caducis, quique negligentia poenalium operum in vita, difficultates omnes coacervant ad tempus mortis, ut cum hominem tamdiu prodiderint cupiditatibus, cogant eum contra dominos et diuturnos suos possessores dimicare postquam opes viresque omnes longaeva mentis et proxima corporis aegrotatione consumserit. Facessant a christianorum scholis fallaces illae distintiunculae liquidorum et solidorum, quibus jejunium restinguendarum cupiditatum remedium potentissimum sustulerunt; quibusque, ut divi Hieronymi verbis utar, abstinentiae nomen quaesivere deliciis, ut audeant, o frontem hominum!, praeter horas cibo statutas, permittere jejunantibus indicas potiones, non modo contra jejunii naturam et legem tristitiae nutrientes ac sensus oblectantes, verum etiam contra commune fas hominum veritas cupidines incendentes. Ultro a nobis fraudolentae illae honoris exaequationes cum vita, quibus interpretes privatam injuriae ultionem inter christianos inducentes patientiae legem penitus evellerunt. Exulet etiam et pontificiae vocis imperium aliquando vereatur opinio eorundem illa, quae cum carnis usu reliquam abstinentiae obligationem exolvebat.
Ac ne per singula portenta opinionum in infinitum excurramus, respiciant aliquando divini juris fontes, ejusque non verba sed vim potestatemque tenentes, dimittant captiunculas illas suas, quibus verborum apiculas assidue aucupantes, honestaque nomina vitiis imponentes, humani commercii pestes fallaci sacrorum canonum explicatione in priscae disciplinae perniciem sibi adrogata tandiu protegunt.
Enim vero pudeat vos, divinitatis interpretes, integritate atque candore sententiarum superari a veteribus jurisconsultis, qui cum nulla vera religione sed sola honestate naturali emendarentur, controversias tamen morum longe definiere severius et interpretationis regulas longe tradidere graviores. Quas utinam praeceptores vos nostri, aut ab illis arripuissetis aut arreptas rerum humanarum causa non abiiciatis. Dupliciter Paulli et Ulpiani sententia lex infringitur, aut cum contra legem aliquid committitur, aut cum callida interpretatione sensus illius eluditur: illud contra legem esse dicunt, hoc in illius fraudem: «Contra legem facit —
27
