De mysteriis Aegyptiorum

by Iamblichus

Iamblichus

De mysteriis Aegyptiorum, Chaldaeorum, Assyriorum

Marsilius Ficinus Latine vertit e Graeco, saeculo XV

saeculo III

editio: De mysteriis Aegyptiorum, Chaldaeorum, Assyriorum, Aldus Manutius, Venetiis 1497
fons: librum vide

IAMBLICHUS DE MYSTERIIS

De cognitione divinorum

Egyptii scriptores putantes omnia inventa esse a Mercurio, suos libros mercurio inscribebant. Mercurius praeest sapientiae et eloquio. Pythagoras. Plato. Democritus. Eudoxus. et multi ad sacerdotes aegyptios accesserunt· Dogmata huius libri sunt assyriorum, et aegyptiorum et ex columnis Mercurii. Pythagoras et Plato didicerunt philosophiam ex columnis Mercurii in aegypto. Columnae Mercurii plenae doctrinis. Ante omnem rationis usum inest naturaliter insita deorum notio. Immo tactus quidam divinitatis melior, quam notitia, ex quo incitatur naturalis appetitus boni, et ratiocinatio atque iudicium. Essentialis cognitio divinorum, quae anima est perpetua ac re vera non est cognitio haec, qua deo fruimur. In cognitione enim est alteritas, sed contactus quidam essentialis et simplex. Non enim possumus attingere unitatem ipsam, nisi unitissimo quodam et unitate mentis, quae super animae, mentisque proprietatem extat.

Unitas ipsa deorum unit sibi anima ab aetherno per unitates earum secundum contiguitatem tam propriam et efficacem, ut esse continuitas videatur. Intellectus divinus dat esse animae per intelligere suum essentiale. Ergo esse animae est quoddam intelligere scilicet deum unde dependet. Esse nostrum est deum cognoscere. quia praecipuum esse animae, est intellectus suus, in quo idem est, esse quod intelligere divina actu perpetuo. Ab illo autem esse praecipuo derivantur potentiae animae discurrentes. Post deos ponimus daemones. heroes. animas puras, hi tres ordines pedissequi sunt deorum· Non possumus solitis humanae rationis discursionibus attingere deorum pedissequos daemones: heroes animos puros. Sed necesse est consurgere ad essentialem intelligentiam et aethernam.

Sicut dii semper attinguntur notione innata, sic numina deorum pedissequa, tunc primum attinguntur quando anima deposuit modum cognitionis mobilem, qui ad potentiam spectat rationalem, quae intellectu intelligentiáque formatur, quem vocant intellectum adeptum. Nam prima notitia in agente intellectu consistit. Cum cognitio per adaequationem fiat, sequitur ut minima sempiterna, et immobilia attingamus, notione sempiterna immobili simplici. Cognitio qua cognoscimus substantias separatas; est in alia specie, quam illa. Qua cognoscimus alia.

Cognitio divinorum fuit semper in anima per simplicem intuitum vel contactum. Aliqui putant se assecuturos separata per quendam oppositionis modum scilicet materialia sunt. mobilia. localia. patibilia. et caete. Ergo separata sunt immobilia et caetera. Sic utique cognoscitur quid non sint. quid vero sint adaequatione cognitionis ad illud quod animo naturaliter per intellectum inest, acquiritur autem in rationali potentia studio quodam, nec tam comparationis et coniecturae, quam separationis et purificationis officio.

Erat et modus disiunctionis, scilicet dii et divina, vel sunt temporalia, vel aetherna.

Non temporalia, ergo et caetera. hic etiam modus sua mobilitate non congruit immobilibus.

De proprietatibus unius cu‹i›usque superiorum

SI qua compositio contra substantiis separatis et separabilibus inest, non est, ex genere per se indeterminato, et differentia terminante. Illae enim substantiae sunt completae species undique in actu determinato atque completo.

Si substantiae separabiles tanquam simplices non differunt inter se per differentias speciales sub eodem genere, ergo neque per individuales sub eadem specie discrepant. quaelibet igitur est, quasi unum genus vel species per se existens. differunt vero se ipsis et ordine graduum. et quoniam ad primum, aliter referuntur.

Intelligentiae inter se non conveniunt, vel differunt genere, et differentiis ullis, simplicissima enim sunt, sed quatenus vel eadem vel diversa ratione referuntur ad primum. et aliae in prioribus, aliae in sequentibus perfectionis gradibus dispositae sunt. Differentiae rerum inter se in actionibus, passionibusque resolvendae ubique sunt iniurium differentias, atque hae indifferentias essentiarum. neque alicubi quiescendum est in sequentibus, sed ad priora proficiscendum. Neque in substantiis superioribus anima nostra, neque in hac est motio ulla passiva, sed totum est actus efficax.

Motus animae quo ex se movetur, non dividitur in motorem, et motum vel movere atque moveri. sed est essentialis actus progrediens temporaliter.

Compositis et formis, quae sunt in subiecto competunt accidentia formis immaterialibus non conveniunt. Quicquid est in formis separabilibus, est esse, et essentiale praecipua quadam, aequalíque sorte. Neque aliquid ibi accidens, aut consequens reperitur.

Motus et actiones sunt differentes propter differentias naturarum, non é converso. Si dicamus unum esse genus separatorum, confundimus theologiam. Substantiae separabiles non conveniunt uno quodam genere, in quo per differentias distinguantur, sed se ipsis, et ordine graduum distinguntur. Quatenus per alios perfectionis gradus referuntur ad primum, Conveniunt autem magis inter se quae per similiorem modum referuntur ad primum atque ultimum· Bonum duplex. quod super essentiam. quod secundum essentiam. Essentia est proprietas deorum omnium. Ipsum vero bonum super essentiam: et dicitur causa boni. scilicet essentialis boni principium proinde secundum gradus essentiae: gradus deorum inter se distinguntur. Animabus rationalibus ultimis non inest essentiale bonum sicut diis, sed participatio boni secundum pulchritudinem intellectualem. sed haec immobiliter inest.

De ordine superiorum

ANimae nostrae in divinorum generibus computantur. Heroes sunt maiores hominibus ergo multo grandiores sunt daemones. Primum divinorum est ipsum bonum. diíque sequentes. ultimum particulares animae rationales, horum media duo sunt scilicet heroes prope animas et daemones prope deos, sicut inter ignem ac terram est aer et aqua. Heroes et si potentia, virtute, pulchritudine, magnitudine nobis praestant, tamen cum anima nostra et vita eius multum congruunt·

Daemones sunt superiores heroibus, et ministri deorum tanquam architectorum in opificio mundano. Quae sunt in diis ineffabilia et occulta, daemones exprimunt atque patefaciunt.

Daemones et heroes accommodant inferioribus universales. simplices. immobiles deorum dotes. et conciliant omnia, atque harmonici consensus et compassionis omnium invicem sunt auctores. Traducunt divina ad nos, et nostra aequaliter ad divina producunt. praeterea gradus in donis superiorum. et in praeparatione suscipientium aeque disponunt.

Diversa divinorum genera differunt inter se per triplicem modum proprietatum scilicet quantum ad essentias, et virtutes et actiones pertinet.

Proprietas deorum est unitas permanentia in se ipsis, immobilis motionum causae providentia eminens. nihilque commune habens cum his quibus providet, atque haec proprietas in eis secundum essentiam, et virtutem, actionemque servantur. Animarum proprietas est declinatio ad multitudinem, et motum coniunctionemque cum diis, atque ad accipiendum ab aliis aliquid et ea motu vitali replenda, et congruendum ubique cum omnibus, partim manentibus, partim vero fluentibus: et ad omnia in se et per se ipsam contemperanda. haec vero proprietas in eis secundum essentiam et virtutem, actionemque servatur.

Proprietates daemonum sunt continere in se dotes deorum inferiori quidem modo quam dii, sed sub idea, rationeque earum continere deteriorum conditiones, dum scilicet multiplicatur quidem, sed unite miscetur quoque, sed impermixte. movetur denique sed stabiliter. Heroes contra sub conditione multitudinis et motus permistionisque unitatem. identitatem. statum. excellentiam habent. Daemones et heroes sunt proximi extremis. illi quidem diis, hi animabus.

Differentiae daemonum ad heroes praecipue· quoniam heroes magis aliquando declinant ad particularia, mobiliáque quam daemones.

Duo media scilicet daemones, heroésque componuntur ex proprietatibus extremorum scilicet deorum atque animarum. sed in daemonibus plus est divini, in heroibus plus humani.

Quomodo superiorum actiones inter se distinguantur

DIi tenent entium summum, animae infimum. Dii possunt omnia momento uniti. animae contra, nec omnia, neque momento, neque unitae. dii faciunt, curántque omnia non inclinati. animae cum inclinatione et conversione quadam agunt. dii sunt praecipuae causae. animae ex illorum voluntate perpetuo pendent. dii vigore celerrimo fines suos intimos una cum principiis comprehendunt animae ab aliis in alia ab imperfecto ad perfectum pergunt.

Dii comprehendi nequeunt aliqua mensura vel forma. animae inclinatione et habitudine nutu detinentur, atque superantur. Et appetitu deteriorum. familiaritatéque tanguntur, et certas inde contrahunt qualitates.

De intellectu et anima

INtellectus omnium opifex adest semper omnibus diis plenis‹s›ime per actum unum in se ipso manentem. anima est particeps intellectus magis partibilis, multiformísque ad gubernationem accommodari, ac naturaliter inanimatis providet alias aliis figuris affecta. Item diis adest à causis superioribus ordo, ipsáque pulchritudo vel causae utriusque. animae vero adest ordo, intellectualísque pulchritudo. Item in diis est mensura in omnia potens. anima vero mensuram illam determinatur ac per eam agit in aliqua, Daemones et heroes tanquam medii inter deos, et animas competenti proportione quo ad extrema et se ipsos pertinet componuntur ex proprietatibus tam animarum quam deorum quas in superioribus enarravimus.

Si vis ergo deorum speciem apprehendere. proprietates animae rationalis ultimae cogita, et oppositas in perfectione diis attribue. Si speciem daemonis componere placet, ex utrisque compone plus interim divinitatis attribuens. si denique species herois verum ex ambobus plus tamen de animae conditionibus inserens. Carpit Porphyrium separata per habitudines ad corpora distinguentem, scilicet deos per habitudinem ad corpora aetherea, daemones ad aeria, animas ad terrena. quia videlicet non debeant priora, et causae per posteriora, effectúsque distingui. Incorporeae substantiae non sunt in corporibus, sed extrinsecus ea ducunt, dantque eis aliquid, non accipiunt. igitur nec una cum his commutantur, neque ad eorum distributionem distribuuntur. Non enim sunt habitus corporum vel materiales formae. sed subsistentes, separabilésque. immo iam separatae, et ante corpora vivunt.

Substantiae separatae, separabilesque non tales evadunt, quia talem sortem, provinciamque elegerint. vel sortitae sint immo vicissim. qualem anima ante corporis ingressum, vitam speciémque in actum in se eduxit tale corpus sortitur organicum, talémque consequentem sibi naturam quae quidem vitae ipsius animae perfectiori subiicitur. anima rationalis, in corpus iam vivum venit, sed imperfectae vivum.

Divina progenerant in se ipsis naturaliter totum opus suum distinctum antequam pariant. Penes illa quae rationem universalis principii habent, inferiora in superioribus. corporea in corporeis. opificia in opificibus producuntur. in eisque circulariter continentibus diriguntur. circuitus ergo coelestes ad circuitum coelestium animarum rediguntur. animae vero mundorum id est sphaerarum siderumque in intellectum suum accedentes comprehenduntur ab ipso penitus atque in ipso primum progenerantur. Intellectus particularis in universalem ac ille in superiora similiter. cum ergo semper sequentia convertantur. in prima et superiora tanquam exemplaria ducant inferiora. certe à superioribus producitur adestque inferioribus essentia simul, et species, et omnino in melioribus primo sequentia producuntur. Ideoque ab illis ordo, et mensura in sequentibus non è conuerso dependet, non sunt igitur ab his illorum assignandae proprietates. essentia igitur in corporea per corporea qualia, quibus cum nihil habet commune, distingui non potest.

Principia divina operibus suis non solum essentiam tribuunt, sed totam distinctionem, ordinémque formalem. Essentia quae adest corporibus non localiter, locis corporeis non distinguitur, et quae non cohibetur particularibus circunscriptionibus subiectorum, eadem particulariter à mundi partibus minime continetur. Natura incorporea subito ubicunque vult adest nullo alicubi prohibente.

Omne divinum et in corporeum ubique

MUlto magis divinitas quo minus sit ubique nullo limite coercetur. Item quae apud nos sunt fieri, formarique nequeunt nisi una quaedam virtus opifex, et specierum participatio per omnia diffundatur. Denique nisi divina sint, ubique tollitur sacrificii virtus, quae in quadam deorum ad homines communione consistit. Dii ex hoc maxime omnia continent quod nusquam continentur.

Terrena quoniam facta sunt et constant munere divinorum, quotiens paratiora ad divina redduntur deos subito sortiuntur existentis. hic etiam ante naturas proprias terrenorum. praeterea cum in quolibet deo potentia sit infinita, et natura individua incomprehensibilisque, merito certis alicubi locis cohiberi non possunt. Item non esset vera inter deos universalis providentiae unio, nisi omnes pariter essent ubique praesentes.

Dicitur etiam deorum alii quidem aerei, alii vero aquei, non quia ibi solum sint, sed quia ibi maxime regnant. Sacerdotes deos terrenos, et subterraneos advocabant qui certe dicuntur tales non quia ibi sint solum. (Sunt enim ubique omnes) sed quoniam alii alibi potissimum operantur. Nam et anima cuiuslibet stellae est ubique, quamvis ibi potius agat.

Statuis, divina quaedam illustratio capitur.

De providentia et quomodo dii sint ubique

QUando dii varias mundi partes, urbes, aedes, statuas proprie sortiti dicuntur intellige essentiam potentiamque illorum ubique in se vigentem, hoc aut illud potissimum illustrare. atque sicut lumen in se manens, sine mixtione divisioneque sui diversa passim illuminat, ita dii.

Sicut lumen solis idem totum continuum est ubique neque potest in partes dividi, neque alicubi claudi, neque a fonte proprio separari, neque miscetur aeri, licet adsit. Quippe cum nihil relinquat luminis calore tamen a calefaciente relicta, ita cuiusque dei lumen, totum individue, toti mundo penitus adest, licet parti cuidam praecipue vim suam maxime sibi accomodatae concedat. Interea tamen quodammodo implet omnia, ob potentiam perfectam, et excessum causalem prorsus immensum.

Unde perficit omnia, unitque cum extremis extrema, per media comprehendens in se omnia et se ad sic reflectens sibi prorsus unitum. Quod quidem munus imitatur et mundus circulari motu, partiumque in unum connexione et conciliatione quadam transferente elementa vicissim in elementa atque virtutem superiorum ad inferiora mittente.

Qui manifestam hanc susci‹p›it deorum statuam ubique prorsus unitam vereri debet omnino de diis mundi causis aliena sentire scilicet esse localiter (ut ita dixerim) separatos. Si enim nulla est communio mundi ad numina quo ad essentiam, vim, actionem spectat. nullaque condistributio vel consortium nulla nimirum nec coextensio et condistributio secundum locum atque determinans quantum ad illud pertinet specie vel genere cogitata sunt mutua comprehensio et permixtio esse potest. Quae vero se totis omnino differunt reciprocam inter se condistributionem vel mixtionem vel comprehensionem nullam prorsus admittunt.

Quando per diversas mundi plagas fit numinum distributio intellige alias plagas aliter munera deorum pro sua proprietate suscipere. Quod quidem considerans ars sacrorum operum propriis invocationibus utitur, quae eiusmodi distributioni proprietatique numinum consentaneae videantur.

Quaelibet mundi pars accipit aliquid a quolibet deo, quilibet enim deus cuilibet parti mundi totus adest. Sed partes aliae aliter hinc accipiunt, Ether quidem etherea Aer autem aeria suscipit ratione.

Certis nanque materiis invocationibusque(?) munera deorum naturaliter attrahuntur.

Quod omne divinum sit a passionibus alienum

NUmina nobis superiora nihil habent in se passabile, atque hanc (ut ita dicam) impassibilitatem non habent acquisita virtute. sed natura neque etiam anima, quae est ultima divinorum passabile quicquam habet animam dico a corporibus puram, quae neque etiam tangitur perturbatione voluptatis eius, quae est restitutio in naturam. Cum sit vita super naturalis ingenita neque dolore quopiam dissolvente, cum sit extra omne corpus naturamque circa corpus divisam et harmoniam descendentem in corpus ab harmonia animae principali. neque etiam passionibus sensum praecedentibus eget. Non enim corpore continetur neque per instrumenta exteriora corpora percipere cogitur. Iam vero cum sit individua et uniformis essentia secundum se in corporea permanens cum corpore nihil communicans, nimirum passiones divisionis vel alterationis, vel mutationis alicuius nullas admittit.

Loquitur de anima seperata a corpore

ANima neque etiam dum adest corpori patitur vel ipsa quicquam vel rationes seminales, quas ipsa corpori tradit. Species enim sunt, simplices uniformesque nullam turbationem vel exitum a se ipsis suscipientes.

Passiones qualescunque sint in animali non sunt in anima qualiscunque sit, sed in corpore quod sub anima certam possidet qualitatem, qua et patiatur et agat.

Nulla est in anima passio, vel peremptoria vel turbatoria. Atque hanc impassibilitatem anima non solum acquirit electione, sed possidet ipsa natura admodum superiore corporibus. Daemones et heroes sunt impassibiles atque sempiterni. Semper enim sequuntur deos in mundi ordine conservando. ubi vero passio est, ordo perpetuus non servatur.

Porphyrius suspicabatur daemones mundi rectores aliquo modo esse passibiles per ea, quae adhibebantur illis in sacris. Iamblichus negat quia ubi est ordo perpetuus, non est passio, quam essentia incorporea per sempiterna nequit accipere.

Forte vero concederet daemones infimos malosque et gubernatione privatos tangi passionibus effectivis non quidem in anima, sed in copore tali per animae praesentiam constituto.

Sicut natura ex occultis rationibus manifesta facit, ita Sacerdos adhibet manifesta, ut occulta significet.

Sacerdos operatur saepe multa quibus aliquid simile propriumque divinis efficiat, quaquidem cognatione aliquid divinitus attrahat. Interea operatur et multa per quae purificet animam ac mala nobis avertat.

Daemones, qui sunt nobis praestantiores, nullam naturalem utilitatem a nobis accipiunt. aut enim non indigent, aut ipsimet sibi abunde ubique suppeditant. Nullam vero ex rebus corporalibus mutationem aliquando patiuntur.

Insunt nobis perturbationum principia quaedam, quae si violentius a principio et subito cohibentur, tandem acriores erumpunt instar flammae compressae risusque cohibiti sunt, ergo remissius corrigenda. Heraclitus sacrificia medicamenta nominat quia purgent animam a morbis in hac generatione concretis. Porphyrius suspicabatur non modo daemones sed etiam deos aliquam passione tangi, quoniam in vocationibus moveantur.

Voluntas boni in deo diisque qui sunt bonitates excellentior est ideoque liberior quam vita nostra electiva circa bonum. Itaque dii non quia invocantur moventur ad bonum hominibus adhibendum. Sed sponte nos ad bonum provocant nobisque invocando conversis occurrunt ultro, ostenduntque aliquid atque largiuntur.

Putant quidem homines se esse liberos ad petendum· Esto ergo dii liberio res ad dandum.

Dii propter liberam voluntatem boni actionemque perennem atque perfectam omnibus benefaciunt cum primum ad illos sunt invocando conversi. Anima in supplicationibus ad contemplationem perveniens divinorum, vitam priorem obnoxiam passionibus transmutat in vitam passionis expertem dum subit actionem vitamque deorum. Quomodo igitur supplicationes nostrae passionibus deos tangunt cum et animas ante passivas redant a passionibus liberas.

Supplicationes animum influxui deorum aptum efficiunt, qui et ultro facile pervenit propter divinam amicitiam omnia connectentem.

De ira deorum

QUando a benefica cura deorum. quasi a lumine solis nos divertimus, in tenebris statim sumus, diciturque deus nobis iratus. Placare igitur deorum iram est ad illos supplicando redire. Placatio eiusmodi non affert passionem deo immo et animum a prioribus liberat passionibus.

Dii, daemonesque divini suppliciter adorati cultique mala multa repellunt, quae alioqui naturaliter evenirent.

De necessitate et libertate deorum

NEcesse est deos ita se habere, ut sunt, non necessitate extrinsecus illata, sed naturali sibi optimaque sibi, ideoque maxime voluntaria, quam et nollent unquam optione proposita aliter se habere.

Porphyrius multique philosophi dicunt deos quidem esse intellectus puros. daemones autem intellectus vel participationes intellectus aliquos animales. sed Iamblichus non ita recte poni daemonum proprietatem obiicit. nam et animae intellectus sunt animales et intellectus ipsius participationes quaedam, neque rursum deorum proprietatem recte poni. nam puris intellectibus dii praesunt.

De differentia deorum ad daemonas apud graecos, atque devotissimos

DIi non secundum rationem intellectus ipsius sed unitatis et bonitatis et intelligibilis obiecti rite definiuntur.

Porphyrius suspicatur intellectus puros separatosque habitudinem ad sensibilia non habere, neque preces audire. Principalis cultus, separatis substantiis tamen est adhibendus, in hoc utique cultu excitatur animae summum, summisque coniungitur, supremi in uno omnia nostra comprehendunt atque cognoscunt. actionesque orationum religiosarum in seipsis comprehendunt. neque a se discedunt, sed in se stantes orantium intentioni prorsus intersunt. supplicare vero humillime convenit. agnoscere enim vilitatem nostram si superis conferamur efficit ut maxime supplicemus, convertamurque ad illos omnino et assidua consuetudine similes evadamus. Apprime vero conferunt orationes missae diviniter, quibus divina vis inest, haec contra Porphyrium opinantem colendos nobis esse proprie mundanos deos quia sentiant. Item supplicationes divinarum mentium puritati minime convenire. Iamblichus convenire putat propter sensum intimum, qui supplicationibus inest, praesertim quae sunt datae divinitus. Intellectus puri sine sensu sensibilia noscunt.

Iterum de supplicationibus

POrphyrius ait materialia quaedam in supplicationibus adhiberi, ideo adhiberi diis tantum illis, qui sint animalia. Respondit Iamblichus in iis materialibus ultra corporeas qualitates latere etiam rationes et species et mensuras incorporeas atque divinas per quas quae adhibentur sunt congrua diis. Profecto quicquid admovetur quomodocunque consentaneum et simile diis mox dii adsunt coniunguntur exhibentque munera praecesque exaudiunt.

Parva quaedam congruitas rerum nostrarum ad deos nobis sufficit ut aliud ab illis hauriamus. Illi enim ad hoc semper promptissimi sunt propter bonitatem naturalem mirabilemque potentiam. Causa vero praepotens agit in materiam vel exilitur praeparatam.

Porphyrius ex eo distinguit Daemones a diis quod illi sunt incorporei, hi vero corporei, Iamblichus ait, per haec substantias et proprietates eorum discerni non posse.

De differentia inter deos et daemones atque de coelestibus

DIi coelestes dici incorporei possunt. quoniam ad suam excellentiorem actionem et vitae faelicitatem nihil a corporibus impedimenti contingit. Sed quatenus dii ad ipsum unum tendunt corpora sponte contendunt eodem, neque continent animas, sed excellentissime continentur. Coeleste corpus rebus est incorporeis cognatissimum, propter naturam simplicem indivisam constantem, et actionem unam idest circuitum et vitam sibi congenitam atque lucem.

Non fit in coelo compositio ex anima et corpore, in tertiam naturam unam sed prorsus ad naturam animae trahitur atque est quasi visibilis quaedam anima. forte coelum est lumen ipsum sine materia et sine dimensione. Dimensio enim ibi propter amplam praesentiam eius apparet. Unde coelum est anima coeli se ipsam acomodans oculis, rebusque caducis. atque circulus ille est circuitus animae. lumen est intellectus eiusdem.

Sicut in infimo corporum forma fit materialis, sic in summo materia fit formalis et corpus animale non anima corporalis si qua modo est in coelo materia. Sicut summus aer. fit igneus ita coelestis ignis fit animalis. Anima illa intellectualis evadit intellectus boniformis efficitur.

Coelestia animalia dici incorporea possunt. Omnes coelestes boni sunt atque benefici suspicientes tantum ipsum bonum et hoc intuitu agentes aetherno.

Virtutes inextimabiles compertae sunt, tum in animalibus coelestibus tum in earum corporibus insitae, ‹t›um per defluxus in omnia sine impedimento usque ad infima descendentes communicatae tam dividuis quam in speciebus. immutabiles ubique quamvis in materia mutabili regentes generationem perpetuo quodam ordine semperque beneficae.

Perinde fluxum coeli in materiam discordibus plenam resultat aliquid nobis dissonum.

Temporalia temporaliter aetherna capiunt. Corpora incorporea corporaliter. Materialia haec immaterialia coelorum vires mutabiliter et inordinatae suscipiunt. Quae sunt in mundo divino figurata non sunt quamvis ut figurata recipiantur in coelo, sic coelestia non sunt mala quamvis hic suscipiantur ut mala. Vires coelestium omnes inde bonae descendunt. in hac autem contrariorum permistione mutantur. ideoque qualitas, quae nocet in terris, alia iam est praeter illam quae coelitus hucusque pervenerat.

Primo quod datur, aliud quidem est in datore, aliud autem extra. est si in se ipso permaneat. praeterea est et minus. Secundo dum in subiecto viliori suscipitur fit et vilius. Tertio propter naturam suscipientis diversam suscipitur modo diverso. Quarto qualitatibus inter se differentibus, quae a subiecto eodem pariter capiuntur. Quinto patiente subiecto patitur. Sexto ex omnibus subiecto comprehensis aliud quoddam postremo resultat. In fluxus coelestes in materiales extendunt.

Saturni quidem vis contentiva est. Martis vero motrix.

Illa vero peraccidens frequenter obest quando materia frigidiore suscipitur, haec autem quando ferventiore. Item illa nocet quando recipitur per modum congelationis accipitur. haec quando per aestum quod quidem fit pro dispositione materiae id est quando videlicet materia illa neque satis calida est atque est iterea densior. haec autem per se est calidior atque subtilior.

Lux colorque solis quamvis offendere languidum videantur necessaria tamen sunt ad vitam. similiter omnes coelestium in fluxus veniunt salutares quamvis subiecti, vel perversitas perversae recipiat, vel debilitas facile tolerare non possit efficaciam superorum.

Omnes motus conferunt et universo, et necessariis partibus universi. quamvis interim inter particulas minimas sub hoc motu vel alia laedatur ab alia, vel tales particulae non facile motum universi substineant. Sicut in chorea dum singuli harmonice saltant congruuntque gestibus inter se et toti choro digitus et pes praemittur et offenditur. Et si quid debile incederit, pessundatur.

De vicinitate coelestium corporum ad species incorporeas

DIi coelestes principium suum habentes in mundo intelligibili, dum ideas sui contemplantur in eo movent coelos hoc ipso actu intelligentiae, voluntatisque efficaci admodum et perpetuo. Ideoque sine labore regunt quod ex ordine semper constante evidenter apparet. ita vero affectis diis separatis coniuncti sunt potius quam corporibus.

Regimen circa coelos non possunt deos ab intelligentiae intentione distrahere cum eo potentius faciliusque regant, quo illic attentius speculatur. ex hoc enim procedit et illud. idem quoque nostris accideret animalibus, si causam suam contemplarentur, unde est et vegetandi facultas.

Confirmatio Superiorum

MEns divina per ideas suas deorum caelestium animas procreat atque per eas caelestia corpora et utraque sibi coniuncta perpetuo retinet.

Dii mundani, qui et intellectuales species nominantur, inter se uniti sunt, tum quia cuncti idem exemplar, in quo sunt species intelligibiles contuentur, tum quia exemplar, illud in quolibet deo mundano viget ubique totum.

Non spatium, non subiecta diversa prohibent, quin quaelibet essentiae incorporeae ubique sibi invicem insint.

Dii mundani in se invicem sunt, suisque ideis, tum quia sunt ab uno et referuntur ad unum, tum quia divina unitas ubique praevalens unit eos, tum quia procedunt inter se et convertuntur, mutuoque accipiunt.

In compositis naturalibus unitas adventitia est dependens a superioribus et a multitudine vincitur. In formis seperabilibus unitas superat multitudinem, et in diis adeo superat ut illorum esse fit unitas quaedam, dico autem quaedam, quia primum principium est ipsa simpliciter unitas. Cum igitur unitas in diis intrinsecus ita praevaleat merito a prioribus exuberat insequentes. Ita ut hi in illorum unitate consistant qua unitate quasi omnibus coniuncti cuncti sunt unum actu quodam, sicut corpora inter se potentia quadam materiali sunt unum.

Dii coelestes invisibilibus diis penitus sunt uniti, tum quia coelestes animae sunt extra corpora, tum quia dii superiores id est ideae unitatem infinitam habent prout omnes sunt in quolibet, per quam unitatem sibi et inter se deos sequentes uniunt. Cum enim omnes dii definiantur per unitatem, una coniunctis unitas dilatatur in omnes, per quam sunt unum actu cunctorum uno ad unum prorsus obiectum. et principium atque finem, in eodem omnes puncto simul atque momento.

De providentia, et de diis atque daemonibus

DEorum providentia universalis est, Daemonum vero particularis. Deus primus dat omnibus omnia, dii sequentes omnibus aliqua largiuntur. Daemones atque animae aliquibus solum et aliqua tantum.

Sunt dii invisibiles sunt et in coelo visibiles, sunt et daemones. dii quidem in coelo conspicui in ipsa unione ad deos occultos existunt. daemones autem longe ab illis distant velut, a contemplatoribus

DE MYSTERIIS

puris ipsi in agendo propensius occupati. Ideo et a diis conspicuis longe distant. Item essentia utrorunque deorum et potentia providentiaque universalis est per omnia tendens. daemonum vero natura providentiam particularis circa res quasdam atque provincias. Item dii corpora sua adeo supereminent, et corpora adeo his obsequuntur, ut a corporibus separati dicantur. Daemones vero contraria ratione magis affecti sunt et copulati corporibus. Item dii sunt architecti, Daemones vero ministri. daemones quod occulti sunt sensibus, Dii rationi quoque humanae, quod si forte aliquando dii appareant circa terram adhuc daemonibus aeris erunt praestantiores. Mutatio enim loci vel officii naturam non mutat divinam. Denique dii a potentiis fluentibus in generationem liberi sunt. Daemones vero, nequaquam.

Confutat quae ex hystoria Porphyrius adduxerat. scilicet fieri multa ad deos quasi passibiles essent· Quia lex sacrorum iubet a passionibus esse inter sacrificia liberum. quae quidem lex est data divinitus etiam a primo patre mundi a quo et omnia symbola in sacrificiis significantia aliquid occultissimum. Denique quae in sacris rite fiunt, habent causam divinam adeo a passione remotam, ut nec ratio eam possit attingere.

Vulgus rationem cerimoniarum diviniter institutarum attingere nequit. Veruntamen assignare conatur. ex suis igitur passionibus assignando, diis passiones attribuit.

Vulgus erga potentes utitur gestibus venerationis, et donis utitur ad deos eisdem. Sed erga homines id agit, tum passionibus suis tum propter passiones maioris. putat autem et similes passiones diis inesse, quae hominibus potentibus insunt. atque propter similes passiones in subditis adoratoribusque diis talia exhiberi. Sed re vera cerimoniae divinitus institutae non passione aguntur ulla, sed admiratione potius et veneratione et constante prorsus intelligentia gaudioque persimili.

[LIBER 2]

Quo differant Daemones. heroes. Animae

SUnt in diis vires generativae opicicesque, sunt et vivificae, quae et in prioribus sublimius continentur. Primae latius diffunduntur quam secundae. Secundae per primas definiuntur. daemones post longum earum processum exordiuntur. ubi iam ad partionem plurimam derivantur· heroes definiuntur per secundas id est vivificas ante quam deveniant ad postremum. Nam in postremo earum exordiuntur animae· officium ergo daemonum est opificium circa naturas mundanas, usque ad singula transigere simul atque perficere. et animas ligare corporibus· Heroum vero est vivificare, ratiocinarique, et animas custodire, easque a corporibus solvere.

Daemonum officium latius est quam heroum· illi circa universum magis. hi circa animas potius operantur. Non dicimus animas fieri, sed accipere a daemonibus, heroibusque non nihil, et ex se multa insuper adhibere, exordirique suum officium circa divinorum finem. non quia divina non ulterius agant, Sed quoniam animae in ultimis divinorum officiis adsciscuntur. Item anima ex se tam varias vivendi formas promere potest ut pro earum congruitate singulas habitet mundi plagas. Potest et congredi quibus vult, iterumque regredi in se ipsam et tam diis quam inferioribus se coniungere quatenus rationes divinorum sicut inferior promit. et si saepe per daemones: heroesque iungatur diis, potest tam per sua quaedam media ab illis differentia se coniungere diis.

Anima nonnunquam conciliat se divinis per alias harmonias essentiae actionumque suarum, quam sint illae, quas daemones superis se coniungunt. Et si anima non servet vitae tenorem adeo similem, tamen saepe benefica voluntate deorum illuminata Daemones supergreditur ad vitam angelicam potius quam animalem. Anima quamvis videatur omnes rationes, et totas in se species exhibere, tamen determinata semper est secundum aliquid unum id est unam speciem. Atque interim ex causis praecedentibus alias aliis se ipsam coordinat, ipsa se movens.

Quando alia numina aliter appareant atque agant

OMnes superi invocati veniunt in conspectum: sed alii sub aliis formis viribusque occurrunt. Animae quoque stellarum novis quibusdam modis aspectum movent. Deorum visa occurrunt uniformia simplicissimaque. arcangelorum aliquanto minus uniformia vel simplicia. Angelorum quoque minus. daemonum varia iam principatuum magis varia, sed ordine varietatis miro heroum his quasi similia· principatum varia admodum ordinata parum. Animarum scilicet particularum omniformia. Cum enim diversi sint superi naturis actionibusque et modo suo appareant singulis merito diversi diversis modis occurrunt.

Dii in aspectum veniunt admodum salutares arcangeli horribiles simul et mansueti. Mitiores angeli. Daemones metuendi. heroes verendi minus· principatus stupendi· principes noxii et infesti. animae similes heroibus quamvis inferiores.

Deorum imagines apparent penitus immutabiles. magnitudine· forma. figura. actione arcangelorum et angelorum gradatim minus immutabiles. sed prope deos. daemonum mutabiles quidem magnitudine atque forma. his enim alias aliter apparent. sed eaedem agnoscuntur. principatuum immutabiles haeroum

DE MYSTERIIS

ferme sicut daemonum principum multiformiter variantur animarum mutabiliores longequam daemonum.

Dii apparent cum quiete quadam et ordine. Arcangeli cum eisdem, sed his adhibent efficaciam. Angeli eisdem scilicet quieti et ordini adhibent motum ordinatum et moderatum. daemones cum turbatione ordinem transgrediente. principatus cum stabilitate constantiaque in se ipsis. heroes cum motu atque festinantia. principes cum tumultu. animae ferme sicut heroes, sed minori cum stabilitate et ordine.

Deorum pulchritudo occurrit inaestimabilis· incomparabilis, admiranda. supra modum delectans. arcangelorum angelorumque consimilis, sed gradatim inaequalis. Daemon et heroum spiritus per se apparentes pulchritudinem in speciebus determinatis habent, sed illi secundum rationes essentiae, hi secundum fortitudinis actum. principatuum pulchritudo principalis est. et nativa principum ficta. adornata. elaborata. Animarum pulchritudo in rationibus consistit determinatis quidem, sed divisis magis quam in heroum forma, sub una tamen specie comprehensis.

Deorum actiones effectusque velociores sunt quam intelligentia deprehendere possit. Sed interea penitus stabiles. arcangelorum celeritas mixta est quodammodo efficacibus actionibus. angelorum cum motu, neque pariter habent ut una cum dicto perficiant. daemonum actiones celeriores apparent quam sint effectu et veritate. heroes magnifice quidem incedunt ad actionem, tardius tamen quam daemones peragunt. principatus cum auctoritate et imperio veniunt ad agendum. principum conatus plurimam quidem habet emphasim, sed defuit ab effectu. animarum actiones mobiliores sunt quam heroum, sed debiliores.

Deorum apparentium magnitudo totum coelum occupare videtur. Quam incedentem nec terra putatur substinere posse. Arcangelis apparentibus partes mundi quaedam commoventur, et lumen praecedit in se divisum. Ipsi vero pro magnitudine dominationis suae magnitudinem lucis et figurae prae se ferunt. angelica forma et lux et minor est et divisa magis. daemonum magnitudo formaque divisa magis et minor. heroica rursus angustior, aspectusque magnanimus, principatus praegrandes et vasti principes inflati superbique et insolentes apparent. animarum effigies inaequales, heroibusque minores. Denique quilibet pro magnitudine potentiae suae et imperii latitudine magnitudinem formae lucisque praefert.

Deorum spectacula praelucida nobis occurrunt, fulgentiaque ad summum et splendore de articulata mirifice et lucidiora quam sint revera. arcangelorum vera perfectaque. angelorum effigies speciem eandem servant praeterquam que a noticiae plenitudine agnitionis discretione deficiunt. Daemonum exilia et quasi caduca. heroum exiliora. principatuum perspicua. principum obscura, sed utraque imperiosa. animarum umbrosa.

Deorum imagines quamplurimo splendore corruscant. Arcangelorum quoque praefulgidae. fulgidae insuper angelorum. daemones turbidus ignis apparent. heroes mistum lumen ex pluribus habent. principatus quidem purius. principes autem ex dissimilibus contrariisque confusum ostendunt. animae ignem reddunt plenum ex multis generationis admistionibus atque divisum.

Deorum ima[ma]gines occurrunt tanquam ignis individuus ineffabilisque implens universum mundi profundum. arcangelorum ignis etiam indivisus. habens circa se, vel ante, vel retro quam plurimam multitudinem. angelorum divisus ignis, sed in ideis absolutissimis. daemonum magis quoque divisus, sed angustius circumscriptus facile exprimendus. Et apud illos qui superiora viderunt facile contennendus. heroicus ignis habet quod horum consimilia, sed non aequalia. principatuum ignis apprime lucidus principum aliquid habet opaci. animarum valde divisus et multiformis atque ex multis mundi naturis admistus·

Deorum ignis omnino stabilis est aspectu. arcangelorum stabilitatis particeps. angelorum stabiliter movetur. Daemonum instabilis heroum properantior. principatuum quietus advenit. principum vero tumultuosus. animarum ignis multis motibus transmutatur.

Dii animas perfectissime purgant. Arcangeli sursum revocant. angeli tantum solvunt a materiae vinculis. Daemones ad naturam trahunt. heroes ad curam sensibilium operum deducunt. Principatus quidem praesidentiam mundanorum. principes vero materialium studium exibent. Animae cum apparent contendunt. trahuntque in generationem.

Quicquid purum firmumque est in imagine nobis occurente superioribus attributo generibus. Iam vero praefulgidum eius, quod ve in seipso firmiter permaneat diis attribue. quod vero fulget atque permanet quidem. sed quasi in alio. arcangelis quod in alio permanens. angelis item quod mobile est et vagabundum et alienis plenum naturis ubique inferioribus ordinibus attributo. Daemones mixtos in se habent mundi vapores, ferunturque instabiliter praeter vel iuxta mundi motum. heroibus generativae spirituum compositiones admiscentur circa quas et ipsi commoventur. Principatus eodem modo permanent mundanum quod habent ostendentes. principes materialibus liquoribus pleni sunt. Animae superfluis maculis et alienis spiritibus sunt repletae, quibus cum quotiens apparent unumquodque horum generum se ostendit· Dii materiam repente consumunt. arcangeli paulatim. angeli solvunt ab ea et ad sublimia revocant. daemones diligenter exornant eam. heroes coaptant ad eam competentibus

DE MYSTERIIS

ubique mensuris eam strenue commodeque curantes. principatus adstant ei supereminentes, et hoc pacto se ipsos ostendunt. principes impletos se penitus materia monstrant. Animae purae quidem seorsum a materia veniunt. Impurae vero materia involutas se nobis ostendunt. Exibent insuper alii nobis alia. dii praesentes dant corpori sanitatem. virtutem animae. menti sinceritatem· omnia nostra impropria principia revocant. quod in orbis est frigidum, laetiferumque, delent. calorem fovent, efficacioremque reddunt ad vitam. faciunt quoque ut omnia animae mentique congruant et mensurentur eisdem. harmoniaque intelligibili lumen effundunt. Quod ve non est corpus, ostendunt tanquam corpus ipsis animae oculis per corporis oculos. Arcangeli eadem agunt. Sed non adeo sufficientia vel permanentia vel extra proportionem nostram. angeli bona et magis particularia divise distribuunt. effectumque agunt valde ab intimo eorum vigore deficientem. daemones presentia sua corpus gravant. morbis affligunt. aliter puniunt. animas quoque ad naturam trahunt et a corporibus cognatoque eorum sensu non discedunt. atque eos qui ad ignem coelestem divinum ve contendunt circa locum inferiorem detinent, nec a fati vinculis solvunt. heroes alia daemonibus similia faciunt. proprium vero id habent quod ad opera quaedam generosa magnaque nos suscitant. principatus apparentes bona largiuntur mundana, resque vitae huius omnes suppeditant. principes materialia, terrenaque bona. animae cum apparent si animae sunt purae in ordine angelico constitutae sursum revocant. salutem animo prebent, spemque sacram, sacraque dona quae sperantur. animae impure ad generationem detorquent, spem frustrantur eius fructus auferentes, passionibusque intuentes implent animam corpori copulantibus.

Ordinem quoque quem unusquisque optinet in apparendo designat. dii ostendunt deos vel angelos circa se adstantes. arcangeli angelos praeferunt vel praecurrentes vel circunstantes, vel sequentes, sive aliam quandam turbam angelorum quasi stipatorum circumvallantium. angeli opera ordini suo congrua praeferunt. Boni daemones opificia sua et bona quae tribuunt in conspectum adducunt. daemones ultores ostendunt suppliciorum species. daemones alii quomodocunque pravi occurrunt circundati feris laetiferis, voracibusque. principatus provincias mundi quasdam secum demonstrant. principes conditionem materiae ordine carentem errantemque secum afferunt in conspectum. anima quidem tota in nulla particularium specie detenta ignem ostendit sine certa specie circa mundum totum, quo animae mundanae natura significatur indivisa et una et nulli addicta speciei. anima purificata igneam ostendit figuram, ignem purum, et lumen micans, simulque stabile. et ipsa una cum duce sublimi sequitur bona voluntate gaudens. atque ita in operibus suis ordinem quem obtinet patefaciens. anima vero quae deorsum labitur occurrit trahens secum signa vinculorum atque poenarum materialiumque spirituum compositione se gravatam ostendit, turbationibusque materiae dissimilibus occupatam, seque subdentem imperio daemonum generationi faventium·

Singuli cum apparent ostendunt provincias sortesque, quas sortiti inhabitant. aerii quidem ignem aereum, terreni vero terrenum atque nigrum. coelestes autem ignem splendidiorem atque in his tribus terminis omnes distributi sunt eorum ordines.

Dii demonstrant omnium ordinum principia in secum apparent. Angeli declarant se ab arcangelis dependere. daemones heroesque patefaciunt se superioribus ministrare. quamvis aliter hi quam illi. principatus principesque praefecturam ostendunt. Illi circa mundum, hi circa materiam animae declarant se superiorum postrema tenere unde una cum se ipsis primi quidem prima loca designant, secundi secunda, tertii teria, caeterique deinceps eodem ordine.

Dii ten‹u›itate luminis tanta effulgent, ut corporis oculi non possint capere. atque perinde afficiantur, ut pisces ab aqua turbida pinguique tracti in aerem tenuissimum. qui enim divinum spectant ignem non potentes ignis divini respirare subtilitate, cum primum spectare videntur virtute deficiunt atque innato spiritu prorsus intercluduntur. Arcangeli quoque splendorem emittunt subtiliorem purioremque quam tolerari queat, non tamen adeo inteolerabilem, sicut dii. Angeli occurrentes tolerabilem perficiunt aeris mistionem, ut sacerdotes eam attingere possint. Daemones cum apparent, nihil totus aer compatitur, nec eis circunfusus aer fit subtilior, neque praecurrit lumen, in quod eorum species emicat aerem anticipans. Neque circa illos circumlucet aer undique. heroibus apparentibus plage quaedam terrae commoventur. sonitusque circunsonant. totus vero aer non fit subtilior neque adeo ineptus sacerdotibus ut substinere non possint. sub principatibus circuncurrit, eos visorum circumvolutio plurimorum, difficilis toleratu, et volumen eiusmodi circa eos est mundanum. circa principes vero terrenum, neque tamen super mundana subtilitas neque suppremorum elementorum, animis apparentibus aer apparens magis conatus est eis, earumque descriptionem suscipit coaptatus eis.

Affectiones invocantium animorum occurrentibus diis excedentem reportant perfectionem actionemque et amorem divinum incredibilemque laetitiam. arcangelis contemplationem intellectualem summopere puram immutabilemque potentiam. angelis rationalem cognitionem virtutemque in ordine positam ad summum daemonibus appetitum generationis atque heroibus talia quaedam, et insuper studia civilis gubernationis, principatibus vel principibus motus

DE MYSTERIIS

mundanos vel materiales agunt animo naturae operumque fatalium expletionem animis. appetitus generationis. et studia corporum curandorum.

Deorum apparitio veritatem. potestatem. actiones ad summum corroborat et bona praebet amplissima. arcangelorum similia, sed particularia magis, et cognitionem potentiamque non simpliciter, sed ad hoc et ibi et tunc et hoc pacto. angelorum est determinata magis. daemonum non animae bona, sed corporis corporeaque quando mundanus ordo concedit. heroum dona .r.p. mundanae, sive terrenae. principatuum mundana et omnia vitae commoda principum. inferiora idest magis materialium copiam. animarum quae ad humanam vitam conferunt familiari prorsus occursu.

Porphyrius narravit opinionem dicentem communem hoc est diis angelis daemonibus, omnibus denique superis, cum apparent ostentare se, et iactare mirifice et imaginariam similitudinem ex se producere. Iamblichus utramque confutat. Deus. angelus. daemon bonus docent hominem cum apparent, quae qualis ve revera sit eorum essentia. nihil ultra vel citra veritatem loquentes. Sicut enim lumen naturaliter, et assidue solem sequitur. sic veritas deum eiusque pedissequos, praesertim cum perfecti plenique sint neque egent, neque possunt sibi ultra quam sint arrogare.

Quando in theurgia id est deiphica, et sacerdotia facultate delinquuntur. tunc non bona quidem numina quae optantur, sed deteriora, malaque nobis obcurrunt sub praetestu bonorum. mali enim spiritus in similitudinem bonorum se saepe transformant. iactabundique veniunt, et supra quam sunt sibi arrogant. Nempe ubi initium primum adulteratum suboritur mendacium plurimum ex perversitate procedit. Oportet sacerdotes apparitiones spirituum regula ordinis totius examinare: et meminisse arrogantiam iactabundam non esse ullo modo propriam veris spiritibus atque bonis. Et cavere ne a ritu sacrorum aberretur unquam. Ac si in errore apparitionis quaedam repente insolentes advertent, non decet ex earum conditionem communem omnemque numinum naturam conditionemque perpendere. Quae enim multis seculis, et operoso labore in sacris comprobata sunt, nephas est ex nonnullis repente incidentibus temere iudicando mutare.

Et si falsi spiritus mentiuntur: boni tamen circa ignem veridici sunt atque legitimi. In omni siquidem genere principalia primum a seipsis exordiuntur. sibique ipsis praebent quod caeteris exhibent: idque fit in essentia, vita. motu. similiter superi veritatem omnibus exhibentes: primo de se ipsis vera praedicant ipsamque eorum essentiam praecipue contemplantibus patefaciunt. Ideoque ignem per se propriaque forma spectandum sacerdotibus rite demonstrant. Non enim est caloris frigefacere. vel luminis obtenebrare, atque occultare: vel ullius per essentiam aliquid facientis: aliquando contraria facere.

Phantasma id est simulacrum missum ab aliquo sine natura eius: sed solum per modum idoli specularis vane trahit animum intuentis: fallitque dum simulat se esse aliquid de cuius natura nihil habet. Est igitur causa falsitatis. quod nullo modo competit alicui essentiae vere. Ideo neque diis sed ii eorumque sectatores: non exiles inanesque: sed naturales et veras sui revelent imagines. non quidem speculares (ut dixi) vanas cur enim eas mitterentur. non ut demonstrent essentiam suam, atque potentiam.

Nam illae ab hac ex tota natura deficiunt. non etiam ad intuentium utilitatem. Que enim utilitas est ex mendacio simul atque deceptione. Non denique ob hoc mittunt, quia natura eorum sit, ita ex se idolum mittere. nempe, essentia firma in se ipsa consistens, et ita reliquis essentiae veritatisque causa nullo modo in aliud mitit imitamen sui ullum fallax et deceptorium quod simul et se esse aliquid: de cuius natura nihil habeat. Neque igitur dii: neque sequaces eorum: vel transformant naturam suam in aliqua simulacra: neque haec in aliud ex se producunt sed veras sui formas in veris animae moribus illustrant atque demonstrant. Nota huic simile illud: quod in patria mens beata divinam essentiam videt non per imaginem ab ea. creatam prorsus deficientem: sed per eandem essentiam: sicut is qui lumen videt per lumen in lumine. Non sicut qui calorem per lumen. vel qui corpus speculo.

Substantiae separatae non habent ullum sibi commune genus. Item dii. angeli. Daemones boni non apparent phantastico modo: sed proprio prorsus, et vero· Spiritus vero mali phantastico fallacique. neque decet ex conditione qua hi apparent nobis reputare modum, quo boni sua praesentia formant animam.

Porphyrius ait cognitionem quidem divinorum esse rem sacram. ignorantiam vero phrophanam. hec Iamblichus comprobat: quia cum dii per intelligentiam agant entia: merito nos per intelligentiam entium placere diis: atque probari. sed operationem religiosam anteponit intelligentiae. tanquam quae sola sit efficax ad acquirendam animae cum deo deificam unitatem.

Tanta est virtus sacrorum rite deo factorum: ut est si haec ignores, pie tamen observes: non minorem habeant efficaciam. Non enim intelligentia coniungit sacrificatores deo alioquin philosophi unionem deificam reportaren.

De virtute sacramentorum

OBservantia decens praeceptorum operumque divinorum quae omnem excedunt intelligentiam, atque symbolorum sacramentorumque potestas mira solis nota numinibus praestat nobis deificam unionem.

Quando operamur in sacris non conficimus per

DE MYSTERIIS

intelligentiam sacramento alioquin et actio eorum intellectualis foret: et daretur a nobis. contra vero et nobis non intelligentibus: haec proprium opus peragunt, et deorum potestas quo haec referuntur: ineffabiles ex seipsa proprias agnoscit imagines non a nostris intelligentiis excitata. Universales enim causae a particularibus effectibus non moventur: unde nec ab intelligentiis nostris divina principaliter moventur ad operandum: Sed intelligentias et affectionem optimam a puritatemque praecedere necessarium est tanquam co~ca~s quasdam. Quae vero principaliter divinam provocant voluntatem ipsa sunt. sacramenta divina: atque ita divina a seipsis incitantur, neque ab ullo subdito principium actionis accipiunt. Ne putes igitur totam in nobis auctoritatem esse efficacis rationis in sacramentis: neque in veritate intelligentiae nostrae verum eorum opus absolvi vel haec ex nostra deceptione mentiri. Nam nec etiam si noverimus quae genus quod libet propriae consequntur: subito consequimur ipsam eorum in opere veritatem.

Absque cognitione quidem nunquam advenit efficax unitas ad divina: neque tamen idem est omnino. Qua propter neque divina puritas rectam cognitionem efficitur: sicut corporis puritas per sanitatem sed super cognitionem unita est et purificata puritas id est per puritatem cognitione superiorem. Neque igitur aliud quicqum in nobis humanum ad divinarum actionum finem aliquid confert. Conclude sententiam Iamblichi aegyptiorum assyriorum sicut in agricultura medicina: arte imaginum: coitu humano homo materiam oportune coaptat. causa vero superior universalisque adhibet formam sic in sacrificio quando fiunt symbola. atque synthemata id est signacula: et sacramenta. sacerdos adhibet materialia quaedam quo ordine decus instituit. Deus autem vim efficacem inprimit sacramentis.

[LIBER 3]

Vaticinium quid et unde

VAticinium ipsum nec ab arte, nec a natura nec a naturalibus vel animalibus rationibus motibusve efficitur: neque fit ullo modo. sed utrimque sempiternum est missum ad nos usque divinitus totaque potestas praesaga referuntur ad deos, et omnis huius auctoritas consistit in eis: atque inde traditur divinisque operibus signisve perficitur. spectacula quidem habet divina: et contemplationes vera scientia praeditas. Caetera vero cuncta vel ut instrumenta subiciuntur. misso divinitus praesagii dono. quaecumque ad animam pertinent, aut corpus. vel in totoius natura sunt, sive naturis. loca vero et talia quaedam ad vaticinium exiguntur vice materiae. non decet vaticinium deducere sine causa scilicet a quibusdam nullam in se haerentibus praescientiam. Sed a diis continentibus in se terminos totius scientiae rerum. contemplari decet vaticinium distributum circa totum mundum et circa omnes divisas in mundo naturas, sic utique causa vaticinii praecipua est et communissima: possidensque in se ipsa quaecunque sui participantibus exhibet: praecipue praebens veritatem, qua opus est vaticinio et in primis essentiam, causamque eorum quae fiunt optinens in se ipsa. a quibus necessario procedit, perpetua praesagii consecutio.

Porphyrius ait, quando dormimus aliquando prasentire futura, absque ulla praesentis status animadversione, etiam si in extasin minime concitemur. Volens arbitror non tam externo influxu. tunc divinitus influente quam ex ipsa natura animae. mentisque praesagire, Iamblichus ait somnia quae humanis proveniunt causis sive per naturam nostram, sive per affectus et cogitationes, et actus, raro admodum et obscure nimium, et saepius casu quodam attingere verum.

De somniis

SOmnia quandoque incitantur in nobis ab innatis intelligentiis rationibusve vel ab imaginationibus curisque diurnis, quae aliquando verum assecuntur plurimum vero falluntur atque haec humanis principiis oriuntur, dormientibusque contingunt vigiliae nihil habentibus.

Somnia vero missa divinitus non ita contingunt, sed veniunt vel inter vigiliam atque somnum vel inter somnum atque vigiliam, vel in ipsa vigilia. Tunc breves audiuntur voces: quid agendum sit admonentes· et aliquando spiritus quidam non corpulentus non tractabilis, se iacentibus circumfundit. Qui tamen non perspicitur: sed alio quodam sensu et animadversione quae in consensu percipitur impetu quodam ingrediens. et se undique circumfundens absque contactu, atque mirifice passiones animi corporisque expellit. aliquando vero lumen sincerum quietumque fulget. sub quo visus clauditur anima patens. Sed alii sensus interim pervigiles sunt persentiuntque quomodo dii in lumine se ostendunt, et quae illi locuntur aguntque continuata animadversione percipiunt. perfectius vero id totum discernitur, quando visus quoque perspicit, atque intellectus corroboratus quae fiunt assequitur, et qui spectant similiter commoventur.

Tanta tamque differentia qualia diximus, non sunt humana. contingunt vero quando somnus noster est gravedo quaedam capitis, vel inclinatio: et occupatio visus, vel medium quiddam inter vigiliam atque somnum, vel excitatio subita vel ipsa vigilia. Quae omnia divina sunt ad deos suscipiendos idonea divinitusque mictunt. atqui talia quaedam praecedunt quasi apparitionis divinae partes.

Somnia humanis causis procedentia defectus patiuntur duos. Nam et in ipso somno omnino dormientibus accidunt, et nos tunc non distincte vel plene animadvertimus aut quae occurrunt, aut statum ibi nostrum.

Quando vero divinitus mictuntur somnia, neque revera dormimus, et assequimur animadvertimusque clarius quam consueverimus vigilantes. Ideoque in eiusmodi somniis maxime ponitur vaticinium. Anima duplicem habet vitam, unam quidem simul cum corpore, alteram vero ab omni corpore separabilem. quando vigilamus utimur plurimum vita quae communis est cum corpore praeter quam si quando penitus separamur ab eo, propterea quod vel intelligamus, vel puris rationibus cogitemus, sed in dormiendo penitus solui possumus velut a vinculis adhibitis animo. atque vita a generatione separata tunc uti.

Quando quodammodo dormientibus animus a corpore solvitur, tunc illa vitae species secundum seipsam permanens separabilis, separataque sive intellectualis sive etiam sit divina, protinus expergiscitur in nobis agitque quemadmodum sua fert natura, Quoniam, vero et intellectus entiam contemplatur et anima generabilium rationes in se complectitur merito secundum causam comprehendentem futura in praecedentibus sui rationibus ordinata praenoscit·

Dictum est de praesagiis animae redeuntis in se in statu simili somno. In se inquam idest in rationes seminales, et intellectuales, sed hactenus sub forma quadam propria praesenti vitae, idest sub forma particularis actionis huius et vitae, sed si mox explicet universam rationum cogitationumque formam, secundum quam vixit aliquando, tunc reportabit praesagia pertinentia magis ad universalem mundanarum rerum conditionem, sub qua et particularia passim conspicere poterit. Si rursum per formam universalem eiusmodi suam ipsis deorum mentibus copuletur, videbit insuper quae ad mundum spectant superiorem, et quae ad hunc, item per illa tanquam praecipuas causas intelliget absolutius. in quo statu non solum cogitatio erit perfecta, sed imaginatio quoque habebit imaginamenta sincera de rebus corporeis atque divinis. Quoniam vero sunt in anima rationes generabilium penes potentiam eius, tum effectivam, tum etiam cognitivam(?), atque hae rationes dependent a rationibus quae sunt in diis. Ideo anima his coniuncta, rationes in se suscitat in actum. Saltem cognitionis amplissimum, et sub divinae providentiae modo per quem et per quas reputat praeterita futuraque et temporalia omnia, eorumque actiones et passiones, passionumque remedia et curationes morborum vitiorumque ait, et statuta legum et artes generi hominum necessarias sic in Aesculapii templo accipiuntur somnia, quibus morbi curantur, ipsaque ars medendi somniis est comparata divinis. Exercitus alexandri morbi mox de periturus evasit discrimen remediis adhibitis in somno a Dionysio deo. Lisander rex aphutim urbem obsederat et in somno iussus ab Amone solvit obsidionem. Multa quotidie similia fiunt supra orationem rationemque humanam.

De inspiratione divina quae fit invigilia(?)

POrphyrius duas divinas afflationes tetigit unam quae cointer dicitur in somno fieri, alteram quae in vigilia ubi afflati et perciti praesagiunt, ita vigilantes ut etiam utantur sensibus. Neque tamen interim sunt humanae rationis compotes. Iamblichus ait animos vere praesagientes afflatosque, et cum dormire videntur, non dormire. et cum vigilare non proprie vigilare. neque more hominum sensibus uti.

Animi divinitus afflati percitique, subiacerunt vitam suam penitus afflanti deo. Ideo sive ut vehiculum, sive ut instrumentum se subiecerint priorem vitae modum deposuere, atque vel vitam propriam in vitam divinam commutavere, vel vitam suam penitus ad deum agunt· Ideo neque ut[un]untur sensibus, neque ita vigilant, ut qui vigiles habent sensus, neque ipsi praesagiunt, vel moventur humano quodam impetu atque more, neque suum statum animadvertunt, neque ullam edunt cognitionem, actionemque proprim. sed totum illic agitur sub forma, actioneque divina.

Miracula multa fiunt a prophetis

QUod autem afflati divinitus non vivant. tunc ipsa animalis vita patet. quia multi eorum admoto igne non uruntur ignem videlicet repellente deo intus afflante vel si uruntur non persentiunt, neque pungentia percipiunt, vel radentia, vel ulla tormenta. item quod actiones eorum non sint humanae constat, quoniam per invia vadunt, perque ignem ferruntur intacti et flumina transeunt mirabliter, quod et ipsa sacerdos agit in cataballis. per haec patet illos non vivere vitam humanam nec animalem sensibus impetoque urentem. sed divinam, quasi anima eorum ocietur, et deus ibi sit pro anima moveatque tanquam excellentior anima.

Variae sunt divinitus inspiratorum species tum pro varietate deorum, qui alii aliter inspirant. tum pro differentia modorum inspirationibus, hi modi sunt tales. Aut enim deus ipse nos occupat, aut nos ei nos addicimus, totique illius efficimur, aut com‹mun›em agimus ad deum actionem. item vel ultimae divinae potentiae evadimus compotes, vel mediae vel supremae. item aliquando nuda est dei praesentia, aliquando ultra praesentiam fit communio. interdum ultra hanc conficitur unio, rursum inspirationis, vel anima sola fit compos, vel etiam corpus subinde fit quodammodo particeps, vel etiam commune animal ex aequo fit compos secundum horum diversitatem differentiam sunt inspiratorum signa, et effectus et opera.

Secundum praedictam inspirantium inspirationisve diversitatem inspirati alii moventur vel toto corpore vel quibusdam membris, vel contra quiescunt. Item choreas, cantilenasque concinnas agunt aut contra. rursum corpus eorum vel excrescere videtur in altum vel in amplum vel per sublimia ferri atque contra. item voces edunt, vel aequales perpetuasve vel inaequales et silentio interruptas. Et tum remittunt tonos tum intendunt.

Inspiratus vacat ab actione propria. ac deum habet pro anima

MAximum vero afflationis divinae signum est, quod ille qui numen deducit insinuatque prospicit spiritum descendentem, et quantus sit et qualis atque ab eo mystice docetur et regitur.

Quin etiam qui numen suscipitante susceptionem aspicit quandam ignis speciem. Interdum vero haec conspicitur et a praesentibus, sive adveniente, sive recedente deo. Quo ex signo in his rebus periti verissime discernunt, quae sit potestas numinis, quis ordo, et de quibus vera loquatur, et quae perficiat, sed qui absque eiusmodi spectaculis clam spiritus introducent, velut in tenebris, latitantes concutiunt. Neque quid agant intelligunt, nisi exigua quaedam, idest signa nonnulla in ipso afflati corpore.

Cum igitur ignis divini praestantia et luminis species quaedam, ineffabilis extrinsecus incubet occupato. Impleatque ipsum totum et penitus dominetur. Et circum undique in se complectatur, adeo ut nec ullam queat actionem peragere propriam. Quisnam sensus perceptiove et animadversio propria potest adesse animo divinum ignem suscipienti? vel humana motio, passio, perversio, phantasiae, et alienatio qualem aliqui suspicantur.

Porphyrius afflationem divinam definit, ita motio mentis una cum inspiratione daemonica. Iamblichus ait, in animo afflato divinitus, neque mentem cogitationem ve humanam ferri, si revera continetur adeo. Neque daemonum. sed deorum fit inspiratio, neque rursum definiri debet exitus et alienatio. Haec enim lapsum significant indeterius sed potius dici debet reductio restitutioque in melius. Est igitur afflatio· nihil aliud quam totos adeo animos occupari, atque contineri, Hinc vero posterius sequitur extasis, idest exitus vel alienatio quaedam, tanquam consequens ad afflationem accidens.

Plato in phaedro dicit antiquos vaticinium nominavisse maniam, idest furorem. Quoniam soli divino furore correpti, vere vaticinantur. posteriores autem adiuncto. t. nominasse mantiam. Item sacerdotes sibyllas prophetas quamdiu prudentes sunt, vel paulum admodum et obscure praesagire vel nihil, quando vero rapiuntur deo, vere vaticinari. unde praevidisse apud multas gentes pericula divinitus imminentia, admonuisse populos et per sacrificia divinam nemesin placavisse· item ait praesagium arte factum apellari putationem coniecturalem nec ullius esse momenti si cum divina inspiratione et vaticinio comparetur. Iamblichus ait divinum afflatum vaticiniumque non esse in mente vel anima, sive ut qualitas in subiecto sive ut actio in agente sed totum esse actum ipsius dei ex deo simpliciter dependentem. Actum dico a deo peractum in mente vel anima simpliciter. ut instrumentis ab omni proprio motu vacantibus. atque ita vera praesagia dari. atsiquis motus ex corpore vel anima, vel qualitas talis interim inseratur, vel praecedat, confundi visa. neque vera vaticinia fore. neque legitimam esse ibi divinam afflationem ubi aliquid miscetur humanum. Tres generatim opiniones erant de afflatu, vaticinioque divino. prima, causam eius referebat ad animam secunda ad corpus. tertia ad compositum. Prima ponit ipsum in eo statu in quo anima tota est redacta in divinum suum, vel in mentem, aut quando eius actio facta est vehementior, sive amplior, aut quando cogitatio facta est acuta motuque velocissima, aut cum mens incaluerit. Secunda ponit illius causam in corpore, quando certam habet complexionem, scilicet vel melancolicham vel temperatam, sive qualitatem quandam elementalem, sive praeterea specialem, sive certum spiritum. Tertia causam eius ait certam proportionem qua corpus et anima invicem sunt compacta. Iamblichus ait, ipsum non esse opus animae vel corporis. vel compositi nec causam in eis habere. Nam afflatus ille fatidicus agit, tum in praedicendo, tum in efficiendo. super omnem humanae naturae consuetudinem. Non potest autem homo, vel aliquid hominis ultra terminos suos ad divinos progredi terminos. Neque possunt praestantiora a deterioribus generari. causa igitur, huius est, duntaxat ipsa divinitas. quando scilicet a diis descedunt in nos lumina. spiritusque traduntur ab eis. adestque nobis dominatio potestasque illinc absoluta comprehendens omnia quae sunt in nobis, et exterminanas penitus propriam nobis animadversionem et motionem, proferensque sermones, per hominem quidem, sed non cum ipsa cogitatione hominis. immo pronuncians ipsa per os furentis extra se positi. Dum videlicet quaecunque sunt in nobis serviunt tota numini, ceduntque soli dominanti actioni divinae.

Porphyrius ait. Musicam passiones inferre animo, itemque sedare, et alios senos, aliis animis et moribus convenire. Item complexiones affectionesque corporis permutare. furorem movere cohibere furorem. Iamblichus ista concedit. Sed negat haec esse causas afflatus divini. Quoniam sunt humana, partim naturalia, partim artificiosa. Nec quicquam in se divinum habent. Quod videtur suspicari Porphyrius dicens aliquos afflari, cum audiunt tybias, vel cymbala, aut tympana alios ver cum alias melodias.

Variis deorum ordinibus respondent in mundo variae motionum species, certaeque certis, ex his vero variae profluunt melodiae. quae congruunt similiter per suos quaeque motus certis ordine diis principiis motionum. hi cum ubique sint, et sua potissimum suis impartiant, melodiis sibi praecipue congruentibus adsunt praecipue nostrisque spiritibus per eas affectisse insinuantes occupant hominem, suaque mox essentia, et potestate penitus implent. cuius afflationis causa est, non tam passio hominis excitata per musicam, quam ipsa ad deoum musicae congruentia, cui naturaliter deus adest. Quae ad visum veniunt nimis imaginaria sunt, et intelligibilia potius referunt. Quae ad sensum infra audittum materialia nimis. quae ad auditum, media et animae congruunt spirituique insinuata cum motu, affectus, significatione vehementer afficiunt animam quidem hinc, et inde corpus. unde totus homo secundum proprietates melodiarum, evadit susceptaculum huius numinis, aut illius et qui afflati sunt aliter, aliterque se habent in motu, et quiete(?) aliisque habitibus, pro diversitate numinum quibus afflantur principalius quam pro differentia musiae. Cessavit enim iam hic affectus soni quando deus agit, Anima in mundo intelligibili audivit armoniam divinam cuius hic reminiscitur quando audit melodias habentes divinae vestigium reminiscens vero ad eam vehementer afficitur. si est e numero animarum, quae ipsam harmoniae ideam praecipue contemplatae sunt in patria. Eiusmodi vero affectu facta familiaris deo, iam afflatur singulari quadam praesentia dei. unde mirabilia facit, huius ergo afflationis miraculique causa est non passio ex sonis illata. non animae natura ex harmonia composita, sed similitudo ad deum, deique praesentia. Multo quoque minus dicendum est afflationem in eo consistere, quod per musicam et afflationem ipsam superflua quaedam in anima, corporeque concreta purgentur.

Vaticinii ius non est ex certa complexione. deorum enim dona non variae spirantur secundum corpoream varietatem. Munus enim divinum impatibile est, et super naturae vim datur per propriam dei actionem, neque aqua, neque aer, aut corporeum aliud praebet vaticinium, sed sacra quae fiunt circa haec, immo mentis purificatio una cum purificatione vehiculi intentioque in deum suscipit vim divinam, ubique semperque promptissimam.

Cum afflatus animus et dicat et agat supra, et contra naturae morem, causa afflationis eiusmodi non est naturalis, vel ex corpore nostro, vel qualitate loci, vel dispositione coelesti nascente homine, vel operante, sed ex dei praesentia ista sunt· Unde et variae afflatorum species non sequuntur naturales varietates in nobis sed differentes species, tum numinum afflantium, tum modorum, quibus divinae praesentiae participes sumus.

Quod igitur homines afflati divinitus, alii conquiescant, alii concitentur, alii montes et deserta petant, aliterque alii se habeant non procedit ex differentiis naturalium in nobis causarum vel locorum, vel musicarum, quas nuper audiverint[!], audiantve. Sed ex variis deorum proprietatibus, quibus afflati reguntur, atque ex variis afflandi modis.

Porphyrius tria e multis in medium adducit oracula, unum colophonium, ubi aqua bibita vaticinium veniebat. alterum delphicum, ubi sedens ad os antri vaticinabatur. tertium branchidicum, ubi haurientes vaporem ex aqua prophetabant. Unumquodque secundum naturae suae modum agit circa se effectus, et opera· Ideo spiritus ipsi qui a diis pendentes suscitant homines atque concitant, in hoc ipso opere excedunt omnem naturalem humanumque motum atque haec ipsa eorum actio nulla conditione similis est consuetis actionibus homini notis.

Erat in colophone subterraneus locus, in quo fons erat. Sacerdos igitur statutis noctibus sacrificabat. postea gustabat aquam. Tandem vaticinabatur ibi factus praesentibus invisibilis. videri potest alicui spiritus divinus transisse per aquam in sacerdotem. Neque tamen est ita ipsum namque divinum non ita secundum distantiam, divisionemque transcurrit per ea quae participant. sed extrinsecus comprehendit penitusque illustrat, et implet aquam virtute quadam ad vaticinium conferente scilicet purgatoria. ita quod quando sacerdos bibit ipsa purificat. luminosum spiritum nobis insitum et accomodat ipsum deo qua purificatione, accomodationeque deum capere possumus. sed extat praeterea alia dei praesentia praeter virtutem infusam aquae, ac prior, et desuper, circum, et intus illustrans. Quae a nullo abest, modo propter congruitatem(?) contingere possit. Adest itaque subito, utiturque propheta ut instrumento, qui interim neque sui iuris est, neque animadvertit quae loquitur. sed et ubi sit ignorat, unde et post responsum vix se ipsum recipit. quin etiam ante potum aquae diem, noctemque cibis abstinet, et ad sacra quaedam se revocat in accessibilia vulgo. Itaque propter sequestrationem a rebus humanis, sincerum se reddit aptumque ad deum suscipiendum.

Ex quibus colligitur duobus modis hic ad deum hominem praeparari, uno per purgatoriam aquam factam a deo talem, quae purificat spiritum, altero per sobrietatem, solitudinem, separationem mentis a corpore, intentionemque ad deum.

Sibylla in delphis duobus modis suscipiebat deum, vel per spiritum quendam tenuem, igneumque qui erumpebat alicubi ex ore antri cuiusdam, vel sedens in adyto super sedem aeneaem, habentem tres aut quatuor pedes, et deo dicatam et utrobique exponebat se spiritui divino. unde radio divini ignis illustrabatur. Itaque aliquando ignis plurimus simul totus ex antro evolans, undique circumfunditur ei, repletque splendore divino. Aliquando dum inhaeret sedi sacratae deo, per quam accommodatur deo. coaptatur stabili vaticinio dei. utrobique vero per haec sibylla fit tota dei· unde subito deus adest. sed interim separatus. existens alter praeter ignem et spiritum, sedemque propriam, et omnem eius loci apparatum, vel artificiosum, vel naturalem. Foemina quin etiam in brancis fatidica, vel sedet in axe vel manu tenet virgam ab aliquo deo datam, vel pedes aut limbum tingit in aquam. vel ex aqua quadam vaporem haurit et his modis impletur splendore divino. Deumque nacta vaticinatur. Nam ex his omnibus fit accommodata deo, quem extrinsecus accipit. Quod autem ex nulla virtute corporea vel animali propria, vel locorum instrumentorum ve vaticinium fiat, sed ex praesentia dei venientis extrinsecus patet ex eo quod ipsa sacerdos, antequam det oracula multa rite peragi sacrificia, observat sanctimoniam. lavatur· triduum prorsus abstinet cibo. habitat in secessu, iamque incipit paulatim illuminari mirificeque gaudere. Per quae patet provocari deum extrinsecus ut adveniat et forinsecus advenire. et prius quam sacerdos ad locum aquae veniat, quodammodo inspirari et in ipso loco dum spiritus quidam ex aqua evolat fontis, constat aliud quiddam praeter haec esse deum separatum ab his omnibus. causamque loci, et fontis eiusmodi totiusque vaticinii. Virtus, quae inspirat nobis vaticinium, est absoluta a locis et temporibus. Alioquin non posset omnia simul loca temporaque exprimere. Si enim inseparabiliter inhaereat naturae locorum materiarumve, vel procedat secundum motum determinatum numero, non poterit, quae ubique semperve sunt, nec ipsa ubique, et semper aeque praenoscere. sin autem ab his fuerit absoluta. tanquam praestantioribus quae tempore fiunt. vel continentur loco, omnibus ubicunque sint aquae adest, et iis quae tempore fiunt undique simul adest, atque in uno simul comprehendit omnium veritatem, propter essentiam eius separatam prorsus et omnia superantem. Vis divina vaticinii origo est ubique tota et semper tota.

Ea vis non est a corpore neque ab animo corpori addicto, sed absolutis id est angelis deoque qui sunt ubique, vel saltem vis ipsa est. ubicumque est aliquis angelorum qui sunt ubique. Ipsaque ab omnibus, separa corporeis praesens omnibus. Non comprehensa loco vel corpore, vel anima, quae in aliqua specie particularium. fit addicta. sed haec ipsa fatidica deorum potestas, et separata est ab omnibus, et ideo. tota simul ubique adest subito participare potentibus. illustrans forinsecus et omnia replens perque omnia elementa discurrens, nec relinquens animal aliquod, vel naturam cui pro capacitate sua non imprimat ex se aliquid conferens ad praesagium ipsa vero propterea implere se omnibus aeque potest quod pariter est ab omnibus absoluta.

Porphyrius praeter vaticinia publice celebrata, commemorat aliquod privatum, eorum scilicet qui profitentur per certos characteres se spiritus attracturos ad vaticinium, quod Iamblichus reprobat. quia cum totam religionem sanctimoniamque negligant soli consfisi characteribus, nequeunt ipsam alicuius dei, bonique numinis praesentiam adipisci·

Qua soent vera vaticinia dari, sed in eo falluntur, quod per characteres quidem diis congruos, et intentionem animi, reportant imaginariam quandam a superis apparitionem exiguam, et obscuram. et quoniam interim snactimoniam negligunt, veniunt sub malorum daemonum potestatem, qui mentiuntur, et fallunt, et quantuluncunque indiciorum apparitionum que a diis contigerit pervertunt, atque confundunt.

Sed qui veram deorum praesentiam sortiuntur, praesagium reportant verum et immutabile, quod a malis spiritibus deturbari non possit. Sicut enim veninete(?) sole tenebrae eius praesentiam substinere non possunt sed subito subter fugiunt, nihil solem impedientes. sic undique refulgente potestate deorum, quae replet omnia bonis. perturbatio omnis quae solet a spiritibus malis accidere nullum habet locum, sed repente disperditur. Bonis enim numinibus omnino praesentibus, mali spiritus evanescunt, neque movere se valent, neque splendorem abfuscare divinum. Damnat eos, qui omnem contemplationem sanctimoniamque religiosam negligunt. solis confisi characteribus, quibus sperant se inclusuros substantiam ipsamalicuius(?) dei, quo praesente vaticinentur. Horum quoque confidentiam Porphyrius improbabat. Qui etiam narrat praeter hos, esse alios in quibus phantasia aliquando concitatur. quando certa quaedam adhibuerint, et si alioquin in aliis mentes compotes sint, dum sunt phantasia furentes in sacris. Quando scilicet vel in tenebris latuerint, vel certa pocula biberint, vel cantibus, vel constructionibus quibusdam usi sint. Tunc ergo furentes imaginantur occulta, futuraque alii quidem in aqua videntes, alii in muro, alii sub divo idest sereno aere, alii in sole, alii in stelis aliis. Lumen hoc divinum venit in phantasiam proprie, ac siquid extra videmus mirabile fit, per visum phantasiae pedissequum.

Dii vel praesentia tantum sine medio movent animum quotiens volunt paratum scilicet vellumen(?) aliquod ex se fundunt in aethererum animae vehiculum, quo imaginationes moventur in phantasia, quales ipsi volunt. et utrobique divinitas nusquam includitur Cum adibentur praedicta vaticinio congrua, attentio quidem animi, et cogitatio animadvertit, quae fiunt, quando divinum lumen non attingit proprie ad haec, scilicet ad rationales potentias, sed interim imaginatio furit alienata, quia supra morem humanum desuper incitatur. Tenent aliquando in tenebris hominem divinandum. Nihil enim in eis obsistit venturo lumini. Aliquonado tenent in lumine quando eum praeparant, ut maior fit ad lumen divinum similitudo, et tunc accipitur illud in lumine solis, vel lunae. vel serenae noctis, vel in aqua propter diaphanon parata, vel in pariete sacris characteribus praeparato. hic enim propter soliditatem quod divinitus semel accipitur diutius retinetur. Admovent praeterea quaedam cognata diis insinuandis, et exhibent divinaturo potiones, et compositiones quasdam et cantilenas vel excantationes convenientes ad praeparandum susceptaculum et adcommodandum praesentiam, apparentiamque deorum. scilicet et lumen eorum occultum alicubi pateat sensui, sed semper pro voluntate deorum sive deducatur ex aethere, sive aere, vel sole, vel luna, vel alia sphaera coelesti. Quatenus placet diis qui liberi dant, et ut praecipui auctores, et movent imaginationem, et per eam quandoque sensum in obiectis accomodatis, et aliquando eam per sensum, imagines magicae factae ex materia solida diutius virtutem servant. Superi dant dona paratis. non solum naturaliter, sed per intellectum et liberam voluntatem ipsorum deorum. dii dant futurorum ostenta in aestis avibusque, et stellarum novid(?) prodigiis, ex quibus humana sagacitas coniicit eventus per proportionem signorum adventus, ut ex casu avis avis casum viri ex defectu membrorum in stis defectioni, exigue cadente deiectionem eorum. Dii imprimunt futurorum signa in rebus ministerio naturae universalis et naturarum vel obsequio daemonum servientium diis, et dominantium elementis animalibusque , similibusque cunctis, quae agunt facile pro voluntate deorum. Et si symbolice declarant in signis voluntatem dei, et futuros eventus, ut inquit heraclitus. Repraesentant interim opificii modum. Sicut enim per imagines firmas faciunt res, et eventus praesignant, sic et per nova stenta, et qualiacunque signa, / interim acuunt ex eadem causa, et occasione sagacitatem nostram.

Viscera in ostentis transmutantur contra naturam in animalibus ab anima eorum, et a daemone eis praesidente et a motu aeris. motuque coeli, praeter naturam et pro voluntate deorum ad homines admonendos. Quod autem divinitus fiat, patet, quia saepe non inveniantur in animalibus principalia quaedam membra ad vitam necessaria. Quae repente miraculo auferuntur. Cum necesse sit ea pauloante non defuisse.

In auguriis captandis aves miraculose moventur ab anima sua, et daemone praeside motuque aeris, atque coeli. a quo coelo descendit virtus per totum aerem conformans, et commovens illum ad deorum sententiam. pro signis efficiendis. Sententiam dico ab initio praesignatam, atque decretam, sic aves saepe se ipsas praecipitant, vel allidunt vel aliter se necant dum ad significandum conferunt, quod non sponte faciunt, sed tractae divinitus.

Flammae quaedam stellarum instar factae divinitus. aliquando pro signis futurorum in aere facillimae fiunt ad nutum deorum coelestium accenso illic aere summo, qui ductu. formatuque facillimus est praesertim a diis, atque in ignem. descendunt interim in hunc aerem corporum coelestium influxus quidam, conducentes ad creandas, movendasque stellas eiusmodi similes coelestibus lucae, virtute motu.

Mundanum animal est adeo secum unitum, ut membra eius compatiantur invicem, commoveanturque etiam quae remota inter se videntur, quasi sint proxima, tanquam eiusdem animalis membra. Atque haec unio, et compassio confert diis ad exhibenda signa hominibus, primo per coelum, subinde per aerem.

Dii non immediate, sed per media instrumenta scilicet daemones, animas, naturas et omnia hinc dependentia faciunt hominibus signa exordientes secundum principium unum. Et inde diffundentes deinceps motionem ab ipsis descendentem, quocunque volunt ipsi. Ideoque sine habitudine et co[h]ordinatione eorum ad generabilia, regunt eiusmodi singula et sicut in opificio, et providentia, ita in exhibendis signis non deflectitur eorum, intellectus ad nostra, sed dum ille in se permanet, signa omnia vaticiniumque convertit ad se· eaque animadvertit a se ipso procerede

Vates omnes confitentur, per deos vel daemones vaticinium nancisci, quia nequeant futura videre, nisi qui sint causae et domini futurorum. Per quos et alii videant·

Porphyrius admiratur quod dii adeo inserviant hominibus, ut vates aliqui etiam per farinam vaticinentur. Respondet Iamblichus deos non obsequio id praestare suo, sed excessu potentatis et bonitatis. et causam omnia in se continente, dum in seipsis manent absque conversione ad subdita, eis pro gradu praeparationis dona et signa largiri. sicut sol diaphanis, oculisque lumen. Atque hoc calorem. Quia videmus homines subiecta curare conversione quadam ad opera et distractione ad diversa, et distrahi a seipsis, et laborare, ideo similiter suspicamur providere deos. qui contra, quatenus ad se convertuntur, unamque sui formam, quae est inferiorum causa, eatenus agunt, movent regunt omnia, non distracti per diversa, sed ab uno principio nutuque simplici vibrantes cuncta, sussessione quaedam independentia, neque ipsi ad subiecta flectuntur. sed statu et plenissime sua reddunt sibi cuncta similia. Deus diversos suppeditat vaticinii modos. non quidem distractus ipse, sed individuo nutu formaque simlici suggerit omnes, et diversis temporibus suggerit diversos, non ipse per tempora varius, sed aeterno eodemque mentis, et voluntatis ictu omnes inspirat quamvis hi temporibus variis

DE MYSTERIIS

explicentur, neque in ostentis continetur distrahiturve, sed in una sui forma complectens omnia signa ex ea exprimit in e ipso consistens, dum uno voluntatis actu omnia tradit.

Tanta est exuberantia providentiae ad ostendenda nobis signa, ut tiam in calculis, virgis, lignis, lapidibus, frumento, farina, indicia praebeat futurorum, ubi mirabiliter inanimatis animam immobilibus motum, ratione carenti[ti]bus intelligentiam quandam praestare videtur, quasi haec cognoscere videantur, ubi nobis futura portendunt. Et sicut deus saepe per favos homines loquitur sapientiam declarans non hominem ibi loqui, sed deum, sic per vilissima quaeque portendit futura, his ipse admodum supereminens, et per omnia nostrum instruens intellectum. Deus per infima quaeque cognitione carentia patefacit quaedam cognitione superiora ubi testatur se longe supereminere naturam. Qui dum diversa porrigit signa non coercetur in eis, neque per illa distrahitur, sed stans in una individuaque sui forma comprehendit illic omnia signa: et illinc unico simplicique nutu explicat omnia, praebetque nobis argumenta passim praeteritorum. praesentium. futurorum.

Non fit in sacris opus alicuius efficacie, nisi per potentiam immo et praesentiam numinis alicuius

‹I›N religione non potest fieri opus ullum alicuius mirabilis efficaciae, nisi adsit illic superorum aliquis spectator operis, et impletor. Opera quidem absoluta ducunt dii, media angeli, tertia daemones. Natura quidem humana nec rationem quidem orationemve de diis suscipere potest, sine diis nedum divina opera facere valeat sine illis. Est enim imbecillis et hebes usque adeo ut nullum nullitatis suae remedium habeat, nisi quandam divini luminis. portionem desuper accedentem, sine qua nihil a nobis fit divinum.

Sicut falluntur qui confidunt ex inanimatis animam, et ex amentibus facere mentem, ita qui ex rebus non divinis divina facere, etsine diis propria deorum opera, qualia sunt vaticinia, et miracula, et similia, ut apparitiones, et expiationes.

Numina invocata, nobis adsunt, non coacta sed volentia

COnfessum est efficacia religionis opera perfici praesentia deorum, angelorum, daemonum. Porphyrius quidem suspicatur numina ad haec trahi quadam invocationis necessitate. Iamblichus negat necessitatem inferri vel ab homine, vel a mundo numinibus, quae cun sint immaterialia non suscipiunt ordinem adventitium aliunde. Item invocatio et operatio sacra, admovet quidem sacerdotes ad numina assimilatione, et familiaritate quadam non volentia secerdotibus illata, ne dum numinibus inferatur. deus omnisque chorus numinum deo coniunctus est supra omnem necessitatem extrinsecus venientem.

Vaticinium perficitur, dum sacerdos operatur sacra, neque tunc passio cadit in sacerdotem vel in indivinantem(?) quando divinitus inspirantur, Multo minus in numina, quae non illabuntur in animos, nisi vacuos passione.

Neque dicendum est fatidicum animum esse instrumentum medium, et efficax divinorum. sacerdotem vero invocantem esse velut causam efficacem operum divinorum. Immo deus est omnia, potest omnia. implet omnia semetipso· humana vero natura nullam in his efficaciam habet. Est enim ad divinitatem(?) ludus, deridemus eos, qui dicunt deum sorte quadam aliquibus adesse potentia figurae coelestis in genesi. Non enim decet ingenitos et universales causas mancipari alicui per generationem eiusve periodum, et per causas(?) alienas. Quidam cum et nollent curis honerare deum, et non perciperent modum aliquem opificii providentiae que praeter eum, qui sollicitudine fit humana, negaverunt deos facere atque providere. similiter negarent deos interesse vaticiniis, et miraculis, qui non viderent modum exellentem, quo dii adsunt sine labore et mutatione sui. modus autem per haec omnia diis proprius eisdem duntaxat est notus.

Porphyrius ait opera divina qualia sunt vaticinia,et miracula esse aliquando passiones quasdam animae ex parvis scintilis excitatas et animam sua virtute posse haec imaginari. loqui. facere. Iamblichus dicit opus divinum neque fortuito fieri cum sit ordinatum, neque ab homnine longe inferiore. Oportere enim divinum opus a divinitate fieri. omnia igitur opera divinitati similia non ab humnana, sed divina pululare natura.

Opera miraculorum et prophetiae non fiunt aliqua virtute stellarum corporis animae, sed mera et ibera potestate dei

ANima humana et una specie comprehensa est et a caduco corpore nimium obumbrata. Ideo nullam habet ad divinum opus potentia efficacem. si quando vero videmur tale aliquid

DE MYSTERIIS

quodammodo posse. solum id agimus illustratione divina desuper influente, per quam et actionis divinae videmur esse participes. si opera divina fierent ab anima ipsa natura animae, et virtute propria anima virtuti et prudentiae comps vel etiam omnis anima talia faceret· Nunc vero nec omnis anima facit, et quae perfecta videtur anima, ad divina ad huc est imperfecta. Non igitur anima, sed divinitas ipsa causa est operum divinorum. Alioquin non esset nobis ad haec religio necessaria, sed absque deroum cultu compotes essemus operum divinorum, si haec ipsa animae fierent potestate. Denique si anima sua potestate divina pageret, vel omnis anima faceret, vel quae haberet virtutem et perfectionem animae propriam scilicet scientiam, artem, prudentiam, mores, qui per prudentiam qcquiruntur. Nunc autem non tales haec faciunt, sed concitarit quidam potius et abstracti. Tria proposuerat Porphyrius de divinis operibus. Primum, ad haec animam esse causam instrumentalem, secundum, animam quandoque esse causam principalem. Tertium, animam posse ita esse ex aequo concam ut ex ea, spirituque divino. Tertia qaedam species substantiae, vel subsistentiae fiat. Iamblichus dicit quando unum aliquid fit ex pluribus illa plura et esse cognata et mutabilia, ex eo quod sunt in aliud sic commisceri in unum quitum quatuor elementa. et animal plures in unam totam, forte vegetalem(?), sensualem, motivam(?), in nobis concedere intellectuali et in eius actum redigi, vel forte ex illis omnibus harmoniam vialem in corpore resultare, vel forte animas in patria conspirare in unam ideam omnium animarum. divinitas vero velut a cunctis exempla nn coit in unum. Tertium cum anima praesertim e suo statu iam lapsa, et quia divinitas velut longe diversa non cadit in misturam. Et quonaim immutabilis non commutatur in aliud commune duobus. Prius quidem dictum fuerat scintillis exiguis suscitari in anima species divinas, esto, sed hae non traducerentur ad species simpliciter divinas, si corporales, et naturales essent. nunc denique ubi dicitur animam cum divinitate in unum terium congredi, aequatur anima deo, et conceditru, deum ibi ita mutari accipereque ab anima, sicut mutari animam et aliquid a deo suscipere. Quod est absurdum, praesertim quia hinc admittitur quod dii elementorum instar coibunt in effectibus suis in unam formam temporaliter factam et ex sempiternis, et in re temporali continebuntur.

Quando dicitur ex anima et deo vel ex diis invicem unum aliquid fieri temporale. Quaerimus utrum praeter congredientia resultet aliquid nec ne, si non resultat tunc non fiet vera unio, neque vere unum sicut neque in artificio sola arte pendente si resultat res sempiterne e suo statu cadent ut fiat aliquid temporale. Nisi enim mutentur, tertiumnon resultat, omnino vero absurdum est hoc ipsum quod generatione quadam fit temporali ponere sempiternum. neque tamen decet ponere temporale, ne sempiterna serviant temporali. Nec decet ponere hoc esse solubile, utrinque factum ex sempiternis. Et tamen per novam generationem videtur esse solubile. Illa igitur opinio est absurda.

Porphyrius ait, animam quandoque generare potestatem, essentiamque daemonicam imaginantem futura, per motiones eiusmodi. Generare inquam, dum conducit in unum materias quasdam habentes in se vires eiusmodi, praecipue vero materias acceptas ex animantibus. Iamblichus negat generari daemones et corrumpi. Negat enim ab anima ex viribus corporeis generari daemones, corporibus animaque superiores. Negat et actines animae particularis clausaeque in corpore procedere in essentias, in se extra animam subsistentes. Negat vires corporum, materiae prorsus addictas, solui ab eis ad daemones generandos.

Praeterea quaerit quae nam sit potestas, quae vires materiales a meteriis solvit. rursumque conflat in unum ad daemonem generandum. ubi videtur potestas haec esse daemonica, atque ita existere daemon etiam antequam generetur.

Non potest ex rebus carentibus anima, vaticinioque(?) generari anima, praesertim fatidica. Nequit ex deteriori praestantius procreari. Nequit essentia ulla, substantiaque constitui, ex motionibus animae, viribusque corporeis, quae nec substantiae sunt neque esentiae. Item nullum eorum quae per generationem seminantur, maius aliquid habet quam quod ei traditur a causa principaliter generante. Cum ergo, nec corpus, nec anima per se habeat vaticinium. non potest anima ex suis motibus, atque corporibus vaticinantem daemonem procreare. Dicet forsan aliquis non generari a nobis daemones sed eos animantibus ordine praesidere, itaque quando materiae ex animalibus huic daemoni commendatis, opportune adhibentur huc daemonem quasi comparientem ad talia ferri. Iamblichus ait, daemones qui usque adeo compatiantur vera vaticinari non posse. Verum nanque vaticinium non esse naturae passibilis et aliquo corpore, loco tempore clausae, sed ab his omnibus absolutae, ut queat quocunque in loco vel tempore facta, pariter simpliciter prospicere.

DE MYSTERIIS

De somniis divinis et humanis

POrphyrius praesagia somniorum partim esse ex nobis, partim ab extrinseco. Iamblichus ait solum extrinsecus advenire. Quia saepe studemus, agimusque non nulla ad hoc praesagium aucupandum. Neque tamen datur. et saepe id non quaerentibus datur. Quod si somnialis effectibus esset ex nostra natura, arbitrioque humano: nobis ad hoc providentibus eveniret. Mittitur autem a diis pro eorum arbitio, scilicet quando, et quomodo volunt, benignitate quadam demonstrare futurum. Idem declarat Orphicus hymnus.

Porphyrius ait, vaticinii causam, esse quandam animi passionem. Iamblichus negat dicens passionem esse suapte natura instabilem inordinatamque, atque perturbatam. Vaticinium vero esse debere stabile prorsus et ordinatum. Ideoque non posse in passione versari. Item quando anima prudens est, et constans, agitque secundum vires eius praestantiores, scilicet intellectuales, rationalesque, futura non prospicit. Quomodo igitur haec assequetur quando patitur secundum inordinatos motus, atque perturbatos.

Item passio nihil habet proprium ad entium veritatisque contemplationem sed affert impedimentum. Praeterea si res ipsae in mundo essent passionibus constitutae passio similitudine quadam has attingeret. Cum vero rationibus speciebusque constitutae sint, et agantur. certe alia quaedam praenotio est ab omnibus pasionibus aliena. Rursum passio praesentia tantum sentit. Cum igitur vaticinium futurum, etiam assequatur, non versatur in passione.

Porphyrius ait, vaticinium esse passionem quandam phantasiae subortam, vel ex cogitationibus nostris, vel instinctu corporalis in nobis naturae vel similiter incidentem, ut et phreneticis contingit vaticinari. Ad hoc autem adhibet signa, et in statu vaticinii agit quidem imaginatio vehementer. sensus autem interim occupantur, et cohibentur. Item et non omnes sed iuvenes simplicioresque ad hoc idonei sunt.

Iamblichus ait, occupationem sensuum esse signum, et phantasma tunc nullum est humanum. Vapores adhiberi ad efficiendam cum deo congruitatem(?), non ad afficiendam spectantis animam. Invocationes non excitare, vel cogitationes, vel corporeas passiones in nobis. Nam nobis incognitae sunt, soli deo qui invocatur cognitae. solos simpliciores esse expositos divino spiritui extrinsecus venienti.

Quod Porphyrius ait, vaticinium esse passionem phantasiae talem, qualis, accidit melancholicis, et desipientibus saepe fatidicis, abutitur divino vaticinii munere, dum alienationem divinitus factam in melius comparat alienationi a morbis ebrietate, rabie indeterius accidenti. alienatio animi ex passionibus nostris, accidens infra humanum statum deiicit animum, sed a deo facta attollit hominem super hominem, deoque coniungit. Illa reddit instabilem, et in materiam prorsus immergit, haec constantem ordinisque compotem et a materia solvit.

Nullo modo dicendum, afflationem divinam habere aliquod simile cum alienationem facta ab humoribus ebrietate, rabieae. Nam haec a deo supra quam cogitari possit distantia sunt. tantudnem ergo distat insania eiusmodi ab inspiratione divina, nihil igitur habent simile vel commune.

Alienatio a causis facta corporeis, est animi depravatio ex debilitate contingens. Facta vero divinitus est salus animae contingens ex plenitudine potestatis. In illa quidem dum animo suas operationes aggreditur, eas edit perversas, atque turbulentas‹.› In hac autem dum sedundum propriam vitam intelligentiamque vacat superiori se exponit utendam. Denique quanto distant divina b infimis naturalibus tanto illorum actiones effectusque ab effectibus naturalium. Alienatio itaque inducta divinitus nihil habet simile cum ea quae fit humanitus. Cum igitur illam cogitas, separata prorsus ab illa omnes huius defectus accidentia omnia.

Quin etiam quando sobrietatem vigilantiamque sacram acceptam divinitus meditaris, noli cum sobrietate hominum copmarare. Et utrobique ab imaginationibus divinitus adhibitis animo vemove(?) quicquid ullo modo simile est imaginationibus ullis, quas humores, similesque causae suscitant. Item ambiguum hominis statum inter sobrium animum, alienarumque medium, ne similem putes statui animi sacri, uno intuitu spectantis deum, nec certissimos intuitus divinorum similes esse credas, imaginationibus arte venefica suscitatis. Nam quae fascinati imaginamur praeter imaginamenta nullam habent actionis, et essentiae veritatem. Eiusmodi nanque magicae finis est non facere simpliciter aliquid, sed usque ad apparendum imaginamenta porrigere.

Non est putandum divinum vatem incidere in veritatem casu sicut insani solent aliquinado, nec etiam passione quadam naturali, sicut et animalia solent pati saepe a partibus viribusque quibusdam mundi futurum aliquid incohantibus, et iam in aere quodammodo facientibus prius quam in terra. Atque ita patiendo nonnumquam futuras praesentiunt terrae concussiones, atque procellas, praeserterim animalia quae vel facile patiuntur, vel acute persentiunt. Praenotio enim vel casu vel eiusmodi passione proveniens, rara fit inordinata, non continuata, prorsus obscura. Vaticinium vero divinum universi ordinem continuata

DE MYSTERIIS

et firma connexaque conspicit ratione.

Si qua nobis innata sit facultas ad futurum percipiendum on est propterea vaticinium. haec enim nec semper, sed aliquando veridica est, nec in omnibus, sed quibusdam. vaticinium vero, et semper, et in omnibus est veridicum. Item prenotio arte facta ex signis aucupatur futurum non omnino fidelibus, quia non semper sibi coniunctum habent eventum. sed divina providentia factum effectus a causis conspicit, intuitu firmo presentique et prorsus continuato connectens omnia mutabilia temporaliaque et inter se distantia, futura anticipans ut presentia. Dicet aliquis posse praenuntiari futurm, ex quatuor donis simul iunctis scilicet ex certa hominis natura, et ex arte huic adibita, et ex communi rerum inter se compassione tanquam animalis eiusdem partium, atque ex ea corporum dispositione, qua alia aliis indici subministrent, sed re vera quando his concurrentibus indicia manifeste percipiuntur, habet et haec perceptio aliquid simile vaticinio, et universum vestigia vaticinii habet ubique, sed non ubique clara. Tam etsi sicut imago ipsius boni in omnibus deum praefert, sic in cunctis est vestigium aliquod vaticinii.

Neque tamen vaticinii species una divina. immista, definienda est per simulacra eius in generationem demissa et multo minus per imaginamenta dlirantium. haec enim omnia falacia sunt.

Vaticinium ipsum definiendum est per unam rationem ordinemque unum, et unam speciem divinam unamque intelligibilem. et immutabilem veritatem contra vero omnis perceptio mutabilis inde segreganda velut idefinita, et deis divinisque nullo modo conveniens. quando fit a nobis aliquod opus nobis naturale, certe ad hoc sunt ab initio tributo semina et praeparamenta ab ipsa natura, quae est operis eiusm‹o›di causa. Nulla ergo sunt data praeparamenta seminaque a natura, vel communi, vel humana ad vaticinium illud, quod est supra naturam consuetudinemque humanam. natura enim et intelligentia caret. nec est praecipuus auctor eorum quae fiunt, praesertim quatenus in nobis est natura, sed vaticinium plusquam intellectuale est, et causas attingit eventuum, et uno subitoque intuitu complectitur ordinem universi opus eiusmodi, dei proprium est agentis hoc in nobis, nobis tunc a propria actione vacantibus.

Praesagium si quod nobis incidit instinctu naturae vel arte pagitur, potest utique in nostra natura praeparationem aptitudinemque habere, sed hoc praesagium valde angustum est et obscurum, et magis minusve suscipit· vaticinium vero divinum amplissimum est, et certum, et unum stabilemque idest summum ubique gradum possidet. Ideo nequit fuisse nobis inditum a natura.

Porphyrius coniectabat affectionem quandam nostrae naturae vel corporalem, vel animalem ad vaticinium conferre praecipue, ex eo quod qui advocabant in hominem vaticinium, gestabant lapillos quodam atque herba, ligabantque nodos sacros, iterumque ligata solvebant. mutabant quoque proposita in eis, qui talia ab illis acceperant, et ex malismeliora reddebant. Sed Iamblichus observationes effectusque eiusmodi retorquet in coniecturam. quod inspiratio vaticinii forinsecus desuperque proveniat. Talia enim certis numinibus consentanea cum adhibentur nobis ad eorum inspirationem suscipiendam nos accomodant. Porphyrius ait, non esse contemnendam artem quae ex certis vaporibus ad ignem sub opportunis stellarum influxibus facit deorum idola in aere protinus apparentia, similia quodammodo diis, et habentia similem aliquam efficaciam. Iamblichus ait, haec idola parvipendi a sacerdotibus, qui veras deorum species perviderunt. neque posse excellens aliquod bonum reperiri in eo quod pululat ex materia formisque in ea. formarumque eiusmodi viribus, et arte simul humana. Nam quod fit ab homine est deterius homine, et quod fit ita, ut idolum est adumbratio quaedam apparens potiusquam existens, ac dum fit protinus evanescens, nequae fit arte opificia, quae veras essentias fabricat, sed imitatoria potius quae essentiarum reddit imagines.

Profecto deus mundi opifex non per coelestes motus non particularem materiam non per potentias ita divisas fabricat omnia, sed intelligentiis voluntatibusque et immaterialibus speciebus, ac per animam sempiternam super mundanam, simul atque mundanam mundos efficit.

Factor quidem eiusmodi idolorum dicitur per stellas efficere non tamen eo modo per ipsas efficit stellas quo forte videtur. cum enim innumerae sint in diis coelestibus vires, omnium infima est potentia naturalis.

In ipsa potentia deorum coelestium naturali sunt rationes, tum seminales id est formarum generativae(?) tum aliae quaedam immobiles seminalibus praecedentes ibidem id est cohordinativae(?) formarum. utrarumque igitur rationum acutoritas generationem universam praecedit, post eas sunt in coproribus coelestibus, qualitates, vire, motus, atque ex eis defluxus dominantes sub rationibus toti rerum mundanarum exordinationi. infima vero potestas coelestium, quas dixi virum generationem terrenorum ducit.

Multae artes, ut medicina gymnastica, agricultura, quaecumque videlicet in operatione sua communicant cum operatione naturae utuntur qualitatibus viribusque per defluxus coelestes ad inferiora traiectis, atqui et idoloficus ipse trahit a coelestibus defluxibus portionem aliquam genitalem quamvis exiguam. atque debilem. Non enim utitur ipsis coelorum motibus aut

DE MYSTERIIS

viribus ipsis quae illis insunt, aut viribus quae naturaliter fundantur circa coelestes motus, nec potst eas attingere, sed occupatur circa vires quasdam quae ab illorum natura ad ultimum defluxerunt prolapsae ad infimum mundi locum. Utitur quidem is arte quadam, sed non pia atque deifica. hae quidem infimae coelestium vires conspirantes, circa materiam quandam particularem. possunt eam transmutare, transfigurare, transformare, alias aliter. Iam vero, et transpositionem ab aliis in alia suscipiunt potentiarum earum quae particularibus insunt.

Quando aliquis eiusmodi fabricat idola ex multis materiis et sub coelestibus influxibus, tunc varietas illinc quidem coelestium actionum hinc vero potentiarum materialium congrefata, facit quidem aliquid, Sed actio haec longe degeneratnon solum ab opicicio divino. sed est ab effectione naturali. Natura enim et uno simul tenore et actione simplici proprium peragit opus.

Haec igitur idolorum fabrica est artificiosa commistio circa defluxum coelestium ultimum, et circa illa quae ad postremum a coelesti natura moventur atque recedunt.

Homo cum sit melior, et ex melioribus procreatus non debet idolis fabricandis incumbere· Quae non sunt animata, sed ostentamento quodam vitae sunt inflata. Nec intima veraque, sed externa fictaque harmonia continentur prorsus ad breve mansura, nec habent verum aliquid et legitimum cum sint arte solum humana conficta. Soum vero quod simplex et uniforme est actionis vel compositionis in eis praevalet. Ideoque valde deficiunt, quoniam ex qualitatibus longe diversis contrariisque coongesta sunt, neque potentiam aliquam perfectam habent. Quoniam eiusmodi defluxuum multitudo e multis captatur, et in adventitium aliquid commiscetur exile penitus, et infirmum, Nec stabilitatem ullam habent haec idola, immo velocius quam quae apparent in speculis evanescunt. Quondo enim admovetur subfumigatio vaporibus exalantibus, protinus componuntur, at cum per totum aerem fumus vaporque se fundit, subito dissolvuntur.

Prodigiorum eiusmodi fabrica idolaris est omnino contemplatore veritatis indigna. qui enim haec machinatur, sive eorum utilitatem agnoscens, delectatur tamen, similis illis evadit, sive colat ut deos, peccati reus est factu dictuque nefandi nec lux ulla in animam divina subrutilat, circa tenebrosa idolorum phantasmata occupatam. Porphyrius ait idolorum factores in fabrica observare coelestium cursum dicentes quo potissimum coelestium currente, et cum quo vel quibus concurrente vaticinia vera provenient aut falsa.

Item quae ibi fiunt. utrum significativa sint effectiva ve vel contra significationis efficacie vacua. Quamvis ex materiis electis idola construant observatione syderum, nihil tamen haec inde habent in se divinum.

Nam materiae quae hic moventur coelitus in generatione sunt postremae, atque ad ultimos e coelo defluxus compatiuntur. Quae enim tam facile permutentur eiusmodi phantasmata, ut ad minimum nutum vel inertia sint, vel contra scilicet fatidica sive significativa, sive effectiva. certo passio tam facilis et mutabilitas adeo velox declarat, ea divinae potentiae nihil habere, non sunt in materiis ullae potentiae quae sint elementa daemonum, neque hi possunt ex particularibus corporibus generari, immo ab eis haec generantur atque custodiuntur. Neque potest homo suis machinis formas ipsas daemonum procreare. immo nos secundum corpus a daemonibus formati sumus: Non est putandum ex elementorum coitu confluere aliquam multitudinem sive compositionem in se propriam daemonibus vim habentem: Nam ipse daemon simpliciter uniformiterque et in se consistens, in unum diversa congregat elementa, atque ex eis composita generat, et quicquid inest perseverantiae ipse largitur neque decet idola daemones apellare.

Nam et aliud est idolorum auctor. aliud daemon magnus dux daemonum, ipsaque substantia daemonum diversa est a phantasmatis idolorum. quibus et tu Porphyri confiteris, neque deum neque daemonem aliquim deorsum trahi. Igitur haec idolorum fabrica. cum dei daemonisque sit expers, neque vaticinium neque sacrum opus aliquod affert.

Caldaeorum misteria de sacerdotio, Deo. daemonibus bonis et malis

POrphyrius commemorat opinionem dicentium omnia vaticinia nobis a daemonibus malis infundi. Quorum natura sit subdola omniformisque atque versatilis. qui deos et sublimes daemones et animas defunctorum simulent, et hac fallacia nobis occurrente praesagia praebeant, horum opinionem Porphyrius et si non probat commemorat tamen de hac quoque egyptium consulens. Iamblichus hoc quoque damnat inter sacra commemorare prophana. atque subinde narrat mysteria quae audivit aegyptius a prophetis caldaeorum talia. Dii vera bona dant bonis per sacrificia expiatis, quibus cum et versantur, suoque splendore tenebrosos inde spiritus arcent. Mali enim spiritus intrante deorum lumine velut sole tanquam tenebrae subterfugiunt, neque turbare ulterius pium sacrificatorem possunt, omni pravitate et perversitate passioneque liberum. Qui vero pernitiosi sunt et interim contra riturs ordinemque sacrorum sacra insolenter invadunt, hi sane propter actionis infirmitatem potentiaeque defectum deos assequi nequeunt. Sed propter inquinamenta quaedam, tum a diis arcentur, tum daemonibus malis accommodantur, quorum flatu prorsus implentur pessimo, pessimique illinc evadunt praefani scilicet atque dissoluti pariter et iniqui, desiderio dissimili diis atque in omnibus simillimi daemonibus improbis quibus cum versantur assidue.

Hi igitur passionibus et pravitate pleni per ipsam cognationem malos ad se trahunt spiritus quibus mox occupati, ad omnem iniquitatem inde iterum incitantur, ubi alter alterum ad hoc ipsum vicissim adiuvat et corroborat. sicut circulus aliquis principium cum sine coaptans. reddensque aequalem eodem pcto vicissitudinem hucusque caldei.

Quando prophani contra ritus tractant sacra frustratur eventus. nam et pro diis aliis alii celebrantur: et pro bonis spiritibus insinuantur mali. horum ergo errata non debent ubi de legitimis sacris agitur commemorari, neque quae accidunt illis pro lege putari: sicut sacrilegium divino cultui contrarium est, ita malis daemonibus intemperantiae auctoribus fallacibusque occupati contrarii sunt legitimis sacerdotibus, a quibus procul abest spiritus omnis iniquus et pravitas atque passio, adest vero bonorum praesentia numinum, atque desuper ab igne divino veritate replentur.

His ergo mali spiritus impedimenti nihil afferunt ad animae bona. nec inde suggeritur superbiae fumus, vel adulatio mollis, neque subfumigatione falluntur neque vi ulla turbantur.

Sed haec omnia mala, tunc boni praesentia numinis, velut fulguris ictu percussa disperduntur statim et eva‹n›escunt, Talibus ergo veridicum provenit vaticinium, cum quo nulla ex parte aliud est conferendum, cui rite studendum est: ea qua diximus sanctimonia·

Hac enim ratione duntaxat acquiritur. et in vaticinando veritas inconcussa et in anima virtus penitus absoluta. quibus sane duobus sacerdos ad ignem ascendit intelligibilem. quod tanquam finis omni praesagio sacrificioque debet esse propositum. temere nimium o Porphyri, ubi de divino agitur vaticinio opinionem eorum commemorandam existimasti, qui omne praesagium arbitrantur a malo daemone tribui. hi nanque in tenebris ab initio semperque versati, nec verum a falso discernere possunt. neque principia quibus haec adveniunt intelligere.

[LIBER 4]

Invocationes et imperia hominum adversum spiritus

P Orphyrius dubitat quare spiritus tum suppliciter invocamus tanquam nobis superiores, tum quasi cogimus imperando tanquam inferiores. Iamblichus ita distinguit. Dii quidem: et omnes nostra natura superiores plenitudine bonitatis: et voluntate bonorum et benignitate quandam dignis animas convenientia tribuunt. Deligunt religiosos tanquam genituras suas et alumnos, atque discipulos, et laborantium miscerentur. sunt praeterea media quaedam genera numinum, qui ephori praesidesque sunt discretionis atque iudicii consulunt quae facere deceat, quae declinare. ad iusta quidem adiuvant. revocant ab iniustis, et saepe in homines iniquos iniurias. quas inferre conantur iuste retorquent. ut quae agere moliebantur, patiantur ipsi. Est rursum aliud genus spirituum nobis circumstantium indiscretum et inconsideraturm. quod unam numero potentiam est sortitum propter ipsam a singulis universi partibus distributionem. Unde unum uni tantum operi est addictum. sicut enim gladius solum dividit, nec aliud afficit. sic spirituum in mundo distributorum propter ipsam partibilem naturae necessitatem. hic quidem solum dividit. Ille vero solum colligit quae fiunt atque generantru. quidam igitur occulti spiritus alium aliam sortiti potentiam illud tantum singuli ad quod ordinati sunt, peragunt.

Si quis igitur accipiens illa quae ordine distributo ad totum conferunt deflexerit aliorsum. et aliquid quasi praevaricando transegerit: hoc ipsum quod fit sequitur ne ipsius male utentis est damnum. sed redeamus ad quaestionem.

Ut ad quaestionem respondeam iussa et imperia violenta diriguntur ad spiritus: nec utentes propria ratione, nec iudicii discretionisque principium possidentes.

Cum enim cogitatio nostra habeat ratiocinandi naturam. atque discernendi, qua res conditione se habent multas quoque in se vitae potentias complectatur. spiritibus imperare solet non utentibus ratione: et ad unam duntaxat actionem determinatis. Invocat eos igitur tanquam superiores. quoniam ab universo mundo nos continente quae ad tota conferunt trahere conatur circa quaedam quae in particularibus dividuisque continentur. Imperat rursum tanquam inferioribus· quia natura nostra intellectualis praestantior est quam intellectu carens, et si illa latiorem in mundo habeat actionem.

Item duplex est in sacerdote figura(?), sive praetesta, una quidem humana, altera vero divina. quam ex sacramentis induit in quibus latet divina potestas, sursum ad divinitatem animum elevans deoque coniungens.

Ideoque figuram divinam adhibens animo, quam indutus potest sub praetestu dei: tanquam superior eiusmodi spiritibus imperare. tam et si tanquam homo rogare solet invocans eos eatenus superiores quatenus ab universo invocat potestates. Sed ita verius solvimus quaestionem, communio quaedam consentientis benevolentiae et complexio indissolubilis unitatis omnem sacrorum expeditionem continet, ut haec effectio sit divina et excedens omnem expeditionis humanae modum.

Ideoque hunc omnem illinc auferre debemus. Non igitur sacerdos numerum accersit vel ut absens, nec mandat aliquid segregato perficiendum: quod homines inter se solent.

Immo una quaedam eademque communiter divini ignis actio sponte sua per se prompta praesensque ex se agens refulget agitque. eodem modo per omnia simul, tum quae deinceps inde tradunt aliis: tum quae possunt accipere idem non nihil. Divina igitur opera quae in sacris explentur, non per contrarietatem huius ad illud ut generabilia. non per differentiam vocantis moventisve advocatur: atque motum, transiguntur, sicut humana solent sed identitate unione, consensione: id totum expletur. et sublata discrepantia: hoc ipsum quod agit. et cuius virtute agitur est commune ubique aliquid atque simplex.

Porphyrius quaerit, cur nam superi saepe iubeant suos cultores esse iustos. aliquando tamen obsecrati inferre iniuriam inferant. Respondet Iamblichus non inferre iniurias: sed iusta suplicia. ac si forte iniusta, non esse deos, sed daemones improbos. Dii non partem quandam huius vitae tantum, sed totam, nec hanc solam. sed universam ab aevo in aevum conspiciunt animae vitam· atque ita pro meritis in antecedente vita contractis saepe puniunt in sequenti, sive rogati punire: sive non rogati. Interea nos qui nihil videmus ultra praesens opinamur adversa non nunquam nobis contigere praeter meritum: Dum tamen saepe in hac vita patimur, quae in alia iam intulimus et quae nunc facimus, aliquando patiemur.

Praeterea multa nos latent hominum peccata quae deos minime latent. Item nos iustitiam definimus, ut suum quisque oficium faciat, secundum praesentes patriae leges. Dii vero definiunt eam latius ad modum spectantes videlicet ad totum ordinen universi. atque spectantes eam praecipue rationem, qua nimae diis conducant iudicium inde peragutn. Tantaque diversitas est inter iudicium divinum de ipso iure atque nostrum, ut ad illud attingere non possimus. Iam vero et ipsi dii quid iustum sit aliter perpendunt ad unam spectantes animam, aliter ad totam animarum cognationem, Si enim eiusdem naturae communio existens inter animas, tum in corpore viventes, tum extra corpus positas complexionem quandam eandem atuqe communem cunctis efficit ad totam mundi vitam ordinemque mundanum, necessarium est expeditionem iudicii a totis exigere scilicet ab ordine universali, et a necessitudine animarum inter se requireretur. Praesertim ubi scelerum magnitudo ab una anima commissorum excedit supplicium, consequens ex peccatis.

Dii ergo nunquam obsecrati inferunt supplicia, nisi iusta. Cum enim secundum essentiam bonum habeant, mali iniustique causa esse non possunt.

Verum siquis forte convicerit ex imprecationibus ad superos factis, adversa quaedam aliquibus iniuste contingere, alias quasdam praeter deos bonaque numina causas inquirere compellemur. quas si forte non invenerimus. non tamen ob hoc suspicari aliquid debemus de diis indignum divina natura. eaque scientia certa, quae de bonitate deorum nostris intelligentiis est innata. In qua proculdubio graeci omnes barbarique consentiunt. Proinde cum malorum species diversae sint: atque dissidentes non in unam sed in diversas referendae sunt causas.

Si verum est, quod de idolis dicebamus improbisque daemonibus, hinc sane exoritur multiplex origo malorum. Simulant enim deorum praesentiam daemonumque bonorum. Ideoque culctorem suum iubent esse iustum, ut ipsi videantur boni, sicut et dii. quoniam vero natura sunt mail. rogati mala inferre, libenter inferunt, atque nobis ad iniusta conducunt. Hi sunt omnino, qui et in oraculis mentiuntur et fallunt et turpia consulunt. atque peragunt. Dii vero bonique daemones neque fallunt unquam: neque conferunt ad iniqua. est insuper malorum natura daemonum sibimet inconstans, instabilis secumque dissidens alias alia suadens. superiorum vero natura. sibi constat assidue eundemque servat semper in actione tenorem.

Corporeae mundi partes non sunt virtute vacuae. sed quanto maiores pulchriores perfectiores sunt quam nostra corpora: tanto vires actionesque maiores habent. Igitur una queque earum vires seorsum differentes habet, et actiones diversas edit.

Item habitudine quadam invicem multo plura conficere possunt. Quin etiam a totis mundi partibus descendit in particulas quaedam actio multiformis. descenditque facillime propter potentiarum similitudinem. Quatenus videlicet sequentes gradatim potentiae antecedentibus correspondent. Praesertim ubi patiens insuper ad agens accommodatur. corporis ergo necessitatibus contingunt ex totis in particulas quasdam mala et pernitiosa quaedam totis quidem salutaria, et harmoniae universi consona quamvis interea noxia partibus, vel quia totorum actiones substinere non possunt, vel propter commissionem inferius accedentem, imbecilitatemque infimis naturalem, vel quia partes, partibus commensuratae non sunt.

Proinde praeter ipsum mundi corpus multa potest ipsa mundi natura. Nam et similium concordia, et discordia dissimilium non pauca facit. quin etiam multorum coitus in unum totius animal et potentiae vigentes in mundo quotcumque sint et quales aliud quidem in totis aliud in partibus agunt ob ipsam partium debilitatem ad ultimum distributam atque divisam.

Amicitia totius et amor atque contentio, et similia in ipsis quidem totis actiones sunt in particulis passiones· Item quae in intellectu divino species sunt rationesque purae in universi natura materialem quandam participant indigentiam. in singulis tandem informitatem, et quae in totis sunt unita in particularibus dissident. corrumpuntur insuper particulae quaedam ut tota secundum naturam constituta serventur conteruntur et partes quaedam atque premuntur, totis interea sic inde nascentibus passionis expertibus.

Quando veneficus aliquis in precationibus suis deducit desuper in quempiam calamitatem utendo videlicet ad hoc naturalibus quibusdam corporeisque potentiis universi traditio quidem actionis eiusmodi venit desuper absque electione, atque pravitate, tam et si interim maleficus hac ipsa utens, traditionem deflectit ad contraria prorsus atque mala, et ipsa quidem traditio actioque superne descendens compassione quadam propter similitudinem sub contrariorum passionibus commovetur. Maleficus autem electione trahit praeter iustum, quod traditum est ad mala iam vero ipsa traditio, secundum unam harmoniam mundi conficit, ut quae distantissima sunt tamen cooperentur. si quis interim id deprehendens ducere molitur inique partes sortes ve. quasdam totoius in partes alias ita laedens eiusmodi damni non est causa universum, sed abusus humanus transgrediens ordinem universi legitimaque pervertens·

Non igitur dii mala nobis inferunt, sed naturae corporaque divinitus dependentia. Atque et haec non ut malos sed ut bonos defluxus mundoque salutares ad ima demittunt, qui vero suscipiunt propria mixtione, perversitateque transformant, adeo ut aliter quidem data recipiatur conditione contraria.

Post haec interrogas, cur natura superi non exaudiant inuo cantem, nisi castum ipsi vero interim obsecrati illicitos cuncubitus adiuvent. Neque pudeat cultores suos ad turpes libidines incitare. Quando causis occultis incitamur ad coitum non legitimum scilicet apud leges humanas, forte legitimum hoc est apud mundanas leges, quando videlicet inde nascitur hominibus necessarius. Iam vero instinctus ad venerem in mundo quidem ad amicitiam tendit, et harmoniam. in partibus autem fit vehementior, propterea quod hae ob complexionem suam facile nimium, et muto(?), et toti compatiantur. Denique quod coelitus descendit ad bonum, hic saepe transfertur ad malum. Mundus est unum animal in quo partes, quamvis loco distantes, tamen propter naturam unam invicem ad se feruntur. Atqui vis ipsa conciliatrix mundi et causa communis omnium mistionis, trahit quidem partes ad se invicem suapte natura. potest eiusmodi tractus et appetitus arte quadam praeter ordinem augeri, Vis quidem ipsa concilians infusa cunctis bona est, et causa ubique implectionis communionis, harmoniae, amoris mutui, unionisque mundanae, quae sunt fiuntque imperio continentis in partibus autem propter earum distantiam, et invicem, et a totis atque ob naturam debilem et egenam, compassione mutuum congressum conficit. Unde acrior appetitus plurimis est ingenitus.

Ars itaque deprehendens hanc vim coaguli passim in natura dispersam contrahit eam undique colligitque simul derivatque in unum. Atque ita appetitum necessariae unionis naturaliter moderaturm, reddit suis machinis effrenatum. dum et materiam admovet geniturae praecipue conferentem, et vires undique naturales inter se differentes, commiscet in unum, quarum commistione pro arbitrio regit et conficit congressus ad genituram. proinde cum sint in herbis atque lapidibus vires, et dissolutivae(?) et rursum congregativae(?): sintque multo maiores in rebus naturisque maioribus potest utique ad coitum nixus intendi eiusmodi rebus adhibitis, atuqe ab his ipsis sine artis opera amor accendi tractusque fieri.

Compertum habemus daemones improbos, in generatione rebusque terrenis humanisque posse quam plurimum. Ideoque nihil mirum videri debet, ardorem ad illicitum coitum in nobis frequenter ab eis accendi. possunt et ad idem conferre vires quaedam animae, tum in hoc corpore viventis habentisque vim mirabliem attrahendi, tum etiam hinc absolutae, sed adhuc in spiritu turbido humidoque involutae et hoc circa loca generationis adhuc oberrantis ideoque talia committentis. Nemo itaque vel deos, vel daemones eorum pedissequos amoris et coitus non legitimi causas esse dicat, Sed vel naturales instinctus apud nos depravatos, vel veneficam insuper artem, vel malos daemones, vel animas nondum puras.

[LIBER 5]

De sacrificiis unde vim habeant et quid confernat

QUaeritur qua ratione scrificia et superis conveniant, et hominibus conferant, et in mundo quid agant. Porphyrius ait non solum prophetas, sed hypothetas idest omnes sacerdotes, qui vaticinium tradunt ab aliis acceptum debere animalibus abstinere, ne dii vaporibus illinc exhalantibus contaminentur. Huic vero sententiae contrarium est commune dictum deos videlicet animalium nidoribus maxime demulceri velut esca, capique. Iamblichus utrunque damnat scilicet deos nidoribus carnium vel infici vel irretiri, atque inescari.

Anima mundi coelestesque ex eo quod corporibus suis adsint neque passiones inde suscipiunt, neque ab intelligentius distrahuntur. Animae vero parcticulares patiuntur utrunque. aberraret vero nimium qui defectus similes animabus superioribus attribueret, non enim est universalium, atque particulatium vel principiorum atque effectuum aequa conditio vesci quidem corporibus quondam coniunctis animae onus proculdubio inquinamentumque nobis infert et pro civitatem(?) animae, per quam voluptatibus liquescat, atque subcumbat multosque alios in anima morbos procreat sed vapor exalans ab animalibus et suffumigatio sacra rite peracta diis mundanisque et universalibus causis nihil officit. Non enim ipsa continet ordinatque superos ad se ipsam, sed continetur ab eis, atque ad universum coordinatur pariter, atque deos. Ideoque ita potest illorum imprio superis coaptari harmoniceque congruere. abstinent igitur animalibus religiosi. non tamen quia dii vaporibus animalium foedari possint, potestas nanque deorum, priusquam materiale aliquid eam attingat, ipsa quoque sine tactu dscutit, nec solum haec absque propinquitate sua corporalia, priusquam sibi propinquent disperdit et delet, sed nec ipsa coelestia corpora materiale aliquid elementum in se suscipiunt. Nec peregrinum aliquid intromittunt, nec amittunt proprium, quinetiam vapores terrenorum vix ad quinque stadia progressi refluunt(?) nec in materiale volubileque corpus inficiunt, aut alunt· quod nullam in se potentiam ad mutationem habet nec in se, neque sibi contrarium habet quicquam, neque fertur a medio vel ad medium sed vel quiescere debet, vel revolvi. corpora igitur infra lunam cum sint ex discrepantibus potentiis motibusque composita, et transmutailia sint omnino et sursum: deorsum ve ferantur. nihil habent commune cum coelo, nec naturam nec potestatem, nec actionem, nec ergo vapor ex eis nec aliud attingit, coelum ab eis omnino secretum, et merito ingenita permutationem ex generabilibus nullam capiunt. Nun quid ergo natura deorum a vaporibus eiusmodi foedari potest. quae vapores materiales, uno (ut ita dicam) ictu propulsat. Talia ergo non superis noxia sunt, sed nobis haec enim dividua materialiaque et cognata obis, aliquid erga similia commune habent in passione vel actione: sed adversus coelestia divinaque in alio genere essentiae posita diversisque naturis viribusque praedita et excedentia prorsus, agere quicquam et communicare non possunt.

Quae ratio sacrificiorum. quae utilitas

POrphyrius offerri sacrificia diis hac ratione putat ut eos veneremur eiusmodi donis, ut maiores saepe solemus, atque etiam ut pro bonis acceptis divinitus ita gratiam referamus, pro bonis bona reddentes. Iamblichus causam eiusmodi ductum inquit ex communi hominum ad homines consuetudine neque convenire naturae deorum mores humanso supra modum exsupernati. Maximam vero sacrificiorum efficaciam tales modi declarationesque sacrificiorum non omnino demonstrant. Efficaciam inquam, sine qua non liberamur a peste, fame, penuria, nec impetramus opporunos hymbres, immo et per quam purificationem quoque perfectionemque consequimur animorum, et ab hac generationis provincia libertatem. Itaque aliquis ex assignatione tua non multum approbabit hos modo, quasi tu dignam causam ad effectus eorum assignaveris. Ac si forte probaverit, accipiet profecto secundo eos loco quasi consequentes, et modo secundario coaptatos, primis antiquissimisque operum eiusmodi causis. desidernmus itaque rationem, ob quam sacrificia efficaciam ad res efficiendas habeant. Et unde coaptentur diis praecipuis eorum quae fiunt causis, atque principiis.

Dicet aliquis quia mundus sit animal unum, habeatque unam eandemque ubique vitam, ideo communionem ipsam virium consimilium, vel etiam distantiam dissimilium, aut certe aptitudinem quandam agentis ad patiens commovere similia, aptaque eodem modo, dum videlicet discurrit secundum compassionem unam etiam a remotissimo ad remotissimum, tanquam haec quoque sint proxima. Nam inter haec quoque ipsa vitae communio est aequalis assignatio eiusmodi, verum quidem dicit, et quod ad sacrificia necessario sequitur. Non tamen verus sacrificiorum modus ita monstratur. Ipsa nanque deorum essentia, nec in natura nec in necessitatibus naturalibus posita est, obquam obligationem ex passionibus naturalibus eoexcitetur, vel per totam naturam extensis potentiis commoveatur. sed extra haec secundum seipsam determinata est. nullum ad haec commune habens, vel in essentia, vel potentia vel actione simul et passione. addunt ad superiorem assignationem aliquid quandam in rebus inferioribus congruentiam superis, Ideoque ad sacrificiorum efficaciam conferentiam, velut in crocodillo hexagonarius numerus cum sole congruat· In cane rursum et cynocephalo rationes physicae quaedam et vires rationes communes sint ad lunam. Itemque in aliis materiales quaedam species, sicut in sacris animalibus, colores, figurae formae, cuipiam conveniant superiorum, vel membrorum aliquod animalis ut cor galli etmdidot; Et alia quaedam similiter naturalia sacrificus adhibita operum sint causae mirabilium.

Ex superiori causarum assignatione, non assignatur causa divina quae super naturalis est omnino, nec naturalibus motibus commovetur, sed assignatur naturalis quaedam potentia in materia, et corporibus comprehensa, ideoque corporeis motibus rebusque materialibus coexcitatur, rursumque sedatur, naturaliter inquam atque hac simul quae sunt circa naturam. Si quid vero tale ad sacrificia consequitur id quidem praecedentibus causis coaptatur, velut concausa sine qua non eveniat opus. Praestat itaque dicere mirificos sacrificiorum effectus· tanquam a causa procedere ab amicitia quadam et accomodatione et habitudine conciliante, opifices ad opificia, et genitores ad genita. Quando igitur praecedente atque ducente hoc communi principio accipimus aliquod animal, vel aliter animatum natumque e terra. quod effectoris voluntatem propositumque sincere et exacte conservet, tunc per tale quiddam propriae movemus causam opificiam huic immistae praefectam. cum vero multae sint causae tales, et aliae quidem absque medio familiariter praesint. sicut daemonia aliae vero his seperiores sint ordinatae. sicut divinae per ordinem causae atque his omnibus una quaedam antiquissima praesit causa, certe in sacrificio perfecto, omnes per ordinem causae commoventur. Secundum ero ordinem quem unaquaeque sortita sunt, cognata quadam conditione sacrificio familiariter accommodantur, et (ut ita dicam) appropriantur. Sin autem sacrificium sit imperfectum usque ad aliquem gradum ascendit. sed non transcendit ulterius unde multi existimant sacrificia fieri daemonibus bonis. Multi et potentiis deorum ultimis. Alii mundanis vel terrenis daemonum potestatibus vel deorum. partem quidem re vera sacrificiorum explicantes, ignorantes tamen totam eorum potentiam omniaque bona ad omne divinum se penitus dilatantia nos autem omnia admittimus simul atque comprehendimus naturalia quidem et quae tanquam in uno animali secundum aptitudinem vel compassionem vel repassionem invicem commoventur accipimus velut simpliciter subiecta et consequentia servientiaque causae efficaciae in sacrificiis apparentis. Daemonia vero divinasque circa terram mundumque potentias acceptamus, tanquam proximos ordini nostro praefectos. potissimas vero efficacium sacrificiorum causas competere iudicamus. perfectissimis, opificiisque potestatibus. Quoniam vero summae illae opificiae potestates in se omnes ordine causas comlectuntur, ideo una cum his commoveri simul uno quodam ictu cunctas efficientes causas arbitramur.

Quoniam in sacrificio perfecto commoventur una cum causis summis opificiisque causae ordine consequentes, tunc ex cunctis communis utilitas provenit in generatione totam. Aliquando quidem per civitates populosque gentesque omnigenas, vel maiores his vel minores circunscripiones. Aliquando vero per domos vel hominem unumquenque bona contingunt, abunde benefia voluntate, superis largientibus non passione distributionem suam exhibentibus sed impassibili mente iudicantibus esse dandum secundum proprietatem familiaritatemque atque cognationem. Una quadam interim amicitia quae continet omnia hanc colligationem per ineffabilem communionem quandam conficiente, haec utique veriora sunt magisque deorum essentiam potentiamque participant, quam quae tu suspicaris scilicet nidoribus animalium in sacrificio superos potissimum inescari. Si quo enim corpore daemones involvuntur, quod quidam sacrificiis nutriri putant, illud certe immutabile est, et impassibile, lucidumque nec indigum, adeo ut nihil effluat inde nihilque necessarium sit influere. Atqui et si forte fuerit necessarium quidnam necesse est per sacrificia id influere. Cum mundus et aer in ipso indeficientem ex terrrenis exalationem habeat undique circunfusam Iam vero si corpora daemonum effluant, sacrificia tamen non aquae portione restituent, nec quantitatem inter excessum defectumque daemonibus naturalem, proportionemque similem conservabunt denique cum mundi faber animalibus omnibus terrenis atque marinis abundantem paratumque tribuerit nutrimentum, nunquid superiores homine nutrimento deseruit? et cum viventibus aliis statuerit alimenta quotidiana eorumdem opera copiose parati. Cur daemonibus solis adventitium voluit(!) alimentum ab hominibus adhiberi. Atqui si forte nos nutritionem eiusmodi negligamus exuritura sunt et peritura corpora superorum. Proinde si non daemones nutriremus, etiam

DE MYSTERIIS

generaremus eos, et superiores essemus. Contra vero seres habet. Nam ipsi nos nutriunt. et superiora passim inferiora sic coelestia terrestria nutriunt. Animae quidem ab intellectu perficitur atque alitur perficitque naturam. praeterea oblatio sacrificiorum per ignem materiam consumit eamque sibi prorsus assimilat, non se materiae praestat similem, reducitque ad divinum atque coelestem immaterialemque ignem, nec ullo modo deorsum ad materiam generationemque declinat. Si enim exalationem vaporum a sacrificiis fore oporteret nutrimentum materiale oportebat et materiam integram remanere. Sic enim abundantior illinc accepturis proveniret influxus nunc vero materia tota conburitur atque consumitur, et in ipsam ignis puritatem subtilitatemque penitus permutatur. quod quidem contrarium eius quod dicebas ipse significat. Superi nanque sunt passionis expertes quandoquidem placet eis per ignem discuti materiam atque consumi nosque reddunt a passionibus alienos, et quaecunque sunt in nobis diis similia faciunt quemadmodum ignis dura omnia et opaca, corporibus subtilibus lucidisque similia reddit. Nosque sursum elevat per sacrificia eorumque ad ignem consumptionem ad deorum ignem, sicut et ignis ad ignem elevat reducitque gravia simul et dura ad divina sursum atque coelestia.

Vehiculum corporale daemonibus subministrans, neque a materia neque ab elementis, neque ab aliquo corpore noto nobis existit. Non possunt igitur ab elementali essentia tanquam altenissima fieri daemonibus nutrimentum sed quemadmodum dii igne fulmine eo materiam dividunt, ac separant a materia, quaecunque sunt immaterialia quidem per essentiam. sed alligata materiae, atque ex passibilibus impassibilia reddunt, sic et noster ignis, actionem divini ignis imitans, quicquid materiale reperit in sacrificio destruit, et admota purificat et a vinculis materiae solvit ac propter naturae puritatem ad deorum communionem idonea facit. Atque nos eodem pacto a vinculis generationis absolvit, diisque assimilat, et facit ad deorum amicitiam aptos, nostramque naturam materialem, ad immaterialem attolit naturam. haec quidem communis sacrificiorum ratio satis ut arbitror, facit ingeniosis potentibus ex norma communi unicuique sacrificio propria sagaciter indagare. verumtamen(?) tardioribus quoque ingeniis indulgentes, propria quaedam his addemus clariora in medium adducentes. principium vero ad haec omnium optimum est quod contextum sacrificiorum declarat, deorum ordini consequenter annexum.

Deos alios quidem materiales, alios immateriales ponimus. Materiales qui materiam in se comprehendunt, atque exornant. Immateriales autem omnino qui a materia penitus segregati sunt secundum igitur sacerdotiam artem incipere sacrificia decet a diis materialibus on enim aliter ad immateriales deos patet ascensus. hi igitur communionem quandam ad materiam habent quatenus e‹t?› praesident, atque incubant. iidem quoque iis quae fiunt circa materiam dominantur. ut divisioni percussioni repercutienti, mutationi generationi, corruptioni, corporibus materialibus omnibus. Siquis igitur hos rite vult colere, nimirum pro natura eorum atque principatu cultum adhibere debet materialibus inquam materialem. sic enim ad eos totos, per tota nos toti in familiaritatem propriam perducemur cognationemque ipsis in cultu congruam adhibebimus corpora igitur vita privata, et animalium caedes destructu corporum mutatioque multiformis, atque corruptio et omnino proiectio materiae praecedentis materialibus diis congruit. Non quidem ipsis propter se ipsos, sed propter materiam cui praesunt. Et si enim ab hac maxime separati sint, simul tamen huic adsunt. ac si materiam in potestate immateriali continent, attamen una cum hac existunt. Iam vero gubernata gubernatoribus non sunt aliena. similiter exornatoribus exornata. Quin etiam utentibus quae subministrant, tanquam instrumenta facile proportionibus coaptantur. quapropter immaterialibus quidem diis, materiam in sacrificiis adhibere est alienam. materialibus autem omnibus est admodum consentaneum.

Operepraetium est ad haec insuper geminum vitae nostrae habitum cogitare. Aliquando quidem animus toti nos efficimur poniti extra corpus et elevati mente, una cum totis immaterialibus diis per sublimia nos attollimus aliquando vero terreno corpore colligamur, sumusque corporei, materia videlicet comprehensi similiter duplex erit cultus divini ratio, una quidem erit simplex incorporea ab omni generatione sincera. sinceris competens animalibus. Altera vero plena corporibus et actione prorsus materili conveniens animalibus nondum puris, nec dum ab omni generatione purgatis. sacrificiorum ergo species duae sunt, purissima quidem sacrificia hominum sunt summopere purgatorum Quod quidem raro convenit uni, vel admodum paucissimis, ut inquit heraclitus sacrificia vero materialia, et quae immutatione versantur animalibus adhuc occupatis corpore competunt. civitatibus ergo nondum purgatis genitali sorte contubernioque corporeo nisi eiusmodi sacrificia dederis, ab utrisque pariter aberrabis ab immaterialibus simulatque materialibus bonis. Illa quidem non possunt accipere his autem proprium consentaneumque non offerunt. Accedit ad haec, quod unusquisque qua ratione est non qua non est agere debet essentiae curam· Non oportet igitur hanc praevaricari propriam colentis mensuram, atque naturam. complexionem quoque proprie coaptatam inter curantes homines potentiasque curatas, electuram iudicio convenientem sibi culturae modum. Nam complexio eiusmodi immaterialiter temperata

DE MYSTERIIS

immaterialem eligit quatenus ipsa videlicet potentiis purae incorporeis ad ipsa pure incorporea copulatur. Complexio illiusmodi corporaliter coaptata corporibus, eligit culturam similem ad essentias corporibus praesidentes. Saepe pro necessari corporis usu vovemus, operamuque aliquid erga deos gubernatores corporis. daemonesque bonos, dum videlicet studemus purgare corpus a maculis quibusdam. sordibusque veteribus, vel morbis absolvere, sanitateque adhibere vel gravedinem, torporemque removere, et levitatem, efficaciamque adhibere, vel aliud quiddam bonum corpori comparare. Tunc igitur non intellectuali quadam, et incorporea ratione, corpus rite tractabimus. Non enim ita natum est ut his modis curari queat, sed cum cognata sibi nanciscitur, tunc corporibuscuratur corpus atuqe purgatur, erit igitur et sacrificandi ritus ad ususm eiusmodi necessario corporalis atque ita superflua corporis expurgabit, supplebitque pro necesitate quae desunt, et quaecuncque distributa sunt ad proportionem, ordinemque reducet.

Sacrificamus saepe poscents a superis aliqua ad vitam humanam accomodata, scilicet quae vel victui necessaria sunt, vel ad illa pertinent, quae gratia corporis affectamus. Quid nam tunc continget nobis a diis ipsis, qui ab omni humana generatione sunt penitus segregati? Quod ad penuriam sterilitatemve fugandam, vel copiam adducendam nobis conferat, vel ad alia necessaria vitae conducat. Nihil sane. Qui enim sunt ab omnibus absoluti eiusmodi dona non tractant. Si quis vero dicat deos illos immateriales omnino immateriales in se comprehendere deos, horumque dona secundum unam causam primam in se comlecti dicet, utique copiam, quadam ita divini muneris illinc inserius descendentem. Verum quod illi haec tractantes prxime humanam vitam actionesque peragant nuli dicere concedendum est. Eiusmodi enim rerum. quae hic sunt dispensatio divisa est, atque particularis, et cum quadam ad haec conversione peragitur, neque omnino est a corporibus segregata neque puram, sinceramque gubernationem praefecturamque admittere potest. Modus igitur sacrificandi pro rebus eiusmodi congruus est, qui cum corporibus habet et generatione commercium. non qui est a materia et corpore penitus separatus. Qui enim purus est omnino talia supergreditur, neque ad haec proportionem habet. Qui vero corporibus horumque viribus utitur, est rebus eiusmodi omnium cognatissimus. Potens prospera quaedam vitae suppeditare, et ad[i]versa nobis imminentia devitare ac termperiem comparare humano generi moderatam. Plurima hominum turba naturae subiicitur universali eaque viribus naturalibus gubernatur, atuqe inferius ad naturae opera vergit completque dispensationem fati, et fatalium operum suscipit ordinem, rationemque practicam circa naturalia solum exercet.Paucissimi supernaturali mentis potentia freti a natura discedunt, atque ad separatum immistumque se conferunt intellectum. Unde naturalibus potentiis superiores evadant. Nonnulli vero medium tenent inter purum intellectum atque naturam, et horum alii quidem vicissim sequuntur utrunque, alii mistam ex ilis utrisque vitam agunt. Alii solvuntur quidem a deterioribus et ad potiora se transferunt. Qui ergo natura gubernantur universali, et ipsa vitam degunt naturae propriae mancipatam, potentiisque naturae fruuntur, cultum exercebunt naturae convenientem corporibusque natura motis congruum. Eligentes ad hoc loca, qualitates. aeris materiam, materiae vires. corpora corporum qualitates et habitus motus convenientes, mutationesque eorum quae in generatione versantur, atque similia tum in caeteris cultus divini partibus, tum in ritu sacrificandi. Qui vero sola mente vivunt vinculis naturae soluti, intellectualem corporumque expertem culturae normam in omni religionis parte meditabuntur.

Qui mediam vitam degunt inter intellectum, atque naturam, mediam cunque sequentur religionem, atque pro vitae mediae differentiis differentes sectabuntur conlendi per media modos. Aut enim tractabunt utrumque vicissim, aut ab altero ad alterum declinabunt, aut deteriora tengent ut per ea consequantur, et potiora, existimantes non aliter sublimiora, se consequi posse.

In genere essentiarum tantumque divinarum, aliae quidem subiectam sibi animam habent atque naturam, subministrante videlicet eorum opificiis, quatenus ipsae volunt. aliae vero ab anima et natura sunt penitus separatae, non inquam ab anima tantum mundana prosus atque genitali verum etiam, ab anima divina eiusque natura. Aliae denique medium tenent, conditionemque inter extrema conciliant, vel secundum unum indissolubile vinculum, vel secundum exuberantem maiorum traditionem vel seundum minorum susceptionem non impeditam, vel secundum colligatam amborum consensionem.

Quando deos colimus animae naturaeque domninates non alienum est et naturales his vires offere, et corpora, quae natura reguntur, diis eiusmodi consecrare. omnia enim naturae opera et obtemperant eis et ad eorum dispensatione aliquid conferunt.

Sed quando deos longe secretos, et in sua unitate collectos cupimus venerari honoribus a materia penitus absolutis eos venerari debemus. Intellectualia enim his dona debentur, incorporea vita, vitus perfecta, sapientia consumata, eorumque officia. Mediis autem diis, mediorumque bonorum ducibus, sicut diximus media competunt. Ab alio igitur principio exordientes scilicet a mundo diis mundanis di stributione, quattuor in mundo elementorum a communi sortitione sucundum mensuras elementorum facta, a cirferentia

DE MYSTERIIS

circa centra in ordine revoluta, ad veritatem sacrificiorum facilem habemus accessum. Si enim nos in mundo sumus et ut partes continemur in eo primumque generamur ab eo, atque a totis potentiis eius prficimur, et ex quatuor eius componimur elementis, ac portionem quandam vitae naturaeque ab eo nacti tenemus. Profecto non debemus in cultu divino mundum mundanosque ordines praetermittere.

Ponamus igitur circa quamlibet mundi partem esse quidem corpus aliquod, ut videmus, inesse praeterea vires corporibus in corporeas ordine distributas, sacrorum itaque lex similia similibus rite distribuit, et a summis ad ima per media tota progreditur. Corpora quidem corporeis adhibens incorporeis in corporea, propria videlicet unicuique reddens.

Veruntamen(?) si quis religiosus super mundanum numen assequitur, rarissime vero id accidit, hic utique solus seorsum a corporibus et materia positus nimirum et talem prosequitur cultum, super mundana potentia, diis super mundanis unitus.

Quod autem uni vix tandem in sacerdotii fine contingit non expedit pro communi lege omnibus et in principio et in medio religionis statuere. hi nanque corporeum quocunque modo cultum agunt. Quilibet igitur peritus in sacerdotio confitebitur, oportere cultum superis nec ex parte, nec imperfectum, sed convenientem et integrum adhibere. Quoniam igitur antequam adsint dii descendantque ad terram, omnes praesubiacentes ilis potentiae moventur, et ut praecursores pompaeque praecedunt nimirum qui non distribuit omnibus quod cuique conguit, nec unumquemque proprio quodam honore prosequitur ipsam deorum praesentiam non assequitur. Qui vero omnia numina sibi propitia reddit, grata offerens unicuique onaque simillima, hunc sane non frustratur eventus sed divinum chorum integra, plenaque praesentia suscipit. Cum igitur haec ita se babeant, non oportet ritum religionis esse simplicem ex paucisque compositum, sed multiformem, et ex omni harmonia constantem. ex cunctis ubique mundanis (ut ita diximus) constitutum. Si enim simplex aliquid, et unius duntaxat ordinis esset, id ipsum quod in sacerdotio advocatur, et ad nos movetur simplex utique modus sacrificandi sufficeret. At vero nullis notum est, quanta virium multitudo suscitari solet, quando descendunt dii, atque moventur nisi sacerdotibus illis, qui opere ipso id experti iam fuerint. Soli igitur hi cognoscunt, quae potissimum sit perfecta plenitudo colendi, et quam paucis praetermissis, quantum nos frustretur eventus.

Quemadmodum in harmonia si una corda frangatur· tota subito dissonat. sic uno praetermisso numine, sine ritu comunis ipsam religio finem non habet optatum. dum hoc uno deficiente sacrum opus structuram suam integritatemque non habet.

Quando divinae potestates palam ad sensum descensurae sunt manifestum nobis provenit damnum, si quem ex superis praetermittimus non honoratum. Similiter quando clam veniunt in opere sacro, periculosum est, si hunc quidem honores, alium vero pro sua dignitate et ordine non honores. Qui enim aliquem proprio fraudat honore, totum confundit religionis opus, dum unam totamque dispositionem dissipat. neque ut aliquis putaret, tunc opus suscipiendi tantum est imperfectum, sed totius structura perit.

Quid vero? Nonne ipsa sanctimoniae summitas, ad summum ipsum totius numinum multitudinis principium unumque recurrit. Atque in eo divinas omnes simul essentias dominationesque colit? Proculdubio, verum eiusmodi summitas, sero admodum advenit, et quam paucissimis, atque optime nobiscum agi putandum est, si talibus in vitae calce contigerit. Disputatio vero praesens non eiusmodi viro leges ponit. hic enim est lege superior, sed lege aiqua indigentibus, has sacrorum leges in praesentia sancit, numinum multitudo est quasi mundus aliquis, habens multos ordines in unum orinem conspirantes. Similiter sacrificia debent habere numerum ordinem pariter in unum ordinem conspirantem. Ita ut singuli singulis numinibus rite respondeant. Similiter quae circa nos sunt et in nobis multiplicia sunt, neque debent ex aliqua parte tantum, sed ex cunctis congrue divinis nostrarum rerum causis respondere, atque ita ad supremos ascendere duces. Religiosa igitur observantia circa nos, et in nosbis agit varia.

Aut enim quasi propagando perficit, aut amputat, aut emundat, aut expertia ordinis ordinat, aut segregat longius ab errore mortali. Cuncta denique totis supernis familiaritate conciliat. atqui quando utrumque congrediuntur in unum, illinc quidem divinae causae, hic autem ex aequo praeparationes humanae, tunc absoluta religio peragit omnia. et ingentia ex sacrificiis bona reportat.

Profecto exuberantia potestatis in causis universi summis, id habet ut quemadmodum in caeteris inferiora superat, ita et in hoc admodum superet videlicet in ipsa praesentiae amplitudine, ut maxime omnium causae maxime omnium omnibus sint praesentes, adeo ut eadem ipsa causae uniuscuiusque potestas, seorsum ab impedimento ubique tota semperque sit praesens. hac igitur ratione ipsa omnium prima ultimisquoque subrutilant. Immaterialiaque principia in materialiter materilibus adsunt.

Nemo miretur si quam materiam esse dicimus puram, atque divinam, nam ipsa quoque materia cum ab opifice patreque omnium facta sit, merito perfectionem sui quandam acquisisse potest aptam ad deos suscipiendos. Quinetiam nihil

DE MYSTERIIS

prohibet superiora lumen suum ad inferiora diffundere. Neque igitur materiam permittunt expertem fore superiorum. Quapropter quantumcuncque materiae perfectum et purum est, atque deiforme ad deorum susceptionem non est ineptum. Nam cum oportuerit etiam terrena nullo modo divinae(?) communionis expertia fore, ipsa quoque terra divinam quandam portionem in se sortemve suscepit ad capiendos deos sufficientem.

Haec igitur sacrorum sapientia contemplata atque ita secundum conguentiam(?). competentia unicuique deorum susceptacula diligenter inveniens, saepe componit in unum lapides, herbas, animalia, aromata, aliaque similia, sacra, et perfecta, et deiformia. Atque subinde ab his omnibus susceptaculum purum integrumque fabricat. Neque enim fas est omnem materiam detestari, sed solam, quae a diis fuerit aliena. Propriam vero ad illos decet eligere utpote quae consentire possit, atque conferre ad deorum aedificia, statuarum(?) fundamenta sacrificiorum opera. Neque enim aliter terrenis locis et hominibus hic habitantibus possessio portiove ulla ex divinis contingere potest, nisi tale quiddam prius iactum fuerit fundamentum.

Archanis sermonibus credendum est testantibus ex deis per beata sprectacula quandam traditam fuisse materiam· haec igitur illis ipsis tradenti est cognata. Talis ergo materiae sacrificium deos excitat, ut se demonstrent, atque ad comprehensionem eos protinus advocat, et praesentes capit, et perfecte demonstrat. Eadem aliquis perdiscere potest etiam ab ipsa quae secundum loca distributio divinitus est effecta, atque ab ipsa praefectura, quae per res singulas est divisa. Quaecuncque secundum diversos ordines, sive maiores, sive minores, passim sortes eiusmodi nacta fuit. Constat enim deis locorum quorundam rectoribus, sacrificium ex eisdem rebus quae nascuntur ibidem, forte admodum consentaneum, et gubernatoribus gubernata et quae ad ea pertinent placitura, effectoribus et grata semper sunt opera sua potissimum. Et qui primo aliqua procreant, talia rursus habent inprimis accepta sive igitur animalia quaedam, sive plantae, sive alia quae visa superis dispensantur, simul et praefecturam sub eis nacta sunt. et communionem nobis conciliant cum superis individuam.

Horum ergo nonnulla quatenus conservantur, atque tenentur, augent, tenentium ad deos familiarem proprietatem quotcunque videlicet ex eo quod, integra maneant, vim communionis inter homines deosque conservant. Talia sunt quaedam apud aegyptios animalia et ubique sacer homo, qaedam vero mactata combustaque familiaritatem efficiunt clariorem, quotcumque videlicet resolutionem in priorum elementorum principium, efficiunt cognationem, causis superorum, atque pro ritu sacrationem. Ubique enim quo magins proprietas, familiaritasque perficitur, eo perfectiora bona ad nos inde descendunt, Neque sunt haec hominum duntaxat inventa, nec humanis moribus auctoritate nacta sunt, sed deus ipse rite inter sacra vocatus auctor est eiusmodi legum, circa quem dii angelique per multi versantur, sub quo per quaslibet in terra gentes numen aliquod srtitum est praefecturam communemque provinciam(?). Proprium quoque inde tributum est templo unicuique numen. Item sacrorum quae operamur ad deos, deus aliquis spectator est, atque gubernator. Quae ad angelos angelus, quae ad daemones daemon, atque in aliis eodem pacto secundum proprium genus perfectus cognatam sortitus est praefecturam. Quoniam igitur sub numinibus speculatoribus auctoribusque sacrorum sacrificia pertractamus vereri debemus divinae sanctimoniae leges, sacrificiaque legitima, et propterea in his sparare quod sub numinum. deorumque principatu sacrificamus. et interea cavere summopere nequid vel indignum superis offeramus, vel alienum. Denique summatimid admenemus, ut singula quae in nobis, et circa nos sunt circumspiciamus diligenter et quae in mundo, item deos angelos, daemones gentibus distributos. Et hac unicuique ratione amicum sacrificium similiter offeramus. Hac enim ratione duntaxat digna uno quoque numine sanctimonia religioque servatur.

Votum, sive adoratio, et oratio omne sacrificiorum opus perficit, et imprimis ad totam confert religionem, et sacram, indissolubilemque animabus ad deos conflat communionem. Huius vero tres sunt species, prima congregat, atque contactum notitiamque nobis ad divinitatem praestat. Secunda, communionem ad divinum devincit consentientem, atque dona nobis provocat divinitus quoque demissa, etiam antequam loquamur intelligamusque omne nostrum opus perficientia. Tertia conficit ineffabilem unitatem atque in diis auctoritatem totam collocat animamque nostram in eis prefecte ponit atque confirmat. Iam vero in tribus his terminis, quibus divina omnia mensurantur amicitiam nobis ad deos harmoniae conflat, sacramque a diis utilitatem triplicem nobis affert. Una quidem ad illustrationem pertinet, alia ad communem operum executionem, alia ad perfectam ex igne divino plenitudinem. Item adoratio eiusque virtus aliquando sacrifica ipsa praecedit. aliquando mediis inseritur sacrificiis, aliquando finem complet sacrificandi. Opus vero in sacris nullum absque adorationis supplicationibus efficitur unquam. Adoratio denique diutissime frequenta nostrum nutrit et perficit intellectum.

Animam ad suscipienda divina admodum efficit ampliorem

DE MYSTERIIS

divina hominibus patefacit.

Ad splendores divini luminis capiendos assuefacit(?). Paulatim perficit, quae nobis insunt ad numina contingenda. Quousque ad summum nos usque perducat. Atqui et mores nostrae cogitationis humanos retrahit paulatim, moresque divinos infert, persuasionem quoque et communionem, et amicitiam procreat procul ab intermissione perpetuam. Divinum rursus amorem auget, quod ve in anima divinum est, accendit, et elevat, expurgat quicquid animo est contrarium et adversum. Atque ab ipso spiritu aethereo splendidoque , qui est animae circunfusus excutit, quantuncunque vergit ad genituram. spem quin etiam praestat bonam, et fidem perficit circa lumen. Denique (ut summatim dicam) homnines frequenter orantes, adorationis virtus familiares deorum collocutores effficit atque discipulos.

Cum adoratio talis sit, talemque connexionem cum sacrificiis habeat patet sacrifisciorum finem opificii contactus esse participem. Quandoquidem per opera diis accomodatur. Itaque et onum ipsius tantum est, quantum a causis, opificiis mittitur ad genus humanum. atque inde rursus apparet virtus adorationis reductiva(?), perfectiva(?), impletiva(?), et qua ratione sit efficax et unionis effectrix, atque a diis commune vinculum habeat. Et quomodo adoratio, sacrificiumque mutuo se confirment, potentiamque invicem conferant admirabilies religionis effectus. hinc rursus apparet sacerdotiam disciplinam operationemque habere in partibus suis conspirationem non minorem quam in membris habeat. animal neque posse partem eius aliquam sbsque cunctis suum opus absolvere.

[LIBER 6]

De sacrificiis animalium

POrphyrius ambigit quare oporteat lege sacrorum, eum qui divina sit inspecturus exanime corpus eo tempore non attingere. Veruntamen(?) per corpora animalium mortuorum saepius divinorum invocationes, consecutionesque peragantur. Iamblichus ita solvit. vates iubent divinorum spectatorem exanime corpus quod sacratum non fuerit non attingere. Permittunt vero quod consecratur attingere. Praeterea vetant humana corpora quae iam deseruit anima. ne intuitu quidem tangere. Vitae nanque divinae vestigium quoddam vel simulacrum vel demonstratio in corpore per mortem extinguitur. Caeterorum vero animalium corpora mortua tangere religio nulla vetat.

Quoniam nec in vita diviniore communicaverunt. Praeterea quatenus ad immateriales deos consurgimus expedit tale corpus non attingisse.

Quatenus vero ad materiales studemus accedere. tangere frequenter expediet. Nam per animalia deos eiusmodi advocare solemus. Qui videlicet talibus praesideant animalibus praesertim qui proxime et quasi cognata quadam conditione gubernent. Item hominibus quidem in materia comprehensis corpora vita privata, maculam quandam inferunt videlicet non vivens viventi et sordidum puro et privatum habenti habitum. Et mortuum habenti potentiam moriendi propter communem quandam inter haec habitudinem, sed daemoni in corporeo penitus atque impassabili, talia corpora nihil obsunt. Nam caduca maxime supereminet.

De vaticiniis per animalia

QUando vaticinium agitur per corpora sacororum animalium ut a stutum, non est putandum deos ad haec accedere, videlicet universales provisores ad curam divisam particularem, materialem, proportionalem, circa animalia singula. Sed daemones et hos quidem valde divisos et singulos singulis speciebus animalium distributos proximam curam animalium praefecturamque sortitos. hi nanque principatum nacti sunt. haud prorsus sufficientem expertemque materiae. Ideoque congrue instrumenta eiusmodi attingere solent. Ad hoc igitur ut eiusmodi per animali vaticinium a daemonibus consequamur parare his, oportet sedem talem, per quam possint inter homines obversari, nobisque uti. Sedem vero hanc esse oportet in corpoream,, ut incorporei daemones per hanc nobis adsint. Erit igitur haec anima talium animalium a corpore absoluta. Quatenus enim quodammodo et ipsa saeparata est a corpore, convenit cum daemonibus convenit et nobiscum propter quandam vitae cognationem. Igitur tanquam media praesidi eius daemoni subministrat ad praesagium homini suggerendum et ad mandata daemonis declaranda et cum daemone nos conciliat. Anima vero haec eiusmodi vaticiniis utens, non solum vaticinium audit accipitve. Sed etiam non parum ex seipsa confert ad executionem eius ad opera pertinentem. Haec enim commovetur et cooperatur, et simul praevidet per quandam conpatientem necessitatem. Sed eiusmodi vaticinium a divino veroque longissime distat. atque de rebus exiguis brevibusque habetur. Quae in natura divisa positae sunt, et quotcunque circa generationem iam simul feruntur, atque motiones ex se ipsis exibent potentibus eas accipere et passiones multifariam inferunt, his quae naturaliter ad compatiendum sunt exposita, per compassionem igitur praesagium eiusmodi provenit. Non potest autem per passionem praecognitio perfecta contingere. Quod enim immundae immutabile purum est. id praecipue futurum assequi consuevit. Quod vero cum materiali passibilique et tenebroso commercium habet obruitur ignorantia. hanc ergo artificiosam praesagi machinam, neque legitimi vaticinii nomine dignam esse censemus, neque serio pertractandam, neque utenti quasi sit veridicus esse credendum.

Quomodo obsecratores daemonibus minabantur

NArrat Porphyrius sacerdotes consuevisse violentis quibusdam minis adversum superosuti, veluti nisi vos ita feceritis vel contra si feceritis aliquid coelos confringam vel occulta isidis patefaciam, vel archanum in abysso reconditum divulgabo. aut sistam barim. i. navem quandam apud aegyptios sacram, aut membra osiridis typhoni dispergam caeteraque similia. Iamblichus subdit ex secratores non consuevisse dirigere minitationes eiusmodi, ut Porphyrius opinatur ad solem et lunam caeterave coelestia. sed esse in mundo genus aliquod potestatum valde divisum, et indiscretum, inconsideratumque. quod accipit quidam ab alio rationem exauditque. Sed propria intelligentia nequaquam. Neque verum a falso neque possibile discernit ab impossibili. Hoc itaque genus minitationibus lacessitum, protinus irritatum, et stupet, utpote quod et ipsum naturaliter dictis vehementioribus agitatur, et alia ducit trahitque per stupidam quandam et instabilem fantasiam. Praeterea sacerdos saepenumero humana virtute sed divina sacramentorum ineffabilium potestate mundanis numinibus imperat atque minitatur. ipse tunc in superiorum deorum ordine constitutus, et ideo grandioribus propria natura mandatis utitur atque minis, neque tamen tanquam facturus quae tunc asseverat, sed declarans quantam nactus fuerit potestatem perper ipsam ad deos unionem comparatam videlicet ex notitia possessioneque inffabilium symbolorum, sive signaculorum quae dicimus sacramenta. Item daemones per provincias partesque divisi et partes mundi costodientes. singuli commendatarum sibi partium tantam habent curam, ut nec verbum quidem illius ordini dispersationique contrarium valeat tolerare perpetuam, videlicet immutabilemque mundanorum perseverantiam obnixe custodientes. Ordinem vero eiusmodi suum ideo immutabilem susceperunt, quoniam ordo deorum immobilis permanet in eisdem In quo igitur esse habent daemones vel aetherei vel circa terram distributi, hoc ipsum, nec minitationibus invadi unquam audire possunt. proinde daemones ineffabilium archanorumque mysteriorum custodiam studiose procurant. Tanta videlicet observantia, propterea quod intelligunt ordinem dispensationemque universi praecipue in eiusmodi mysteriis contineri. Quatenus videlicet allegorice per haec verba numina designantur, ordinesque mundani. hanc enim ob causam mundi partes in ordine permanent, quod beneficio potestas osiridis sincero permanet, et intacta neque contrario tumultu, et errore miscetur. Permanet insuper ipsa omnium vita pura semper et incorrupta quatenus vivificae, formosaeque rationes quae in iside reconditae sunt, consistunt ibidem, dum inde mundus agitur, nec ipsae in corpus hoc descendunt oculis manifestum. atqui et omnia permanent immobilia et simul sempiterna generationis videlicet successione, quoniam nullum solis cursum unquam sistere potest. perseverant insuper integra, quoniam quae in abysso, id est profundo sunt abscondita, nunquam aperiuntur, in quibus ergo salutem habent omnia simul et universum, videlicet in eo quod et quae naturaliter sunt occulta, ut sunt occulta serventur, et maneant et secretissima deorum essentia, nunquam sortem contrariam subeat, nec appositis misceatur, hoc inquam circumterranei daemones, nec ad vocem usque auditumque substinent aliter affici verbisque prophanari. atque propterea adversus daemones eiusmodi verborum usus habet aliquam potestatem. De his autem nullus alicubi minitatur. Nec ad illos sunt obsecrationes eiusmodi constitutae. quapropter caldaei sacerdotes apud quos diiudicatus decretusque est, purus ipse ad solos deos sermo, nunquam minis utuntur. Aegyptii vero qui cum divinis sacramentis daemonicos sermones admiscent, ad minas eiusmodi aliquando se convertunt.

Expositio symbolorum aegyptiae theologiae

IMitantes aegyptii ipsam universi naturam. fabricamque deorum, ipsi quoque mysticarum reconditarumque notionum imagines quasdam in symbolis conficiendis ostendunt. quemadmodum et natura rationes occultas in apparentibus formis quasi symbolis exprimit, et dii veritatem idearum per manifestas imagines explicant.

Cum ergo perspiciant superiora omnia inferiorum similitudinem delectari, atque insuper optent a superioribus bonitate repleri, quatenus pro viribus imitentur, merito et ipsi convenientem superis modum agendi pro viribus offerunt, quando occulta mysteria symbolis inserunt manifestis, in quibus interpretandis dimitte voces, accipe sensus. Quando igitur lutum in sacris nominant, ut inducunt, hoc intellige mundi corpus, atque materiam genitalemque virtutem huic insertam et quasi pariter agitatam, atque fluentem, aut etiam causam principalem, et quasi loco fundamenti praepositam, elementorum elementaliumque virtutum. Cum hoc igitur tale sit deus ipse totiusque naturae virium omnium quae insitae sunt elementis, causa utpote qui haec superemineat omnia immaterialis ipsae indivisus immobilis, et ingenitus totusque ex seipso et in seipso totus. haec omnia perspicuus antecedit, et ducit in se cunctacomplectens, atque ex eo quod complectitur omnia ac de suo mundanis tribuit omnibus ex ipsis eluxit. Quoniam vero supereminet omnia effulget, ut segregatus a mundanis omnibus secum ipse solus per sublime procedens. Confirmat et hoc, quod subinde sequitur symbolum, ubi deus inducitur sedens super loton aquaticum, scilicet arborem ubi significatur deum principatu suo mundanum superexcedwere lutum nec attingere gubernando, sed principatum gerere intellectualem penitus et empireum. Omnia enim in loco rotunda sunt tum poma, tum folia, ex quo significatur circularis actio mentis per eadem videlicet, et eodem pacto se habens. Deus igitur ipse super hanc insuper actionem in seipso consistit, superans eiusmodi principatum sanctus et venerandus, et in seipso penitus conquiescens, quod quidem ex actu sedendi significatur proinde ubi deum introducit navis gubernatorem principatum significant mundi gubernatorem. sicut enim gubernator a navi et gubernaculo segregatus uno quodam facilique momento movet undique et regit, dirigitque navem ita deus ipse mundum desuper videlicet a primis naturae principiis praecipuas motionum causas exhibens. Quoniam vero partes coeli omnes animaliaque coelestia, et totus universi motus ipsumque tempus secundum quod mundus ipse movetur, cuncta denique quae continentur in totis, vires a sole descendentes accipiunt, alias quidem commistas in ipsis, alias autem commistionem exuperantes, ideo has quoque symbolicus significandi modus adducit, verbis quidem solem designans secundum animalia coelestia figurari, formasque vicissim commutare per oras. Interea vero demonstrans immutabilem eius simulque totam per totum mundum traditionem. sed quoniam quae suspiciunt. alia quidem alibi circa impartibilem feruntur dei traditionem atque ipsa pro diversitate naturarum motionumque suarum. multiformes accipiunt a sole potentias propterea symbolica traditio vult per donorum multitudinem unum ingredi deum, atque per potentias multiformes unam dei adesse potentiam. Quapropter inquid ipsum unum eundemque consistere vices vero formarum, transfigurationesque insuscipientibus asserit resultate qua propter illum secundum animalia et ad oras commutari ait, quasi circa deum mutationes eiusmodi varientur secundum diversa subsceptacula dei eiusmodi votis utuntur aegyptii non solum in ipsis deorum propriis visionibus. sed in precibus etiam levioribus, quae eiusmodi sensum habent, atque per talem symbolicam mysticamque culturam ad deos supplicandos accedunt.

De nominibus divinis

POrphyrius quaerit cur sacerdotes utantur nominibus, quibusdam nihil significantibus. Iamblichus respondet omnia eiusmodi nomina significare aliquid apud deos quamvis in quibusdam significato nobis sint ignota, esse tamen nota quaedam, quorum interpretationem divinitus accepimus. omnino vero modum in eis significandi ineffabilem esse. Neque secundum imaginationes humanas sed secundum intellectum, qui in nobis est divinus, vel potius simpliciore praestantioreque modo secundum intellectum diis unitum. Auferendum igitur a divinis nominibus omnes excogitationes et rationales discursus atque assimulationes naturales vocis ipsius congenitas, ad res positas in natura, et quemadmodum caracter symbolicus divinae similitudinis in se intellectualis est, atque divinus ita hunc ipsum in omnibus supponere accipereque debemus. quod autem hic nobis sit, hoc ipsum in eo est maxime venerandum. praestantius enim est, quam ut in nostram notitiam dividatur· iam vero in quibus divinorum nominibus resolutionem suam divinitus acceperimus in his totam habemus essentiae potentiaeque et ordinis divini notitiam ipso nomine comprehensam, atque etiam mysticam et ineffabilem simulque totam deorum imaginem in anima custodiamus, animamque per haec ad deos attolimus elevatamque illis pro viribus copulamus.

Proinde quaeritur cur nam inter nomina divinorum barbara caeteris anteponimus, quia videlicet sacrarum gentium velut aegyptiorum assiriorumque totum dii sermonem approbaverunt tanquam sacris maxime congruentem, propterea et communes dictiones modosque loquendi arbitramur cognatae ad deos dictioni, orationique adhibendum praesertim quia antiquior primusque extitit. modus iste loquendi. atque et quoniam prima nomina divinitus acceperunt dum ea cum propria lingua miscerent tanquam cum familiari, consentaneaque illis voce contemperantes ita nobis servanda perpetuo tradiderunt. Nosque ita ipsam traditionis regulam rite deinceps conservare debemus. Siquid enim aliud diis convenit sempiternum ipsum et immutabile diis est prae caeteris cognatissimum. Inter haec Porphyrius ait illum qui vocem audit nominum divinorum ad significare respicere, ideoque sufficere notionem ipsam eandem ubique manentem, qualiscunque sit dictio. Respondet Iamblichus hunc in modum, non est autem id tale, quale tu putas, si enim nomina ex hominum pacto conventoque posita essent, nihil interesset alia pro aliis commutare. Sin autem naturae rerum accomodata fuerunt, quae huic maxime congruunt haec et diis maxime sunt amica. ex his perspicue patet sacrarum gentium vocem rationaliter caeteris esse praepositam. Neque enim prorsus eandem mentem servant nomina in aliam linguam interpretata. sed sunt gentibus singulis propria quaedam, quae gentibus aliis per vocem significari non possint. accedit ad haec, quod si significationum proprietates per aliam inquam interpretari possimus, non tamen eandem conservant permutata potentiam. habent insuper nomina barbara, multam emphasim, id est insinuationis demonstrationisque efficaciam. habent et concisam brevitatem. Minimum vero ambiguitatis et varietatis multitudinisque verborum propter haec omnia superis maxime congruunt. Depone igitur suspitiones a veritate cadentes quibus suspicaris aegyptiam ibi conferre linguam duntaxat ubi aegyptius est, vel usus aegyptia lingua qui tunc invocatus. Potius autem existimato, quoniam primi omnium aegyptii praesentiam, participationemque deorum sortiti sunt, ideo deos invocantem potissimum approbare, quando aegyptio ritu vocantur, neque vero dicendum est barbara haec obscura, divinorum nomina esse quaedam praestigiatorum fascinatorumque machinamenta, quo enim pacto quae maxime coniuncta sunt diis, nos quoque coniungunt, et quasi aequales cum superis vires habent, phantastica figmenta erunt, sine quibus nullum in sacris opus efficitur. Sed neque praetegmina involucraque eiusmodi per nostras passiones effinciuntur, es fama divino tributas. Non enim exordientes ab his quae ipsi patimur, immo vero ab ipsis deorum propriis competentes illis secundum naturam attribuimus dictiones. Neque contrarias de divino agimus notiones. Contra videlicet quam ipsum re vera se habeat. sed prout natura se habet, et quemadmodum veritatem de ipso consecuti sunt primi. qui leges nobis de religionis sanctimonia tradiderunt, sic perseveramus in eis, siquid enim aliud in sacris legibus atque ritibus deo placet, firmitas ipsa maxime placet et praecipue congruit. Oportet igitur ritus adorationis antiquos tanquam sacros conservare semper intactos, neque demere quicquam neque aliunde quid addere, ferme nanque et hoc causa nuper extitit, ut omnia et nomina et vota debilitata iam sint propterea quod propter ipsam praevaricationem et innovandi cupiditatem permutata sunt semper, et permutari non desinunt.

Graeci nanque natura rerum novarum studiosi sunt, ac praecipites usque quaque feruntur, instar navis saburra carentis nullam habentes stabilitatem, neque conservant quod ab aliis acceperunt. Sed et hoc cito dimittunt, et omnia propter instabilitatem novaeque inventionis(?) elocutionem transformare solent. barbari vero sicut moribus graves firmique sunt, sic et in eisdem sermonibus firmiter perseverant, ob quam sane stabilitatem, et ipsi diis sunt amici et orationes offerunt illis acceptas, quas nulli ulla unquam ratione fas est permutare.

[LIBER 8]

Opinio aegyptiorum de deo atque diis

QUaerit subinde Porphyrius quidnam primam aegyptii causam esse velint. Utrum intellectum an super intellectum. Item utrum unum aliquid solum an una cum alio quodam, sive aliis. Rursus utrum incorporeum sit, aut forsitan corporale. Praeterea num sit idem cum opifice mundi an opifice sit superious et nunquid ex uno an ex pluribus cuncta profluxerint. omnemque nunquid velint primum fundamentum esse materiam prorsus informem, an corpora qualia. ipsamque materiam nunquid ingenerabilem. aut genitam ad haec Iamblichus ita respondit. Ego vero causam in primis tibi dicam ob quam sacri et antiqui aegyptiorum scriptores de his varia senserint. Et insuper huius seculi sapientes non eadem de his rarione loquantur. Cum enim multae in universo sint esentiae, ac multifariam inter se differant, merito earum et multa earum tradita sunt principia habentia ordines differenties, et ab aliis sacerdotibus aia. principia quidem tota universaliave ut narrat Seleucus. Mercurius ipse tradit viginti milius voluminibus, vel sicut Meneteus recenset,tradidit voluminibus triginta milibus. itemque sex milibus et quingentis atque vigintiquinque(?), et in eis perfectae omnia demonstravit. Propria vero particulatium essentiarum principia alii antiquorum, alia passim introduxerint. Oportet igitur de his omnibus veritatem breviter declarere atque primum quod primo quaesisti.

Primus deus ante ens, et solus, pater est primi dei, quem gignit manens in unitate sua solitaria atque id est super intelligibile. estque exemplar ipsius, quod dicitur sui pater, sui filius, uni pater et deus vere bonus. Illeenim maior et rimus, et fons omnium, et radix eorum quae prima intelliguntur, et intelligunt scilicet idearum. Ab hoc utique uno deus per se sufficiens seipsum explicavit. Ideoque dicitur per se sufficiens sui pater, per se princeps. Est enim hic principium, deus deorum. unitas ex uno super essentiam, essentiae principium. Ab eo enim essentia. propterea pater essentiae nominatur. Ipse enim est superenter ens intelligibilium principium. haec sunt principia omnium antiquissima. Quae mercurius praeponit diis aethereis empireis coelestibus? Componens de empireis libros centum, totidemque de aethereis mille de coelestibus.

Secundum vero alium ordinem praeponit deum emeph diis coelestibus tanquam ducem, quem ait intellectum esse se ipsum intelligentem atque in se intelligentias convertentem. huc unum impartibile anteponit, quod appellat primum exemplar aut expressionem aut effigiem. quod icthon appellat. In quo est primum intelligens et intelligibile primum, quod solo silentio colitur, praeter hos autem rerum apparentium opificio alii duces praesunt. Nam opifex intellectus qui et veritatis est dominus, atque sapientia, quatenus in generationem progrediens occultam latentium rationum potentiam traducit in lucemamun aegyptiaca lingua vocatur‹.› Quatenus autem sine mendacio peragito omnia et artificiose simul cum veritate phtha nuncupatur graece vero hunc vulcanum nominant artificiosum duntaxat considerantes.

Quantum vero effector est bonorum appellatur osiris aliasque denominationes habent propter potentias, actionesque differentes.

Est et principatus alius apud illos super elementa tota in generatione posita, virtutesque eorum quarum quatuor quidem masculinae quatuor foemininae. Quem prinipaturm soli tribuunt. Item alius principatus super naturam omnem, quae in generatione versatur lunae tributis.

Marsilius. Potes in his ordinem consentientem proculo ita disponere. Primum est ipsum unum super ens super intelligibile totum. Secundum unum ens, sive unitas entis in quo unitas sua suo enti praeponitur. potest et intellectus intelligibilis appellari et sui pater. Tertium est intellectus intelligibilis intellectualisque simul et unitus intellectus et expresssio, prima icthon. Quartum intellectus intellectualis iam explicatus coelestium dux deorum emeph. Quintum intellectus opifex proximus dux opificum mundanorum, qui sunt dii caelestes empireique et aetherei hic forsan intellectus est animae mundi qui nominatur Amun phtha Vulcanus osiris.

Iamblichus dividentes vero coelum in partes duas, vel quatuor, vel duodecim, vel sex atuqe triginta, vel harum duplas, vel aliter quomodocuncque principatus his quoque perficiunt aut pauciores aut plures. Rursus ducem unum his anteponunt atque ita aegyptiorum tractatus de principiis desuper ad postrema progrediens ab uno descendit in multitudinem. ab uno videlicet gubernatam a deo ubique indefinita natura sub quodam termino definito sit imperiose comprehensa. Praecipue vero ab excelsa omnium causa unitate.

Materiam vero produxit deus materialitate. videlicet ab essentialitate sub derivata quam opifex vitalem assumens, simplices im patibilesque sphaeras effecit. Ipsius vero postremum accepit ad generabilia et corruptibilia corpora facienda.

His ita discretis facile solvuntur dubia, quae in libris aegyptiis, quos legisti concepisse dicis. Qui enim sub mercurii titulo circunferuntur, opiniones mercurialies continent, et si saepe philosophorum gracorum stilo loquuntur. Sunt enim ex lingua aegyptia in graecam translati a viris philosophiae non imperitis.

Optarem vero unt quincunque mundanarum rerum causas primas attingunt, ultima quoque principia declarent.

Item quicunque planetas zodiacum(?) decanos horoscopos, stellas potentes duces tractant, ut particulares principiorum distributiones traderent.

Proinde dogmata qua in salaminiacis sunt brevissimam partem mercurialium ordinationum continent. item quae de stellarum apparitionibus vel latebris aut lunae augmento vel decremento tractantur, in postremis penes aegyptios assignationem causarum, habent.

Profecto aegyptii on omnia esse naturalia putant, sed vitam et intellectualem, et animalem a natura discernunt. Non in mundo solum. sed etiam in hominibus. atque cum intellectum et rationem secundum seipsos existentes praefecerint. Sic quaecunque fiunt fieri arbitrantur, atque eorum quae in generatione versantur, primum praecipuum ve patrem esse opificem asserunt. Cognoscunt quoque vitalem potentiam, et quae in coelo est, et quae super coelum extant.

Item purum intellectum collocant super mundum, et unum impartibilem in toto mundo, et alterum per omnes circulos distributum.

Iam vero haec non oratione rationeque nuda speculari solent, sed admonent insuper atque docent, ad excelsiora communioraque, et superiora fato naturam nostram progredi ad ipsum deum opificemque mundi. Quatenus neque materiam ferat secum, neque aliud quicquam praeter oportuni temporis observantiam, idque sacrorum opera nos consequi docent, atque simul efficiunt. tradidit hanc quoque viam nobis ipse mercurius. Sed interpretatus est eam prophetabitis Ammoni Regi inventa in adytis templi in urbe Sayn, aegypti litteris que sacris insculptam praebuit(?) quoque nobis. Dei nomen discurrens per universum. sunt et alii multi ordines de eisdem. Quapropter non recte mihi videris aegyptiorum omnia ad naturales duntaxat reducere causas. Sunt enim apud illos plura atque essentiis pluribus. sunt et potestates supermundanae quas et religiosa principia sa[n]ctimonia coluerunt.

De libero arbitrio et quomodo solvamur a fato

POst haec ait Porphyrius plures aegyptiorum ipsum quoque arbitrium nostrum motui stellarum supposuisse. Respondet Iamblichus ex mercurialibus sententiis hunc in modum duas homo animas habet ut mercuri[l]ales litterae docent. una quidem est ab intelligibili primo, atque ipsius opificis potentiae particeps. Altera vero ex circuitu coelestium nobis indita. In qua, et anima speculatrix divinorum irrepit. Anima igitur a mundis in nos descendens mundorum quoque circuitus sequitur. Quae vero ab intelligibili veniens intelligibiliter adest geneficum circuitum supereminet. atque per eam et a fato solvimur et ad intelligibiles deos ascendimus. Et religionem habemus ad aeterna tendentem. non igitur putandumn est de quo tu dubitabas omnia insolubilibus necessitatis vinculis, quod fatum nominant, coligari. habet enim anima principium in se proprium, quo ad intelligibile sese conferagt, et descedat quidem ab his quae gignuntur. ad ipsum vero ens accedat, atque divinum‹.› Neque rursus diis applicuimus fatum, quos tanquam solventes a fato in templis sacrisque et statuis veneramur. Ipsi quidem dii fatum solvunt. Naturae vero ab eis ultimae descendentes, atque generationi corporique mundi iam implicitae fatum peragunt.· Merito igitur omnem diis sanctimoniam adhibemus, ut ipsi quidem soli per intellectualem(?) persuasionem dominantes necessitati mala nobis a fato imminentia solvant. Non enim totum in natura fati ligatum est. sed est, et aliud principium animae, et natura et generatione praestantius. per quod et diis possumus copulari, et mundanum ordinem superare. atuqe simpiternam vitam super coelestiumque deorum actionem participare. per hoc igitur nos ipsos a fato eximere possumus. Quando enim praestantiora eorum quae nobis insunt agunt et ad praestantiora sui ipsius anima revocatur. tunc ab illis, quae eam in generatione divinciunt(?) penitus segregatur a deterioribusque descendit. Atque alteram pro altera vitam commutat. seque ipsam in alium, interserit ordinem dum priorem omnino deserit ordinem. Quid ergo Nunquid possibile est per deos circuncurentes a fato se ipsum solvere. Atque eosdem interim existimare duces auctoresque fatorum vinculisque insolubilibus vitas penitus alligantes. forte vero nihil prohibet ita fieri. Cum enim dii essentias potentiasque multas in se complectantur, quid nam prohibet illis inesse, et alias nobis inaestimabiles differentias, atque contrarietates. Iam vero, et hoc licet dicere, in unoquoque deorum etiam apparentium inesse intelligibilia, quaedam essentiae principia, per quae animabus a generatione mundorum fuga contingat, atque libertas. Siquis autem duos deorum ordines non admittat ad solutionis officium scilicet mundanos simul, atque super mundanos, saltem per supermundanos fiet quandoque solutio.

Verum haec in tractatu deorum diligentius declarantur. Qui nam dii potissimum sint ad supera reductores et quo revocent quibus ve potentiis, et qua ratione fatum solvant, et per quos precipue redditus sacrorum operatione peractos. et quis ordo mundanae naturae et quo pacto intellectualis actio consumata huic ordine dominetur. quamobrem quod tu ex homeri versibus adduxisti scilicet deos esse flexibiles dictu nephas esse censemus. legibus nanque sinceris intellectualibusque iamdiu definita sunt sancta religionis opera atque ordine potentiaque maiore deteriora solvuntur. et quatenus nos in sortem traducimur meliorem, eatenus a deterioribus fit discessus, nec propterea contingit aliquid praeter regulam ab initio constitutam adeo ut dii flectantur propter sacrificium cultumque posterius actum sed a primo descensu deus animas ea conditione demisit, ut ad eum iterum revertantur. Neque inter se repugnant adscensus animarum, atque descensus. sicut enim in universo intellectuali, una cum essentia generatio. immo et hoc totum recte connectitur, sic et in animarum dispositione, una cum earum circa generationem cura solutio quoque a generatione consentit.

[LIBER 9]

De suo cuique daemone

QUaerebat post haec multa Porphyrius de suo cuique daemone. respondet ad haec Iamblichus ita. Duplex est tractatus de daemone unicuique proprio. Alter quidem sacer, sive deificus. Alter artificiosus. Ille daemone a superis causis invocat. hic a circuitibus, qui in generatione versantur. Ille quidem exporatione uniuscuiusque(?) geniturae non utitur· hic talia diligenter explorat. Ille universalis super naturam, hic particularius secundum naturam daemonem colit, et curat. Cum igitur haec ita se habeant, absurde tu mihi videris(?) culturam perfectiorem ad humanam admodum transtulisse, et in hac duntaxat quaestiones tuas exercuisse. Propterea ubi naturali tantum via quaeris colis ve daemonem videris, et eiusmodi viae exivam(?) quandam particulam accepisse. Consueverunt enim qui circa naturam artificiose perquirunt, et operantur, ordinate vocare daemonem a decanis id est facientibus. Atque ab influxuum dispensatoribus imaginibus coeli, stelisque soleque, et luna. Item a polis totisque elementis atque mundo. Tu vero non recte brevissimam horum partem seligens scilicet ipsum genitalis figurae dominum, de hoc duntaxat quaestiones inducis, et hac in parte hoc uno supposito perscrutaris, quo nam pacto dominus ipse figurae daemonem tribuat. Atque secundum quam, et qualem vitam vel potentiam, vel influxuum ab illo nobis influat. ubi prorsus in genituraae exploreaitone moraris

DE MYSTERIIS

praescrutans utrum subsistat daemon nec ne et utrum figurae dominus inveniri possit aut forte non possit. Asseris denique hunc fore beatum qui inventa generationis suae figura fatalia sic effugerit. Ita videlicet suum daemonem conspicatus. mihi vero videntur haec inter se dissentire et a veritate deficere. Si enim ab ipsa generationis figura daemon nobis est attributus atque inde congnovimus(?) eum, quo nam pacto fatalia fugiemus per notitiam daemonis fato nobis addicti. atqui et si necessaria a nobis per daemonem expellimus, vel affirmas, quando ulterius sunt haec una cum daemone nobis destinata per fatum.

De iudiciis alstrologorum et daemone

Porphyrius dicit siquis cognosceret figuram nativitatis dominumque figurae, inveniret daemonem suum, et per, ipsum solveretur a fato nativitatis sed subdit impossibile esse scire illam, et hunc invenire, et regulas astronomiae, et astrologiae esse incomprehensibiles, et in certas teste est cheremone. Iamblichus dicit daemonem neque cognosci, neque dari ab illa figura et daemonio eius. Alioquin non selueret(?) nos a fato nativitatis, sed dari ab antiquiori principio et altiori scilicet a diis superioribus et cum primum anima inclinatur ad sensibilia ante conceptionem et solui nos a fato non tam per daemonem, quam per cultum superioris numinis. Non solum vero illa porphyrii dicta a se ipsis. sed etiam a veritate dissentiunt. Non enim ab ipsa propria generationis figura omnino unicuique tributus est daemon. sed est et antiquius hoc initium. Item si hinc duntaxat daemon agnosceretur, non foret propterea foelix, qui geneficum cognosceret daemonem. Et quis nam hunc ducem accipiat ad effugenda fatalia. Si ad haec explenda est ipse tributus, omnino vero praecipuas praetermittis de essentia et de ordine daemonis quaestiones. ultimas vero tangis unde descendat.

Inquis praeterea innumerabiles circunferri astrologiae regulas, dubitationesque de genesi. Unde appareat scientiam de his haberi non posse. Ego vero censeo primum quidem haberi posse per divinum vaticinium veritatem certissimam circa stellas. Nec nos omnino regularum dinumeratione, nec artificiosis praedicationibus indigere, et insuper addo te non penitus impossibilem inde notitiam demonstrare quantum ad maghematicam scientiam pertinet, quod diversae inter illos feruntur opiniones quod ve cheremon, et qui vis alius contradicit. Sic enim et in omni scientia simul et arte propter dissidentes opiniones dicere nullam esse scientiam cogeremur. sed profecto ubique non solum falsa inter se dissident. sed et a veris falsa dissentiunt, ut ubique praeter falsa veritas inveniri possit.

Porphyrius dicit regulas etiam astronomiae comprehendi non posse, ne dum astrologiae, et multas esse illis dissensiones, et a multis impugnari. Respondet Iamblichus divinum vaticinium potest docere naturam, et effectum astrorum sine arte. Astronomia et aliae artes quondam diis datae longo tempore humanis opinionibus confunduntur exiguumque divinitatis, et veritatis denique retinent. in asstronomia est aliquid veri, quamvis exiguum quod patet per effectus stellarum inter se ex mensura provenientes in coelo, sicut praedictum est de eclipsi solis et lunae et aspectibus planetarum. Regulae mensurarum, magnitudinem, distantiarum, progressionum, cometarum, atque similium diu apud caldaeos, et apud nos observatae restantur astronomiae scientiam esse veram.

Porphyrius dicit dominum figurae, vel dominos si plures sint deprehendi non posse est iudicio astronomorum et astrologorum, sed inde proprium daemonem esse quaerendum‹.› Iamblichus dicit astrologos dare regulas, alios scilicet quinque alios pauciores alios plures ad inveniendos, vel discernendos dominos figurarum. Non dicit inquam haberi regulas, et inveniri atque discerni, sed ita putari, et tradi ab illis contra dicta Porphyrii. Quidnam prohibet figu‹r›ae dominum atque daemonem per astrologiam quidem difficile inveniri. facillime vero per divinum vaticinium atque sacrificia. Neque putandum est daemonem a solo figurae domino tribui. Sunt enim plura hoc eius et antiquiora principia. Neque humanis artibus, sed divinis proprium daemonem possumus invenire. proprius cuique daemon non a particulari quodam coeli elementorumve dispositione distribuitur, sed a tota mundi dispositione, quando descendit anima regnante spsique daemonem, certum accomodante executorem vitae quam elegerit anima, hic eam conciliat corpori, vitam corpori communicatam curat. vitam animae propriam dirigit, cogitationi assidue principia exhibet, nosque agimus talia, qualia hic adducit in mentem, eatenusque nos gubernat, quo ad sacris perfecti dominum pro daemone commutemus. Tunc daemon deo cedens, vel vacat ab opere, vel conducit ad idem. sors alicuius propria tribuitur animae dum descendit ex toto mundi corpore, et vita pro ut tunc se habet ad illam, et illa sors certo daemone ducitur, et impletur. Ergo est impossibile iudicare certos eventus cum omnium causarum concursum comprehendere nequeamus, nisi per inspirationem duinam(?) id assequamur.

Unde proprius daemon veniat, quidve agat et utrum sit unicus

PRoprius daemon non a parte quadam coeli elementorumve tribuitur, immo vero a toto mundo, et a multiformi in eo vita, et a multiformibus corporibus per quae transit anima descendens in

DE MYSTERIIS

generationem, secernitur proprie atque decernitur sors in nobis quaedam propria nostris secundum praefecturam propriam distributa· hic utique daemon erat in exemplari antequam in generationem animae laberentur. Quem cum primum anima ducem accepit, adstat ipse daemon expletor subinde vitarum. hic animam ut dixi descendentem alligat corpori commune eius animal ipse curat. Vitam animae propriam dirigit. et quodcumque ratiocinamur exhibet ratiocinandi principia, agimusque talia, qualia is adducit in mente, gubernatque nos quousque sacris operibus expiati, deum subeamus pro daemone ducem. cui post hac daemon ita cedit, ut vel vacet eo praesente, vel conducat ad idem.

Quaerebas deinde utrum plures adsint unicuique daemones, alii alia gubernantes in homine. Respondemus ad haec daemonem, non alicui parti nostrum praeesse duntaxat sed toti simul adesse totum ducere, quemadmodum a totis, quae in mundo sunt ordinibus, est attributus. Coniectabas plures pro numero nostrarum partium daemones nobis adesse. Praeterea quod etiam in ipso corpore diversi sint daemones alius sanitatem, alius pulchritudinem alii quandam in his habitudinem current. Unusque his aeque praesit in corpore. Sic et putabas alium daemonem corpus, alium animam, alium mentem regere. Praestat vero eiusmodi coniectura ad hoc ipsum uti videlicet quod corpus et anima et intellectus eodem daemone gubernentur. Noli igitur ita dividere, ut alius sit corporis Daemon, alius animae, alius intellectus. absurdum est enim animal quidem esse unum daemonium vero animali praefectum multiforme putare. Nam quae principatum tenent, ubique simpliciora sunt subditis. Est insuper et absurdius, si multi daemones dominantes velut daemonii partes, non conflati in unum sint, sed inter se disiuncti.

Introducis autem et in ipsis contrarietatem. tanquam dominantium daemonum alteri boni sint, alteri vero mali. Cum tamen nusquam mali spiritus sortem habeeant praefecturae, nec pari vel auctoritate, vel numero exadverso bonorum distributi sint.

Post haec suspicaris daemonem proprium esse quandam animae partem videlicet intellectum, eumque hominem esse εὐδαιμόνα id est foelicem: qui sapientem habeat intelectum quod si ita sit, non erit amplius alius ordo praestantior inferioribus dominabitur. Ubi tamen unctae cognatae sunt. nulla vero ut absoluta subditis dominatur.

Inducis post haec daemonis cultum tanquam ad plura factum, partim quidem tanquam ad duos daemones, partim est velut ad tres. nefas vero est causas nobis praesidentes partiri, nec ad unum redigere praefecturam. Quippe cum unitas in omnibus dominetur. Iam vero et qui daemonium secundum corpus corporisque dispensationem dividitis principatum eius in partem eiusdem redigit angustissimam. Quapropter religiosum cultum circa daemonium ita divisum cosiderare non decet. cum opinio ipsa in qua fundatur debilitate vacillet. Unus igitur est secundum unumquenque nostrum daemon proprius gubernator. daemonem vero communem penitus, et eundem cunctorum hominum existimare non decet, videlicet rursum communem quidem in se ipso. propria vero conditione unicuique copulatum. Ipsa enim secundum speciem unamquanque divisio matieriaeque alteritas ipsa rerum secundum se incorporearum commitantem identitatemque non suscipit.

Invocatio daemonis

QUaeris deinde quare communi quadam apud omnes invocatione advocare daemonem soleamus, quoniam videlicet per deum dominum unum daemonum agitur invocatio, qui et a pincipio suum cuique daemonem difinivit(?), et in sacrificiis secundum propriam voluntatem suum cuique monstrat. Semper enim in sacrarum operationum ordine per superiora numina inferiora vocantur. Quare et in daemonibus unus quidam dux eorum, qui circa generationem optinet principatum daemonem suum ad unumquemque demittit. Postquam igitur adesse unicuique suus, tunc et congruum sibi cultum pandit nomenque suum modumque invocationis suae proprium patefacit, Atque hic conveniens est ordo daemonum‹.› Alius enim ordo invocantibus est cognatus. alius ab antiquioribus caussis procedit alius conspirationem in eis conficit ad idem communiter conferentem. Noli igitur divinas invocationes humanis similes arbitrari, et ineffabiles effabilibus comparare, et eas quae omnem terminum omnemque indeterminatum modum superat humanis imperiis mandatisque conferre, sive definita sint haec sive prorsus indefinita. Quae enim apud nos sunt cum toto genere commune nihil habent. Atque cum his quae secundum totum ordinem nos excedunt. Totamque essentiam nostram naturamque exsuperant. Iam hnc vero maxime errores Hominibus ingentes accidunt. Quando ex humana debilitate aliquid de dominationibus daemonicis ratiocinari solent et parvis nihili pendendisque atuqe divisis ingentia et magnipendenda, et perfecto perpendunt.

De foelicitate

SUspicaris ne forte alia quaedam ad beatitudinem praeter divinum cultum, via lateat, et quae nam ista potissimum sit interrogas. Sed profecto si in diis bonorum omnium essentia perfectioque continetur ac prima potestas, primumque bonorum illic est principium, merito soli nos sacerdotes, et qui similiter superis se dediderint, atque legitime unionem ad

DE MYSTERIIS

illos fuerint consecuti bonorum omnium principium atque finem studiose prosequimur. in hoc utique statu et veritatis contemplatio adest, et intellectualis scientiae consumatio. Atque una cum deorum cognitione conversio queque ad nos ipsos nostrique agnitio comitatur. Frustra vero suspicaris, ne forte religiosus ex opinionibus humanis favoribusque dependeat· Quid nam ocii esse potest animo diis deditio ad humanas laudes auscultandas.

Religionem esse veram

SEd neque quod sequitur recte dubitas, ne forte religiosus ipse fallat, ubi ais animam magna saepe ex contingenti confingere‹.› Quodnam in rebus vere existentibus figmentorum initium esse potest. Non ne potentia phantastica in nobis est illa, quae idola fingit, atque transformat? atque quando vita intellectualis perfecte agit, phantasia nulla suboritur, non ne penes deos veritas ipsa secundum essentiam una cum illis existit. Non ne multo magis et illa, quae secundum consonantiam in rebus intelligibilibus est fundata. Frustra igitur talia et abs te, et ab aliis divulgantur. Quin etiam ubi tu, et alii religiosos calumniamini tanquam praestigiatores, atque vanos, et iectabundos longius a veritate desceditis, sicut enim caeteris artibus, sic et in religione sunt, qui eam falso profiteantur. Quae professio longius quam aliud quicquam a religione descedit. Malum enim bono magis quam non bono contrarium est.

De praesagio naturali artificioso atque de divino

SI qua nobis aptitudo naturaliter insit ad futuri praesagium. quemadmodum animalibus terremotuum, procellarumque, et frigorum naturalis inest praecognitio. Non videtur eiusmodi praenotio habere aliquid venerandum. Nam secundum sensus acumen, vel compassionem, vel aliam quandam commotionem virium naturalium, eiusmodi praesagium naturale consequitur, Neque sursum siquis secundum rationis discursum, vel observationem signorum effectus aliquos praecedentium, sicut a contradictione pulsus. Atque rigore medici febrem praevidere solent, videtur eiusmodi praesentia esse admodum honoranda. humana nanque, et suspecta corporeaque conditione progreditur. Solum igitur divinitus adveniens vaticinium, re vera nobis divinam exhibet vitam, dum et praevisionem(?) et divinas intelligentias possidet. Nosque reddit re vera divinos ac bonum legitimum nobis affert. beatissima enim deorum inteligentia bonis omnibus abunde repletur. suspicaberis ne forte prophetae divinitus inspirati praevideant quod futura, neque tamen propterea sint foelices. Nam et praevidere possunt, neque tamen scire futurisuti, sed contradicendum omnem videlicet praenotionem divinitus inspiratam esse bonis et bonitate refertam ordinisque compotem, atque decori. Atque utilitatem nobis afferre, dii namque una cum praesagio, facultatem quoque ad cavenda declinandaque incommoda nobis naturaliter imminentia suggerunt. Et quando virtutem oporteat exercere, ad idque conferat ignoratio futurorum: occulunt ipsi futura, ut animus inde sit melior. Quando vero ad hoc nihil interest. expedit autem animus praesentire ad hoc videlicet ut salvi ad sublimia revertantur, tunc in mediis animarum essentiis vaticinium penitus inserunt.

Via ad foelicitatem

QUaerebas deinde quae sit ad foelicitatem via. Qua ve in re sit ipsa foelicitas. hoc igitur audi contemplabilis ipse in se intellectus homo: erat quondam deorum contemplationi coniunctus· Deinde vero alteram ingressus est animam, circa humanam formae speciem coaptatam, sive contemperatam, Atque propterea in ipso necessitatis, fatique vinculo est alligatus. Considerare itaque decet, qua praecipue ratione ab eiusmodi vinculis solui possit. Est autem solutio nulla, praeter ipsam deorum cognitionem. Idea nanque foelicitatis est ipsum cognoscere bonum. Quemadmodum est, et idea molorum ipsa quidem bonorum oblivio, et fallacia circa malum, notitia quidem illa una cum divino congreditur. oblivio vero haec atque deceptio inseparabilis est a caduco. Item illa intelligibilium essentias per sacras sanctimoniae vias rite metitur. haec autem a principiis cadens, atque repulsa. se ipsam proiicit ad corporalem ideam dimetiendam. Illa rursum est sui parentis agnitio haec vero discessus una cum oblivione ab ipso deo patre supersancto, seque ipso sufficinete, longe remotus. Illa veram conservat vitam revocans hanc ad patrem. haec hominem principem geniturae usque ad id deducit, quod permanet quidem nunquam, perpetuoque in fluxu versatur. haec utique prima sit tibi ad foelicitatem va intellectualem habens unionis divinae penes animas plenitudinem. Sacra vero atque deifica foelicitatis traditio appellatur quidem porta ad ipsum omnium opificem deum, aut locus, aut aula boni. Potestatem vero possidet primam quidem castam et sobriam animae sanctimoniam, valde utiliorem, sobra corporis castitate. Deinde cogitationis accomodationem, ad ipsam participationem, visionemque boni. Simulque ad contrariorum expulsionem. Tertio rursum unionem exhibet ad deos bonorum omnium largitiores. Postquam vero singulatim, atque proprie, tum mundi partibus, tum

DE MYSTERIIS

divinis potestatibus per partes mundi diffusis, animam copulaverit, tun opifici toti copulat animam. praebetque undique cum ipso consensum, atque eam extra omnem materiam ponit cum sola iam sempiterna universi ratione coniunctam. verbi gratia in ipsa opificis potestate per se genita, per se mobili, et omnia subsistente prorsus, et elevante, intellectualique: et omnia pariter exornante. Item ad veritatem intelligibilem revocante, rursumque per se perfecta perficienteque. atque effectrice, caeterisque dei viribus opificis gradatim pro cuiusque proprietate coaptat adeo ut in actionibus earum intelligentiisque, et opificiis facultatibus, expiatus animus atque sacer perfecte firmetur. Atque tum demum in toto opifice deo collocat animam.

Conclusio Religionis foelicitatisque apud aegyptios

ATque hic apud aegyptios religiosae sacraeque elevationis, est finis ipsum vero bonum aliud quidem divinum putant ipsum scilicet prae intellectum deum. Aliud autem humanum unionem videlicet ad ipsum dominum. Quemadmodum bytis propheta ex libris mercurialibus explicavit. Non igitur pars haec apud aegyptios praetermissa est, ut tu suspicaris, sed quemadmodum spectat ad sanctimoniam rite nobis est tradita‹.› Neque rursus de rebus exiguis sacerdotes divinam intelligentiam interpellant, sed de is quae ad purgationem, solutionem, salutem animae pertinent, neque difficilia meditantur, eademque hominibus inutilia. immo res animae omnium utilissimas neque sub dolo et seductore quodam daemone obfuscati sacerdotes allucinantur, qui in omnibus fallacem daemonicamque naturam prorsus excedunt atque ad intelligibilem divinamque conscendunt his itaque per tractatis obsecro deos ut mihi tibique veram intelligentiarum costodiam observantiamque exhibeant, nullo tempore defuturam, atque in sempiternam aethernitatem aethernorum praebeant veritatem. Perfectiorumque circa deos intelligentiarum compotes nos efficiant, in quibus beatissimus bonorum finis nobis est propositus, et amicitiae concordiaeque inter nos mutuae, auctoritas omnis atque firmamentum.

FINIS