institutionibus tuis, tyrannique illius ignaviam, cum tua militari dignaque rege vita componamus. Ingeniis ille imperat volubilibus et acutis, neque formidine ulla diu, sed praesenti sola, quoad incubuerit ignorantia coërcendis. Hanc ille sibi tyrannidis arcem condidit inter inventores et praeceptores doctrinarum populos. Hac violentiam tuetur, hac munit libidinem. Hanc adhibet administram ad obtundendos animos et extinguendum sensum impositae servitutis, quam vi olim subiit, nunc vero nescia sui ipsius quatuor jam saecula, solo stupore tolerat natio illa, quae Persarum ac totius Orientis vires in se irruentes, exiguis militum copiis ast animis ingentibus, classeque modica sed audacia prorsus admirabili repressit primo, deinde dissolvit, postremo sub Macedonum signis dominatu suo per Assyrios, Medos, Persas, Chaldaeos, Aegyptios, Affricaeque partem, totamque Asiam effuso, ita contrivit ut non imperia tantum, sed et nomina et linguas nationum deleverit aliarum. His non multitudine, sed robore; non opulentia, sed ingeniorum praestantia tam olim late dominantibus, barbarus direptor non dominaretur, nisi sublato prorsus litterarum et mentis usu, eos obbrutescere coëgisset, ac lucem eripuisset, qua civilem vitam a captivitate, regem a praedone, servitútem a libertate distinguerent. Neque alia ratione poterant conjunctim turpiter servire uni, quorum singulae civitates et oppida per se regnabant et opes atque vitam suorum contra potentioris regnum opponebant. Quo literarum exilio Graeciae depopulator, utcumque muniatur contra suos, injuriis tamen exponitur exterorum, utpote illis exarmatus artibus, quibus, ut poetarum documentis utamur, Martem perpetuo Minerva superat, quibusque superatus ipse toties nostris temporibus, et fusus terra marique a Germanis, Polonis et Venetis, regna integra et exercitus numerosissimos et rei militaris gloriam prorsus amisit.
Atque adeo ille immanitate sua obstupuit, ut non intelligat poenas quibus toto regno suo persequitur litteras expetere in caput ipsius: non solum ex dissolutione militaris et civilis disciplinae, quae sapientia et cognitione rerum continetur, sed etiam quia, nisi alumna studiorum ratio ad privatae publicaeque vitae regimen admoveatur, ac virtute rationis ministra voluptatibus
