Migne Patrologia Latina Tomus 96
Commonitorium (Auctor incertus), J. P. Migne
Commonitorium
(1375B)Fratres sacerdotes Domini cooperatores nostri ordinis estis, et nos quidem, quamvis indigni, locum Aaron tenemus, vos locum Eleazari et Itamari. Nos vice duodecim apostolorum fungimur, vos septuaginta duorum discipulorum. Nos pastores vestri sumus, vos plebis vobis commissae. Nos de vobis rationem reddituri sumus summo pastori Domino nostro Jesu Christo, vos de plebe vobis commissa. Ideoque, charissimi, vestrum videte periculum. Admonemus itaque et obsecramus fraternitatem vestram, ut quae vobis suggerimus, memoriae commendetis, et opere exercere studeatis.
- I.
In primis admonemus ut vita et conversatio vestra irreprehensibilis sit, scilicet ut cella vestra sit juxta ecclesiam, et in domo vestra feminas non (1375C)habeatis.
- II.
Omni nocte ad vigilias surgite; cursum vestrum horis certis decantate.
- III.
Missarum solemnitates celebrationesque religiose peragite; corpus et sanguinem Domini cum timore et reverentia sumite; vasa sacra propriis manibus abluite et extergite.
- IV.
Nullus cantet nisi jejunus; nullus cantet qui non communicet.
- V.
Nullus cantet sine amictu, alba, stola, fanone, casula. Et haec vestimenta nitida sint, et ad nullos alios usus sint.
- VI.
Nullus cum alba, qua in suos usus utitur, praesumat missam celebrare [ Al., cantare, hic et infra ]. (1376B)Nullus in ligneo aut vitreo calice audeat missam celebrare.
- VII.
Nulla femina ad altare accedat, nec calicem Domini tangat.
- VIII.
Corporale mundissimum sit. Altare sit coopertum de mundis linteis. Super altare nihil ponatur nisi capsae et reliquiae et [ Al., aut forte] quatuor Evangelia et pyxis cum corpore Domini ad viaticum infirmis, caetera in nitido loco recondantur.
- IX.
Missale, Plenarium, Lectionarium, Antiphonarium, utrumque librum XL homiliarum unusquisque habeat.
- X.
Locus in secretario vel juxta altare sit praeparatus, ubi aqua effundatur quando sacra vasa abluuntur, ibique vas nitidum cum aqua pendeat, ubi sacerdos (1376C)manus lavet post communionem.
- XI.
Ecclesiae sint bene coopertae et cameratae, atrium ecclesiae undique muratum.
- XII.
Nullus extra ecclesiam per domos, vel in locis non consecratis, missam cantet, nec solus cantet.
- XIII.
Quisque presbyter clericum habeat qui epistolam vel lectionem legat, eique ad missam respondeat et cum quo psalmos cantet.
- XIV.
Infirmos visitate, eosque Deo reconciliate, oleo sancto ungite, et propria manu communicate. Nullus praesumat tradere communionem laico vel feminae ad ferendum infirmo.
- XV.
Nullus sacrum chrisma vendat, nullus pro baptizandis, vel pro corpore Domini, vel pro reconciliatione, vel pro sepultura, vel pro consecrandis (1377A)ecclesiis pretium quaerat, vel ecclesias aliquorum data pecunia subripiat.
- XVI.
Videte ne per negligentiam vestram ullus infans sine baptismo moriatur.
- XVII.
Nullus vestrum sit ebriosus, litigiosus, nullus arma in seditione ferat, nullus canum vel avium jocis inserviat, nullus in tabernis bibat.
- XVIII.
Unusquisque vestrum, quantum sapit, plebi suae de Evangelio, de Epistola, vel aliqua divina Scriptura Dominico die vel festis diebus annuntiet.
- XIX.
Curam pauperum, peregrinorum, orphanorum habeat, eosque ad prandium invitet, ut in his et aliis hujusmodi a vobis alii exemplum capiant.
- XX.
Omni die Dominico ante missam aquam benedictam facite, unde populus et loca fidelium (1377B)aspergantur.
- XXI.
Sacra vasa vel vestimenta sacerdotalia non dentur in vadimonium negotiatori vel alicui saeculari.
- XXII.
Nullus vestrum minus digne poenitentem cujuscunque rei gratia ad reconciliationem adducat, et ei reconciliationis testimonium ferat.
- XXIII.
Nullus vestrum usuras exigat, et conductor sui senioris existat. Res et facultates quas post diem ordinationis vestrae acquiritis, ad ecclesiam cui deservitis pertinere sciatis.
- XXIV.
Nullus sine scientia et consensu nostro ecclesiam acquirat. Nullus per potestatem saecularium ecclesiam obtineat; nullus ecclesiam ad (1377C)quam titulatus est dimittat et ad aliam causa quaestus migret.
- XXV.
Nullus plures teneat ecclesias sine aliorum auxilio presbyterorum, nullatenus una ecclesia inter plures dividatur.
- XXVI.
Nullus alterius parochianum, nisi in itinere, aut si sibi placitum fuerit, ad missam recipiat. Nullus in alterius parochia sine licentia illius cantet.
- XXVII.
Nullus decimam ad alium pertinentem recipiat.
- XXVIII.
Nullus poenitentem invitet carnem manducare vel vinum bibere, nisi pro eo ad praesens eleemosynam dederit.
- XXIX.
Nullus praesumat baptizare, nisi in vigilia (1377D)Paschae et Pentecosten, nisi pro periculo mortis.(1378A)
- XXX.Unusquisque fontes habeat, si non potest habere lapideos, habeat aliud vas ad hoc tantummodo praeparatum.
- XXXI.
Omnibus parochianis vestris symbolum et orationem Dominicam insinuate.
- XXXII.
Jejunium quatuor temporum, rogationes, litaniam majorem eis indicite.
- XXXIII.
Feria IV ante Quadragesimam eos ad confessionem invitate, eisque juxta qualitatem delicti poenitentiam injungite, non ex corde vestro, sed sicut in poenitentiali scriptum est.
- XXXIV.
Tribus vicibus in anno, scilicet in Natale Domini, Pascha, Pentecosten, omnes fideles communicen
- XXXV.
Certis temporibus conjugati ab uxoribus (1378B)abstineant.
- XXXVI.
Eulogias post missas in diebus festis accipiant.
- XXXVII.
Nullus presbyter in itinere sine stola incedat; nullus induatur vestimentis laicalibus; nullus rem aut possessionem aut mancipium ecclesiae vendat, aut commutet, vel quocunque ingenio alienet.
- XXXVIII.
Dominicum diem aliasque festivitates a vespera usque ad vesperam celebret unusquisque.
- XXXIX.
Cantus et choros mulierum in atrio omnino prohibete.
- XL.
Carmina diabolica quae super mortuos nocturnis horis vulgus cantare solet, et cachinnos quos (1378C)exercent, sub contestatione omnipotentis Dei prohibete.
- XLI.
Excommunicatis missam ne cantetis, et plebi vobis commissae ne hoc faciat interdicatis omnino
- XLII.
Nullus presbyter ad nuptias eat.
- XLIII.
Nullus uxorem, nisi publice celebratis nuptiis, accipiat. Raptum nullus faciat. Nullus proximam suam accipiat. Nullus sponsam alterius ducat.
- XLIV.
Unusquisque porcarios et alios servos suos Dominicis diebus vel festivis ad missam venire faciat.
- XLV.
Patrini suos spirituales filios symbolum et orationem Dominicam vel doceant, vel docere faciant.(1379A)
- XLVI.
Chrisma semper sit in sera propter quosdam infideles.
- XLVII.
Quisque presbyter expositionem Symboli vel Dominicae orationis habeat scriptam juxta traditionem orthodoxorum Patrum, et eam pleniter intelligat, et inde praedicando populum sibi commissum assidue ore instruat. Orationes missarum, praefationem canonis, eumdem canonem pleniter intelligat, ut memoriter ac distincte proferre valeat. Epistolae et Evangelii sensum saltem juxta litteram sciat. Psalmorum verba et distinctiones memoriter teneat. Exorcismos et orationes ad catechumenum faciendum, (1380A)ad baptismum consecrandum, et preces super masculum et feminam singulariter et pluraliter distincte proferre sciat, et ordinem baptizandi ad succurrendum infirmis, et ordinem reconciliandi secundum auctoritatem canonum, et ordinem ungendi infirmos, et ordinem in exsequiis defunctorum, exorcismos quoque et preces super salem et aquam, cantum nocturnum et diurnum, compotum si non majorem, saltem minorem, id est, epactas, concurrentes, regularesque terminos, Martyrologium, Poenitentialem unusquisque habeat.