Capitula Monachorum (817)

by Ludovicus Pius

Ludovicus Pius

Capitula Monachorum (817)

817

editio: incognita
fons: []

Capitula Monachorum.

Anno incarnationis domini nostri Iesu Christi 817, imperii vero gloriosissimi principis Hludowici quarto, 6. Idus Iulias, cum in domo Aquisgrani palatii, quæ ad Lateranis dicitur, abbates complures una cum suis resedissent monachis, hæc quæ subsequuntur capitula communi consilio ac pari voluntate inviolabiliter a regularibus conservari decreverunt.

1.

Ut abbates, mox ut ad monasteria sua remeaverint, regulam per singula verba discutientes pleniter legant, et intelligentes, Domino opitulante, efficaciter cum monachis suis implere studeant.

2.

Ut monachi omnes qui possunt, memoriter regulam discant.

3.

Ut officium iuxta quod in regula sancti Benedicti continetur, celebrent.

4.

Ut in coquina, in pistrino, et in cæteris artium officinis, propriis operentur manibus, et vestimenta sua oportuno tempore lavent.

5.

Ut nullo umquam tempore post vigilias, causa dormiendi, nisi contigerit eos ante horam constitutam surgere, ad lectos redeant suos.

6.

Ut in quadragesima, nisi in sabbato sancto, non radantur. Alio autem tempore, semel per quindecim dies radantur, et in octavis paschæ.

7.

Ut balnearum usus in arbitrio prioris consistat.

8.

Ut volatilia intus forisve, nisi pro infirmitate, nullo tempore comedant.

9.

Ut nullus episcoporum monachis volatilia comedere præcipiat.

10.

Ut poma et lactucæ, nisi quando alius sumitur cibus, non comedantur.

11.

Ut certum phlebotomiæ tempus non observent; sed unicuique, secundum quod necessitas expostulat, concedatur, et specialis in cibo et in potu tunc consolatio præbeatur.

12.

Ut si necessitas poposcerit ob operis laborem, post refectionem vespertinam, etiam et in quadragesima pari modo, et quando officium mortuorum celebratur, priusquam lectio completorii legatur, bibant.

13.

Ut cum a quocumque priore suo increpatus quis eorum fuerit, mea culpa primo dicat; dehinc prosternens se illius pedibus cum cappa, si habuerit, veniam petat. Et tunc iubente priore surgat, et unde interrogatus fuerit, rationem humiliter reddat.

14.

Ut nudi pro qualibet culpa coram fratrum obtutibus non flagellentur.

15.

Ut soli, videlicet sine alio fratre, in viam non dirigantur.

16.

Ut sibi compatres commatresve non faciant, neque osculentur feminas.

17.

Ut si necessitas fuerit eos occupari in fruges colligendo, aut in alia opera, constitutum Iegendi et meridie pausandi tempus prætermittatur, et operantes non murmurent.

18.

Ut quarta et sexta feria ieiunantes, ante nonam, aut post nonam, si necessitas fuerit, iuxta prioris arbitrium levia opera exerceant.

19.

Ut in quadragesima libris de bibliotheca secundum prioris dispositionem acceptis, alios, nisi prior decreverit expedire, non accipiant.

20.

Ut eis vestimenta nec multum vilia, nec multum pretiosa, sed mediocria dentur.

21.

Ut mensura cucullæ duobus consistat cubitis.

22.

Ut si infra positæ mensuræ quantitatem decreverit abbas causa necessitatis quippiam augeri, in illius maneat potestate. Alioquin hoc omnino provideat, ut camisias duas, et tunicas duas, et cucullas duas, et cappas duas unusquisque monachorum habeat; quibus vero necesse est, addatur et tertia; et pedules quatuor paria, et femoralia duo paria, roccum unum, pellicias usque ad talos duas, fasciolas duas; quibus autem necesse est itineris causa, alias duas; manicas quas vulgo wantos appellamus, in æstate, et in hieme vero muffulas vervicinas; calciamenta diurna paria duo, subtalares per noctem in æstate duas, in hieme vero soccos; saponem sufficienter et uncturam; pinguedinem ad esum excepto sexta feria et viginti diebus ante nativitatem Domini, et septimana illa quæ ante quadragesimam vocatur quinquagesima. Ubi autem vinum non est, unde emina detur, duplicem eminæ mensuram de cervisa bona. Et quæcumque præter hæc regula iubet, singuli eorum, cum necessitas postulaverit, absque dilatione accipiant.

23.

Ut in quadragesima, sicut et in alio tempore, vicissim sibi pedes lavent, et antiphonas huic officio congruentes decantent. In cœna vero Domini pedes fratrum, si valet, abbas lavet et osculetur, et demum propria manu poculum eis porrigat.

24.

Ut mandatum, si tempus est cœnæ, tam fratrum quam etiam peregrinorum, post cœnam fiat.

25.

Ut ea quam monachi sui habent mensura sint abbates contenti, in manducando, in bibendo, in dormiendo, in vestiendo, in operando, quando in aliis utilitatibus non fuerint occupati.

26.

Ut villas frequenter, et nisi necessitas cœgerit, non circumeant, neque suis illas monachis custodiendas committant. Et si eos ire ad eas necessitas fuerit, expleto necessitatis negotio ad sua mox monasteria redeant.

27.

Ut abbas vel quispiam fratrum ad portam monasterii cum hospitibus non reficiat. In refectorio autem omnem eis humanitatem manducandi ac bibendi exhibeat. Ipse tamen ea cibi potusque mensura contentus sit, quam reliqui fratres accipiunt. Si vero propter hospitem voluerit ad solitam mensuram fratribus sibique aliquid augere, in sua maneat potestate.

28.

Ut servitores non ad unam mensam, sed in propriis locis, post refectionem fratrum reficiant; quibus eadem lectio quæ fratribus recitata est, legatur.

29.

Ut lectori nihil, nisi quod regula iubet, detur.

30.

Ut Alleluya in septuagesima dimittatur.

31.

Ut præpositus intra et extra monasterium post abbatem maiorem reliquis abbati subditis habeat potestatem.

32.

Ut monachis non nisi monachus constituatur præpositus.

33.

Ut de senioribus monasterium circumeuntibus quidam cum fratribus in obedientiam exeant, quidam in monasterio propter custodiam remaneant.

34.

Ut novitio non facilis monasterii tribuatur ingressus, et ut in cella hospitum probationis causa hospitibus serviat paucis diebus. Res vero, si quas habet, parentibus suis commendet. Expleto autem probationis suæ anno, secundum quod regula præcipit inde faciat. Ipse vero nec tundatur nec vestimenta sua pristina inmutet, priusquam obœdientiam promittat.

35.

Ut monachus, professione facta, tribus diebus cuculla coopertum habeat caput.

36.

Ut puerum pater aut mater tempore oblationis offerant ad altare, et petitionem pro eo coram laicis testibus faciant, quam tempore intelligibili regulam observare promiserit, ipse puer confirmet.

37.

Ut infantes oblati carnem, non nisi causa infirmitatis, manducent.

38.

Ut quando fratres post sextam dormiunt, si quis eorum voluerit legere, in ecclesia aut in lecto suo legat.

39.

Ut in quadragesima usque ad nonam operentur fratres, quatenus missa celebrata tempore congruo reficiant.

40.

Ut domus semota his qui fugere, aut pugnis baculisve inter se voluerint confligere, aut quibus ex integro factæ sunt regulares disciplinæ, habeatur huiusmodi, quod in hieme ignis possit accendi, et atrium iuxta sit, quo possint quod eis iniungitur operari.

41.

Ut si quis negligenter sonitum fecerit, aut aliud quid excesserit in refectorio, mox a priore veniam petat.

42.

Ut nullus plebeius seu clericus secularis in monasterio ad habitandum recipiatur, nisi voluerit fieri monachus.

43.

Ut nemini liceat sermonem iuramenti aut affirmationis proferre, nisi sicut sancti patres soliti fuerunt loqui.

44.

Ut abbatibus liceat habere cellas, in quibus aut monachi sint aut canonici. Et abbas prævideat, ne minus de monachis ibi habitare permittat quam sex.

45.

Ut scola in monasterio non habeatur, nisi eorum qui oblati sunt.

46.

Ut in præcipuis solemnitatibus, id est in natale et in octavis Domini, in epiphania, in pascha quoque, et ascensione Domini, et in pentecosten, et in sanctorum festivitatibus, id est sancti Stephani, et in beati Iohannis euangelistæ et in natale infantium, in purificatione et assumptione sanctæ Mariæ, similiter et in beatorum apostolorum festis, et in sancti Iohannis baptistæ nativitate, in sancti quoque Laurentii atque Martini, et in sancti Benedicti, seu in natalitiis cuiuslibet sancti cuius honor in qualicumque parrochia specialiter celebratur, plenarium officium agatur et bis reficiatur.

47.

Ut in parasceue non aliud nisi panis et aqua sumatur.

48.

Ut benedictio post completorium a sacerdote dicatur.

49.

Ut de omnibus in eleemosynam datis, tam ecclesiæ quam fratribus, decimæ pauperibus dentur.

50.

Ut prætermissis partitionibus psalterii, psalmi speciales pro eleemosynariis et defunctis cantentur.

51.

Ut in hehdomada pentecosten non flectantur genua et non ieiunetur, nisi statuti fuerint dies ieiunii.

52.

Ut laici causa manducandi ac bibendi in refectorium non ducantur.

53.

Ut quoties exposcit necessitas, vestimenta et calciamenta et omnia necessaria fratribus dentur.

54.

Ut qui præponuntur, nonni vocentur: hoc ex paterna reverentia.

55.

Ut senior decanus reliquis decanis præponatur, et abbate vel præposito præsente locum proprium teneat.

56.

Ut præpositus, decanus, cellararius de eorum ministerio, nisi causa utilitatis aut necessitatis, non removeantur.

57.

Ut libra panis triginta solidis per duodecim denarios metiatur.

58.

Ut dormitorium iuxta oratorium constituatur, ubi supervenientes monachi dormiant.

59.

Ut abbates monachos secum in itinere, nisi ad generalem synodum, non ducant.

60.

Ut duo tantum signa ad tertiam, sextam, nonamque pulsentur.

61.

Ut monachi cappas dissutas præter villosas non habeant.

62.

Ut abbas, præpositus, vel decanus, quamvis presbyteri non sint, lectoribus benedictionem tribuant.

63.

Ut docti fratres eligantur, qui cum supervenientibus monachis loquantur.

64.

Ut de furto incerto oratio primum, et postea excommunicatio a corpore et sanguine Christi fiat, quousque culpabilis confiteatur.

65.

Ut si frater adversus fratrem pro qualibet culpa testimonium protulerit, fratri perfectiori credatur.

66.

Ut psalmus invitatorius et Gloria pro defunctis non cantetur.

67.

Ut lector stando benedictionem postulet.

68.

Ut eulogiæ fratribus a presbyteris in refectorio dentur.

69.

Ut ad capitulum primitus martyrologium Iegatur, et dicatur versus quo silentium solvatur; deinde regula, aut homelia quælibet legatur. Novissime tu autem Domine, dicatur.

70.

Ut ad capitulum lectio tradatur, similiter ad conlationem, si tempus fuerit oportunum.

71.

Ut quando fratres æstivo tempore ieiunant, post sextam dormiant.

72.

Ut is qui noxæ culpa tenetur, die dominico remissius habeat, et veniam non petat.

73.

Ut pro abbate defuncto anniversarium fiat officium.

74.

Ut ad missam Sanctus stantes et Pater noster genua flectentes dicant.

75.

Ut nullus pro munere recipiatur in monasterio, nisi quem bona voluntas et morum commendat probitas.

76.

Ut unicuique fratri in cibo et in potu sua mensura separatim detur, et de ipsa mensura sibi data alicui nihil tribuat.

77.

Ut fratres aliquid pinguedinis in victu quotidiano habeant; excepta sexta feria, et diebus octo ante natale Domini, et a quinquagesima usque ad pascha.

78.

Ut volatilia in natale Domini et in pascha tantum quatuor diebus, si est unde, comedant. Si vero non fuerit unde, non requiratur per debitum. Si autem abbas aut monachi abstinere se voluerint, in eorum sit arbitrio.

79.

Ut muffulæ vervecinæ fratribus dentur.

80.

In doctrina sua abbas apostolicam debet illam semper formulam servare, in qua dicit: argue, obsecra, increpa. Id est, indisciplinatos et inquietos debet durius arguere, obedientes autem et mites et patientes ut in melius proficiant obsecrare. Negligentes vero et contemnentes ut increpet et corripiat, admonemus, neque dissimulet peccata delinquentium; sed mox ut cœperint oriri, radicitus ea ut prævalet amputet, memor periculi Heli sacerdotis de Silo. Improbos autem et duros ac superbos vel inobedientes, verberu vel corporis castigatione in ipso initio peccati cœrceat, sciens scriptum: stultus verbis non corrigitur; et iterum: percute filium tuum virga, et liberabis animam eius a morte. In omnibus igitur omnes magistram sequantur regulam, neque ab ea temere declinetur a quoquam. Nullus in monasterio proprii cordis sequatur voluntatem, neque præsumat quisquam cum abbate suo proterve infra monasterium aut foris contendere. Quod si præsumpserit, regulari disciplinæ subiaceat. Si quis frequenter correptus pro qualibet culpa, si etiam excommunicatus non emendaverit, acrior ei accedat correctio, id est, verberum vindictæ in eum procedant. Similiter et qui præsumpserit claustra monasterii egredi, vel quocumque ire, vel quippiam, quamvis parum, sine iussione abbatis facere, vindictæ regulari subiaceat. Peccantes autem coram omnibus arguantur, ut cæteri metum habeant.