 Actus IV |
ACTVS V
V. i B R O M I A A M P H I T R V O
Br. Spes atque opes uitae meae iacent sepultae in pectore, neque ullast confidentia iam in corde, quin amiserim ; ita mi uidentur omnia, mare, terra, caelum, consequi 1055
iam ut opprimar, ut enicer. me miseram, quid agam nescio. 5 ita tanta mira in aedibus sunt facta. uae miserae mihi, animo malest, aquam uelim. corrupta sum atque apsumpta
sum. caput dolet, neque audio, nec oculis prospicio satis, nec me miserior femina est neque ulla uideatur magis. 1060
ita erae meae hodie contigit. nam ubi parturit, deos [sibi]
inuocat, 10 strepitus, crepitus, sonitus, tonitrus: ut subito, utprope, ut
ualide tonuit ! ubi quisque institerat, concidit crepitu. ibi nescioquis
maxuma uoce exclamat : ' Alcumena, adest auxilium, ne time : et tibi et tuis propitius caeli cultor aduenit. 1065
exsurgite ' inquit ' qui terrore meo occidistis prae metu.' 15 ut iacui, exsurgo. ardere censui aedis, ita tum confulgebant. ibi me inclamat Alcumena ; iam ea res me horrore adficit.
1048, 1052 aedis Camerarius : aedibus cod. 1052 vel ut (ita cod.)
constitui 1058 corrumpta Flccktisen 1060 fem. neculla
Redslob uiduior (?) Palmer io6r sibi del. Pylades (praec. s, seq. i), nam sibi inuocat suspeclum 1062 prope Palmer : propere cod.
�� � ��AMPHITRVO V. i
erilis praeuortit metus : accurro, ut sciscam quid uelit. 1070 atque illam geminos filios pueros peperisse conspicor ;
neque nostrum quisquam sensimus, quom peperit, neque
prouidimus. ' sed quid hoc ? quis hic est senex qui ante aedis nostras 20
sic iacet? numnam hunc percussit Iuppiter ? credo edepol, nam pro Iuppiter sepultust quasi sit mor-
tuos. 1075 ibo et cognoscam, quisquis est. Amphitruo hic quidem
(est) eru' meus. Amphitruo. Am. perii. Br. surge. Am. interii. Br. cedo manum. Am. quis me tenet ? Br. tua Bromia ancilla. Am. totus timeo, ita med incre- 25
puit Iuppiter.. nec secus est quasi si ab Accherunte ueniam. sed quid tu
foras egressaes? Br. eadem nos formido timidas terrore impulit 1080 in aedibus tu ubi habitas. nimia mira uidi. uae mihi,
Amphitruo; ita mihi animus etiam nunc abest. Am. agedum
. expedi : scin me tuom esse erum Amphitruonem ? Br. scio. Am. 30
uide etiam nunc. Br. scio. Am. haec sola sanam mentem gestat meorum familiarium. Br. immo omnes sani sunt profecto. Am. at me uxor
insanum facit 1085 suis foedis factis. Br. at ego faciam tu idem ut aliter
praedices, Amphitruo, piam et pudicam esse tuam uxorem ut scias. de ea re signa atque argumenta paucis uerbis eloquar. 35
e
1069 metus Nouius 362 : motus cod. ut vid. (motus D, meotus B, me otius P E ) 1075 (atque) Amph. Ltichs est (e) add. Camerarius
(praec. -6, i.e. -em) 1077 vel ita me 1083 sanam Camerarins :
orum sarcam cod. (rc pro n) mearum cod. ut vid. (morum D, mearum F,, mea.P E ) 1086 tuam in marg. ut vid. cod. (unde tuam esse BJ, esse
tuam E, esse D)
plavt. 1 4
�� � V. i T. MACCI PLAVTI
omnium primum : Alcumena geminos peperit filios. Am. ain tu, geminos ? Br. geminos. Am. di me seruant.
Br. sine me dicere, ut scias tibi tuaeque uxori deos esse omnis propitios. 1090
Am. loquere. Br. postquam parturire hodie uxor occepit tua, 40 ubi utero exorti dolores, ut solent puerperae, inuocat deos inmortalis ut sibi auxilium ferant, manibus puris, capite operto. ibi continuo contonat sonitu maxumo ; aedis primo ruere rebamur tuas. 1095
aedes totae confulgebant tuae quasi essent aureae. 45 Am. quaeso, apsoluito hinc me extemplo, quando sati'
deluseris. quid fit deinde ? Br. dum haec aguntur, interea uxorem
tuam neque gementem neque plorantem nostrum quisquam audi-
uimus ; ita profecto sine dolore peperit. Am. iam istuc gaudeo, 1100 utut me erga merita est. Br. mitte istaec atque haec quae
dicam accipe. 50 postquam peperit, pueros lauere iussit nos. occepimus. sed puer ille quem ego laui, ut magnust et multum ualet ! neque eum quisquam conligare quiuit incunabulis. Am. nimia mira memoras ; si istaec uera sunt, diuinitus 1105
non metuo quin meae uxori latae suppetiae sient. 55 Br. magi' iam faxo mira dices. postquam in cunas con-
ditust, deuolant angues iubatae deorsum in impluuium duo maxumae : continuo extollunt ambo capita. Am. ei mihi ! Br. ne paue. sed angues oculis omnis circumuisere. mo
1092 ubi Ital. : ibi cod. 1098 sit cod. (fit D) 1101 erga
me cod. : corr. Schmidt (cf. Lindsay ad Capt. 964) 1102 accedi-
mus codd. Nonii 504 1108 iubatae testatur Nonius 191 : iuuati
s(i.e. iub) cod., etiam codd. schol. Aen. 2, 206 conpluuium codd. Nonii 1109 maximi cod. (ctiam 11 11 conspicati . . . citi ; ni6alterum . . . eos ; 1123 illos) (cf. Journ. Phil. 26, 290)
��
�postquam pueros conspicatae, pergunt ad cunas citae.
ego cunas recessim rusum uorsum trahere et ducere,[1]
metuens pueris, mihi formidans; tantoque angues acrius
persequi. postquam conspexit anguis ille alter puer,
citus e cunis exsilít, facit récta in anguis impetum:[2] 1115
alteram altera prehendit eas manu perniciter.
Am. mira memoras, nimi’ formidolosum facinus praedicas;
nam mihi horror membra misero percipit dictis tuis.
quid fit deinde? porro loquere. Br. puer ambo anguis enicat.
dum haec aguntur, uoce clara exclamat uxorem tuam —[3] 1120
Am. quis homo ? Br. summus imperator diuom atque hominum Iuppiter.
is se dixit cum Alcumena clam consuetum cubitibus,[4]
eumque filium suom esse qui illas anguis uicerit;
alterum tuom esse dixit puerum. Am. pol me hau paenitet,
si licet boni dimidium mihi diuidere cum Ioue. 1125
abi domum, iube uasa pura actutum adornari mihi,
ut Iouis supremi multis hostiis pacem expetam.
ego Teresiam coniectorem áduocabo et consulam
quid faciundum censeat; simul hanc rem ut facta est eloquar.
sed quid hoc? quam ualide tonuit. di, opsecro uostram fidem. 1130
Iv. Bono animo es, adsum auxilio, Amphitruo, tíbi et tuis:
nihil est quod timeas. hariolos, haruspices
mitte omnis; quae futura et quae facta eloquar,
multo adeo melius quam illi, quom sum Iuppiter.
primum omnium Alcumenae usuram corporis 1135
cepi, et concubitu grauidam feci filio.[5]
tu grauidam item fecisti, quóm in exercitum
profectu’s: uno partu duos peperit simul.
eorum alter, nostro qui est susceptus semine,
suis factis te inmortali adficiet gloria. 1140
tu cum Alcumena uxore antiquam in gratiam
redi: hau promeruit quam ob rem uitio uorteres;
mea ui subactast facere. ego in caelum migro.—
Am. faciam ita ut iubes et te oro promissa ut serues tua.
ibo ad uxorem intro, missum facio Teresiam senem. 1145
nunc, spectatores, Ioui’ summi caussa clare plaudite.
| Actus IV |