitae.
Quo te conspiciam vultu? Excusabor ab ore?
Ante oculos nec enim abscondar secreta tuentis.
Vae peccatori mihi! quique altaribus astans
Indignus sacris decus haud illustre peregi
Ullum ad velle tuum, clemens qui cuncta creasti
De nihilo, Domine, inter quae me condere dignans,
Servitiumque tibi statuens impendere dignum,
Ne me coelesti miserum rejeceris aula,
Nec, reverende, tuam confundas ante tremendam
Me majestatem, cultu meretricis in hujus,
Quae pro terrenis studuit se ornare superbe,
Summa pro rebus cura decorare caducis.
Ast qui proposui sacro tibi jure placere,
Invicto Domino decora implere quievi,
135.0589D| Quare me in terris tueor, coeloque relictum
Cultu inopem, servare tibi qui vota refugi?
Haec quae promisit mortalibus ultro rependit:
Nulla meis igitur mihi jam spes actibus haeret.
Ad suspensa tuae pietatis in ardua mens est,
Immense Pater alme, mihi tua fidere multa
Dat bonitas, animam facias quam munere salvam. »
Talia qui tristi donec moerore volutat
Praecipitans nigris terras nox contegit alis,
Ductus fessa sopor recreabat membra labore;
En moesti Dominus famuli memor, omnia pandit
Laeta futurorum signis praesaga bonorum,
Nam videt in somnis arae se assistere praesul,
Plenam et spurcitiis circumvolitare columbam,
135.0590A| Tetro horrore nigram, cujus neque ferre valeret
Horrens pedorem lutulentis sordibus aegrum.
Durabatque volans circa, dum miserit ordo
Extra auditores necdum baptismate lotos,
His simul egressis septis secesserat ales;
Ut sacra complentur redit, et petit egredientem.
Hanc ille accipiens stanti se mergere cernit
Ante fores templi labro, quo, sorde piata,
Et nix alba velut, coelum conscendit in altum,
Tam celse penetrans hujus dum visibus absit.
Quo stupidus horrore senex, dum clara serenas
Lux rutilae terras illustrat honore nitelae,
Qua celebranda die renitet surrectio Christi;
Pergit in ecclesiam, missarum sacra coluntur.
Post sacra dicta simul, Nonnus sermone rogatur
135.0590B| Solari sancto populum: incipit ille superna
Nec terrena sonans, nec rhetoris arte polita
Declamans, coeli quin luce nitentia promens;
Non ventosa boans, sancto sed Flamine plenus,
Errantes revocans, iter ad coelestia pandens,
Indicium memorando benignum, speque benigna
Labentes solidans animas fervore superno,
Cujus his monitis pulsantibus intima mentis,
Corda capessentum sic sunt compuncta virorum,
Terga pavimenti ut lacrymae pietate rigarent.
Astabat meretrix nutu praefata Tonantis
Ducta sacris, etsi catechumina, juxta nec unquam
Huc sueta appropiare gravi sub mole sepulta,
Duxerat hanc equidem clemens miseratio Christi,
Ad praesepe suum mundis animalibus, in quo
135.0590C| Coelica per fidum praebebat pabula servum.
Corda timor Christi jam concutit atra puellae;
Terrorem Domini famuli dum percipit ore,
Miro larga modo fluerent ut flumina cordis
Attriti de fonte, metu manantia Regis,
Cujus ab ore senis tam sceptra pavenda resultant;
Sicque Dei vivo rediens sermone cibata,
Praecipit ut maneant gemini videantque clientes
Hospitium tam praecellens ubi pastor haberet.
Stant, sectantur eum servi, cernuntque, feruntque
Id dominae, scribit ceratis illa tabellis:
« Haec sancto Nonno, Christi qui dignus alumnus,
Pellex Pelagia, zabuli quae turpis alumna:
Auditu didici Dominum, quem tu colis, olim
Inclinasse polos, humilem terrena petisse,
135.0590D| Haud meritis justorum, at peccatoribus almae
Qui sanarentur daret ut medicamina vitae,
Se sanctus famulis sociavit flagitiosis;
Quem trepidant cherubim seraphimque attendere vultu,
Degere dignatus cum peccatoribus, ut tu,
Sancte Pater, dignis etiam sermonibus effers;
Hujus si vere cognosceris esse magistri
Discipulus, ne despicias, sed suscipe servam
Perpetuae munus cupidam reperire salutis. »
Sanctus ad ista senex rescribens talia mittit:
« Quaecunque es, Domino nostro manifesta probaris.
Hoc tantum admoneo ne pectora mitia tentes
Squalentis peccata hominis horrore patrati;
135.0591A| Sin autem veram cupis impetrare salutem,
Meque videre potis, sociis speculabere fultum,
Nam nunquam solum capies me sola videre. »
Quae mox visa legit, properans festina cucurrit,
Praemittens famulum. Comites Pater advocat almos,
Sollicitamque sacris juvenem, sub testibus ipsis,
Tandem intrare jubet; penetrans prosternitur, imo
Prona solo, planctuque domum replebat amaro.
Insolitum capiti velamen pulveris addens,
Pontificisque pedes lacrymarum flumine tingens
Atque lavans fletu, tergebat crine soluto,
Actibus his imitans humili pietate Mariam,
Cui quia dilexit multum data multa probantur.
Haec quia non poterat Domini vestigia, digni
Complectens famuli, obsequio veneratur herili,
135.0591B| Clamans et dicens: « Senior, miserere piaclis
Ac Domini sectare tui pia dogmata Christi,
Me supereffundens pietatis viscera sanctae,
Participem memet faciens mox nominis alti.
Nempe ego Pelagia pelagus sum pestis iniquae
Fluctibus obscenis scelerum petulanter inundans;
Sumque animae laqueus, sum perditionis abyssus;
Luxuriae faculis lethique voragine multos
Decepi, decepta prius; nimis horreo gesta;
Exsecror infectam memet tam sordibus atris,
Deprecor unde pio baptismi fonte lavacri [ f. lavari],
Ut peccatorum pereant ibi facta meorum,
Atque meae sordes animae purgentur abactae.
Credoque baptismo quod sanctificante renata
De manibus fugiam qui me seduxit iniqui. »
135.0591C| Pontifices clerique omnes stupuere videntes
Tot lacrymas tantamque fidem, meretricis et ejus
Quod jam cernatur subito mutatio talis;
Mirantes reflui tam larga volumina fletus,
In quoquam nullus quam se vidisse ferebat.
Vixque solo suadet laetus hanc surgere praesul.
Tum cautus canonem super his mandare retractat,
Non debere meretricem baptismate mergi,
Ni vadibus latis fidei munimina firmet
Actibus involvi nunquam se denuo pravis.
Auribus invitis responsa morantia captans
Illa, iterumque ruens corpus jaculatur humumque
Percutit haec luctu misto gemituque profundo.
« Tu pro me Domino rationem reddere summo
135.0591D| Cogaris, mala nostra tibi reputentur ab ipso,
Si me distuleris baptismate tingere fonte;
Nam vereor ne forte, moras dum segniter affers,
Hostis me diris repetat laqueare catenis,
Maturante fuga quas ipsa evadere curro.
Nosco quidem laqueos vafrae fraudesque rapinae,
Dum me muscipulam constat per probra fuisse
Incautis; sic invenias super aethera partem
Cum sanctis, nostram nolis differre salutem,
Ne crudelis aper saevo me dente revellat,
Ac spatio fretus, foveis devolvat in atris.
Unde precor, sacris hodie me dilue lymphis
Atque Deo pro me templis pia dona repende. »
His cuncti auditis referunt praeconia Christo
Mirati scortum tanta flagrare salute.
135.0592A| At Nonnus Jacobum Levitam mittit ad urbis
Pontificem, reserat quo cuncta ex ordine gesta.
Ille Deo grates reddens, congaudet ovilis
Crescere lucra sui Nonnique attollit honorem,
Moxque sacram matrem Romanam pergere mandat
Mater ut esse novae properet baptismate prolis.
Adveniens ita Pelagiam Romana jacentem
Invenit ante pedes lacrymarum in flumine Nonni.
Surgit vultu humens et crimina jussa fateri,
Haec numero superare maris deplorat arenas,
Pondere continuans ipsis graviora sedere;
Fidere se tamen haec Domini pietate remitti,
Cunctorumque dari veniam sibi flagitiorum,
Pontifici nomen purgandae rite roganti
Pelagiam proprium, Margaritamque vocari
135.0592B| Urbano se more notat, redimicula propter
Eximii cultus, animas quis vincta trahebat.
Tunc exorcizans senior de more puellam,
Nomine signato tingit baptismate sacro,
Participem faciens divinae muneris arae,
Quam Romana levans sacro de gurgite sumit.
Hic praesul: « Laetemur, ait, cum civibus aulae
Coelestis, vinoque hilares oleoque fruamur
Hujus propter ovis celebranda tropaea salutis. »
Jam Patre cum coetu sociorum epulante beato,
Cernitur esse palam nuda sub imagine daemon,
Utpote depromens spolium sibi nexile raptum,
Et manibus capiti innexis clamore protervo
Infremit exululans sic: « O violentia facti!
O quid perpetior! quantum sene torqueor isto.
135.0592C| Decrepito ter dena tibi non sufficiebant
Sarracenorum violenter millia capta,
Quos mihi subripiens dederas baptismate Christo;
Non tibi Heliopolis mea, non satis egerat olim,
Cujus me celebri venerantes culmine cives
Sacrasti Domino; non tot raptae tibi gentes
Sufficiunt, Christi per te quae sceptra verentur:
Tot tibi tam magnae non suffecere rapinae,
Insuper aufertur spes maxima fenoris ampli.
O violenta ruens raptrix, o prava senectus!
Argumenta doli jam non ultra fero saevi.
Heu maledicta dies, mihi qua contrarius ortus!
Namque impulsa labans lacrymis ut flumine nostra
Subruit evulso male firma domuncula fundo. »
135.0592D| Lividus haec ita prosequitur plangore frementi.
Pontifices reliqui vocem captare nefandi
Et cum Pelagia mater veneranda stupescit.
Versus et ad raptam Christi virtute puellam:
« O quid Pelagiam mea quod mihi chara parasti!
Et tu nempe meum Judam sectata videris;
Ille coronatus magno et redimitus honore
Culmen apostolicum duodenae sortis adeptus
Prodidit altorem, cujus renitebat alumnus;
Haud aliter mea cum fueris, mihi fraude fatescis. »
Tunc mater Romana: « Crucis te, filia, muni
Praesidio, pompas renegans, et daemonis atri. »
Quae signum ut crucis expressit Christumque vocavit,
Ille sub aerias fugiens evanuit auras.
135.0593A| Hinc iterum pellax, notas conversus ad artes,
Blanditias rigidis lenes terroribus addit;
Hancque adiens somno positam quatit horridus astu,
Excitat, et blandas curat miscere loquelas:
« Domna mali memorans, mea Margarita, quid unquam
Ingessi tibi? Non baccis carisque capillis
Ornavi? Non argento te auroque replevi?
Dic in quo leviter vel contristata putaris,
Jamque satisfaciam; nunc me ne desere tantum,
Ne me Christicolae tantum per probra fatigent. »
Ast ancilla Dei signo defendere Christi
Se studet, exsufflansque vafri phantasmata monstri,
Insequitur: « Tibi, saeve, tuisque renuntio pompis;
135.0593B| Obsistat Dominus Jesus tibi, pessime daemon,
Qui pietate tuis me faucibus eruit alta,
Inque suum thalamum coelique induxit in aulam. »
Romanam inde ciens: « Mater venerabilis, inquit,
Exora pro me Dominum; nam ceu leo frendens
Expedit insidias Satanas, mulcensque minansque. »
Tunc ea: « Ne timeas victum jam, filia, monstrum;
Amodo namque tuam fugiet quoque territus umbram. »
Tertia lux repetebat humum post dona lavacri,
Quo cum peste truci certabat clamque palamque,
Corde cavens veteri mulier jam facta virilis,
Vincere quae properans avidi laqueamina mundi,
Perfectoque sequi ductorem tramite Christum,
Praepositum domni servum vocat, et jubet omnis
135.0593C| Vectetur penitus sibi quo descripta supellex:
Argentum, vestes, aurum, redimicula, gemmae.
Accelerat servus, metuens mandata morari,
Ornamentorum dominae simul omnia perfert;
Quae mox per matrem haec Patris tractatibus offert,
Ipsas esse fatens mercedes criminis atri,
Quo versutus eam per eas deceperat hostis;
Arbitrio poscens sancto expensetur ut ejus,
Sufficere affirmans superi sibi munera Sponsi.
Protinus et famulos omnes famulasque remittit,
Atque manumittens dono solatur alumnos,
Exhortans studeant sceleris sibi solvere vincla,
Et veram libertatem pietate tueri.
Institor at Nonnus prudens latorque fidelis
Oeconomum vocat ecclesiae, coramque puella
135.0593D| Omnia contradit pretiosi insignia cultus,
Adjurans per eum cujus sub honore vacabant,
Defraudetur opum ne pars vel quaelibet harum,
Intromittatur domui nil praesulis inde,
Nil vel in ecclesiae, vel tractatoris earum;
Omnia sed viduis, pupillis pauperibusque
Dispensentur, uti servae congesta beatae
Largirentur, opes scelerum solamen egentum
Ut fierent. Fit continuo, nil restat inactum.
Nempe ancilla Dei nova postquam fonte lavacri
Canduit, ex propriis proprios nil rebus in usus
Contigit, egregiae sumens pia pabula matris,
Ac vitiis quaesita nigris vel tangere vitans.
Lucescente die mos est qua ponere vestes
135.0594A| Neophytis albas, necdum rutilante diei
Surgit luce, stolas ponit baptismatis albas,
Induitur byrro, tunicaque, et, nemine teste,
Aspera ciniphii velamina corripit hirci,
Assumptisque alis petiit praecelsa columbae;
His et visa locis posthac non amplius usquam.
Hoc quia nescierat mater Romana veretur
Ad mala contempti ne forte redisset amoris,
Plangens ceu laqueis iterum siet indita missis.
Quam Pater egregius sub Flamine conscius almo
Pelagiae voti, solatur: « Filia, noli
Flere piam dicens gnatam cum coelite coetu,
Quin laetare hilaris quod et haec sicut illa Maria
Peccatrix partem melioris repperit otî,
Quae non auferri poterit jam funditus illi. »
135.0594B| Urbs Domino grates referens haec tota resciscit,
Atque sacerdotum qui aderant sua quisque petivit.
Tertius interea rapidis successibus annus
Exierat, votumque vovet levita superne
Jam dictus, Solimam ut pergens loca visitet alma.
Intimat hoc Patri sancto, dimittier orans.
Vadere permittit praesul, sequiturque profando:
« Cum praestante Deo, frater, perveneris illuc,
Et digne veneratus eris sacrata locorum,
Sollicite cura monachum perquirere sanctum
Nomine Pelagium, solus ex tempore belli
Qui clausus latet in cella; quem visere cura,
Nam vere Domino servit, monachusque probatur
Perfectus, » sanctam sexus sub honore puellam
Commendans, sexum quae vicerat, omnia mundi
135.0594C| Vana triumphando proculcans corde virili.
Nec tamen hanc pandit manifestius, ordine servans
Id fieri placito et divino numine jusso.
Denique commonefactus adit loca sancta diacon,
Ligna beata crucis pretiosa stratus adorat,
Tum loca de membris Regis sacrata sepulti,
Morte triumphata rediit qua gloria Christi,
Victrix perpetuae solidato robore vitae;
Altera dumque dies noctis depelleret umbram,
Quaerere Pelagium properat levita notatum.
Tunc in Oliviferi scandens fastigia montis,
Quo Genitus pia vota Patris mittebat ad aures;
Unde et praecipuum ducens super astra triumphum,
Jus repetens proprium, coelorum ascendit in alta.
Hic habitare virum studio quem quaereret audit;
135.0594D| Praeparvamque videns cellam, simul undique clausam,
Perscrutans oculis aditus qua parte pateret,
Nil videt hic omni modicam nisi parte fenestram.
Quae pulsata patet, levita agnoscitur ipse,
Se cognoscentem non callens noscere matrem
Dum faciem videt aridulam rugisque solutam,
Orbibus inque cavis oculos marcore gravatos,
Ossaque clitellis passim numeranda solutis,
Cuique arefacta cutis vix texerat ossa superne:
Et benedici ab ea poscens, benedicitur, atque
Levitam se audit papae servire beato,
Atque vicem petitur pro se redhibere precanti.
Miratur super his vatis secreta fatentis;
Praeterea nec plura capit, nec plura rependit;
135.0595A| Et laudes tantum aure trahens sollemniter illa
Quas Domino reddit dum linea tertia surgit;
Sicque poli Dominum benedicens pergit ovanter,
Eximioque means accensus amore locorum,
Celsisque almorum precibus benedicier optans,
Pelagii sibi qua pertransit opinio pollet,
Cujus item aggrediens cellam, nihil audit ab intus;
Permanet exspectans spatium transire diurnum,
Et nox dum nigras terris jam spargeret alas,
Regreditur, mittitque diem migrare, reditque;
Tertia dum caecas lux pellit ab orbe latebras
Scandit, et obstructam cernens, aperire fenestram
Praesumit; tum strata videns pia membra quiete,
Descendit propere, Solimorum nuntiat urbi
Pelagium abbatem coeli secreta petisse.
135.0595B| Alterutraque sibi monachorum lege catervae
Id pandunt, totaque simul regione feruntur,
Jordanis, Hericontei, Solimique sodales.
Jamque aderant Patres sancto fervore gregati.
Tum funus cella eximitur scamnoque locatur.
Accedit Solimus solito felicia ritu
135.0596A| Exsequiisque piis componere membra sacerdos.
Ecce repente probant muliebria mente virili
Quem credunt monachum, monacham secreta tulisse.
Glorificant igitur magna cum voce benignum
Mirificumque Deum multos qui regmine sanctos
Dirigit occultos, sibi nota monilia servans.
Fama volat, coelum petiit quia mascula mater,
Cujus ad exsequias curant concurrere plures,
Sacraque virginei volitant examina laetus;
Dumque pium digno tractant sub honore cadaver,
Et celebri mandant cum relligione sepulcro,
Luminibus radians multis pia turba coruscat
Laudibus inque Dei plebis vox cuncta resultat.
Postmodo missus ad id Christi a pietate minister
Regreditur Jacobus, Patrique ea nuntia portat.
135.0596B| Hinc properat matri narrare haec Antiochensi
Omnibus ac justis ibi gaudia magna ministrat,
Fletibus illacrymant populi per gaudia fusis,
Laudantes Dominum divo qui munere praestat,
Ut dignetur ab his tales sibi sumere fructus,
Splendida quos coeli gaudenter in horrea condat.
(no apparatus)