 Liber quartus |
Caput II  |
caput i.
Turcis de pace Legatis ad Bellogradum admissis, a Caesare evocatur.
Postero die quo Bellogradum captum, dum supplicationes Summo Numini de relata victoria Habebantur; Turcae de pace Legati.
Interpretes Legationis.
Soleymanes Imperator Turcarum pacifico ingenio.Suffichiar Effendis cum collega uno, et Alexandro Maurocordato ac Thoma Tarsia interpretibus additis, ad Bavarum a Turcico Senatu Legati advenere de pace, ut praedicabant, Viennam transituri. Nam Soleymanes, omnem vitam patriae legis morisque eruditioni abditus, mansuetum potius animum quam bellicosum formarat; idque adeo bellum jure improbatum aversabatur, et ad pacem lubens spectabat; sed deliberabat de ejus petendae digitate. Turcae Patres hunc honestum excogitarunt coloremLegationis color., ut Christianorum Imperatorem Legatos mitteret cum literis, queis eum certiorem faceret, se rerum potitum ingenio a bello ad pacem proclivi: et in eandem sententiam alias Polono Venetoque dandas committeret.
Osmanis Gengienis consilium.Osmanes Gengienes commodum ratus ea uti opportunitate, ut Legati Bellogradum, antequam caperetur, pervenirent; et, pacis mentione per Christianum exercitum divulgatâ, avidos ejus victoriae retunderent animos; Nissâ per Turcarum Imperatoris viatorem, quem Chiausium appellant, ad Bavarum Ducem scribit; De adventantibus Legatis Bavarum certiorem facit.ab suo Turcarum Domino Legatos literas gravissimis de rebus scriptas ad Germanorum Imperatorem adferre: quare Dux eos fido satellitio stipatos ad se venire patiatur: sinatque porro Viennam tuto et libere commeare.
Bavarus consulit ea de re Caraphaeum, qui censet admitti;Bavarus ea de re consulit Caraphaeum: qui quanquam conjiceret, Legatos aut vana aut injusta de pacis negocio adportaturos; censet tamen admitti oportere, quando is omnem ejus rei habeat potestatem: ne qua forte invidia existat, Caesarem communis sortis oblitum proferendi Imperii cupiditate transversum agi. Sed Bellogrado procul.At veritus ne hostes hostium res consiliaque explorarent, utile rebatur, ut eos super ponte infra Bellogradum facto a castris procul audiret. Et jam Bavarus, eam sententiam amplexus, Osmani rescripsit, ut trecentis Croatis militibus stipati Semendriâ ad se accederent.
At capto jam Bellogrado mutat sententiam, censetque ut in urbe capta excipiantur.Sed capto interea Bellogrado, Caraphaeus ejusdem utilitatis suasu consilium, quod primum intenderat, in contrarium vertit; et auctor Bavaro est ut captam ineant urbem, et florentem recenti ingentique victoria Christianum exercitum, fulgentes Caesaris imagines Bellogradi muris arcique praefixas, et saeva excidia miserasque clades surum spectent. Erectus Barbaris Legati animus.Alto animo Effendis victoris exercitus ora vultusque substinuit; et aequa pietate gentilium suorum cadavera aut vulneribus confossa, aut caedibus deartuata contuens, in vocem utroque adfectu tinctam erupit: Non Christianorum virtus, sed nostra flagitia haec tanta nobis dant mala.
Caraphaeus Legatos ad Bavarum ducit,Caraphaeus eos ad Bavarum in praetorium ducit, ubi omnes belli subsummi aderant duces. Ii, non ultra verborum officia transgressi, caussam cur Legati venirent omnino tacuere. Et ab eodem in fidem recipit.
Viennam a Caesare evocatus.Dux eos comiter ad prandium invitat, liberaliter adhibet; mox Caraphaeo committit, qui Viennam profecturus erat, quo maximis gravissimisque de rebus super pace belloque decernendis a Caesare fuerat adcersitus.
Bavarus scribit de Turcica Legatione ad Caesarem.
Caraphaeus Legatis comitatum decernit.
Ejusdem circumspectio.Auctor quoque Bavaro est, qui statim ad Caesarem de adventu Legatorum scribat, ut de ea re Foederatos participes faciat: mox eos secum ultra Savum ducit; comites itineris quadringentos equites, duces autem viros prudentes et hospitales addit; monetque, ut captas hoc bello urbes, et praecipue Budam declinent, ne adhuc deformata expugnationibus munimenta conspiciant, quae Caesar per belli nunquam cessantis tempus reficere nondum potuerat. Saepe in itinere cum Legatis congreditur.Et tamen idem quod Legati iter facere, ut per eam occasionem saepe cum iis congrederetur, et quid sinceri ac solidi adferrent penitius exploraret.
Summa taciturnitas Legatorum.Sed Legati abstrusi et impenetrabiles: Effendis enim semper secum mandatorum codicillos signatos gerebat; ut qui ab ejus legationis secretis erat de ejus arcano nihil omnino se scire adfirmaret. Semper iis una frequentes aderant Maurocordatus, qui Constantinopoli domum, uxorem, liberos habebat, necnon erat aemulorum Caesaris studiosus; et Thomas Tarsia Maurocordati adfinis, Venetaeque Reipublicae Interpres, qui praedicabat, a Magno Vezirio vi adactum ad eam interpretandam legationem.
Effendis Keskmeti aegrotat.Interea Keskemeti in febrim Effeodis incidit: et Caraphaeus dum sermones cum Maurocordato serit, percunctatus est, an Legati summa rei agendae potestate instructi venissent: de qua re ambigere se dicebat, quod omnis Dravum inter Savumque ditio, et Savus ipse cum Bellogrado a Caesare reciperata erant, postquam Legati, ut temporis rationem inibat, Constantinopoli profecti sunt: alioqui, conficiebat, eos novis amplioribusque mandatis egere: cui caute MaurocordatusMaurocordatus cautus., se arbitrari de eo quoque praescripta in eos casus mandata habere, certum tamen non scire. Caraphaei conjectura de potestate Legatorum.Hinc Caraphaeus conjiciebat, aut Turcas jam de Bellogrado, antequam caperetur, desperasse; aut Legatos plenum mandatae rei arbitrium habere. At liberior ejus, qui a secretis erat, vox super coenam erupit: Turcarum anime graviter perculsi.in ea legatione omnem Constantinopolitanorum spem conlocatam. Unde Caraphaeus censuit, eos amplas pacis conditiones oblaturos. Caraphaeus imperat Legatos Pottendorfium duci; et quid ita.Hinc imperat ut, ubi Effendis convaluerit, Legati recta Pottendorfium ducantur, sepositam, munitam et unâ portâ patentem arcem; omniaque providet, quibus Turcae uti Legati sancte habeantur, uti hostes acriter observentur.
Socii de adventu Legatorum a Caesare certiores facti.Interea jam Caesar de adventu Legatorum Polonum Regem et Venetum Senatum certiores fecerat, ut et foederati Regis officio fungeretur, et pacem an bellum mallent, cognosceret; Lotharingius cum Legatis agere destinatus, aegrotat.ac Lotharingium de pace cum Legatis agere destinarat. Atque ille quidem jam cum iis Budae conloqui cepit; mox morbo correptus, Caraphaeus aegrotat in Austria.
Caesar solicitus de sociali fide, Caraphaeum aegrotum Viennam evocat.per quod idem tempus Caraphaeus in Austria aegrotabat. Sed Caesar ei omnem denegat moram hactenus convalescat, jubetque ut extemplo Viennam contendat, ne Foederatis suspicio incidat, eo colore Caraphaeum morari, ut secreto cum Turcis de pace transigat.
| Liber quartus |
Caput II |