Migne Patrologia Latina Tomus 106
De translatione corporum SS. Ragnoberti et Zenonis
106.0891A| Incipit de Translatione corporum beatorum RAGNOBERTI et ZENONIS, et de virtutibus quas Dominus per illos ostendere dignatus est.
CAPUT PRIMUM. De admonitione sive translatione corporis.
Anno Incarnationis Domini nostri Jesu Christi 846, indictione vero X, anno VII, regnante Carolo rege, scilicet filio Hluduici imperatoris, Sergio Romanam Ecclesiam gubernante (apostolatus honorem sortitus est anno primo, quo sub tempore capta est ecclesia beati Petri principis apostolorum), Baltfrido venerabili episcopo Baiocensium Ecclesiam regente, apparuit beatissimus Baiocensium Ecclesiae Ragnobertus pontifex in visu cuidam venerabili viro Herveo 106.0891B| nomine, blandisque eum alloquitur sermonibus: Surge, vir Dei, vade ad Baiocas civitatem, et ascende locum qui vocatur Montem Ecclesiae, ubi quondam episcoporum ipsius civitatis corpora sepeliebantur: invenies ibi basilicam in honore beati Exsuperii primi ejusdem sedis episcopi fuisse constructam; sed jam a suis pene ornatibus avulsam, ut nil decoris habeat, nec etiam ullum ibidem divinum persolvatur officium; sed quassa atque derelicta solitaria, vel ruinam sui casus praetendens; in qua beatorum confessorum Ragnoberti pontificis atque ministri sui Zenonis corpora inculte requiescunt, sine ullius dignitatis aut honoris reverentia: ideoque praecipio in nomine Domini nostri Jesu Christi, ut inde eis cum summae religionis reverentia effossis, perducere 106.0891C| eos asportando facias ad propria tui honoris loca, custosque eorum omni tempore fias, atque praevideas ad eorum humanda corpora loca suis nitoribus apta, ubi honorifice permanere valeant. Quo dicto mox evanuerunt. Qui consurgens, reducta quam viderat visione ad memoriam, consternatus animo incredibilem exhorruit visum. Nam credidit phantasmatica illusione se delusum, et ob id nulli indicavit, sed per omnia oblivioni tradidit. Consideravit autem ponderibus multorum criminum se illatum, ac saeculi scilicet laicalibus negotiis implicatum, visionibus nullo modo se credens coelestibus perfrui, nec sanctorum corpora de eorum sepulcris sublevare, neque audere ad propria loca asportare.
Peracto itaque quodam spatio temporis, secunda 106.0891D| vice adfuit isdem venerabilis vir jacenti Herveo super latus sinistrum; visum est ei per soporem noctis, ut dextro in latere pugno idem sanctus percuteret eum, increpans dure, quare praetermitteret prioris 106.0892A| visionis jussionem, quam Dominus per servos suos ei dignatus fuerat ostendere: qui ob hoc febre correptus, trium mensium cruciamento vexatus est; quae secundi ordinis visio VIII Kal. Julii illi ostensa est, quam velut priorem penitus ob suae fragilitatis considerationem incredibiliter siluit.
CAPUT II. De aspectu terribilium, et de vestimentis beati Ragnoberti, quae in translatione ejus illaesa apparuerunt.
Appropinquante autem Nativitatis Domini nostri Jesu Christi celebritate, eadem solemnissima nocte post pullorum cantum venerunt ad praefatum Herveum duo viri visibiliter, quorum unus vestibus videbatur indutus esse episcopalibus: plantaautem desuper qua utebatur croceo rutilabat aspectu, 106.0892B| qua etiam eum in sui translatione corporis vidimus obvolutum, hodieque in sepulcro cum ipso corpore permanere firmamus. Erat enim isdem venerabilis aspectu terribilis, statura sublimis, compta capitis caesarie canities resplendebat, rubicunda quidem facie ac nimio candore suffusa: qui ante eum astans, ipsum terribilibus verbis alloquitur dicens: Ego sum Ragnobertus pariter cum Zenone meo socio, et sumus jussu omnipotentis Dei missi, quos misit Jesus Christus ad te tertio, et ostendit per nos secretum misericordiae suae tibi: sed tu inobediens, suis jussionibus parere nullo modo voluisti, contumax etiam praeceptorum suorum jussa implere renuisti: et quia haec quae tertio tibi nuntiavimus parvipendens, non oblivioni tantum tradidisti, non attendens coelitus 106.0892C| tibi secretorum arcana revelari; sed quia haec intra te penetrare noluisti, spernens legationis nostrae imperium, ecce complebitur super te quod Prophetae Dominus voce loquitur, dicens: Qui noluit benedictionem, elongabitur ab eo, et induit maledictionem sicut vestimentum, etc. (Psal. CIII, 16, 17.) Scias autem te, quoniam ab isto die praeceptorum jussa perficere conatus non fueris, propter quod inobediens tanti temporis spatio exstitisti, languore plurimo tempore consumi, ac tale tui corporis luere detrimentum, ut praeter servum Dei Job nullus hominum ad vitalia rediens dona fuisset, quantas sui corporis persolvisset poenas. Ac per hoc castigatus, ne amplius, tanti divini muneris persuasionibus perfunctus, sic incredibilia arbitreris donorum secreta. 106.0892D| Id est, si etiam adhuc contumacissimo elationis animo differre tentaveris, ac Dei omnipotentis jussa implere recusaveris, sit tibi morbo mori elephantino, atque toto lepra interibis corpore percusso: 106.0893A| sancies autem ulcerum scaturiet per munitissimas usque ad exterminationem tui corporis metas, ut vix quilibet charorum sufferre pessime putentis corporis valeat cicatrices, ac tali perfunctus funere, damnabili in inferno eris sopitus. Ut enim haec mente pertractans utrum agendi concedatur tibi potestas a Domino, aut ut accepisti perficaciter perficere possis, quindecim dierum spatium tibi attribuitur.
Sanctus autem Zenon, qui cum beato aderat Ragnoberto confessore (obtectus vestibus praealbis diaconi videbatur, quae in translatione sui corporis nusquam, sicut beati Ragnoberti vestes, comparuerunt), his dictis ab aspectu viri discesserunt. Age nunc, vir Dei, recordare, et illatam coelitus tibi visionem 106.0893B| mente pertracta: et quia duo tibi oblata videntur quae potius sunt sanitatis tuae remedia, exsequenda ne negligas statuere, quoniam judicio divino aut poenas praesentis vitae persolves, aut futuras aeternaliter.
At subito perterritus evigilans, de stratu quo jacebat surrexit, et quae viderat ratione mentis cum terrore penetravit, et ad ecclesiam ad quam vespere venit ob Nativitatem Domini nostri Jesu Christi celebrandam, convolavit: ac peracto in Dei laudibus festivae noctis officio, etiam diurno, sacratissimi diei ministerium audiendo persolvit.
Itaque eodem Nativitatis Domini nostri Jesu Christi, qua die eamdem civitatem territus perrexit, 106.0893C| cupiens praefato Baltfrido proprio urbis episcopo patefacere nominata. Sed cum nullomodo eum ibidem reperisset, Lindisquam celerrime civitate rediit; ibique Freculfo ipsius civitatis venerabili episcopo invento per omnia quae viderat indicavit. Praesul autem haec audiens, ad haec eum perficiendum corroborari studuit, dicens: Si enim quae asseris vera tibi nuntiata videntur, age, vir Dei, quantocius, ut perficias quod tibi annuente Domino injunctum est. Dominus enim qui tibi haec jussit nuntiare, erit in comitatu tuo, ipsumque habebis fortissimum tui operis adjutorem, et diriget pacis suae angelum tecum, qui te custodiat, et per viam salutis gressus incedere faciat tuos, ut juxta imperium Domini omnia satagere queas. Sin autem illusione deceptus 106.0893D| quadam, more somniantis phantasiarum caperis, hoc nisus et hoc conatus fueris temerarius agere, procul dubio praesentis vitae periculum animae rerumque tuarum incurres, atque poena plecteris aeterna.
Praeterea instructus religiosissimi praesulis Freculfi consilio Herveus, assumptis duobus secum venerabilibus presbyteris, Guinemarum nec non Harduinum, festine Baiocas civitatem, ubi sanctorum requiescebant corpora, perrexit: tamen 106.0894A| clam eamdem civitatem propter Brittonum devastationem, qui eodem tempore eamdem terram occupaverant, et multa clade regionem deprimebant, aggressus est.
CAPUT III. De introitu ecclesiae quando monumenta eorum translata sunt, et de nebula quae in crastino per universam illam regionem fuit.
Introivit autem ejusdem civitatis ecclesiam, et accensis luminaribus Domini auxilium ibidem deprecabatur. Advesperascente siquidem die ut signum ad completorii sonuit officium, intravit cum Dei sacerdotibus ecclesiam in qua erant sanctorum corpora confessorum. Coeperunt fodere sepulcrum beati confessoris Ragnoberti, et inde devote cum divini 106.0894B| muneris protectione, gaudio magno repleti collegerunt praefati venerabiles sacerdotes ossa beati Ragno berti pontificis, elevantesque de sepulcro cum tota devotionis reverentia, astrinxerunt eum pallio, et novo in vase posuerunt. Post haec ad Zenonis ejus quondam discipuli diverterunt sepulcrum; quo manus injicientes, tulerunt eum de tumulo quo jacebat, et in alio vase concluserunt. Illucescente denique die sanctorum corpora cum hymnis et laudibus divinis deportantes, civitatem exierunt. Fuit autem eo die circa omnem regionem tam densa aeris nebula, ut vix alterutrum conspicere possent, quod ad viae subsidium Domino annuente plurimum profuit.
Eodem tempore Baltfridus ipsius civitatis praeerat episcopus, qui crimine fuerat nefando apud gloriosum 106.0894C| regem Carolum accusatus, et obiit,quia ad sanctam synodum ab eo congregatam convolaverat, defuit civitati, in synodo ad * officium quo corruerat, quia ab eo suspensus fuerat, recepit, etiam et donis adornatus plurimis. Interea pergentes praefati viri cum sanctorum corporibus, vespertina facta divertunt ad quietem in villam quae vocatur Nogerolas; ibidem nocte illa quiescentes in divinis officiis noctem pervigilem duxerunt.
CAPUT IV. De caeca a nativitate quae lumen recepit; et de lumine quod ante illos ferebatur inexstinguibili.
Mane autem facto levantes humeris suis sanctorum corpora, iter quod Domino favente inchoaverant, carpere coeperunt. Venit in occursum eorum 106.0894D| plurima jam turba populi, ac circumquaque religiosi sacerdotes Dei: et dum secundo die pergerent jam cum multa populi turba, accidit ut pervenirent in locum ubi quidam sceleratorum hominem eadem nocte interemerant. Ac dum sepulturae corpus ejus darent, ob eleemosynam suam coepit Herveus denuntiare populo, ut ejus pro anima Domini misericordiam implorarent.
Factum est ut veniret ibidem caeca quaedam a nativitate sua, nomine Bedenigga, et lumen quo 106.0895A| semper caruerat accepit, ubi Domino miserante ante sanctorum exsequias sanitatem promeruit. Quod V Idus Jan. actum est. Eorum enim lumina (etsi soleant illo tempore dies nimiis imbribus ac pluviis abundare) nunquam defuerunt, sed continuo inexstinguibilia permanserunt. Levantes autem sanctorum corpora de loco quo substiterant paululum, ubi et caeca a nativitate lumen receperat, pervenerunt ad basilicam in honore beati Victorii consecratam, quae in proprio genitricis videlicet ipsius Hervei est constructa: ibidem deposuerunt sanctorum corpora super aram in eadem basilica fabricatam. Aurora siquidem diei surgente, dum confessorum fama in regione percrebuit, venit quidam homo manum habens aridam, quae nullo usui erat apta, quam 106.0895B| etiam ad os suum nullo modo ducere poterat, et sanitati restituta est.
CAPUT V. De femina quae quatriduanis febribus vexabatur, liberata, et de aliorum multis, et de doloris dentium sanitate multorum.
Octavo denique die quaedam femina, Savenildis nomine, ad sepulcra sanctorum confessorum quatriduanis febribus vexata convolavit, et mox sanitatis gratiam promeruit, et a suo quo tenebatur languore liberata est. Multi vero his correpti febribus ex vicinis circumquaque regionibus ad praefatorum corpora beatorum cum devotionis suae votis convenere, et effectum petitionis suae meruerunt. Diversis nec non infirmitatibus variisque corporum 106.0895C| languoribus excruciati, vota sua deferentes advenere, qui Domino propitiante ab omnibus in eodem loco curati redierunt.
Neque enim silendum puto quae Dominus miracula per servos suos operare dignatus est. Nam haec audientes et infirmi reformantur ad fidem atque sani corroborantur ad potiora; dum enim acta studiosi viri sanctorum litteris alligantur, ut in memoria per tempora habeantur, ad magnum suae devotionis certamen provocant audientes: quorum dum sanctorum conspiciunt bona actionis studia, ubi se in meliora extendere debeant agnoscunt. Considerant autem se quasi in quodam visionis suae speculo, et quid deforme visum fuerit, cum Dei nutu expurgare contendunt. Videt enim inibi quisque qualiter debeat 106.0895D| Christum imitari in variis sui corporis afflictionibus, et praesentia mundi despicere, atque ad aeternam felicitatem quantocius festinare. Cum enim tormenta persecutionis, verbera et nimia jejunia sanctorum recitantur, bonae voluntatis viri compunguntur, divino munere illustrati ad pugnae agonem, ut eamdem quam consecuti sunt gratiam sancti Spiritus per certamen laboris, consequantur et ipsi per devotionis obsequium: eoque fit ut imitando per diversa passionum tormenta eos, palmam quam victores adepti sunt, et ipsi qui eos devote imitantur in aeterna felicitate regnaturi percipiant. Praemium enim supernae remunerationis in perseverantibus fit, atque ideo perseverantes mercedem laboris prosequuntur. 106.0896A| Bene enim exspectat promissionem Dei, qui mandatum ejus exsequitur, cujus judicium de nostro examine pendet. Quod serimus, metimus, quod damus, accipimus: dum enim videmus mala mundi diu tolerasse sanctos, eorumque exempla ad memoriam reducimus, fortiores ad toleranda passionum genera reddimur, quoniam eos praecessisse vidimus jam cum Domino triumphantes. Et si in hisdem infatigabiles angustiis pro nomine Domini nostri Jesu Christi steterimus, et ipsi gloriam perpetuitatis vitae consequi merebimur. Multum enim sanctorum exempla prosunt, maxime imitantibus ea. Plurima sanctorum bona sunt communia multis, atque ideo ea delectantes liberius animum in laboribus, in vigiliis, et orationibus, et jejuniis, sublevant, 106.0896B| et ad melioris vitae certamina tota intentione perficienda coguntur. Si cui autem aliquod hujusmodi virus in penetralia irrepserit, mentis inescatis medullis, habet medicamenta castissima quo currendum festine est, ut antequam ad cicatricis putredinem perducatur, vulnus curetur sanctorum precibus et exemplis.
Nolentes siquidem attingere sanctorum vestigia, per abrupta viarum gradientes duplici teruntur constrictione, ac in futuro duplici teruntur damnatione. quia bona quae agere poterant non egerunt, et mala quae agere non debuerant fecerunt; quapropter acta sanctorum et etiam miracula eorum quae Dominus noster Jesus Christus per eos operari dignatur, ad profectus nostri usum sunt trahenda, et memoriae 106.0896C| commendanda, et semper meditanda; quoniam qualiter Deo placuerunt et servierunt ibi pleniter invenitur. Sed quoniam paululum digressi sumus, ad superiora revertamur exsequenda: stylum enim quasi ad alia movimus scribenda: tamen inibi permansimus, quia de eis asserimus.
Praeterea sub eodem tempore caecus quidam Caenomanicae regionis erat nomine Hildegarius, qui per soporem noctis admonitus est ut pergeret ad sanctorum corpora ob luminis sui receptionem. Qui mox manibus cujusdam famuli sustentatus, perductus ab eo venit ad eorum monumenta, ubi gratia Domini luminis officium quod diu perdiderat recepit, et pristinam sanitatem promeruit.
CAPUT VI. De paralytica curata, et de ecclesiae constructione admonitio.
Nec illud praetereundum est quod paralytica quaedam, nomine Gislildis, per annos quinque corporis dissolutione jacebat, nec ullum membrum ad sui vigoris officium vel obsequium habere poterat: quae dum manibus famulatricis suae allata deportaretur, ante sanctorum corpora prostrata requievit, cui beatissimus Ragnobertus pontifex et Zenon ejus socius apparuerunt in excessu mentis, et dixerunt ei: Surgens vade ad Herveum, et dic ei ut construat ecclesiam in honore sancti Salvatoris in loco mundo et incontaminato; quoniam nullo modo vult Deus ut in hoc loco quiescamus, et ibi sepeliamur.
106.0897A| Sic est semper consuetudo sanctorum ut, munditiam mentis et corporis quaerentes, mundum Deum videre merentur. Procul dubio quisquis Deum videre contendit, munditiam mentis ac corporis nitorem quaerere studeat, quia nullis ab aliis cernitur Deus, nisi mundis corde, sicut ipse dicit: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt (Matth. V, 8), et alibi quidam:
Qui cupis esse bonus et vitam quaeris honestam,
Dilige munditiam corporis atque animae
Munda domus mundum Dominum retinere valebit.
Nam talis semper hospitis hospes eris.
Si enim locus corpori mundus ad sepeliendum quaeritur, quanto magis puritas cum munditiae nitore tenenda est? Nihil enim proficit mundum luto 106.0897B| corpus tenere vestibus praeclaris, animam inferius suis sordibus delictorum foedatam habere, sed nihil officit corpus exterius quibusdam cicatricum vulneribus obvolvi, interius mentem sanitatis in vigore tenere.
Praefata femina dum monita audivit, ad haec verba respondit: Quae sum ego ut haec dum nuntiavero credi valeamus? Nam nullo modo creditura sum. Cui beatus confessor Ragnobertus respondit: Fac sicut tibi impero, et faciam in te credulitatis signum, per quod omnino dictis credent tuis. Surge, ait, in nomine Domini nostri Jesu Christi, et sis ab hac qua teneris soluta infirmitate; accipiat caro sanitatem suam, ut per hoc quaecunque dixeris fide astruas. Verum est adhuc aliud indicium rei veritatis 106.0897C| ordinem pandens: nam ab hac praesenti die usque translationem corporis nostri, nullum Dominus Jesus Christus per nos servos ostendere dignabitur miraculi signum, quandiu in hac ecclesia erimus ubi corpora defunctorum tumulata jacent, quorum spiritus in inferno cruciatur; nullo modo enim huc accedere possumus. Quid nobis in coelesti Hierusalem, in patria vitae cum Domino, cum his qui claustris infernalibus obserati torquentur? Fuimus autem in hac peregrinatione qua currit justus pariter et injustus: licet enim conversatio sanctorum in hac vita semper sit in coelis ob exhibitionem operum bonorum, tamen corporum conditione aequali sociantur via; post quam recedentes de hac flebili captivitate, dividuntur altrinsecus, quoniam 106.0897D| justi pergunt ad felicitatis patriam, ubi solius Dei visione fruuntur cum angelicis choris; impii et peccatores ducuntur ad saeva tartarorum tormenta, ubi cum diabolo et angelis ejus cruciantur. Et haec est summae infelicitatis miseria, in hoc mundo pariter conversari, et vita hac pariter frui, sed non aequaliter vivere: pro quo nos huc advenire jam non possumus, cum nostra revisimus corpora; ideo eligatur nobis novus ad humandum locus, quo corpora nostra quiescant, ubi etiam angelorum gloriosus fiat concursus, et vota placabilia ibidem offerantur, quotidianae laudes Domino cum divinis die noctuque officiis, 106.0898A| quo etiam concurrentes veniam peccaminum impetrare valeant, et variis sanari languoribus, ad quam superna illustratione clementi vultu et sereno respiciat sempiterne Dominus. His dictis nusquam comparuerunt. Illa autem statim de stratu quo jacebat sana consurgens, nuntiavit Herveo quae viderat et audierat, et quae imperata fuerant.
CAPUT VII. De dedicatione ecclesiae, et de virtutibus quas Dominus ipso die per suos servos ostendit.
Haec religiosus vir Herveus audiens, coepit mente tractare quo loco, et unde, quibusque ex sumptibus ecclesiam in honore sancti Salvatoris fundaret. Reperit siquidem, Domino annuente, locum Deo dignissimum ob praeclara sanctorum merita: et propriis 106.0898B| de sumptibus, non ut voluerat atque optaverat, tamen ut potuit, ecclesiam in honore Domini nostri Jesu Christi fundavit, et exiguae paupertatis inopia culminibus erexit, atque variis adornavit speciebus, ut potuit: sicque totum ad perfectum, Domino gubernante, perduxit opus. Jamque advenerat ejusdem ecclesiae dedicationis tempus, et beatorum corporum translationis festiva dies, in qua aderant venerabiles praeclari meritorum praesules, id est ejusdem regionis Freculfus Lixogensisepiscopus, nec non Baltfridus Baiocensis civitatis praesul, atque Abrincatensis Ecclesiae Ansegaudus pontifex: qui vocati ab Herveo X Kalend. Aprilis Suiacum villam advenere, pariterque convenientes ad divini muneris laudes celebrandas populorum turbas monuerunt, 106.0898C| ac totius noctis vigilias congruis officiis solemniter consummarunt. Et aurora die surgentes induunt se vestes sanctas cum multitudine ipsius ordinis sacerdotum, ad sanctorum transferenda corpora, et locum mundissimum in quo eos ponerent praeparaverunt, in quo totius fere provinciae aderat fere frequentia populi, laudes debitas Deo persolventes, et omnis venerabilium sacerdotum ordo ad eum festivissimum diem confluxerat. Cum quo etiam innumerabilem populum vulgus unius Dei laudes ac vota exsultabili laetitia referentes, exsultabant omni gaudio repleti, exspectantes diei festivam solemnitatem.
Jamque ipsius diei quasi hora tertia compleverat, praefati praesules ecclesiam beati Victoris, ubi corpora 106.0898D| beatorum confessorum erant, intraverunt. Levantes autem beatorum confessorum corpora cum hymnis et divinis laudibus ad nove aedificatam domum deportaverunt, in quas tres Dei omnipotentis arcae erant constructae, quarum in medio praeparatus ad sanctorum corpora sepelienda cernebatur locus; quorum unus ad dexterum parietem sepelitur, id est sanctus Ragnobertus pontifex, alius ad sinistrum humo conditur, ubi usque hodie venerantur sanctam inhabitantes domum. Antequam a praefatis praesulibus deportarentur, per sanctificationis gratiam consecratur domus Dei interius et exterius. 106.0899A| Etenim tria ibidem altaria trium praesulum consecrationibus sanctificantur; quorum primum in honore Domini nostri Jesu Christi venerabilis Freculfus Lixogensis episcopus consecravit, medium Baltfridus antistes Baiocensis Ecclesiae in honore sancti Ragnoberti et omnium sanctorum cum Zenonis sanctificavit, quod ad capita confessorum videbantur esse fundatum: tertium enim pontifex Abrincatensis urbis Ansegaudus in veneratione sanctae Dei genitricis Mariae et sancti Joannis Baptistae benedixit.
His ita rite ex more compositis, tumulantur beatorum corpora confessorum; unumquemque in suis locis cum laudibus et divinis honoribus, Domino gubernante, condiderunt. Fit gaudium totius urbis, ac exsultationis intonant voce laudes, et usque hodie 106.0899B| perpes inenarrabilis ibidem permanet laetitia. Quantus monachorum aderat ordo, canonicorum quam plurima turba! Videlicet ex vicinis regionibus fere ibidem confluxerat omnis populi multitudo: et quousque sepulturae traditi sunt, prosequuntur cum hymnis et laudibus, sive quantislibet spiritalibus exsultationibus. Quid autem eodem die gaudii actum est, silendum nullomodo videtur. Pluvia enim omnem illius regionis terram occupaverat, ad instar fluviorum cuncta irrigaverat; sed in eodem loco quo populus ad celebrandam festivitatis diem convenerat, nihil omnino pluit, miro modo aliunde venientibus eis aquosus humor defecerat, ibidem vero diem festum agentes eos nihil roris attigerat. Sicque Dei sacerdotes qui vestes sacerdotales induti convenerant 106.0899C| ad corporum exsequias beatorum cum omni populo, absque pluviarum imbribus, quousque sepulturae commendati sunt, etiam gaudentes ad propria pergere coeperunt.
Praeterea quae omnipotens Deus eodem translationis ecclesiaeque dedicationis die per servorum suorum merita agere dignatus est, futuris temporibus ad multorum profectum memoriae commendandum est. Muta quaelibet, Hildeburgis nomine, a nativitate, locuta est. Quia enim novae translationis novaeque consecrationis ecclesiae dies illuxerat, novo miraculorum signo diem illustrare voluit Dominus suo, ostendens plurima illis temporibus fieri signa. Aliud vero vidimus eodem die miraculum quod nec reticendum est. Quaedam femina, Bertinda nomine, 106.0899D| daemonio vexata ibi eadem die liberata est. Praeterea caeca quaedam ad sanctorum corpora loco ubi prius ante translationem requieverant residens, misericordiae Domini postulans dona, ipso festivitatis die illuminata est. His enim tribus Domini signis dies ista cernitur illustrata. Et quoniam tria intus aedificata sunt altaria, trium miraculorum ibidem effecta sunt signa. Siquidem celebratur haec festivitas solemnissima die VIII Kalendas Aprilis.
CAPUT VIII. De caeco a nativitate illuminato.
Quidam etiam caecus, Hermenricus nomine, ab ipso matris utero, adveniens visum quo semper caruit recepit, et in pristinam meruit reformari sanitatem: 106.0900A| sicque luminis sui recepta claritate ad propria gaudenter remeavit.
CAPUT IX. De elatione sacerdotis et crure fracto.
Dum autem repletus gaudio viam qua venerat ad suam reverteretur Deo gratias referens, obviavit cuidam sacerdoti equo sedenti nomine Gulfuido, isque dixit ei: Unde venis et quo vadis? nonne tu ille es qui dudum amisso lumine cum ductore per plana viarum incedebas? Cui caecus respondit: Ego sum qui nunquam aspectum coeli videre praeter hodie merui, sed semper aliorum manibus ductus, vias per quas ire cum ductore habui, perrexi. At, inquit sacerdos, cujus tibi videtur meriti hoc factum esse, ut amissum acciperes lumen? Qui respondit: Sanctorum 106.0900B| confessorum virtutibus liberatus sum, et admodum sanus effectus. Tunc praefatus irridens sacerdos virga quam manu gestabat crus percutiens suum, inquit: Ita enimvero egit, ut jactaris, Dominus per hos servos hoc miraculum, veluti ego modo frangam haec mea propria crura. Et dum percussit virga crura, talibus dictis continuo crure dolor prosequitur, et terram equo decidens, crus fractum apparuit. Quo indicio manifestatur, et caecus liberatus est per sanctorum merita, et sacerdotis crus ob incredibilem Dei omnipotentis circa servos suos pietatem suam propria culpa fractum. Pervenit autem sermo in omnem illam regionem, et nusquam erat locus quo nomen Domini non invocaretur, et sanctorum Ragnoberti confessoris nec non Zenonis 106.0900C| ejus socii praeclara merita non venerando memorarentur.
CAPUT X. De muliere a fluxu sanguinis liberata, favente Domino.
Fuit autem ex Baliola villa femina quaedam orta, quae fluxum sanguinis patiebatur multo tempore: quae etiam ad sanctorum corpora sua vota detulit veniens, ab hac quidem liberata est ibi infirmitate, et sanitate percepta ad propria reversa est. Sed quia praecedunt plurima signorum miracula quae Dominus per servorum suorum merita operare dignatus est, quique etiam ad hunc deferri locum eos praecepit, et multa subsequuntur in eodem loco facta, dignum judicamus ex plurimis pauca inserere. Quis enim 106.0900D| enumerare valeat quanti infirmi quotidie ibidem Domino annuente a variis languoribus curantur? Nullus aeger causa suae aegritudinis devote ad curandum veniens, ut ibi non mereatur exaudiri atque curari. Quocirca hinc inde diversis vexati veniunt infirmitatibus, semper Domino nostro Jesu Christo propitio sanari merentur. Unde manifeste colligitur dum exterius visibiliter sanantur, interius per omnipotentis Domini occultissimam pietatem a multis peccatorum nexibus solvuntur, sublevantur delicta, crimina abluuntur, et diversa peccaminum genera Spiritus sancti gratia illustrati medentur. Quapropter cum diversis languentibus ad eumdem sanctum locum ob sanitatis remedia festinantibus,
CAPUT XI. De lumine caeco restituto.
Venit etiam caecus quidam ex villa praefata Baliolas, de qua femina venerat quae fluxum sanguinis patiebatur, nomine Odricus; et dum ad beatorum confessorum corpora pervenit, facta oratione luminis sui claritatem recipere meruit, et qui caecus fuerat veniens, videns gaudio repletus reversus est.
CAPUT XII. Item de filia caeca a nativitate quae non habuit lumen, et lumen accepit.
Cujus etiam filia caecitate sui carens quondam, quam habere non potuit, in die festivitatis ipsorum Domino miserante habere meruit, et velut pater recepto 106.0901B| suae claritatis visu, inde exsultanter ad propria remeavit.
CAPUT XIII. De clauda sanata.
praeterea quaelibet clauda, Regnoara nomine, aliorum manibus deportata ad curationis locum; ubi membrorum suorum debilium recepit sanitatem, et propriis gressibus absque cujuslibet suffragio, Domino gubernante, revertitur.
CAPUT XIV. De obedientia Hervei, et de infirmitate illius.
Illud inserere placuit quod beatus confessor Herveo inobedienti suis monitis ventura praedixit. Tertio namque visionis suae ordine objurgando praedixit multa eum adversa passurum, eo quod suis monitis 106.0901C| non crediderit, et jussa Domini incredulus non expleverit, sed oblivioni cuncta tradens, et sanctorum praecepta non attendens: ideoque impletur sanctorum sermo: licet sero venit super Herveum plaga dicta, intolerabilis tribulatio cordis, membrorum omnium dissolutio, in tantum ut per decem et octo menses continuos cordis et corporis sequeretur dolor. Jamque pene carne defectus, ut vix nisi Domino sustentante vivere in tanta corporis debilitate quis valeat, admodum cruciamenta tolerare, et quae dici nec possunt, nec etiam credi; denique refrigerium neque die, sed neque nocte corporis sensit. Cibus et potus tantummodo aqua fuit. Qui nec in partem alteram declinare poterat, nec manum ad os ducere: sicque talibus consumptus cruciamentis, per 106.0901D| praefatum diutissime tempus vexatus est. Sed cum jam tempus misericordiae Domini immineret, ut ex tanto dolore quolibet modo reciperet suffragium, recordatus praeconcessam sibimet licentiam a Domino nostro Jesu Christo sanctorum meritis; ad sanctorum igitur sepulcra delatus est, ibidem Domino favente sanitatis auxilium meruit, et incolumitatis suae recepit salutem. O ineffabilis divina pietas, et misericordia clemens, quae ideo in praesenti vita puniri facis peccatores, ut in futura vita puriores habeas; et negligentes tua miseratione castigas, ac quaelibet diversaque irrogas flagella, ne teneantur vinculis peccatorum astricti; resipiscentes pravorum actuum mala, operare studeant suae conversationis bona, per 106.0902A| quae ad patriam vitae valeant largiente Christo pervenire.
CAPUT XV. De uxore illius a febribus liberata.
Denique uxor illius, Milesendis nomine, bonae religionis femina, a febribus vexata triduanis, locum sanctum adiens curatur, atque a sua vexatione medetur. Daemoniaci quamplurimi ibidem adducti, per eorum merita quotidie curantur. Dentium autem a doloribus ad sancti Zenonis sepulcrum plurimi venientes, et vota persolventes liberantur. Quibuscunque enim variis excruciat tormentorum doloribus, ante beatorum confessorum tumulos veniam postulantes, merentur accipere corporum sanitates atque animarum.
CAPUT XVI. De incauta rapinarum praesumptione.
Enim vero scribere non pudet quid de incauta rapinarum praesumptione acciderit cuilibet infelicissimo, quantaeque miseriarum clades eum subsecutae fuerint, et cum quo mortis suae tormento vitam miserabiliter amisit, dignam ultionis suae poenam incurrens. Erat quidam miserorum crudelitatem rapinarum more bestiarum exercens, unus tyrannorum ex sociis cujuslibet infelicissimi Martini, qui secundum suae voluntatis consuetudinem sanctum locum impudenter aggrediens, manipulos segetum quoscunque ligamine astringens coepit rapere, ac de eodem sancto loco deferre. Quae cum quidam servorum Dei, Gothardus nomine, cellam egrediens ita 106.0902C| agentem cerneret, blandis eum verbis alloquitur, dicens: Cur, frater, locum sanctum tam irreverenter intrasti? et quare spicarum congeriem, de quibus hujus loci fratres vivere debent, tecum niteris asportare? Isdem ad cumulandum malitiae suae votum plenus spiritu immundo inquit: Et si Ragnobertus spicarum foret manipulus, utique equo meo ad comedendum dedissem. Haec audiens frater Gothardus cellulam festinus rediit, et clauso ostio Domini misericordiam implorare coepit, atque sanctorum merita invocare. Tunc praefatus vir cum segetum garbis ad villam Promerendum nomine perrexit, ubi dum quamdam domum intraret, equo manipulos ad comedendum dedit, et homini cujus erat domus indicavit quo loco garbas invenerat, et qualiter vi acceperat, 106.0902D| quodque cum famulo Dei fuerat locutus indicavit. Cui homo inquit: Contra animam tuam, miser, fecisse te poeniteat: vade revertens ad sanctum locum, et reporta quae praesumptive hinc detulisti, ac poenitentia ductus humilia te in conspectu Dei ac sanctorum suorum, ne veniat super te furor Domini et indignatio, et consumptus a daemonio intereas. At ille respondens aiebat: Nequaquam ita per salutem meam faciam, et si idem sanctus garba esset, utique meo caballo ad comedendum tribuerem. Concidens autem cecidit equus, et mortuus est. Tunc arreptus a daemonio miser, misit digitos in oculum suum, et evulso priore ait: Accipe, sancte Ragnoberte, oculum mihi sublatum pro garbis tuis. Similiter ut evulsit 106.0903A| alterum, isque intulit: Accipe etiam istum in meae crudelitatis miseriam pro manipulis tuis. Rediit etiam ad linguam, et dentibus propriis incisam manu ab ore suo partem linguae quam inciderat cum sanguine traxit; sicque trium gaudiorum proprii corporis leges datas, etiam trium garbarum persolvit vindictam: postremo miserabiliter capillos capitis rumpendo, mox vitam finivit.
Quin nulli dubium est rodere eum infernalia tormenta, qui nec expavit dicere sanctum velle dare ad comedendum equo. Sancti etenim cum reverentia sunt tractandi, honorandi et cunctis venerandi. Nam quantis tormentorum terrentur afflictionibus hi qui rapinarum inhiant praedis, cum etiam perplexis quatientur doloribus, et ad infernorum claustra 106.0903B| torquendi perpetuo descendunt, ubi sine ullo respectu et termino poenaliter cruciantur, ubi vermis eorum non morietur, et ignis non exstinguetur, sed sempiterna corrosione quisquis crematus luet poenas aeternas. Tu autem quicunque haec legeris, legentem audieris, recole ista, et ad memoriam sedula meditatione reduce, ut in talibus cavenda attendas, ac si venenum fugias, ne talium imitator actuum ad easdem pervenias poenas. Sufficiat tibi de propriis tuis vivere, aut ingenio bono aut arte victum quaerere, ut ab his vitam perficias istam.
CAPUT XVII. Item adhuc simile miraculum.
Addendum praeterea videtur adhuc simile miraculorum 106.0903C| signum, videlicet cujusdam sceleratorum, qui ob suae praesumptionis exsecrabilia acta dignum ultionis suae adeptus meritum, et improbitatis probatur audacia, etiam eum damnationis subsequitur vindicta. Etenim quidam servorum nomine Modingus, servus tamen fratris Hervei, cui nomen Crelion: hic stimulatus a diabolo, accessit audacter ad quamdam domum segetibus plenam latrocinii causa: et quia ostii clavim non invenit, pede ter aut quater percussit, atque in tres partes ostium domus fregit. Exin trium modiorum marsupio pleno latenter fraude sustulit, cui ipsi tertio die poenae vindicta mors subsecuta est. Nam corpus ejus in tribus partibus est divisum; et quia ostium domus per tres partes divisit, 106.0903D| tres etiam annonae modios furto asportavit, trium partium sectione corpus illius truncatum est: et sic tali morte dignus vitam finivit. Pro quo quisque auditor paveat, et terreat locum hunc ubi sanctorum corpora confessorum venerantur accedere, nisi humiliter, conversari nisi reverenter, aut agere nisi quae honesta et pudica sunt, et ad loci utilitatem proficit, aut loco sanctae religionis decenter congruit; quoniam si aliter fecerit, aut ibi circumquaque operatus fuerit quae non expediunt, nullo modo permanebit: quia vindicta mox suae damnationis eum sequetur. Tu autem, homo, attende hujus sanctissimae religionis conversationem, et quae sequuntur pietatis bona amplectere.
CAPUT XVIII. De dolore dentium Karoli regis, et de dono quod sanctis largitus fuit.
Karolus denique rex Franciae, Aquitaniae, Niustriae gloriosissimus, dolore dentium tactus, vota ad beatorum corpora confessorum misit, statim remedium adeptus est: cui nobilissima conjux Hermentrudis venerabilis regina ob munificentiae suae pietatis meritum petiit praefati magnificentissimi Karoli regis magnificentiam, ut aliquid proprii largiri dignaretur sanctis confessoribus. Cujus petitioni favente Deo annuit, ac suae pietatis donum ob suae venerabilissimae conjugis meritum eisdem beatis confessoribus largitus est, atque per auctoritatis suae praeceptum ibidem res cum omni integritate quas in juris beneficio 106.0904B| habere visus fuit, perpetue habendum tenendumque confirmavit. Fuit autem isdem magnificus rex Karolus circa loca divino cultui mancipata devotissimus, ut nullus praedecessorum suorum imperatorum videlicet et parentum aut regum fuerit, qui tantis munificiarum suarum rebus exornando ecclesiis Dei contulerit veluti ipse. Quapropter villam quae vocatur Veteradomus veniens, venit ad eum ibi Brittonum Hilispogius princeps, cum filio praefati sublimissimi Karoli regis Hludovico nomine, ibidemque Hilispogius consilio cum proceribus Francorum nobilibus, Hludovico filio suo regnum Niustriae dedit, et in hac regni parte eum regnandum constituit, et in eodem placito ob maximae suae conjugis nobilissimae Hermentrudis devotionisque petitionem beatis confessoribus, 106.0904C| veluti aliis plurimis sanctorum locis, largitus est ad servorum Dei ibidem Deo famulantium stipendia. Unde largiente Deo cum aliis quibuslibet rebus quas ibidem Deo timentes contulerunt, ejusdem ecclesiae fratres vivere queant. Maxima autem reginarum Hermentrudis non solum regem ad hoc agendum provocavit, sed etiam pallium ad beatorum corpora confessorum misit, dicens: Ex rebus impetratis meorum peccaminum veniam ad vitam aeternam adipisci merear, et pallio misso pectoris mei infatigabilem dolorem sentire praesentialiter quaero. Quod ita fidei ipsius comperimus fuisse, qui nec jam in primo gloriosi regis Hludovici anno, scilicet filii magni regis Karoli et Hermentrudis nobilissimae 106.0904D| conjugis ejus gloriosaeque reginae, pro amore Dei omnipotentis et beatorum Ragnoberti confessoris atque pontificis, sociique sui sancti Zenonis confessoris veneratione contulerunt.
Joseph peccator, sacerdos omniumque servorum Christi ultimus, quondam autem Aquitanorum regis cancellarius, nunc inclyti regis Ludovici liberalium litterarum, etsi immeritus, praeceptor, atque ejusdem sacri palatii cancellariorum ministerio functus, olim studiis litterarum Turonis sub eruditione Amalrici Turonensis archiepiscopi cum Paulo Rothomagensi archiepiscopo, cujus ego Joseph peccator sacerdos indignus, quando ad hoc scribendum provocatus stylum admovi, utique hi 106.0905A| praelibati pontifices unoquoque quasi mente praesenti corpore vita, non ut debui haec scribere curavi, cum nec idoneus vetustatis eloquentiae fuerim, sed rusticitatis insipientiae errore perfusus. 106.0906A| Unde provolutus ad cunctorum fidelium pedes jacens, humiliter postulo ne meis sermonibus indignemini.