tium et inter se docte eloquenterque contendentium, quorum plerique a munificentia regia Biturigibus juventuti erudiendae, ingenti mercede conducebantur. Docebat etiam Avenione laude haud vulgari Aemilius Ferrettus etruscus, cujus in disciplinam sese tradidit Antonius Goveanus lusitanus, vir in explicando jure civili tam acutus atque perspicuus et simul parcus, ut si seriam huic scientiae operam navare voluisset, neque paucis titulis explicatis exiguisque variarum lectionum libris contentus fuisset, ne Cujacio quidem, ut ipsemet fatetur, in jure civili reliquisset locum.
Extulit eadem aetas Franciscum Hottomannum, qui tullianam scribendi venam attulit ad jus civile, eique reddidit romanae historiae lucem veterisque jurisprudentiae cunabula eruit e Ciceronis libris, ubi recondebatur. Hic semel atque iterum vocatus ut Biturigibus jus civile doceret, indeque factionibus ejectus jactatusque civilibus odiis, diu cum uxore ac liberis profugus et errabundus, attrita re familiari direptaque insigni bibliotheca, Deo vindici, desertae religionis poenas dedit. Novae enim haeresis ab eo susceptae, perfidia omnem illi studiorum fructum et gloriam abstulit. Aemulatione doctrinae graves gessit cum Jacobo Cujacio simultates, quem in aliquibus libris non obscure carpit, cujusque ingenii supra ceteros praestantia simul ut eluxit, omnium Galliae jurisconsultorum invidiam lacessivit. Hottomannus vero, quamquam palam Cujacio detrahebat, tantum tamen ei tacito judicio tribuit ut filio natu maximo in mandatis dederit ne psalmos Davidis et Cujacii Paratitla e manibus unquam deponeret. Hugonem Donellum, qui et ipse Biturigibus magna laude docuit, jurique civili in artem redigendo haud infeliciter vacavit, socium habuit studiorum et fortunae, quem etiam scelus mutatae religionis diu agitavit. Summa vero celebritate Biturigibus jus romanum exposuit Duarenus, pari eruditione atque scientia, qui etsi nostratibus interpretibus fuerit iniquior, saepe tamen quorum contemnit barbariem, arripuit doctrinam, cui superfusa sermonis elegantia effecit ut faciem simul mutaret et dominum. Franciscus etiam Balduinus in Bituricensi schola eadem aetate docuit, egregiamque veteri jurisprudentiae revocandae operam praestitit; posteaque se ad Germaniae scholas erudiendas contulit, tullia-
