Pagina:Gravina, Gianvincenzo – Scritti critici e teorici, 1973 – BEIC 1839108.djvu/440

Haec pagina emendata est
438
orationes

sive doctrinae syderum ac ventorum, sive scientiae naturalis, sive medicinae, sive moralis doctrinae, sive linguarum et graecae latinaeque antiquitatis et eloquentiae; ac tandem quidquid in via tibi elegantius occurreret, aut fando tuam ad notitiam perveniret, in regnum tuum transferres per peritiores doctrinarum artiumque praeceptores et rerum artifices: quos ingentibus praemiis conductos ad cultum populorum et imperii tui gloriam tecum avexisti, tamquam publicae felicitatis ministros, brevi tecum triumphaturos de ignorantia, quae populis tuis pacis fructus et prosperos bellorum exitus intercipiebat; adeo ut monstra tanto plura tu sustuleris, ac meliora pepereris, quam Osiris aliquis, aut Hercules, aut Saturnus, aut ipse Juppiter; quanto latiora et munitiora erant in istarum vastitate regionum ignorantiae ac barbariei latibula et cubilia vitiorum non in privatis tantummodo moribus, verum et in ipsis regni legibus, publicisque ritibus turpiter ad aetatem usque tuam haerentium.

Quamobrem, quae olim ditiones ab ipsa creatione rerum omni litterarum et bonarum artium, communisque commercii utilitate carebant, continuo te ad imperium veniente ac de celeberrima peregrinatione brevi redeunte, susceperunt quidquid praeclarius ediderat Aegyptus, alueratque Graecia, posteaque suis sub signis propagavere Romani, ac reliqui mortales ab imperio Romanorum edocti ad hanc usque diem excoluerunt. Unde populi olim naturali tantum fortitudine ferocientes, praecipitique fervore ingenii aestuantes, arte vero utriusque regendi, communibusque aliorum populorum commodis usque ab initio carentes, ope sibi tua aetatum et omnium gentium bona brevi corripuerunt, ut voce una immutata, imperium tuum jure sibi tibique illud elegantissimi poëtae possit attribuere:

Hic Petrus posuit quidquid ubique fuit[1].

O si vitalem sensum tui, Naso, cineres reciperent; minus certe flebiliter exilium tuum doleres, ubi per hunc aliquando non immanes illos inter aetatis tuae Scythas, sed plures inter Anacharses

locatum te invenires! Tuque, Iphigenia, tam cupide fugam a Tauris

  1. Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named or24